Қан құюдағы физиологиялық негіздер

Презентация қосу

кафедрасы«морфофизиология»

Презентация
Тақырыбы: Қан құюдағы физиологиялық негіздер. Гемотрансфузия.

Орындаған: Қалбай Ө
Тобы: ВМ-МҚқА 01-24

Шымкент-2024-2025ж
Жоспар
I Кіріспе
Ағзаның ішкі ортасы
II Негізгі бөлім
1. Қан топтары.
2. Қан құюдың физиологиялық негіздері.
3. Гемотрансфузия.
4. Қан алмастырғыш сұйықтықтар.
III Қорытынды
IV Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Организмнің ішкі ортасы – бұл қан,
лимфа, ұлпа және ми- жұлын
сұйықтығын қамтитын дене
сұйықтықтарының жиынтығы. Одан
ұлпалар өздерінің тіршілік әрекетіне
қажетті барлық заттарды алады және
оған зат алмасу өнімдерін
(метаболиттер) береді.
Қан — ағзадағы ішкі сұйық
ортаның бірі.
Қан топтары

1901 ж. К. Ландштейнер алғашқы
болып АВО жүйесін ашты, 1927
ж. Левинмен бірге ол N, M, P
факторларын ашты, 1937-1940
жж. А. Винермен бірге резус-
факторды ашты. Қазіргі танда
250-ден астам топтык
антигендер бар. Бұл топтык
антигендер топтарға немесе
жүйеге біріккен. Эритроциттер
үшін бұндай жүйелердің 15-тен
астамы белгілі.
Жарақаттанып қаны азайған адамға қан құйып, ағып кеткен
қанның орнын толтырады. Бір адамның қанын екінші адамға
алдын ала тексермей құя салуға болмайтыны ертеден анықталған.
Бұл үшін адамның қан топтарын анықтау өте маңызды.
Қан топтары-бір биологиялық түр
дарабастары қанының иммуногенетикалық белгілері. Адамның
қан тобы ұрықтың жатырда даму барысында қалыптасып, өмір
бойы өзгермейді. Қан белогының құрамында агглютинин деп
аталатын ерекше заттар болады. Олар a және b әріптерімен
таңбаланады. Қазіргі кезде қан құюда тек өз тобына сәйкес қан
құйылады.
Адам қанын 4 топқа бөлу оның қай тобын қай топқа құюға
болатынын анықтап берді. Қан кұйған кезде аттас
агглютиноген агглютининмен кездесе қалса (А мен d. В мен
B), алдымен құйылган қаннын (қан беретін адам донордың)
эритроциттері жабысады. Донордың - аздаған эритроциттері
реципиент (қан қабылдайтын адам) плазмасындагы
көптеген агглютининдермен кездеседі.

Сатбаева Х.Қ, Өтепбергенов А.А, Нілдібаева Ж.Б 220бет
АВО ТОПТЫҚ ЖҮЙЕСІ.
Бұл, қан алмастырып кұю кезіндегі каннын сәйкеснемесе
сәйкес еместігін аныктайтын негізгі серологиялыкжуйе. Оган
кіреді, екі генентикалық детерминирленгенагглютиногендер
А және В және де агглютининдер а жәнеB. Топтар: 0 a B (1) -
33,5% адамдарда, АВ (II) - 37,8%. Ba (III)-20,6%, ABO (IV)-
8,1%. Ф.А Миндубаева Қалыпты физиология 197бет
Қан құю
(гемотрансфузия)
аурудың қан тамырына
донордан , риципиенттің
өзінен , не болмаса
операциямен жарақаттану
кезінде аққан қанның
компаненттерін құю
арқылы жасалатын емдік
тәсіл.
Қан құю
1881 жылы англиялық туыт
дәрігері Джеймс Бланделл
ауырлық күші арқылы қан құятын
жабдық ойлап тауып, көп қан
жоғалтқан босанып жатқан әйелге
қан құйып, тарихтағы алғаш қан
құю процесін сәтті орындады. Бұл
қан құю технологиясы денсаулық
сақтау саласында ұлы төңкеріс
тудырды.
Қан құю барысы
1628 жылы Уильям Гарвей адам
денесіндегі қан айналым жүйесін байқап,
адамзаттың тіршілік қайнарына жаңа мән
қосты. 1665 жылы англиялық анатомия-
физиология маманы Ричард Лауер екі
итке қан құю сынағын жасады. Ол бір
иттің күре тамырының қанын жіңішке
түтік арқылы қансыраған екінші бір
иттің артериясына құяды. Тәжірибе
аяқталғанда қансыраған ит дереу
қалпына келеді де, қан берген ит жалп
етіп құлап түседі. Осылайша бұл
тәжірибе бүкіл әлемге тіршілік иесінің
өмірін сақтап қалу үшін қан құю әдісін
пайдалануға болатындығын дәлелдеді.
Қан құюдың 2 тәсілі бар екенін атап өткен жөн — тікелей және
тікелей емес.
Тікелей емес қан құю үшін сәйкес ыдыс пен дайындалған
қанды сақтайтын орынның болуының да маңызы аз емес.
Қазіргі кезде қан арнаулы полиэтилен пакеттерге алынады,
соңғысы пайдаланғаннан кейін жойылады. Бұл пакеттерді
пайдалану арқылы қатаң стерильдік сақталады және пирогендік
реакцияларды болдырмайды. Олар шыны ыдыстарға қарағанда
пайдалануға ыңғайлы. Консервіленген қан арнаулы
тоңазытқыштарда +2 +8 температурада сақтайды.
Қан алмастырғыш сұйықтықтар

