Алқабилер сотының құқықтық жағдайы

Презентация қосу

Алқабилер сотының
құқықтық жағдайы

Орындаған: Төлеуова Қарагөз
Юрисдикциялық істер:
O Қылмыстық заңмен өлім жазасы немесе өмір бойына бас
бостандығынан айыру қарастырылған қылмыстардың
істері , ҚАЖЕТ: 4-бап. 170, Өнер 175 , өнер. 177, өнер. 178 ,
өнер. 184 , 4 бөлім, мақала 255, 5-бөлім, өнер. 263, 4 бөлім,
мақала 286 , 4-бөлім, мақала 297 , 4 бөлім, мақала 298, 4-бөлім,
мақала ҚР ҚК 299 ;
O мақаланың 3 бөлімі Қазақстан Республикасы Қылмыстық
кодексінің 125- бабы, 4-
бөлігі, 128- бөлігі, 132- бөлігі , 135- бөлігі , 135- бөлігі ;
O Жағдайлары туралы кісі өлтіру, бір
жылы төтенше және тәртіпсіздіктер кезінде
O Соғыс уақытында немесе ұрыс жағдайында жасалған әскери
қылмыстар туралы істер .
Қазылар алқасының
құрамы

1 судья 10 алқабилер
Алқабилердің қатысуымен сот ісі тек сезіктінің,
айыпталушының өтініші негізінде ғана жүзеге
асырылады:

Бұл өтініш алдын ала тыңдауға дейін (ҚР ҚІЖК-нің
321-бабы) немесе оның барысында, бірақ сот басты сот
талқылауын тағайындағанға дейін берілуі мүмкін;
Алдын ала тыңдау барысында расталғаннан кейін
өтініштен бас тарту қабылданбайды.
Алдын-ала тыңдау
O Бұрын көрсетілген жағдайларда (Қазақстан Республикасы
Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 631-бабының 1-бөлігі)
алдын ала тыңдау міндетті түрде сұрау салудың болуына
немесе болмауына қарамастан;
O Мұны тек судья ғана қылмыстық істе барлық
айыпталушылардың міндетті қатысуымен жүргізеді;
O Алдын ала тыңдау барысында сотталушы өтініш бере алады
немесе бұрын берілген өтінішті растай алады. Бұл жағдайда
судья сот отырысын тағайындау туралы шешімде істі
алқабилер қарастыратындығын көрсетеді және алқабиге
кандидаттар санын анықтайды (кемінде 25 кандидат).
Кандидаттардың арасынан алқабилерді іріктеуді:
O төрағалық етушi алқаның iстi қарауға қатысудан босатуы;
O өздігінен бас тарту мәселелерін шешу;
O міндеттерді шешу;
O алқабилердің алаңсыз шақыруы.
Төрағалық етуші алқабилер
алқабилерінің ісін процеске
қатысушылармен талқыламастан
жүзеге асырудан босатылады
O қылмыстық құқық бұзушылыққа
күдікті немесе айыпталушы;
O іс жүргізудің тілін білмейтін, мылқау,
саңырау, соқыр адамдар;
O мүгедектер, олардың тыңдауға толық
қатысуын қамтамасыз ету үшін
ұйымдастырушылық немесе
техникалық мүмкіндіктері болмаған
кезде.
Алқабилер алқасының жұмысынан процеске
қатысушылармен талқыланбай , төрағалық
етушiнiң ауызша немесе жазбаша өтiнiшiмен
босатылуы мүмкiн:
O алпыс бес жастан асқан;
O үш жасқа дейінгі балалары бар әйелдер;
O олар өздерінің діни сенімдері бойынша сот төрелігін жүзеге
асыруға қатысу мүмкін емес деп санайтын;
O қызметтік міндеттерін орындаудан алаңдаушылық қоғам мен
мемлекет мүдделеріне айтарлықтай зиян келтіруі мүмкін
(дәрігерлер, мұғалімдер, авиакомпания ұшқыштары және
басқалар);
O сот отырысына қатыспауға дәлелді себептері бар басқа
адамдар.
Дау үшін негіз қазылар алқасының кандидат:

O 1) алқабиге кандидат - бұл жағдайда жәбірленуші, азаматтық талапкер,
азаматтық жауапкер, куәгер шақырылған немесе шақырылуы мүмкін;
O 2) алқабиге кандидат осы қылмыстық іс бойынша сот ісін жүргізуге сарапшы,
маман, аудармашы, куәгер, сот хатшысы, анықтаушы, тергеуші, прокурор,
қорғаушы, күдіктінің, айыпталушының, жәбірленушінің өкілі, азаматтық
талапкер немесе азаматтық жауапкер ретінде қатысқан;
O 3) алқабиге кандидат - жәбірленушінің туысы немесе меншік иесі (жұбайының,
әпкесінің, ата-анасы және ерлі-зайыптылардың баласы), азаматтық талапкер,
азаматтық жауапкер немесе олардың өкілдері, айыпталушы, сотталушы
немесе оның заңды өкілі, прокурор, қорғаушы, тергеуші немесе анықтаушы;
Кез-келген үміткері оның қазылар алқасының міндеттерін
орындауына кедергі келтіретін жақсы себептерді көрсетуге,
сондай-ақ өздігінен бас тарту туралы мәлімдеуге
құқылы . Тараптардың пікірлерін тыңдап, төрағалық етуші
алқабиге үміткердің алқасы қанағаттандырылды ма, жоқ па
деген шешім шығарады.
Егер алқабиге кандидаттар саны 17-ден
асса, төрағалық етуші:
O 1) алқабиге кандидаттардың аты-жөні жазылған барлық
билеттерді сайлау жәшігіне тастайды, билеттерді
араластырады және сол жерден он жеті билет болуы керек.
O 2) алқабиге кандидаттардың, сондай-ақ сотталушының
және (немесе) оның қорғаушысының алқабиге
кандидаттардың аты-жөні көрсетілген, қалған он жеті
билетті алқабиге кандидат ретінде қалуы керек.
Жеребе тастау арқылы қазылар алқасын
құру
O Алқабилердің дау-дамайсыз процедурасынан кейін алқабилердің саны 12-ді құрайды ,
олардың ішінен 10 адамнан құралған және 2 жеребе тастау арқылы кезектен тыс әділ
қазылар алқасы құрылады. Ол үшін ҚІЖК-нің 644-бабына сәйкес төрағалық етуші
бюллетеньге (12 дана) жиналмаған алқабилердің аты-жөндерін көрсете отырып тастайды,
оларды араластырады және билеттерде көрсетілген алқабиге кандидаттың атын әрдайым
жариялап, он екі билетті бір-бірлеп шығарады.
O Жеребе тастау арқылы таңдалған алғашқы 10 алқабилер негізгі құрамның
алқабилері болып саналады , ал қалған 2 алқаптар резервке алынды . Сонымен қатар,
негізгі құрамның екі қазысы және қосалқы құрамы автоматты түрде оларға
тағайындалған тиісті нөмірмен тізімделеді, яғни ұтыс ойыны кезінде олардың аты-
жөндері көрсетілген билеттерді шығару тәртібімен, яғни. қазылар алқасы, бюллетень
бірінші болып жинаудан шығарылған, негізгі құрамда 1 нөмірімен тізімделген және
т.б. оныншы санға Алғашқы алқабиге бірінші аты-жөні дауыс беруге арналған жәшіктен
шығарылған болып саналады, ал келесі алқабилер алқасы № 2 тізімге енгізіледі. Қазылар
алқасы негізгі құрамнан кетіп қалғанда, оны №1 нөмірмен алмастырады, ал келесі
ауыстыруды № 2 резервтік қазылар алқасы жасайды.
Алқабилер сотының
жалпы шарттары Алқабилер ант береді

