Еңбек өнімділігі және Еңбекті нормалау

Презентация қосу

Дәріс 4

Еңбек өнімділігі және Еңбекті
нормалау

Дәріскер: Сагидолдина А.Ж.
ЕҢБЕК ӨНІМДІЛІГІ

бұл өндіріс процесінде жұмсалған қоғамдық
еңбектің тиімділігі, нәтижелілігі. Бір жұмыс
істеушінің еңбек өнімділігі жалпы түрде мына
формула арқылы анықталады:
W=Q/N
және қызметкерлердің еңбек өнімділігі келесі
параметрлер арқылы сипатталады:

- Өндірім (выработка) бір уақыт өлшемі ішінде
өндірілген өнімнің немесе орындалған жұмыстың
көлемі(Q/Т);

- Еңбексыйымдылық (трудоемкость) - өнім
бірлігін өндіруге немесе белгілі жұмыс көлемін
орындауға жұмсалған уақыт мөлшерімен
есептеледі (Т/Q).
Еңбек өнімділігін өлшеу әдістері:
• Натуралдық әдіс - өндірілген өнім көлемі
натуралдық шамамен өрнектелетін (тонна, метр, км,
дана, т.б.) қарапайым және нақты әдіс.

Құндық әдіс - еңбек өнімділігі ақша бірлігімен
өрнектелген өндірілген өнімнің жұмыс уақытының
шығынының қатынасымен анықталады. Құндық
мәнде еңбек өнімділігін есептеу үшін шығарылған
өнім көлемін бағалайтын әр түрлі көрсеткіштер
қолданылады: жалпы өнім, тауарлық өнім, өткізілген
өнім, таза өнім, шартты таза өнім.

Еңбектік әдіс - ғылыми негізделген нормада
еңбек өнімділігінің динамикасын тура сипаттайды.
Жұмыс орындарында, бригада, өндірістік
учаскелерде және цехтарда аяқталмаған өнімді
шығару барысында еңбек өнімділігі норма-сағатпен
анықталады.
Еңбекті нормалау
Еңбекті нормалау қамтамасыз етеді:
• Жеке бөлшектерді дайындаудың
жоспарлы еңбек сыйымдылығын
анықтауды;

• Қажетті қызметкерлердің санын
есептеуді;

• Еңбек нәтижесін бағалауды;

• Жаңа техниканы енгізуден болған
тиімділікті бағалауды;

• Еңбек өнімділігін арттыру жоспарын
негіздеуді;

• Өндірістік бағдарламаны есептеуді;

• Қажетті жабдықтар санын анықтауды.
Нормалар түрлері

Уақыт нормасы
Қызмет көрсету нормасы

Өндірім нормасы Басқарылу нормасы

Нормаланған
тапсырмалар Жұмыс орнына
қызмет көрсету
уақытының нормасы

Жұмысшылар
санының нормасы
Уақыт нормасы – өнім бірлігін өндіруге немесе
белгілі жұмыс көлемін орындауға қажетті жұмыс
уақытынң ұзақтығы

Даналық уақыт нормасы Дайындау-қорытындылау
уақытының нормасы

Ну = tд + tд-қ
tд = tн + tқ + tқ.к.+ tд+
Жедел-әрекет
tұ-т
(оперативік) мұнда,
уақыт tд – даналық уақыт;
Жұмыс орнына tд-қ – дайындау-қорытындылау уақыты.
қызмет көрсету tн – негізгі уақыт;
уақыты tқ – қосымша уақыт;
tқ.к.- жұмыс орнына қызмет көрсету
Үзілістер уақыты;
уақтыты tд – демалыс уақыты;
tұ,т- ұйымдастырушылық-техникалық
себептерге байланысты үзіліс уақыты
(белгіленген уақыт).
Жұмыс орнына қызмет көрсету
уақытының нормасы – жұмысшының
жабдықты күтуге және жұмыс орнын қалыпты
жағдайда ұстауға жұмсайтын уақыты

Техникалық қызмет Ұйымдастырушылық қызмет
көрсету уақыты көрсету уақыты
Өндірім нормасы бір жұмысшымен немесе
бригадамен жоспарлы уақыт кезеңінде
шығарылатын өнім бірлігінің санын анықтайды:

Нөн = Тн / Ну,
мұнда,
Тн – нақты жұмыс уақытының қоры, сағат;
Ну –өнім бірлігіне белгіленген уақыт нормасы, сағат.

Қызмет көрсету нормасы – бір уақыт өлшемі
ішінде біліктілігі сай келетін жұмысшының қызмет
көрсететін объектілер ( жұмыс орны, жабдық) саны.

Нқк = Тн / tқк,
мұнда,
tқк – бір жабдыққа қызмет көрсетуге жұмсалатын
белгіленген уақыт нормасы, сағат.
Жұмысшылар санының нормасы -берілген
жұмыс көлемін орындауға қажетті белгілі бір
мамандығы бар жұмысшылар санын анықтайды.

Нормаланған тапсырма - белгілі бір уақыт
ішінде бір жұмысшы немесе бригада орындауға
міндетті жұмыс түрі мен көлемін анықтайды.

Басқару нормасы - бір жетекшіге бағынатын
жұмысшылар санын анықтайды.
Нормалау әдістері

Аналитикалық әдіс Жиынтық әдіс

Аналитикалық- Аналитикалық- Тәжірибелік Статистикалық
есептік әдіс зерттеу әдісі әдіс әдіс
нормалар нақты еңбек
жұмыс орнының өндірістік процесінің талдауынсыз
мүмкіншіліктерін және әр және еңбекті тиімді
элемент пен операцияға кететін ұйымдастыруды
шығындарды алдын ала жобалаусыз-ақ
талдауға негізделеді нормалаушының тәжірибесі
негізінде ұқсас
жұмыстардың орындалуы
жөніндегі статистикалық
берілістер негізінде
белгіленеді.
Еңбек процессін зерттеуді жүргізеді:
Аналитикалық-есептік әдісімен;
Аналитикалық-зерттеу әдісмен.

Бұл үшін қолданады:

Хронометраж Жұмыс күнінің Фотохронометраж
фотографиясы
(нақты бір өнім (уақыт шығынының
түрі бойынша (белгілі бір уақыт құрылымы мен
оперативті ішінде өндірістік
уақыттың қадағалаған операцияның жеке
зерттелетін барлық жұмыс элементтерінің
эелементтерінің түрлері мен ұзақтығын бір
ұзақтығы үзілістерге кеткен мезгілде анықтау
алынады) уақыт шығыны үшін)
белгіленеді )

Ұқсас жұмыстар

Еңбекті ұйымдастыру

Өндірістің жұмыс күшімен қамтамасыз етілуі

Еңбек және оның экономикалық мәні

Еңбекті нормалау

КӘСІПОРЫНДА ЕҢБЕКТІ НОРМАЛАУДЫҢ РОЛІ, МӘНІ ЖӘНЕ ӘДІСТЕРІ

Кәсіпорында еңбекті ұйымдастыру және еңбек ақы төлеу.Еңбек ресурстары және еңбекті ұйымдастыру

Еңбек ақы төлеудің разрядтары Тарифтік коэффициенттер Еңбек ақы төлеудің разрядтары Тарифтік коэффициенттер

Кәсіпорында еңбекті ұйымдастыру және еңбек ақы төлеу

Кәсіпкерлік қызметтегі кадрлармен қамтамасыз ету

ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӘНЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ

Пәндер