Күрделі эфирлердің гидролизі




Дәріс мақсаты:
КҮРДЕЛІ ЭФИРЛЕР ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІМЕН ТАНЫСУ.
Түйінді сөздер:
КҮРДЕЛІ ЭФИРЛЕР, ГИДРОЛИЗ, МАЙЛАР, САБЫНДАР

Дәрісте қаралатын негізі сұрақтар
1. Күрделі эфирлер.
2. Күрделі эфирлердің гидролизі.
3. Химиялық қасиеттері. 4. Алыну жолдары.

КҮРДЕЛІ ЭФИРЛЕР
Молекуласының құрамында мынадай
O
//
R − C
\
O − R′
функционалды тобы бар органикалық заттар күрделі эфирлер деп аталады. Мұндағы R, R′ − бірдей немесе әртүрлі алкильді немесе арильді топтар.

Күрделі эфирлердің гидролизі.
Күрделі эфирлердің гидролизі барысында бастапқы эфир мен су және гидролиз өнімдерінің арасынада тепе-теңдік орнайды:
H+
CH3CO2C2H5 + H2O ↔ CH3CO2H + C2H5OH

Себебі, гироксид анионы гидролиз барысында түзілген қышқылмен әрекеттесу арқылы, тұз түзе отырып, қышқылды тепе-теңдік жағдайдан шығарады:
RCO2R′ + H2O ↔ RCO2H + R′OH
RCO2H + OH − → RCO 2 + H2O
Демек, негіз қатысында күрделі эфирлердің гидролиз реакциясы аяғына дейін жүреді:
RCO2R′ + NaOH → RCO2Na + R′OH
+ H2O

Полиэфирлер. Этерификация реакция нәтижесінде полимерлер түзіледі. Мысалы: бензол-1, 4-дикарбон (терефталь) қышқылы мен этандиол-1, 2 (этиленгликоль) қосылыстары:
H +, Қыздыру
nHO2C ─ C6H4 ─ CO2H + nHOCH2CH2OH →
Терефталь қышқылы Этиленгликоль
→ [─ O2C ─ C6H4 ─ CO2CH2CH2 ─] n + 2nH2O
Терилен
Осы полимер мата өндіру саласында кеңінен колданылатын трилен немесе дакрон деп аталатын полимер

Күрделі эфирлер табиғатта жиі кездеседі . Тірі организмдегі жүретін процесс терде кездеседі, өсімдіктерде жиі кездеседі . Мысалы изопентилацетат алмуртың исінде бар. Тамақ өнеркәсібінде қолданады.
а) О О
СН3 - СН - СН2 - СН2 - ОН +СН3 - С → СН3 - С
│ ОН О-СН2-СН2-СН- СН3
СН3 │
СН3
Изопентанол - 1 уксусная кислота изопентилацетат
3-метилбутанол -1 этановая кислота изоалеевый эфир уксусной
Изоамиловый спирт кислоты
изоамилацетат
О О
б) СН3 - (СН2) 2 - С + СН3 - СН2 - ОН → СН3 - СН2 - СН2 - С +Н2О
О - СН2 - СН2
ОН
этилбутаноат.
Этиловый эфир бутановой кислоты (запах абрикос)
(масляной)

О О
в) Н -С + СН3 - СН2 - ОН → Н - С + Н2О
ОН О - СН2 - СН3
муравьино-этиловый эфир
этиловый эфир метановой кислоты
этилметаноат
О О
г) СН3-СН2-СН2-СН2-С + СН3-СН2-ОН → СН3-СН2-СН2-СН2-С
ОН О - СН2 - СН3
Пентановая кислота этанол этиловый эфир
Валеоиановая кислота пентеновой кислота
этилпентаноат (запах яблок)
О
д) СН3 - СН2 - СН2 - С + СН3 - СН2- СН2- СН2ОН →
ОН
Масляная кислота бутанол - 1
О
→ СН3 - (СН2) 2 - С
О-СН2-(СН2) 2-СН3 Бутиловый эфир бутановой
кислоты(масляной) (запах ананаса)

Химиялық қасиеті.
Күрделі эфирлердің орын басу реакиясы
Гидролиз күрделі реакция
O Н2О О
R - C R - C + R1OH
OR1 ОН
Гидролиз қышқылды, негізгі ортада тез жүреді.
Тірі организмде жүретін күрделі биохимиялық процсстердегі гидролизде ферменттің ролі өте зор
Қайта этерификациялау
O О
R - C + R2OH → R - C + R1OH
OR1 ОR2

Майлар
Қатты мен сұйық майлар липидтер деп үш атомды спирттердің күрделі эфирлі қосылыстары болып келеді.
Жоғары карбон қышқыл-ң күрделі эфирлі қосылыстары (глицерин) (стеарин, пальмитин, олеин т. б. ) .
O
║
СН2 - О - С - R1 1. Стеарин қышқылы - СН3(-СН2) 16-СООН
О 2. Пальмитин - СН3(-СН2) 14-СООН
║ 3. Олеин қышқылы - СН3(-СН2) 7-СН= СН3(-СН2) 7СООН
СН - О - С - R2 4. Линолен қышқылы - С17Н31СООН
О 5. Линолен қышқылы - С17Н29СООН
║
СН2 - О - С - R3

Алынуы
Впервые синтез жиров был произведен Бертло в 1854 г.
O О
║ ║
СН2 - ОН НО - С - С17Н35 СН2 -О - С - С17Н35
О О
║ ║
СН - ОН НО - С - С17Н35 СН - О - С - С17Н35
-3Н2О
О О
║ ║
СН2 - ОН НО - С - С17Н35 СН2 - О - С-С17Н35
глицерин стеариновая тристеарин
пропантриол кислота
Глицериды предельных высших карбоновых кислот представляют собой твердые жиры. Глицериды непредельных карбоновых кислот (олеиновой и. др) - это жидкие жиры. Тристеарин трипальмитин, триолеин в разных пропорциях составляют главную часть сала. Чем больше сале тристеарина и трипальмитина, ем оно тверже (говяжье и баранье) . Мягкое сала (гусиное, свиное) содержит большие триолеина.

Жир, попадая в организм, под влиянием ферментов гидролизуется (омыляется) с образованием глицерина и соответствующих кислот.
O
║
СН2 -О - С - С17Н35 НОН СН2 - ОН
О
║ Фермент О
СН - О - С - С17Н35 + НОН липаза СН - ОН + 3 С17Н35 - С
О ОН
║
СН2 - О - С - С17Н35 НОН СН2 - ОН
Продукты гидролиза всасываются ворсинками кишечника, а затем синтезируется жир, но уже свойственный данному организму. Эту реакцию широко использую для получения мыла или стеарина.

- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz