Мажоритарлы жүйе

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН
РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒ
Ы САЙЛАУ ЖҮЙЕСІ
Сайлау жүйесі – сайлауда дауыс
беру арқылы билік органдарын
жасақтау процесін реттейтін
ережелер мен әдістердің жиынтығы
Сайлаудың негізгі үш түрі
бар

мажоритарлы пропорционалды.

аралас
Мажоритарлы жүйе

сайлау кезінде көпшілік дауысқа
ие болған үміткер жеңіске жетеді.
Бұл жүйенің өзі екіге бөлінеді:

абсолюттік және салыстырмалы
Мажоритарлы жүйе
Абсолюттік Салыстырмалы
мажоритарлы жүйеде мажоритарлы сайлау
үміткер билік жүйесінде үміткерге өз
органына сайлану қарсыластарына
үшін 50 пайыздан қарағанда көбірек
астам дауысқа ие дауыс жинаса
болуы шарт болса жеткілікті болады
Мажоритарлы жүйе
Сайлаудың бұл түрі көп жағдайда
мемлекет басшысын, ел президентін,
парламенттің жоғарғы палатасы
депутаттарын және жергілікті өзін-өзі
басқару органдары қызметкерлерін
анықтаған кезде пайдаланылады.
Кейбір елдерде мажоритарлы жүйе заң
шығарушы органның кіші палатасы, яғни
Парламент депутаттарын сайлау кезінде
де қолданылады (АҚШ, Франция, Англия).
Қазақстанда абсолютті
мажоритарлы жүйе қызмет
етеді.
Пропорционалды жүйе

– саяси партияның жинаған дауыстары
мен жеңіп алған мандаттары арасында
пропорционалдылық принципіне
негізделетін сайлау жүйесі.
Өкілді органға үміткерлерді тек партиялар
ғана ұсына алады.
Пропорционалды жүйе тек қана заң
шығарушы орган депутаттарын сайлаған
кезде ғана қолданылады
Пропорционалды жүйе
«Ашық тізімде» «Жабық тізім» кезінде
сайлаудың әдісіне сайлаушылар тек
байланысты бір партиялық тізім
немесе бірнеше бойынша дауыс
үміткерге дауыс береді
беріледі немесе (Еуропарламент,
партиялық тізімдегі Израиль, ОАР, 2007
үміткерлердің реттік жылдан кейін Ресей).
орны анықталады
(Финляндия,
Бразилия,
Нидерланды).
Қазақстан Республикасы
Конституциясының 95-бабының, 2-
тармағына сәйкес, Парламент
Мәжілісі депутаттары партиялық
тізім негізінде сайланады, яғни
пропорционалды жүйенің ішінде
«жабық тізімі» қолданылады.
Аралас сайлау жүйесі
пропорционалды және мажоритарлы сайлау
жүйесінің қосындысынан тұратын аралас сайлау
жүйесі бар.
аралас сайлау жүйесінде бүкіл мандаттардың тек
бір бөлігі партиялық тізіммен, қалған бөлігі
жекелеген үміткерлерге дауыс беру арқылы
анықталады.
Парламент сайлауы кезінде сайлаушылар
жекелеген тұлғаға және партияға екі бөлек дауыс
беріп отырды
Қазақстанда аралас сайлау
жүйесі алғаш рет 1999 жылы
Парламент Мәжілісі
сайлауында қолданылды.
Сайлаудың нәтижесі бойынша,
партия өкілдеріне 77 орыннан
10-ы берілді. Екінші рет
сайлаудың бұл жүйесі 2004
Қазақстан Республикасының «Сайлау
туралы» заңына сәйкес, дауыс берудің екі
түрі бар: төте және жанама. Төте
сайлауда азаматтар республика
Президентін, Парламент Мәжілісі мен
мәслихат депутаттарын тікелей
сайлайды. Жанама сайлау Парламент
Сенаты депутаттарын сайлаған іске
асады. Азаматтар бірінші мәслихат
депуттарын сайлайды, содан соң олар
Қазақстандағы сайлау жүйесінің
ерекшелігі: аралас және
пропорционалды жүйелерді
салыстырмалы талдау.
Қазақстандағы сайлау
жүйелеріне салыстырмалы
талдау.
Сайлау жүйесі Аралас Пропорционалды
Критерийлер (жабық тізім)
Сайлаушылар Нақты үміткерге Партияға
дауыс береді және партияға
Депутаттар Халық алдында Партия алдында
жауапты
Жекелеген иә жоқ
депутат өзін
сайлаған
адамдарға
тікелей есеп
береді
Бір депутатты сайлау 35-40 мың дауыс 642 600 дауыс
үшін қажетті дауыстың
минималды көрсеткіш

Мәжіліс құрамын халық тікелей Партия арқылы
анықтайды

Сайлаушылармен күшті әлсіз
сайланушылардың
арасында байланыс

Партия депутаттық иә жоқ
мандатты тағайында
аймақтық пропорцияны
ескереді
Сайлаудағы саяси
технология
Сайлау кезінде үміткерлер, яғни
кандидаттар жеңіске жету үшін түрлі амал-
тәсілдер жасайды: өзін-өзі жарнамалайды,
қарсыластарына қарсы әрекеттер
жасайды, қажетті адамдармен уақытша
дос болады, сыйлық таратады және т.б.
Міне осындай әрекеттерді сайлаудағы
саяси технология деп атайды
саяси технология

ақ, сұр қара

Лас технология
Лас технология

қарсылас үшін жағымсыз және өзі үшін
жағымды имидж жасау мақсатында
жасалатын әдістер жиынтығы болса,
соның ішіндегі қара технология көп
жағдайда заңға қайшы әрекет болып
табылады, ал сұр технология заңға
тікелей қайшы емес, бірақ жанама түрде
қарсыласқа қара күйе жағу жөнінен
біріншісінен қалыспайды.
Сайлау жүйесі
Демократиялық қоғам үшін сайлау жүйесі ең
маңызды институт болып табылады.
Сонымен қатар, биліктің классикалық үш тармағы
арасындағы тепе-теңдікті сақтаудағы, халық
билігін қамтамасыз етудегі, билік құрылымдарын
халық мүддесіне сай құрудағы сайлаудың орны
ерекше
Дегенмен, әр елдің өзіндік сайлау жүйесі бар
және соған сәйкес сол елдегі демократиялық
құндылықтардың деңгейі анықталады.
Биліктің легитимділігі деңгейі сайлау жүйесінің
ашықтығынана, әділдігіне және сайлаудың
демократиялылығына байланысты өлшенеді.

Ұқсас жұмыстар

САЙЛАУ ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ САЙЛАУ

Жапонияның сайлау жүйесі

Қазақстандағы ең бай бес адамның тізімі

Қазақстандағы ең бай адамдар және Болат Өтемұратов

Қазақстандағы кәсіпкерлер

Жүйенің энергия минимумына ұмтылуы

Экономикалық жүйе: мәні, элементтері, даму сипаты туралы ақпарат

Ақпараттық жүйелер құрылымы

САЯСИ ЖҮЙЕ ТУРАЛЫ

МЕДИЦИНАЛЫҚ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕЛЕР

Пәндер