Ісік өсуіне әкелетін қауіп - қатерлі ықпалдар

Презентация қосу

Қатерлі және қатерсіз
ісіктер
Ісіктер
Ісіктер

Ісіктер – әр түрлі ағзаларда өздігінен пайда
болатын, шексіз тоқтаусыз,бақылаусыз
өсумен сипатталатын патологиялық үрдіс. Ісік
өсуге қабілетті кез-келген тіннен дамуы
мүмкін.
туындататын вирустар
Ісік туындататын вирустарүш
үшсатыда
сатыда
әсер етеді:
ішіне еніп
1)жасуша ішіне еніп ,онда
,ондаДНҚ
ДНҚмолекуласымен
молекуласыменбірігіп
бірігіп
жасушаның тектік
кетеді де, жасушаның тектікақпаратын
ақпаратынөзгертеді;
өзгертеді;

2) өзгерген
өзгерген тектік
тектік ақпарат
ақпаратбойынша
бойыншаонконәруыздар
онконәруыздар
мен мРНҚ
мРНҚ түзілуін
түзілуін арттырады;
арттырады;

3) онконәруыздар
онконәруыздар жасушаның
жасушаныңшексіз
шексізбөлініп
бөлініпкөбеюін
көбеюін
арттырып,
арттырып, ісік
ісік жасушасына
жасушасынаайналдырады.
айналдырады.
Ісік өсуіне әкелетін қауіп-қатерлі
ықпалдар.
зиянды әдеттер:
- темекі шегу;
- маскүнемдік;
- насыбай ату;
тиімсіз қоректену (тым майлы тамақ ішу,ысталған
тамақты артық пайдалану, тағамда витаминдер,
қанықпаған май қышқылдары жетіспеуі т.б.)
- қоршаған ортаның химиялық заттармен, иондағыш
сәулелермен ластанулары т.б. жатқызуға болады.
Ісіктің түрлері

Қатерсіз Қатерлі
Қатерсіз ісіктер
Қатерсіз ісіктер
Қатерсіз ісік
ерекшеліктері:
- капсула түзіп өседі,
-құрылымы қалыпты жасушаларға ұқсас
келеді,

- ісік жасушалары дамыған және сараланған,
- айқындалған құрылымды атипизм,

- алып тастағанда қайтадан өспейді,
- Метастаздану болмайды,

- Адам үшін клиникалық көріністері жағымды,
Мезенхимадан өсетін қатерcіз ісіктер.

Фиброма жетілген талшықты дәнекер тіннен өсетін
қатерсіз ісік. Ол теріде, теріасты шелінде, сүт безінде, жатырда,
бұлшықет
аралығында өсіп,бірте-бірте
үлкейіп көлденеңі 4-5 см жетеді
Липома -- май
Липома май тінінің
тінінің қатерсіз
қатерсізісігі.
ісігі.Ол
Олкесіп
кесіпқарағанда
қарағанда
сары немесе
немесе ақшыл
ақшыл сары
сарытүсті.
түсті.Липома
Липомакөлемі
көлемімен
менпішіні
пішіні
әртүрлі май
әртүрлі май клеткаларынан
клеткаларынантүзілген.
түзілген.Егер
Егермаймен
майменбірге
бірге
дәнекер тін
дәнекер тін өсіп
өсіп кетсе
кетсе ісікті
ісіктіфибролипома
фибролипомадепдепатайды.
атайды.
Липома құрамында
Липома құрамында қанқан жасаушы
жасаушыэлементтер
элементтерболса
болсаоны
оны
миелолипома дейді.
миелолипома дейді.
Гибернома қоңыр
Гибернома қоңырмай
майтәрізді
тәріздіөте
өтесирек
сирек
кездесетін ісік.
кездесетін ісік. Қоңыр
Қоңыр май
майқалдық-тары
қалдық-тарыұшырайтын
ұшырайтын
жерлерде: омыртқа,
жерлерде: омыртқа, бүйрек,
бүйрек,бүйрекүсті
бүйрекүстібезі
безіайналасында,
айналасында,
жауы-рын аралығында,
жауы-рын аралығында, мойында,
мойында,қолтық
қолтықастында
астындадамиды.
дамиды.
Лейомиома біріңғай
Лейомиома біріңғайсалалы
салалыбұлшықет
бұлшықетісігі,
ісігі,
көбінесе жатырда,
көбінесе жатырда, асқазан-ішек
асқазан-ішекжолдарында
жолдарындакездеседі.
кездеседі.
құрамында дәнекер
Ісік құрамында дәнекер тін
тінбасым
басымболса,
болса,ол
олісік
ісікфибромио-
фибромио-
ма деп,қан
деп,қан тамырлары
тамырлары көп
көпболса
болса- -ангиомиома
ангиомиомадепдеп
аталады.
аталады.
Рабдомиома көлденең
Рабдомиома көлденеңжолақты
жолақтыбұлшықет
бұлшықетісігі
ісігі
жүректе, аяқ-қол
жүректе, аяқ-қол бұлшықет-терінде
бұлшықет-теріндеөседі,оның
өседі,оныңкөлденеңі
көлденеңі
10-15 см-ге
см-ге жетеді.
жетеді.
Мезотелиома -- сірі
Мезотелиома сірі қабықтардың
қабықтардыңішкі
ішкіқабықтарын
қабықтарын
астарлап жататын
астарлап жататын мезотелий
мезотелийклеткаларының
клеткаларыныңісігі.
ісігі.
Хондрома -- гиалин
Хондрома гиалиншеміршегінен
шеміршегіненөсіп
өсіпшығатын
шығатын
ісік. Ең
қатты ісік. Ең көп
көп ұшырай-тын
ұшырай-тынжері
жеріқолдың,
қолдың,аяқтың
аяқтыңмайда
майда
сүйектері, омыртқа.
сүйектері, омыртқа.
Эпителийден пайда болатын арнайы даму
орны жоқ қатерсіз ісіктерге папиллома мен
аденома жатады.
Папиллома Аденома
Папиллома (латынша papilla - Аденома – безді ағзалар
бүртік) жалпақ және өтпелі эпителиінен,олардың
эпителийден өсіп шығатын өзектерінен өсетін безді ісік.
ісік. Ол теріде, ауыз, мұрын Ол айналасындағы
қуысында, көмейде, бүйрек тіндерден жақсы
шекараланған,үлкендігі
астауында, қуықта, сүт
бірнеше миллиметр-ден,
бездерінің өзектерінде, ми ондағы сантиметрге жететін,
қарыншаларының ішінде жұмсақ ісік. Аденомалар
өседі. Папиллома көлденеңі 1 өсіп шыққан жеріндегі
сантиметрге дейін болған тіндерге ұқсас құрылымдар
түінше түрінде кейде түзеді. Егер аденома
сабақшаға ілінген полип құрамында эпителийден гөрі
тәрізді терінің не шырышты дәнекер тін өсуі басым
қабықтарының үстінде болса, бұл ісікті
фиброаденома деп атайды.
жайғасатын ісік.
Папиллома
Қатерлі ісіктер

Қатерлі ісік
ісік ерекшеліктері:
ерекшеліктері:

