Қаржылық инвестициялар

Презентация қосу

Қаржылық
инвестициялар
ОРЫНДАҒАН: ДАНЕБЕК АРНУР
Инвестиция (латынша іnvestіre – киіндіру) – табыс алу, меншікті капиталын молайту, елдің
материалдық байлығы мен бейматериалдық сипаттағы қоғамдық құндылықтарын еселей түсу
үшін шаруашылық жүргізуші субъектілер салатын инвестициялық қаражат.
Инвестициялық қызмет - пайда табу және (немесе) басқа тиімді нәтижеге қол жеткізу үшін
инвестициялау және практикалық әрекеттерді орындау.
Инвестиция – экономиканы дамытудың тұрақты және жоғарғы қарқынын қалыптастыруды,
ғылыми-техникалық прогресстің жетістіктерді енгізуді, инфрақұрылымды дамытуды көздейтін
басты фактор.
Инвестицияны дамытуда кәсіпорындарды қаржыландыратын және ұзақ мерзімге несие
беретін мамандандырылған инвестициялық банктер мен акционерлік қоғамдардың
акцияларынан құрылған инвестициялық қорлар ерекше роль атқарады. Сөйтіп, қорлар
экономиканың неғұрлым пайдалы салалары мен кәсіпорындарына капиталдың құйылуына
жағдай жасайды.
Қаржылық инвестиция ― бұл субъектінің табыс алу мақсатында пайдаланатын
активі, инвестицияланған капиталдың өсімі немесе алынатын басқа да олжалар. Сондай-
ақ, қаржылық инвестицияға пайдаланбай тұрған жылжымайтын мүліктер де жатады.
Қаржылық инвестицияның бір түрі болып бағалы қағаздар да саналады. Барлық бағалы
(құнды) қағаздар екі топқа бөлінеді ― ақшалай және күрделі болып. Ақшалай бағалы
қағаздарды алған кезде ақшалай қарыздарды алғандағыдай етіп рәсімделеді. Бұл
борыштық құнды қағаздар. Оларға: вексельдер, депозиттер және жинақ сертификаттар
және т.б. жатады. Осы бағалы қағаздар бойынша табыс бір мәртелік сипатқа ие болады
және олар өзінің номиналдық (атаулы) құнынан төмен бағаға сатып алудың есебінен
қалыптасады. Ақшалай бағалы қағаздар, әдетте, қысқа мерзімге (бір жылдан аспайтын
уақытқа) беріледі.Капиталды бағалы қағаздар кәсіпорынды дамыту үшін, оның капиталын
(қорын) құрастыру немесе ұлғайту мақсатында шығарылады. Инвестициялар деп
өнеркәсіптің, құрылыстың, ауыл шаруашылығының және экономиканың басқа да
салаларының кәсіпорындарына капитал түрінде салынып, жұмсалатын шығындардың
жиынтығын айтамыз. Инвестициялық қызметтің мақсаты ― түпкі нәтижесінде
кәсіпкерліктен табыс немесе пайыз алу болып табылады.
Қаржылық инвестициялар инвесторлар үшін ішкі және сыртқы инвестициялар
жағдайында белгілі бір тәуекелділікпен байланысты болатынын ескерген жөн.
Бұл тәуекелділік басшылардың біліктілігімен және олардың епті әрекеттерімен,
есеп пен бақылау жұмысын ұйымдастыруымен, валютаның бағамдық пайыз
мөлшерлемесінің өзгерістерімен, орта мерзімді және қысқа мерзімді несиелерді
тартудың қиындылықтарымен және т.б. осы сияқты мәселелерімен байланысты
болып келеді. Сонымен қатар, табиғат зілзаларымен және саяси
тәуекелділіктерімен байланысты болатынын ескерген абзал. Қаржылық
инвестициялар техникалық-экономикалық есептеулер жасалған соң және сол
инвестицияланатын объектіні қажетті зерделеуден өткізгеннен кейін барып,
жүзеге асырылады. Осы жағдайда ғана нарықтық қарым-қатынастар
жағдайындағы тәуекелділіктер төмендеуі мүмкін.
Инвестициялардың мақсаты
жаңа технологияларды, алдыңғы қатарлы техниканы және ноу-хауды енгізу;
ішкі нарықты жоғары сапалы тауарлармен толтыру және қолайлы қызмет көрсету;
отандық тауар өндірушілерді мемлекеттік қолдау және ынталандыру;
экспортқа бағытталған және импортты алмастырушы өндірістерді дамыту;
