Ісікке қарсы иммунитеттің жасушалық механизмдері

Қожа Ахмет Яссауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университеті.
Медицина факультеті.

Тақырып:Ісіктің дамуындағы жасушалық
имунитет жүйесінің тежелуі

Орындаған: Шайбеков К Иманберді Камшот
Курвантаев М
Тобы:ЖМ-309
Қабылдаған:Ахатаева М
Жоспар:
І. Кіріспе.
ІІ. Негізгі бөлім:
2.1. Жасушалардың қатерлі ісікке айналуы туралы қазіргі көзқарастар;
2.2. Ісік жасушаларының антигендік құрамы;
2.3. Ісік дамуындағы иммунитет тежелуінің маңызы;
2.4. Арнайы трансплантациялық ісік антигендері
2.7. Ісікке қарсы иммунитеттің тиімді механизмдері
2.6. Ісік ауруларын емдеудегі гендік терапия принциптері
ІІІ. Қорытынды.
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер.
Қатерлі ісік тініне тән атипизм түрлері

Көбею атипизмі (Хейфлик лимиті);

Морфологиялық атипизм (жасушалық (тіндік)
атипизм);

Биохимиялық атипизм;

Физика-химиялық атипизм;

АНТИГЕНДІК АТИПИЗМ;

Функциональдық атипия.
АНТИГЕНДІК
атипизм

Антигендік Антигендік
қарапайымдану күрделену

Органо-
спецификалық Антигендік Антигендік
ақуыз-антигендер- дивергенсия реверсия
дің саны ↓
(көптеген клетка-
лардың беткейіндегі Өзге тіндерге Эмбриональ-
МНС-дің тән антигендер дық антигендер
антигендері
жойылып кетеді. түзіледі. түзіледі.
Антибластомды иммунды факторлар:

Жасушалық Гуморальдық

Спецификалық антиденелер;
Т-k;
NK-k, K-k;
IL-1, IL-2;

Белсенген TNF;
макрофагтар
IFN
Ісік дамуындағы иммунитет
тежелуінің маңызы
Ісіктің ерте диагностикасына алғышарт иммундық жүйе қызметінің
жетіспеушілігі болып табылады. (сосын ғана онкомаркерлер)

ИЖЖ: жасушалық иммунитеттің төмендеуі

Қалыпты жағдайда, ИЖ 100 000 000 – 1 000 000 000 дейін ісік
жасушаларын жойқындай алады.
Ісікке қарсы иммунды жауаптың
тежелу себептері:
1. Көптеген канцерогендер мен онкогенді вирустар өз әсерін тигізбей қоймайды;

2. Т-киллерлер көбеюінің тежелуі (ісік өсуінің алғашқы сатыларынан бастап
кішізоналық супрессиялық төзіиділік пайда болады);

3. Айналымдағы ісік антигенінің мөлшерінің артуы (метастаздан);

4. Иммунотерапия – сәулелік-химиялық ем;

5. “Антигенді дрейф” (ісік жасушасының антигендік құрамының өзгеруі);

6. Т-киллердің ісік жасушасымен байланысуы (ісік жасушасының МНС
антигендерінің өзгергендігі).
Ісікке қарсы иммунитеттің
жасушалық механизмдері
Цитотокси-
калық Т-лим- Тх-1 Макрофагтар NK-жасушалар
фоциттер

Т-к
Цитокиндер:
ИЛ-2 – аутокринді түрінде Тх-1 қосымша көбеюін күшейтеді.

ИЛ-2 ИФН-гамма-мен бірігіп ісікспецификалық Т-киллердің бөлінуі мен
дамуын шақырады.
Нөлдік лимфоциттер

Табиғи киллер жасушалар (NK) Киллер жасушалар (K)

Тимусқа тәуелсіз дамиды. Өзінің беткейінде гамма- Өзінің беткейінде IgG-дің Fc-фрагментіне рецепторы
ИФ мен ИЛ-2 рецепторларын бар және антиденетәуелді жасушалық цитотоксикалық
экспрессиялайды. қасиетке ие.

Атқаратын қызметі бойынша цитотоксикалық, бірақ Оларға моноциттер, нейтрофилдер, макрофагтар,
NK-де барлық Тk-лерде кездесетін АТР-лар жоқ. эозинофилдер, NK және кейбір лимфоциттер жатады.

NK-ді нысана-жасушаға сол нысана-жасушаның АТЖЦ (АЗКЦ) – антиденелер эффектор-
мембраналық антигеніне спецификалық антидене IgG жасушалардың “жолсерігі” қызметін атқарып, бөтен
алып барады. Аt-Ag-нысана-жасуша кешеніне келіп антиген тасымалдаушы нысана-жасушаға алып
қосылады. келеді.
Нөлдік лимфоциттер

Табиғи киллер жасушалар (NK) Киллер жасушалар (K)

NK-жасушалардың организмдегі
функциясы ісіктердің дамуынан,
вирустардан және т.б. қорғау.

Негізгі маркерлері: CD16 және CD56.

NK нысана-жасушаларды перфориннің
көмегімен талқандайды.

Дені сау ересек адамдарда NK (CD16+) –
8-12% кездеседі.
Ісік және иммунды жүйенің өзара қарым-қатынасы

TGF- • Тх-0-дің Тх-2-ге дифференциациясын шақырады;

• Тх-1 белсенділігін және дамуын тежейді;
ИЛ-10 • Т-киллердің ісік жасушасына сезімталдығын төмендетеді
(себебі, ол ісік жасушаларында МНСА аз болады).

• ИЛ-2 бөлінуін тежейді (Аталық без карциномасымен ауыратын
α-1-қышқыл протеин науқастың асциттік сұйықтығынан табылған)

• Комплемент жүйесінің белсенуін тежеп, КТЛ-тен ісік
CD44, CD55, CD59 жасушасын қорғайды.

• ИЛ-2 бөлінуін тежейді (Аталық без карциномасымен ауыратын
α-1-қышқыл протеин науқастың асциттік сұйықтығынан табылған)
Қатерлі ісіктің иммунды диагностикасы
Онкомаркерлерді анықтау: ісік-спецификалық
антигендер – трансплантациялық антигендер, вирустың
антигендер, РЭА, онкоген белоктары және т.б.

Моноклональды антиденелер:
белгілі бір дертке немесе оның бір сатысына ғана тән
антиденелер;
тек бір ғана антигенге танылатын антиденелер;
тек бір ғана клоны бар антиденелер.

Мысалы:
Жедел лимфобласты лейкозға – CD10 тән;
Т-жасушалы жедел лимфолейкозға – CD5 тән.
В-жасушалы лимфомаға – CD20 моноклонды
антиденелері қолданылады.
Мысалы:
РЭА – бауыр ісігі, тоқ ішек ісігі, ұйқы безі карциномасы,
нейробластома, тератома, лейкоз және т.б.;
mys-белок – Беркитт лимфомасы, кеуде ісігі, өкпе, асқазан
ісігінде;
Bcl-2 онкогені – В-жасушалық лимфомада;
mdm-2 онкогені – саркомаларда;
бұзылған АРС-гені – тік ішек ісігінде;
BRCA1, BRCA2-гендері – сүт безі рагінде анықталады.
HLA генінің 6 хромосомада орналасуы
Гистосәйкестік гендері екі топқа бөлінеді:

I-топ II-топ
I-топтағы HLA молекуласының структурасы
Альфа-полипептидті тізбектері:

340 аминоқышқыл қалдықтарынан құралып, жасушадан тыс үш
доменнен (альфа1, альфа2, альфаЗ), бір трансмембраналық бөліктен
және цитоплазма ішілік «құйрықтан» тұрады.

Бета-тізбегі 100 аминқышқылынан құралған жасушадан тыс домені бар
бета-2-микроглобулин болып табылады.

«Пептидті байланыстырушы жүлге» екі альфа-спиральдан («қабырға»)
және антипараллельді бета-қатпардан («түбі») пайда болады.
Қалыпты жағдайда HLA жүйесінің
I-топтағы антигендері барлық ядросы бар жасушаларда болады.
HLA I молекуласының
көрінісі
HLA I молекуласының антигенді таныстыру механизмі
Гистосәйкестік гендерінің II-тобы:

HLA II-тобы В-лимфоциттерде, макрофагтарда және
дендриттік жасушаларда (яғни антигенді
презентациялаушы жасушаларда) болады. Гамма-
интерферон сияқты цитокиндердің әсерімен HLA II-
тобының молекулалары Т-лимфоциттерде, эндотелиалды
және эпителиалды жасушаларда да болуы мүмкін.
HLA I тобының молекуласы антигеннің пептидтерін Т-
лимфоцит-киллер/супрессорларға таныстырады
HLA II-тобы молекуласының структурасы
Альфа-тізбектері мен бета-тізбектері 230 аминқышқылының
қалдықтарынан тұратын жасушадан тыс екі доменнен (альфа 1 и
альфа 2, бета 1 и бета 2) және трансмембраналық бөлік пен
плазма ішілік «құйрықтан» құралған.