O Қылмыстық іс жүргізу кодексінің Қазылар алқасы төрағалық етушінің
ұсынысы бойынша құрылғаннан
645-бабына сәйкес төраға ұтыс кейін алқабилер ант беру рәсіміне
ойыны аяқталғаннан кейін және жиналғандардың бәрі
әділ қазылар алқасы құрылғандығы орындарынан тұрды. Төрағалық етуші
бұны сот отырысының хатшысына тапсыра
туралы хабарлағаннан кейін, алады, ол барлық отырысқа қатысуға
алқабилер құрамына 10 адамнан шақырады. Бәрі, соның ішінде партиялар
тұратын басты қазылар алқасын тұрып жатыр.
2. Төраға әділқазылар алқасына бұрылып,
орналастырады, барлығын оларды ант қабылдауға шақырады . Анттың
жеребеде анықталған тәртіпке мәтіні Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 558-
отыруға шақырады. Екі резервтік бабының 2-бөлігінде көрсетілген. Қазылар
алқасы: «Ант етемін» деген сөзді айту
алқабилер олар үшін арнайы арқылы антты растайды.
бөлінген орындарды қазылар Алқабилер сот отырысының хаттамасында
алқасында алады. жазбаша ант береді.
Алқабилердің құқығы бар:
O 1) істің мән-жайын тәуелсіз бағалау және Қазылар алқасы:
алқабилердің алдына қойылатын 1) сот отырысында бұйрықты
сұрақтарға жауап беру үшін сотта қаралған орындауға және төрағалық
дәлелдемелерді зерделеуге қатысуға; етушінің заңдық бұйрықтарын
O 2) төраға арқылы процеске орындауға;
қатысушыларға сұрақтар қоюға; 2) сот алқабилердің міндеттерін
O 3) заттай айғақтарды, құжаттарды орындау үшін белгіленген
тексеруге, аумақ пен үй-жайларға тексеру уақытта келуге, сондай-ақ сот
жүргізуге, сот тергеуіндегі басқа да
отырысында үзіліс жарияланса
әрекеттерге қатысуға;
O 4) төрағалық етушiге заңдардың
немесе сот отырысы кейінге
нормаларын, сондай-ақ сот отырысында қалдырылған болса, сот ісін
жарияланған құжаттардың мазмұнын және жалғастыруға;
оған түсiнiксiз және iске қатысты басқа 3) сотқа келу мүмкін болмаған
мәселелер бойынша түсiндiру сұрап жағдайда, төрағалық етушiге
жүгінуге; келмеу себептерi туралы алдын
O 5) сот отырысы кезінде жазбаша ала хабарлауға құқылы.
ескертулер алуға.
O Қазылар алқасы:
O 1) істі қарау кезінде сот залынан
кетуге;
O 2) істі қарау кезінде төрағалық
етушінің рұқсатынсыз соттың
мүшесі болып табылмайтын
адамдармен байланыс орнатуға;
O 3) сот отырысы шегінде іс жүргізу
барысында ақпарат жинауға;
O 4) соттың жабық отырысына
қатысуына байланысты оған
белгілі болған мән-жайлар туралы
ақпаратты жария етуге, сондай-ақ
кеңесу бөлмесінің құпиялылығын
бұзуға құқылы.
Қазылар алқасы сынақ
O Алқабилер төрағалық етуші арқылы сотталушыға, жәбірленушіге, куәларға
және сарапшыларға тараптар жауап алғаннан кейін сұрақтар қоя
алады. Сұрақтарды алқабилер алқасы айтады және төрағалық етушіге
ұсынады;
O Сот тергеу аяқталғаннан кейін алқабилер тараптардың пікірталастарын
тыңдауды жалғастырады. Қазылар алқасындағы тараптардың пікірсайысы
екі бөлімнен тұрады:
O Пікірсайыстың бірінші бөлімі прокурордың, жәбірленушінің,
қорғаушының және сотталушының сотталушының дәлелдемелері немесе
дәлелденбеген кінәсі туралы өзінің бұрынғы соттылығы туралы
ескертпестен өз ұстанымын білдіретін сөздерінен тұрады;
O Жарыссөздің екінші бөлімі мемлекеттік айыптаушының, сондай-ақ
жәбірленушінің, азаматтық талапкердің және сотталушының немесе
олардың өкілдерінің, адвокаттың және сотталушының сөздері, олар
сотталушының іс-әрекетін, үкім шығаруды, азаматтық талаптарды
саралау туралы ұстанымдарды белгілейді. Пікірсайыстың екінші бөлімі
әділқазылардың қатысуынсыз өтеді.
Репликалар және сотталушының
соңғы сөзі
O Пікірсайыстың әр бөлігінде сөз сөйлегеннен кейін бірден
пікірсайысқа қатысушылардың барлығы жауап беруге
құқылы. Соңғы кю құқығы қорғаушыға тиесілі. Сот
жарыссөзінің екінші бөлігінің көшірмелері алқабилер
болмаған кезде жеткізіледі
O Айыпталушыға осы Кодекстің 384-бабына сәйкес соңғы
сөз беріледі.
Алқабилердің юрисдикциялық істері