- инфильтрацияланған өспе,
инфильтрацияланған өспе,
- капсуласы болмайды,
капсуласы болмайды,
- жасушалық анаплазия,
жасушалық анаплазия,
- жетілмеген жасушалар,
жетілмеген жасушалар,
- алып тастағанда
тастағанда қайтадан
қайтаданөседі.
өседі.
- Метастаздану
Метастаздану байқалады,
байқалады,
- Адам үшін
үшін клиникалық
клиникалық көріністері
көріністері
жағымсыз,
жағымсыз,
- Кахексия
Кахексия тудырады
тудырады
- өлімге әкеледі.
әкеледі.
Қатерлі ісіктер.
Қатерлі ісіктер.
Эпителийден туындайтын
Эпителийден туындайтынқатерлі
қатерліісікті
ісіктірак
ракдеп
депатайды.
атайды.Рак
Рак
адамдағы қатерлі
адамдағы қатерлі ісіктің
ісіктің түрі.
түрі.Рак
Рактүйін
түйінтүрінде,
түрінде,не
нежайылма
жайылма
ақшыл реңдегі
өскен, ақшыл реңдегі ісік,
ісік,ол
олқатты,
қатты,кейде
кейдежұмсақ
жұмсақболады.
болады.
бірнеше түрлерін
Рактың бірнеше түрлерінажыратады:
ажыратады:
* орнықты рак
1) орнықты рак --эпителий
эпителийқабатының
қабатыныңішінде
ішіндеөсетін
өсетінрак.
рак.
* 2) жалпақ
2) жалпақ клеткалы
клеткалы--терінің,
терінің,шырышты
шырыштықабаттардың
қабаттардыңжалпақ
жалпақненеөтпелі
өтпелі
эпителийінен
эпителийінен өсіп
өсіп шығатын
шығатынрак. рак.
* 3)
3) безді
безді -- безді
безді ағзалардың
ағзалардыңшырышты
шырыштықабықтарының
қабықтарыныңпризмалық
призмалықнемесе
немесе
текше тәрізді
тәрізді эпителийінен
эпителийіненөсіп өсіпшығатын
шығатынрак.
рак.
* 4)
4) шырышты
шырышты -- ісік ісікклеткаларының
клеткаларыныңкөп көпмөлшерде
мөлшердесұйықтық
сұйықтықбөліп
бөліп
шығару-мен
шығару-мен сипатталады.
сипатталады.
* 5)
5) солидті
солидті -- аса
аса тез
тезөсетін
өсетінісіктер
ісіктерқатарына
қатарынажататын,эпителий
жататын,эпителийклеткала-
клеткала-
рынан түзілетін
түзілетін рак.
рак.
* 6)
6) майда
майда клеткалы
клеткалы--жетілмеген
жетілмегенрактар
рактарқатарына
қатарынажатып,
жатып,көбінесе
көбінесеөкпеде
өкпеде
кездеседі.
кездеседі.
** 7)
7) фиброзды
фиброзды -- сүтсүтбездерінде,асқазанда
бездерінде,асқазандакөбірек
көбіреккездеседі,
кездеседі,өте
өтеқатерлі,
қатерлі,
ерте
ерте метастаз
метастаз беретін
беретін рак.
рак.
** 8)
8) медулярлы
медулярлы ракрак--мимитәрізді
тәріздіақшыл
ақшылжәне
жәнежұмсақ
жұмсақісік.
ісік.
Мезенхиманыңқатерлі
Мезенхиманың қатерліісіктері.
ісіктері.

Фибросаркома -- дәнекер
Фибросаркома дәнекертіннің
тінніңқатерлі
қатерліісігі,
ісігі,ол
олаяқ-
аяқ-
қолдың жоғарғы
жоғарғы бөлігінде,
бөлігінде,жұмсақ
жұмсақтіндердің
тіндердің
арасында түйін
арасында түйін түрінде
түрінде байқалады.
байқалады.
Дерматофибросаркома --терімен
Дерматофибросаркома теріменбайланысты
байланысты
ісік, арқада,
арқада, иықта
иықта және
жәнебалтырда
балтырдатері
теріастынан
астынантомпайып
томпайып
тұрған түйін
түйін түрінде
түрінде байқалады.
байқалады.
Липосаркома --май
Липосаркома майтінінің
тінініңқатерлі
қатерліісігі,
ісігі,кез
кезкелген
келгенжаста
жаста
кездеседі, ісік
кездеседі, ісік клеткаларының
клеткаларыныңарасында
арасындабір
бірядролы
ядролыжәне
жәнекөп
көпядролы,
ядролы,
ерекше ірі,
ірі, атипиялық
атипиялық клеткалардың
клеткалардыңболуымен
болуыменерекшеленеді.
ерекшеленеді.
Қатерлі лейомиома
лейомиома --бірыңғай
бірыңғайсалалы
салалы
бұлшықет ісігі.
бұлшықет ісігі.
Рабдомиосаркома - өте қатерлі
ісіктердің бірі, көптеген метастаз береді.
Ангиосаркома - қан тамырларынан өсіп
шығатын аса қатерлі ісік.
Остеосаркома --сүйектің
Остеосаркома сүйектіңқатерлі
қатерліісігі.
ісігі.Ол
Ол
негізінен ұзын
негізінен ұзын сүйектерде
сүйектердекездеседі.
кездеседі.
Хондросаркома -- сирек
Хондросаркома сиреккездесетін,
кездесетін,шеміршек
шеміршек
клеткаларынан өсетін
клеткаларынан өсетін ісік.
ісік.
•ЕРЕСЕК АДАМДАРДА
АДАМДАРДА ЕҢЕҢ ЖИІ
ЖИІ
КЕЗДЕСЕТІН ІСІКТЕР:
КЕЗДЕСЕТІН ІСІКТЕР:

