Қауіпсіздікке төнетін қатерлер және классификациялары

8 Тақырып
Киберқауіпсіздік, Ақпараттың қауіпсіздік тәуекелдері
және классификациялары. Зиянды бағдарламалар.
Электрондық цифрлық қолтаңба. Шифрлау.
Қауіпсіздікке төнетін қатерлер және классификациялары

Қауіп - онда өңделетін ақпараттың
қауіпсіздігінің бұзылуына
байланысты базалық станцияның
жұмыс істеуінде өзгеріс тудыруы
мүмкін оқиға немесе әрекет.
Қауiпсiздiк қатерлерi және оларды
жiктеу

1. пайда болу сипаты бойынша
2. әдейі көріну дәрежесі бойынша
3. бақыланатын аймаққа қатысты жағдай бойынша
4. Автоматтандырылған жүйеге әсер ету дәрежесі бойынша
5. бұзылатын ақпараттың түрі бойынша
6. Динамикалық тұтастық бойынша
7. Қауіп төнген жүйенің түрі бойынша
8. Іске асыру әдісі бойынша
Киберқауіпсіздік
саласы
• Киберқауіпсіздік саласы пайдаланушының немесе
жүйенің ақпараттық қауіпсіздігіне жауапты сала болып
табылады.
• Осы сектордағы негізгі компаниялар:
• Cisco жүйелері
• Бағдарламалық технологиялар
• Бақылау нүктесі
• MM Afee компаниясы
• Каспер лабораториясы
Киберқауіпсіздік және
Интернетті басқару

1990 Кибер қауіпсіздігі жаңа
мүмкіндіктерге ие болды
HTTP HTML URL
технологияларды ойлап табу
және 1984 жылы бірден
вирусқа қарсы жаңа
утилиттер appeared-
CHK4BOMB & BOMBSQAD
Зиянды
бағдарламалар

Вирус ол өзі көшірмелер
жасап, басқа
бағдарламалардың
жұмысына ендіріледі (оларды
жұқтырады).
Құрт өздігінен көбейеді,
басқа бағдарламаларға
жұқпайды, желілер арқылы
беріледі.
Троян бағдарламалық
жасақтама ретінде еніп, өз
бетінше тарала алмайды.
Зиянды бағдарламалар

Rootkit – басқа объектілердің болуын жасыратын
бағдарламалық құралдар жиынтығы.

Backdoor - - компьютерді қашықтықтан басқаруға мүмкіндік
беретін қолданба.

Loader- зиянды бағдарламаның толық нұсқасын одан әрі
жүктеп алуға арналған код.
Ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету
саласындағы Қазақстан Республикасының
заңнамалық актілері
Республикасының ақпараттық қауіпсіздігі
тұжырымдамасы (2011)
Ұлттық қауіпсіздік туралы Қазақстан
Республикасының Заңы (6-бап)
• «Ақпараттық-коммуникациялық
технологиялар және ақпараттық қауіпсіздік
саласындағы бірыңғай талаптарды бекіту
туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің
2016 жылғы 12.12 No 832 қаулысы
Электрондық цифрлық
қолтаңба
ЭЦҚ артықшылықтары:
Мемлекеттік органдардың виртуалды қабылдау
бөлмелеріне өтініштер енгізу
24/7 мемлекеттік қызметті үйден шықпай алу
1. электрондық аукциондарда, тендерлерде
тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге
қолайлы баға ұсынысын ұсыну және таңдау
Шифрлау
Шифрлау — рұқсат етілмеген қол жеткізуді болдырмау үшін
деректерді кодтау процесі.

Шифрланған хабар ашық кілті бар алушыдан басқа кісілер
үшін оқылмайтын түрде болады.

Ашық кілт шифрды шешеді, себебі ол жіберуші хабарды
шифрлау үшін пайдаланған құпия кілтке сәйкес келеді.
Шифрлеу
(Әдетте АКТ әр түрлі смарт сервистерде
қолданылады. Ақылды сервис - бұл күнделікті
өміріміздің әртүрлі салаларында Интернет пен
сандық қызметтерді біріктіру технологиясы.
Мысалы, қонақ үй қызметі, денсаулық сақтау
қызметі және т.б.)
1-мысал

(TV - кабельдік арналарды немесе спутниктік теледидарды сандық
технологиямен біріктіретін қызмет. Smart TV бағдарламалық
жасақтамамен басқарылып, басқа электрондық құрылғыларға қосыла
алады. Пайдаланушылар фильмдерді, ойындарды және басқа медианы
жүктей алады және осы теледидарды компьютер ретінде қолдана
алады. Smart TV пайдаланушыларға ым-ишараны немесе дауысты
қолдана отырып, теледидарды басқаруға мүмкіндік береді)
2-мысал
Автоматтандырылған дүкендер үшін құрылған және
тауарлар мен олардың жай-күйіне АТ-бақылауын
пайдаланатын smart сөрелер. Біз оны телефон
арқылы бақылай аламыз.
(Ақылды сөрелер автоматтандырылған және
тауарларға және олардың жай-күйіне
ақпараттық бақылауды қолданатын дүкендерге
арналған. Біз оны телефон арқылы басқара
аламыз)
Modern smart services use cloud robotics
The concept of cloud robotics appeared recently in 2010 (Бұлтты
робототехника туралы түсінік 2010 жылы жақында пайда
болды)
Manipulation and mobile cloud robots adapted for smart
service (Ақылды қызметке бейімделген
мобильді бұлт манипуляциясы және
роботтары)
Manipulation robot Mobile robot (Мобильді
(Манипуляциялық робот)
робот)
Бұлтты робототехника бұлтты есептеулерде
қолданылады.
Бұлтты есептеу — бұлтты технология
арқылы смарт-сервисті қамтамасыз
ететін интернет-есептеулердің бір түрі
(Бұлтты есептеу - бұлтты технология
арқылы ақылды қызмет көрсететін
Интернет-есептеу түрі)
Monitoring- бакылау
Storoge-сактау
Laptops-ноутбук
Desktops-жумыс устелi
Free office – кенсе
Finance- Қаржы
Бұлттың негізгі мүмкіндіктері есептеу
қызметі
Интернет желісіне қосылған кез келген компьютерден жеке ақпаратқа қол
жеткізуге болады.
Жер шарындағы адамдар ақпаратпен бір-бірімен оңай бөлісе алады.
Веб-қызметтермен жұмыс істеу үшін құрылғыңызда (ДК, планшет,
телефон) кез келген операциялық жүйе мен браузер болуы мүмкін.
Егер құрылғыңызбен (ДК, планшет, телефон) бірдеңе болса, ол бұлтта
сақталатын маңызды ақпаратты жоғалтпайсыз.
Бұлтты сервис арқылы сізде әрқашан жаңа және жаңартылған ақпарат
пен тегін бағдарламалық жасақтама болады.
(Интернетке қосылған кез-келген компьютерден жеке
ақпаратқа қол жеткізе аласыз. Әлемдегі адамдар бір-
бірімен ақпаратпен оңай бөлісе алады. Сізде бұлт қызметі
арқылы әрдайым жаңа және жаңартылған ақпарат және
ақысыз бағдарламалық қамтамасыз ету болады)
Сондай-ақ, бұлтты роботтар: дауыс және
бейнені тану, қоршаған ортаны картаға
түсіру, қозғалысты жоспарлау және т.б.
сияқты сервистік тапсырмаларды
орындайды.
(Сондай-ақ бұлтты роботтар қызметтік
міндеттерді орындайды: дауыс пен бейнені тану,
қоршаған ортаны картаға түсіру, трафикті
жоспарлау және т.б.)
Көптеген бұлтты роботтар қоғамдық
орындарға, ауруханаларға,
әуежайларға және т.б. қызмет
көрсетеді
Бұлтты робот Қуаныш қызмет етеді
«ҚазПошта» АҚ-ның біздің қаладағы офис
клиенттері
(Бұлтты робот Қазпочта кеңсесінің
клиенттері)
Жеке бұлттар (private cloud) — жеке
кәсіпорындарының өзіне ғана, сондағы жеке
тұлғалар мен олардың тұтынушыларының
жұмыс істеуіне арналған инфраструктура.

Қоғамдық Аралас бұлттар
бұлттар (hybrid cloud) — екі
(community немесе одан көп
cloud) — ортақ «Есептегіш
бұлт түрлерінің
мақсаттары бар бұлттар» (жеке, ортақ,
қоғамдық қоғамдық) аралас
тұтынушыларға комбинациясын
арналған атауға болады
инфраструктура.