Апелляциялық сот тексерісі:
O Сот үкімін, ұйғарымын, қылмыстық және қылмыстық іс
жүргізу заңнамасының нормаларын сақтау;
O Үкімнің заңдылығы;
O Үкімнің, шешімнің заңдылығы;
O Сот үкімі, ұйғарым.
Апелляциялық соттың сот
шешімдерін жою немесе өзгерту негіздері
1) істің
1) істіңнәтижесі
нәтижесіүшін
үшінмаңызды
маңыздыболуы
болуы мүмкін
мүмкін рұқсат
рұқсат етілген
етілген
дәлелдемелербойынша
дәлелдемелер бойыншаісісжүргізуден
жүргізуден негізсіз
негізсіз шығарылуы;
шығарылуы;

2) істің
2) істіңнәтижесі
нәтижесіүшін
үшінмаңызды
маңыздыболуы
болуы мүмкін
мүмкін дәлелдемелерді
дәлелдемелерді
зерделеудентарапқа
зерделеуден тарапқанегізсіз
негізсіз бас
бас тарту;
тарту;

3) істің
3) істіңнәтижесіне
нәтижесінеәсер
әсереткен
еткендәлелдер
дәлелдер ретінде
ретінде қабылданбайтын
қабылданбайтын
дәлелдемелердісотта
дәлелдемелерді сотта зерттеу;
зерттеу;

4) осы
4) осы Кодексте
Кодекстекөзделген
көзделгенқылмыстық
қылмыстық іс іс жүргізу
жүргізу заңнамасының
заңнамасының
елеулібұзылуы;
елеулі бұзылуы;

5) сот
5) сот үкімінің
үкімініңшешіміне
шешімінеәсер
әсереткен
еткеннемесе
немесе әсер
әсер етуі
етуі мүмкін
мүмкін бұзушылықтар;
бұзушылықтар;
Пайдаланылған дереккөздер
тізімі:
O Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу
кодексі, 2014 жылғы 4 шілдедегі № 231-V;
O «Соттардың алқабилердің қатысуымен қылмыстық
процесті реттейтін заңнаманы қолдану практикасы
туралы» Қазақстан Республикасы Жоғарғы
Сотының 2012 жылғы 23 тамыздағы № 4
нормативтік қаулысы.
O Алқабилер туралы 2006 жылғы 16 қаңтардағы N
121 Қазақстан Республикасының Заңы
Назарларыңызға
Рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Еңбек саласындағы нарықтық қатынастардың құқықтық негіздерін бекемдеу

Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы

Қазақстан Республикасы сот билігінің конституциялық құқықтық негізі

Қазақстан Республикасының сот жүйесі

Еңбек құқығының қағидалары

БАТЫРЛАР ЖӘНЕ БИЛЕР ИНСТИТУТЫ

Құқық нысаны

Партиялық жүйелер

Дәстүрлі қазақ қоғамынадағы билер сотына сипаттама

ҚҰҚЫҚТЫҚ АКТІЛЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

Пәндер