рагы,тері,тік ішек
Өкпе рагы,тері,тік ішек пен
пентоқ
тоқішек
ішек
рагы,сүт безі,асқазан,
рагы,сүт безі,асқазан, қуық
қуықбезі,аналық
безі,аналық
өңеш рактары,лимфома
без өңеш рактары,лимфомажәне және
лейкоздар.
лейкоздар.

•БАЛАЛАРДА
БАЛАЛАРДА ЖИІ
ЖИІ КЕЗДЕСЕТІН
КЕЗДЕСЕТІН
ІСІКТЕР:

Лейкоздар,лимфомалар,ми
ІСІКТЕРДЕГІ ЕКІНШІЛІК
ІСІКТЕРДЕГІ ЕКІНШІЛІК
ӨЗГЕРІСТЕР:
ӨЗГЕРІСТЕР:
- Некроз
Некроз ошақтары
ошақтары мен
мен апоптоз;
апоптоз;

- Қан құйылу;
құйылу;

- Шырыштану;
Шырыштану;

-Тұздардың
-Тұздардың шөгіп
шөгіп қалуы.
қалуы.
Диагностика
Диагностика
1)Эндоскапиялық
Эндоскапиялық зерттеу
зерттеу
2)Цитологиялық
Цитологиялық зерттеу
зерттеу
3)Морфологиялық
Морфологиялық (( биопсияны)
биопсияны)
4) Рентгенологиялық
Рентгенологиялық зерттеу
зерттеу
5)Эхография
Эхография
6)Компьютерлік
Компьютерлік тамография
тамография
7)Лабораторлы
Лабораторлы зерттеу
зерттеу ((-қанның
-қанныңморфологиялық
морфологиялық
құрамын,
құрамын,
--ферменттерді
ферменттердіанықтау,
анықтау,
-сынамаларды
-сынамалардыжүргізу)
жүргізу)
Морфологиялық әдіс- дәрігер арнаулы
құралдар (гастроскопия, ларингоскопия, т.б.) арқылы
немесе жай көзбен көру арқылы тіннің патологиялық
өсуінің сыртқы көрінісін макроскопиялық тексеру
арқылы анықтайды.

Микроскопиялық әдіс -биопсия арқылы
және алынған тін бөлігін зерттеу арқылы
жүргізіледі. Осы әдістің арқасында ісіктің өсу
не өспеуі және қандай түрі екендігін
анықтауға болады

Цитологиялық әдіс- тін пункциясы
арқылы анықталады. Арнайы ине арқылы ісік
жасушаларын және сұйықтығы адам
организмінен алынады.
Емі
Қатерсіз ісік болса
-Хирургиялық

Қатерлі болса
–Хирургиялық
-Сәулелік ем
-Химиотерапия
-Гармонотерапия

Ұқсас жұмыстар

Ісіктің түрлері

Қатерлі ісіктер. Қатерсіз ісіктер

Мезенхиманың қатерлі ісіктері

ІСІККЕ ҚАРСЫ ИММУНИТЕТ

Ісікке қарсы иммунитеттің туындауы

Митогенді факторлар мен өсуді тежеуші сигналдардың клетканың бөлінуіне әсері

ОБЫРАЛДЫ АУРУЛАРЫ

ҚАТЕРЛІ ІСІК РАК

Ісік промоциясы

ПАТОЛОГИЯЛЫҚ АНАТОМИЯ

Пәндер