Пептидті байланыстырушы жүлге альфа және бета полипептидті
тізбектердің альфа 1 және бета 2 домендерінен түзілген: олардың
альфа-спиральдері «қабырғасы« және антипараллелді бета-
қатпарлары «түбі» болып табылады.
HLA IІ молекуласының
көрінісі
HLA IІ молекуласының антигенді таныстыру механизмі
HLA жүйесі антигендерінің сипаттамасы
СИПАТТАМАСЫ I ТОП II ТОП

Генетикалық локустар HLA – A, B, C HLA – DP, DQ, DR

Ұлпаларда орналасуы Ядросы бар барлық В-лимфоциттерде, моноцит-макрофагтарда,
жасушаларда дендритті жасушаларда, белсенген Т-
лимфоциттерде, эпителиалдық және
эндотелиалдық жасушаларда

Пептидтерді Т-жасушаларға Т-киллерлерге T-хелперлерге
таныстыруда қатысуы

Т-жасушалардың беткей CD8 молекуласымен CD4 молекуласымен
молекулаларымен
байланысуы
Цитолизистік
әсерінің Аг

кезеңдері тану

Т-жасушаларды
жетілген эффекторлық
жасушаларға
пролиферациялау
және жетілдіру

Вируспен зақымдалған
жасушаларды,
ісік жасушаларын
немесе трансплантатты лизистеу
процесі
Антигендерді
лизистеу Спецификалық
процесінің байланыстыру
кезеңдері
Эффекторлық
әсер

Нысана
жасушаны жою
Антигендерді лизистеу процесінің кезеңдері
CD8 цитотоксикалық Т-лимфоциттердің белсену тәсілдері

ИЛ-2
бөлетін
АПК
Дендритті
жасушала
р

CD4 Т-жасушалар (Т-хелпер)
CD4 Т-жасушалар

Th0
ИЛ-2, ИЛ-4

Th2
Th1
ИЛ-3, ИЛ-4, ИЛ-5,
ИЛ-2, ИЛ-3, ГМКСФ,
ИЛ-6, ИЛ-10,
ИНФ-γ, лимфотоксин
ГМКСФ
Антиген

АПК (макрофаг) Базофилді
гранулоцит

ИЛ-12 ИЛ-4
ИЛ-10 Тх0

Тх1 ИЛ-4 Тх2

α-ІНФ ИЛ-5
ИЛ-2
ИЛ-13
γ-ІNF
Белсендірілген CD8
Плазмалық
макрофаг цитотоксикалық В-лимфоцит
жасауша
ТК Т-лимфоцит
Реттеуші Т-лимфоциттер, Т-супрессорлар
(ағыл. regulatory T cells, suppressor T cells,
Treg) – иммундық жауаптың орталық
реттеуші жасушалары

Негізгі қызметі – иммундық жауаптың күші
мен ұзақтығын Т-эффекторлық жасушаларды
бақылау арқылы реттеу (Т-хелперлер мен Т-
цитотоксикалық жасушалар)
Т-супрессорлар (реттеуші Т-жасуша (ағыл.
regulatory T cells, suppressor T cells, Treg)

Иммундық жауапты
ІНФ-β, ИЛ-10, Т-хелперлер мен
ИФН-γ, ИЛ-35 бөлу цитотоксикалық
Т-жасушалар
арқылы бақылау
Цитокиндер

Ісік
Интерферондар некроздаушы
факторлар

Интерлейкиндер Хемокиндер

Өсу факторлары
Цитокиндердің
әсер
ету механизмдері

Интракринді Паракринді
механизм механизм

Аутокринді Эндокринді
механизм механизм

Ұқсас жұмыстар

Иммунология даму тарихы. Иммунитет теориясы

:1)Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы.Инфекция түрлері және оларға сипаттама 2)Иммунитеттің механизмдері.Иммунитеттің гуморальдық,клеткалық ,жалпы физиологиялық факторлары(температура,гормондар,ингибиторлар,интерферондар)

Иммунитет филогенезі

Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы.Инфекц ия түрлері және оларға сипаттама.Иммунитеттің механизмдері.Иммунитеттің гуморальдық,клеткалық,жалпы физиологиялық факторлары

1)Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы.Инфекция түрлері және оларға сипаттама 2)Иммунитеттің механизмдері.Иммунитеттің гуморальдық,клеткалық ,жалпы физиологиялық

ВИРУСҚА ҚАРСЫ ИММУНИТЕТ

Вирустардың организмге енуі, таралуы, орналасуы. Инфекция түрлері және оларға сипаттама

Иммундық жүйе екі бөлікке бөлінген - гуморальдық иммунитет жүйесі және жасушалық иммунитет жүйесі

«Вирустың енуі. Иммунитет»

Оргагизмнің арнайы және арнайы емес қорғаныш реакциялары 2.Кан топтарының түрлері және оның сипаттамасы

Пәндер