Олар әр түрлі мақсатта колданылады.Сондықтан олардың кұрамы ар
турлі. Қан алмастырғыштардың 4түрі ұсынылады:
1. Гемодинамикалық сілеймеге қарсы әсерлі қан алмастырғыштар,
айналымдағы қан көлемін қалыптандыруға, қышкылдық сілтілік
тепе-тендікті қамтамасыз етуге арналған. Негізінде олар коллоид
ерітінділер, құрамында жоғары молекулалы қосылыстар:
поликдикин немесе декстран желатиноль, полифер (декстран
темірмен), реоглюман (реополиглюкин + маннитол + натрий
бикарбонаты)..
2. Уытка қарсы әсерлі қан алмастырғыштар: гемодез, полидез немесе
неогемодез.
3. Наруызды парентеральды
қоректендіруге арналған
препараттар: казеи
гидролизаты, гидролизин, амин
қышқылдар.
4. Су-тұз алмасуының
реттегіштері және қышқыл-
сілтілік тепе-тендікті ретуші
немесе электролиттік
ерітінділер: хлорлы натрий
изотоникалық ерітіндісі
(0,85%). Рингер-Локк ерітіндісі,
тұзды инфузин ЦИПК магний
сульфатымен, Рингер-Лактатты
ерітінді немесе Гартман
ерітіндісі, лактасол.
Қорытынды
Қан — ағзадағы ішкі сұйық ортаның бірі. Ол
қантамырларының тұйық жүйесін бойлай ағып, тасымалдау
қызметін атқарады. Бұл салмақтың шамамен 7 пайызы.
Ересек еркектерде қан көлемі шамамен 5,9 л, әйел үшін -
3,9 литр. Адам 3 литр немесе одан сәл жоғары мөлшерде
қан жоғалтса өлімге ұшырайды. Медицинада адам өмірін
сақтап қалу мақсатында науқас адамға қан жеткіліксіз
болса, қан құяды. Менің ойымша, бұл дұрыс және керек ем.
Көп адамдар қарсы,себебі, сан жылдар бойы қан құю
барысында көптеген адамдар қайтыс болған. Ол кезде адам
қанының құрамы, резус жүйенің бар екендігі мәлім емес
еді. Медицинаның дамуы арқасында, қазіргі таңда бұл қолға
алынған және аса ұқыпты байыппен жасалады.
Пайдаланылған әдебиеттер
Н.А Агаджнян, В.М Смирнов Нормальная
физиология 209бет;
Сатбаева Х.Қ, Өтепбергенов А.А, Нілдібаева
Ж.Б Физиология 218-220 бет;
Ф.А Миндубаева Қалыпты физиология 197бет;
Л.З Тель,Н.А Агаджнян, К.М Хамчиев, Б.И
Циркин Қалыпты физиология 321бет;
Гемотрансфузия -статья из большой советской
энциклопедии 113бет;

Ұқсас жұмыстар

Қан тобы жүйесінің факторлары

Қазақстандағы қан топтары

Гематология және қан құюдағы заманауи медициналық құрал - жабдықтар

Буферлі жүйелер мен ерітінділер туралы түсінік

Қозғыш тіндер

МОРФИННІҢ ОРГАНИЗМГЕ ӘСЕРІ

Пәндер