Қазақстан Республикасының шикізат көздерін тиімді және кешенді пайдалану;
қазіргі заманғы менеджмент пен маркетингтің әдістерін енгізу, жаңа жұмыс орындарын құру;
жергілікті мамандардың үздіксіз оқу жүйесін енгізу, олардың біліктілік деңгейін көтеру;
өндірістің жедел дамуын қамтамасыз ету;
қоршаған табиғат ортасын жақсарту болып табылады.
Шетелдік инвестиция
Қазақстан Республикасының экономикасын көтеруде және оны одан әрі дамытуда шетелдік
инвесторлардың атқарар ролі зор. Шетелдік инвестициялар-ға табыс алу мақсатында кәсіпкерлік
қызметтің объектілеріне инвесторлар салып отырған мүліктік құндылықтар және оған қоса олардың
құқықтары, яғни интеллектуалдық меншік құқығы да кіреді.
Шетелдік инвестициялар Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларының жарғылық
капииалына қатыса отырып, ондағы қабылданатын шешімдерге өз үлестерін және құқықтарын
қорғауына болады.
Шетелдік инвесторлар заңға қайшы келмейтін кез келген қызметпен, атап айтқанда: бірлескен
кәсіпорындарды құруға және олардың шетелдік филиалдарын ашуға, мүліктік құқын сатып алуға,
қарыз, несие беруге т.б. қызметтермен шұғылдануына болады.
Шетелдік инвесторлар өздерінің қызметінен алған табысын өз қалаулары бойынша пайдалануға
құқылы, Қазақстан аймағында қайта қаржыландыру үшін, тауарлар алуға және басқа да мақсаттар
үшін, яғни Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған кез келген қызметпен
айналысуына болады.
Қаржылык инвестициялар техникалык-экономикалық есептеулер жасалған соң және сол
инвестицияланатын объектіні қажетті зерделеуден өткізгеннен кейін барып, жүзеге
асырылады. Осы жағдайда ғана нарықтык қарым-қатынастар жағдайындағы тәуекелділіктер
төмендеуі мүмкін.
Қазақстан Республикасының заңдары экономиканың барлық саласын инвестициялық
түрғысынан қолдауға бағытталған. Республикада инвестициялық жобаларды жүзеге
асырудың тиімділігіне бағытталған жеңілдіктер мен преференциялар әзірленіп жасалған.
Түптеп келгенде, инвестициялардың мақсаты- жаңа технологияларды, алдыңғы
қатарлы техниканы және ноу-хауды енгізу; ішкі нарықты жоғары сапалы тауарлармен
толтыру және қолайлы қызмет керсету; отандықтауар өндірушілерді мемлекеттік қолдау
және ынталандыру; экспортқа бағытталған және импортты алмастырушы ендірістерді
дамыту, Қазақстан Республикасының шикізат көздерін тиімді және кешенді пайдалану;
қазіргі заманғы менеджмент пен маркетинггің әдістерін енгізу, жаңа жүмыс орындарын
қүру; жергілікті мамандардың үздіксіз оқу жүйесін енгізу, олардың біліктілік деңгейін
көтеру; өндірістің жедел дамуын қамтамасыз ету; қоршаған табиғат ортасын жақсарту
болып табылады.
Қаржылық инвестициялардың есебі "Қаржылық инвестициялар" бөлімшесінің
шоттарында жүргізіледі. Оған "Акциялар", "Облигациялар" және "Басқа қаржылық
инвестициялар" шоттары кіреді.
Бұл шоттары активті, күрделі, негізгі болып табылады. Осы шоттардың дебетіне
қаржылық салымдардың айдың басы мен аяғындағы қалдықтары, инвестициялардың
ұлғаю операциялары; кредит бойынша қаржылық инвестициялардың кему операциялары
жазылады.
Қаржылық инвестициялардың шоттары бойынша талдамалы есеп инвестициялардың
түрлері және осы инвестициялар салынған объектілер бойынша жүреді.
Қысқа мерзімді қаржылық инвестиция бухгалтерлік баланста: не ағымдағы құнымен, не сатып
алу құнымен немесе ағымдағы құнының ең төменгі бағасымен есептелінеді.
Егер де қысқа мерзімді қаржылық инвестиция ағымдағы (нарықтық) құнымен
есептелінсе, онда тұрақты түрде кезеңдік өзгерістерін ескеріп отыруға тура келеді, мысалға,
қор биржасындағы инвестицияның котировкасы сияқты.
Қысқа мерзімді қаржылық инвестиция өссе, онда ол табыс болып танылады, ал керісінше
өзгерсе, онда ол шығыс болып танылады.
Егер де қысқа мерзімді қаржылық инвестиция ағымдағы немесе сатып алу қүнының ең
төменгі бағасымен алынса, онда оның баланстық кұнын келесі негізде анықтайды:
1.жалпы қоржындық (портфельдік) жиынтығымен;
2.инвестицияның түрі бойынша қоржындык жиынтығымен;
3.жеке инвестициялары (әрбір инвестициясы) бойынша.
Бұл кезде сатып алынған бағасы ағымдағы (нарықтық) бағадан жоғары болса, онда олардың
айырмашылығы шығыс ретінде танылады, ал керісінше жағдайда — табыс ретінде танылады.
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестиция бухгалтерлік баланста төмендегідей жолмен анықталады:
•сатып алу құнымен;
•қайта бағалау құны ескерілген құнмен;
•сатып алынған құнымен және ағымдағы құнның ең кіші (төменгі) бағасымен бағаланады,
яғни қоржындық бағалы қағаздар негізінде.
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияларды қайта бағалау үшін: қайта бағалаудың мерзімін
анықтау қажет және бір уақытта ұзақ мерзімді инвестициялардың бір ғана түрі қайта бағаланады.
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар кұны төмендеген жағдайда сөзсіз бұл
инвестициялардың баланстық құны қайта қарауды талап етеді. Құнды тап осылайша төмендету
әрбір инвестиция үшін жеке анықталынады және есептелінеді. Бұл кезде инвестицияланған
субъектідегі инвестордың үлес салмағы және тәуекелділіктің түрі ескерілуі керек. Қаржылық
инвестициялар есептен шығарылғанда, оны сатқаннан түскен пайда мен баланстың құнының
арасындағы айырмасынан шығындарды алып тастағаннан кейін (брокердің немесе дилердің
қызметі) ол не табысқа, не шығысқа жатқызылады.
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестиция қысқа мерзімді инвестициясына өтетін болса, онда оның
сатып алу мен баланстық құны ең төменгі баға бойынша аударылады.
Қаржылық инвестицияның негізгі ерекшеліктері
Ұйымның бос капиталын тиімді бөлудің белсенді формасы ретінде әрекет ететін
қаржылық инвестициялардың келесі ерекшеліктері бар:
•нақты инвестицияларға деген қажеттіліктерін қанағаттандырған кәсіпорын
дамуының кейінгі кезеңдерінде жүзеге асырылады;
•елде немесе шетелде өткізілуі мүмкін;
•стратегиялық міндеттерді жарғылық қорларға инвестициялау және әр түрлі
кәсіпорындардағы акциялар пакеттерін бақылау арқылы шешуге мүмкіндік беретін
экономикалық қызметтің дербес түрін білдіреді;
•кәсіпорынды дамытудың нақты стратегиялық мақсаттарын жеткілікті тез және арзан
іске асыруға ықпал ету;
•консервативті немесе агрессивті инвестициялық саясатты қалыптастыра отырып,
қаржыны экономиканың түрлі салаларына бағыттауға мүмкіндік беру;
•нақты жобалармен және инвестициялармен салыстырғанда басқару шешімдерін іске
асыру үшін аз уақыт қажет.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Сатып алу бойынша шығындарға жататындар

Өнеркәсіптік кәсіпорынның инвестициялық қызметін талдау

Кәсіпкерліктің нысандары

Инвестициялық саясат және күрделі салымдар

Медициналық қызмет көрсету нарығы

Қарызды басқару

Инвестициялық әрекетті жүзеге асыру кезінде пайда болатын қоғамдық қатынастар

Инвестициялық климат және оған әсер етуші факторлар

ИНВЕСТОР ДЕГЕН КІМ

Негізгі құралдар, ұзақ мерзімді инвестициялар

Пәндер