Иммунитеттің жасушалық негізі

<<Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы>> АҚ

АО <<Южно-Казахстанская медицинская академия>>

Презентация

Тақырып: Иммунитеттің жасушалық негізі

Шымкент 2024

Орындаған: Уалихан Ш. Ж.

Тобы: ВМ-ПҚ-02-23

Қабылдаған:Жумашев С. Н.

“ Топографиялық анатомия және гистология” кафедрасы

Жоспар:

Кіріспе

Негізгі бөлім

Иммунитет

Иммунитет түрлері

Иммундық реакциялардағы жасушалық өзара әрекеттесу

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

Иммундык жүйе гендік тұрғыдан бөгде текті субстанцияларды (антигендерді) тануды аткаратын және ерекше реакцияларды камтамасыз ететін жасушалардын немесе иммуноциттердің, пайда болатын және бірбірімен байланыстары калыптасатын мүшелер мен тіндерді біріктіреді. Иммундык жүйе генетикалык тұтастықты және организмнің ішкі ортасының тұрактылығын камтамасыз етіп, «өзіміз» және «бөтен»-ді тану кызметін аткарады. Бұл кұбылыстың негізінде, ішкі орта тіндерінін жасушалык дифферондарының әр түрлі түрлерін камтитын, арнайы емес (маманданбаған) (туа біткен) және арнайы (маманданған) (жүре пайда болтан) реакциялар жатады. Арнайы емес қорганышқа терінін және шырышты кабыкшалардың тоскауылдык кызметін, біркатар жасушалардын өнімдерінің бактериоциттілігі мен кышкылдылығының деңгейін, сонымен коса бөгде текті агенттердін фагоцитозын жаткызады. Туа біткен иммунитеттің жасушаларына макрофагтар, нейтрофилдер, базофилдер жәнс мес (тіндік базофилдер) жасушалар (жоғарыдан кабыну және калпына келуді караныз) жатады.

Белгілі бір коздырғышка карсы арнайы қорғанышта маманданған лимфоциттер, плазмалык жасушалар, антиген таныстырушы макрофагтар басты жасушалар болып табылады. Үнемі козғалыста болатын лимфоциттер «иммундык кадағалауды» аткарады. Олар бактериялардың бөгде макромолекулаларын және көпжасушалы организмнін әр түрлі тіндерінін жасушаларын «тануды» аткарады және маманданған корғаныш реакциясын жүзеге асырады.

Негізгі бөлім

Жеке жасушалардың иммундык реакциялардағы манызын түсіну үшін алдымен иммунитеттің кейбір түсініктеріне аныктама беру керек. Иммунитет (immunitus - латын тілінен босау, бір нәрседен азат болу) организмнін гендік барлыкбөгде тектілерден, атап айтсак, микробтардан, вирустардан, бөгде жасушалардан немесе өзінің гендік өзгеріске үшыраған жасушаларынан корғанысы.

Антигендер - адамның және жануарлардың организміне түскен кезде арнайы иммундык жауап шакыра алатын күрделі органикалык заттар. Антигендік касиетке бактериялар, вирустар, паразиттер, бөгде текті жасушалар мен тіндер, дененің мутациялык өзгерістерге шалдыккан өзінің жасушалары (мысалы, обыр жасушалары), бөгде текті жасушалардын тіршілігінін өнімдері - нәруыздар, полисахаридтер, полипептидтер, сонымен катар жасанды жоғары полимерлі косылымдар ие болып келеді. Антиденелер В-лимфоциттердін және плазмоциттерде өндірілетін, өздеріне сәйкес антигендермен байланыса алатын (мысалы, бактериялык) және оларды залалсыздандыра алатын күрделі нәруыздар. Антиденелердін кан акуыздарынын глобулиндік фракциясында аныкталуы оларға иммуноглобулиндер (Ig) деген атка ие болуға мүмкіндік берді. Иммуноглобулиндердің бірнеше класстарын ажыратады: IgG, IgM, IgA, IgD, IgE