Ортақ бұлттар (public cloud) — көпшілікке
арналған, олардың интернетте еркін жұмыс
істеуіне арналған инфраструктура.
Бұлттық есептеу (ағыл. cloud computing) қажетті
конфигурацияланған есептегіш
ресурстарға(мысалы, мәлімет өткізетін
желілерге, серверлерге, ақпарат сақтау
құрылғыларына т.б., барлығына бірдей немесе
бөлек-бөлек) қай жерде болмасын, әрі ыңғайлы қол
жеткізуді (access) қамтамасыз ету моделі. Бұлттық
есептеу технологиясы бойынша қажетті IT
ресурстарды төменгі эксплуатациялық
шығындармен қолдануға мүмкіндік береді.
GSM ұялы байланыстың желісі үш негізгі бөлікке бөлінеді:
мобилды станция (Mobile Station),
радио мен мобилды станция арасында қосылуды басқаратын базалық станцияның
жүйе асты (Base Station Subsystem),
негізгі бөлігі коммуиацияның орталығы және байланыстың мобилды
құрылғылардың басқарылуы (Mobile services Switching Center) болып келетін
желінің жүйе асты (NetWork Subsystem). Мобилды станция (MS) мобилды
құрылғылардан (терминал) және абоненттің идентификациондық модулі деп
аталатын (SIM — Subscriber Identity Module) карточкадан тұрады. Базалық
станцияның жүйе асты негізгі екі бөліктен тұрады: базалық станцияның
трансивері (BTS — Base Transceiver Station) және контроллер (BSC — Base
Station Controller). BTS ұяшықтың өлшемін және MS-пен хабарламаларды
айырбастайтын протоколдарды басқаратын радиотрансиверлардан тұрады. BSC
біреу немесе бірнеше BTS радиоресурстарын және радиоарнаның орнатуын,
жиіліктің ауысуын, ұяшықтың немесе арнаның ауысу процессын қадағалайды.
BSC MS пен басқару және коммутацияның орталығы (MSC) арасындағы аралық
элементі болып келеді.
Бұлтты технологияны пайдаланудың тиімді жақтары:

үлкен ресурстарды қажет ететін қиын есептерді
шешу үшін тұтынушы өзінде жоқ көптеген
серверлерді, бағдарламаларды бұлттар
тарапынан пайдалана алады;
тұтынушы кез-келген жерден, кез-келген
уақытта интернетке қосылған кез-келген
компьютерлік құралғымен өз дерек көздерімен
жұмыс істей алады;
тұтынушы компьютерлік құралғының
осалдығына, немесе оның сынып бұзылуына,
немесе жұмыс істейтін бағдарламаның тоқтап,
бұзылып қалуына тәуелді болмайды;
тұтынушы өз дереккөздерімен басқа
адамдармен еш қиындықсыз бөлісіп, сол
дереккөздерімен олармен бірге қосылып жұмыс
істей алады;
(Францияның Softbank Robotics компаниясы
Джози Pepper роботын Lufthansa (Германия,
Мюнхен.) Әуежайының жолаушыларына қызмет
көрсету үшін жасады. Бұл робот алынған
дауыстық хабарлама өңделген және әуежайдың
дерекқорына қосылған бұлтты қызметке
қосылған).
Cloud & Mobile
Бұлтты технология - интернеттегі
деректеріңізді электрондық сақтау, ол
қызықты файлдар мен құжаттарды
достарыңызбен және әріптестеріңізбен
сақтауға, өңдеуге және бөлісуге мүмкіндік
береді.
Артықшылықтары Кемшіліктері
Бағдарламалық Интернет желісіне
жасақтамадағы үнемі жоғары
ақшаны үнемдеңіз. жылдамдықпен
қосылу қажеттілігі.
Сервер дискісінің
Жергілікті
кеңістігін сақтаңыз.
аналогтармен
Топтық жұмыс.
салыстырғанда
Интернет
желісіндегі
бағдарламалық
қамтамасыз етудің
функционалдық
қасиеттерін шектеу.
Құзіреттілікті қалыптастыру құралдарының бірі мобильді оқыту технологиялары
болып табылады.

Мобильді оқыту термині PDAs, ұялы телефондар, ноутбуктер және планшет
компьютерлері сияқты мобильді және портативті ІТ-құрылғыларды пайдалануды
білдіреді.
Мобильді технологиялардың
ерекшеліктері

Мобильділік
Білім берудің
сабақтастығы
Оқуды дербестендіру
Сапаны жақсарту

байланысы
Мобильді технологиялар бізге студенттің
үлкен көлемін өз бетінше жұмыс істеуімен
қамтамасыз етуге, білім беру қызметіне
қызығушылықты арттыруға, өзін-өзі
ұйымдастыру мен жауапкершілікті
арттыруға, мақсат қоюға және олардың
қызметін ұйымдастыруға қабілетті болуға
көмектеседі.
Біздің өмірімізді жеңілдететін
заманауи смарт-технологиялар

Smart көзілдірік
Smart Home System
Ақылды кейс
Smart Bike
Smart Road
• Роботтар

Ұқсас жұмыстар

Ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету

Қауіпсіздік - сыртқы және ішкі қатерден қорғайтын тірі организмнің қажетті шарасы

ҚАЗАҚСТАН – 2050 СТРАТЕГИЯСЫ ҚАЛЫПТАСҚАН МЕМЛЕКЕТТІҢ ЖАҢА САЯСИ БАҒЫТЫ

Жүк көтергіш крандарды металлдық конструкциялар

Салон аты

Екіншілік желі

Локальді желілер

Бухгалтерлік ақпараттық жүйелер

МҰЗДЫҚ ҚҰБЫЛЫСТАРДЫҢ ҚАУІПТІЛІГІ

Ғылымның тарихы

Пәндер