ҚАРЛҰҚ ҚАҒАНАТЫ

Презентация қосу

(756-940)
ҚАРЛҰҚ
ҚАҒАНАТЫ
Сейдалы Шугыла
Территорияс
ы
• Қарлұқ
тайпаларынын
негізгі мекені -
Алтай тауынан
Балқа ш
көліне \ дейін.
VIII ғ. бастап
қарлұқтар
Жетісуға қоныс
аударады.
Мемлекеттің құрылуы
Қарлұқтардың дербестікке ұмтылуы олардың Ұйғыр қағанатынан
бөлініп шығуына жеткізді. 746 жылы қарлұқтар Жетісуға қоныс
аударды, ал онда саяси жағдай тым күрделі болатын.Тань әскерлері
Суябты басып алды, Шашқа (Ташкентке) дейін жетті, бірақ мұнда көк
тіреген Қытайдың мүдделері батыстан өздерінің ықпал ерісін кеңейту
мақсатымен ілгерілеп келе жатқан арабтардың мүдделерімен қиғаш
келді. Қайшылықтың шиеленіскен түйіні 751 жылы екі империялық
күш арасындағы шешуші шайқас барысында шешілді, оның
нәтижесінде тань әскерлері зор шығынға ұшырады. Араб тарихшысы
Ибн әл-Асирдің мәліметтеріне қарағанда, Атлах қаласынын түбінде 50
мың қытай өлтіріліп, 20 мындайы
L 766тұтқынға алынған. екі қағанының ордалары—
жылы Түргештердің
Тараз және Суябпен қоса бүкіл Жетісу қарлұқтар
жабғуының қолына көшті. Сол арқылы саяси және
әлеуметтік биліктердің қарлұқ көсемдерінің қолына
көшуі Жетісуда Қарлұк мемлекетінің біржола
қалыптасуына жеткізді. Қарлұктар өздеріне
бағынышты жерлердіц шекарасын одан әрі кеңейте
берді. 766—775 жылдары қарлұқтардың бір тармағы
Қашғарияны басып алды, ал VIII ғасырдың аяғында
Этникалық және тайпалық құрамы
Қарлұқ тайпаларының құрылуы мен
ертедегі қарлұқ этникалық топтары
қалыптасуының алғашғы кезендері Ішкі
Азия аумағында түрік және теле (оғыз)
тайпаларының қоршауында өтті.
Этникалық үрдістің одан кейінгі даму
кезеңі үш тайпалы қарлұқ
конфедерациясының құрылуымен
байланысты болды, ол кейіннен сан
және сапа жағынан Жетісу шегінде
қарлұқ халқыньщ қалыптасу сатысына
ұласты. Алайда орта ғасырлар
дәуірінде бұл үрдіс аяқталған жоқ.
Жазбаша деректемелерде қарлұктар
туралы алғашқы хабарлар қытайдың
Суй әулетінің (581—618) шежіресінде
кездеседі және V ғасырдың орта
шеніне жатады. Қарлұқ
конфедерациясына Жетісу мен оңтүстік
Қазақстанның тухси, шігілдер,
әзкіштер, халаджылар, чаруктер,
барысхандар, т.б. түркі тілдес тайпалар
кірген.
Сыртқы саясаты
• Ұйғыр қағанатымен бәсекелеспек болған
әрекеттері кейін сәтсіздікпен аяқталды. 791
жылы ұйғырлар Бесбалық түбінде
қарлұқтар мен тибеттіктердің әскерлерін
талқандады.
• 812 жылы олар қарлұқтарды толық женді.
Қарлұқтарды куа отырып, ұйғыр қағаны
Ферғана мен Сырдарияға дейін жетті,
олардың адамдары мен малын қолға
түсіріп, Орталық Азияғақайтып кетті. Осы
катаң жеңілістен кейін қарлұқ жабғуы
Моғолиядағы орталығы Өтюкен болған
ұйғыр кағанының жоғарғы билігін
мойындауға мәжбүр болды.
Kөшпелі және отырықшы мәдениет
Ұлы Жібек жолы VII-XIV ғғ. Елшілік және
Қазақстан жерінде. сауда керуендерінің
Б.з.д. I- дені Жібек жолымен
мыңжылдықтың
орта кезінде Қара жүретін. Сан ғасырлар
теңіз өңірінен Дон бойы жол тынымсыз
бойына, содан өзгеріп отырған. Жібек
Оңтүстік Орал
өңіріндегі жолы Орта Азия
савроматтарға, арқылы оңтүстік
Ертіске, одан әрі Қазақстан мен
созылып Алтайға, Жетісуға келетін сауда
жоғарғы Етіс пен
Зайсан көлі жолы XIV ғ. дейін,
алқабын _ қашан ішкі қырқыстар
мекендеген мен соғыстар қала
аргиппейлер еліне
кететін Дала жолы мәдениетін
жұмыс істей аздырып,тоздырғанға
бастапан. Осы дейін, Қытайға
жолмен жібек, баратын теңіз жолы
терілер, иран
кілемдері, асыл игеріліп, бұрынғы көне
металдан жасалған жолдың жұолдызы
бұйымдар сауда сөнгенге дейін жұмыс
Қарлұқтардың ыдырауы
940 (942) ж. қарлұқ
мемлекетінің астанасын -
Баласағұнды -
Шығыс Tүркістандағы
түріктер - Тянь-Шянь
жағынан қоныс аударған
чигил және ягма тайпалары -
жаулап алады. Осыдан кейін
Жетісудағы билік
қараханидтерге көшеді.
Сонымен, 940 жылы қарлұқ
мемлекеті өмір сүруін
тоқтатты. Қарлұқ қағанаты
құлағаннан кейін,
қарлұқтардың бір бөлігі
солтүстіктегі Іле бойына
қоныстанып, жаңа мемлекет
Қарлұқ хандығын құрды
назарларыңызғ
а рахмет

Ұқсас жұмыстар

Түрік дәуіріндегі мемлекеттер (қайталау)

Батыс түрік қағанатының саяси тарихы

Қазіргі түркі тілдері бойынша қысқаша мәлімет

Қарақытай мемлекеті

Түргеш қағанаты (699756)

Астанаға көшіру

Қарахан кесенесі

Қарахан мемлекетінің құрылуы

Қазақ этнопедагогикасының қалыптасу кезеңдері және даму тарихы

ҚАРлұқ мемлекеті (756-940 жж.)

Пәндер