Иммунитеттің жасушалық негізі иммундық жүйенің маңызды бөлігі болып табылады, оның ішінде ағзаны патогендерден және басқа зиянды заттардан қорғауда шешуші рөл атқаратын жасушалардың әртүрлі түрлері бар. Иммунитеттің жасушалық негізінің негізгі компоненттеріне мыналар жатады:

Т-лимфоциттер: бұл жұқтырған жасушалар мен ісік жасушаларын тануға және жоюға көмектесетін маңызды жасушалар. Олар бірнеше кіші топтарға бөлінеді:

Т көмекшілері (CD4+) : В лимфоциттері және цитотоксикалық Т жасушалары сияқты иммундық жүйенің басқа жасушаларын белсендіреді.

Цитотоксикалық Т-лимфоциттер (CD8+) : вирус жұқтырған немесе ісік жасушаларын бұзады.

Реттеуші Т жасушалары: аутоиммунды аурулардың алдын алу үшін иммундық реакцияларды бақылауға және тежеуге көмектеседі.

В лимфоциттері: бұл жасушалардың негізгі қызметі антигендермен байланысатын антиденелерді (иммуноглобулиндерді) өндіру, оларды бейтараптандыру және иммундық жүйенің басқа жасушаларының жойылуын белгілеу болып табылады.

Фагоциттер: бұл жасушалар патогендер мен өлі жасушаларды сіңіреді және сіңіреді. Негізгі фагоциттерге мыналар жатады:

Макрофагтар: патогендерді сіңіретін және бұзатын және басқа иммундық жасушаларды белсендіруде рөл атқаратын үлкен жасушалар.

Нейтрофилдер: қандағы ең көп фагоциттер, олар инфекцияларға бірінші болып жауап береді және қоздырғыштарды жоюға көмектеседі.

Дендритті жасушалар: бұл жасушалар иммундық жауаптың "диспетчері" ретінде әрекет етеді. Олар антигендерді ұстайды, өңдейді және оларды Т-лимфоциттерге ұсынады, бұл белгілі бір иммундық жауапты белсендіруге көмектеседі.

Гуморалды иммундық жауапта жасушалардың өз-ара әрекеттесуі. Гуморалды иммундық жауапты макрофагтар (антиген таныстырушы жасушалар), Т-хелперлер және В-лимфоциттер камтамасыз етеді. Макрофаг организмге түскен антигенді жұтады. Макрофаг оны фрагменттерге ыдыратып, олар II класты гистоүйлесімділіктің басты жасушасының молекуласымен біріккен кешен түрінде жасушаның үстінгі бетінде аныкталады. Макрофагтың антигенді осылай өндеуі антигеннің процессиялануы деп аталады. Антигенге берілетін иммундык жауаптың әрі карай дамуы үшін Т-хелпердің (Тх) катысуы кажет, бірак ол үшін олар (Тх) ең алдымен өздері белсендірілуі керек. Бұл белсендірілу макрофагпен өнделген антигенді Т-хелпердің тануы жүрген уакытта өтеді. Макрофагтын үстіндегі «антиген + II класты гистоүйлесімділіктің басты жасушасының молекуласы» кешенінін Т-хелпер жасушамен «танылуы» (немесе осы Т-лимфоциттің рецепторының өзінін лигандысымен арнайы байланысы) макрофагтардың интерлейкин - I (ИЛ-1) өндіріп бөлуін ынталандырады. ИЛ-1 ықпалымен Т-хелпер жасушаның ИЛ-2 өндіруі және бөлуі артады. Т-хелпер жасушанын ИЛ-2 бөлуі олардың пролиферациясын жоғарылатады. Бүл үдеріс аутокринді белсендіру ретінде кабылдануы мүмкін, өйткені жасуша өзінің өндіріп, өзінің бөліп отырған өиіміне реакция беріп отыр. Тх жасушалардың санының көбеюі оңтайлы иммундык жауапты іске асыру үшін керек.