Қазіргі қазақ әдебиетінің ерекшеліктері

Презентация қосу

Тақырыбы: Қазіргі қазақ
поэзиясы, прозасы,
драматургиясының даму сипаты
Дайындаған:Үркенбаева Ж.А.
Пән: Қазақ тілі мен әдебиеті.
Жылы: 2024.
Кіріспе
• Қазіргі қазақ әдебиетінің ерекшеліктері:
Тәуелсіздік жылдары қазақ әдебиеті қоғамдағы
рухани жаңғырудың бір бөлшегіне айналды.
Әдебиеттегі басты өзгерістер – ұлттық болмысқа бет
бұру, тарихи тақырыптарды қайта ашу және заманауи
мәселелерді көтеру.
• Қоғамдық-әлеуметтік жағдайдың әсері:
Экономикалық және саяси өзгерістер әдебиетке жаңа
тақырыптарды енгізді. Мысалы, көші-қон,
урбанизация, ұлттық мәдениетті сақтау, жаһандануға
қарсы тұру.
Қазіргі қазақ поэзиясы: даму
бағыттары
• Тақырыптық ерекшеліктер:
Поэзияда ұлттық сана мен рух, тәуелсіздік
жолындағы күрес, махаббат пен табиғат, жеке
адамның ішкі әлемі тақырыптары көбірек ашылды.
• Тілдік ерекшеліктер:
Заманауи поэзияда қазақ тілінің байлығы мен
бейнелілігі жаңа формада көрініс тапты.
• Белгілі ақындар:
Ерлан Жүніс (Күзгі бақыт), Бауыржан Қарағызұлы
(Тасқын), Ақберен Елгезек (Болмыстың баяны).
Қазіргі поэзиядағы негізгі тақырыптар
• Ұлттық рух пен тәуелсіздік:
Ақындар ұлттың азаттығы, оның тарихи тұлғалары мен
батырларын жырлап, ұлттық құндылықтарды насихаттайды.
Мысалы: Ерлан Жүністің тәуелсіздік туралы өлеңдері.
• Жеке адамның болмысы:
Поэзияда адамның сезімдері, өмірлік таңдау, рухани ізденіс
секілді философиялық мәселелер қозғалады.
• Табиғат және махаббат:
Поэзияның бұл бағыты қазақ халқының табиғатқа деген
терең байланысын көрсетеді.

Қазіргі қазақ прозасы: даму
ерекшеліктері
• Жанрлар:
Қазақ прозасы роман, повесть, әңгіме жанрларында үлкен
жетістіктерге жетуде.
• Тақырыптық тереңдік:
Қоғамның әлеуметтік мәселелері, экологиялық мәселелер, заманауи
қазақ отбасының құндылықтары.
• Белгілі жазушылар:
• Төлен Әбдік (Парасат майданы) – адам психологиясының
күрделілігін ашқан философиялық шығарма.
• Дулат Исабеков (Қарғын) – әлеуметтік өзгерістерді бейнелеген
шығарма.
• Әлібек Асқаров (Жүсіпбек жолы) – тарихи тақырыпты
заманауи көзқараспен қарастыру.
Қазақ прозасындағы өзекті мәселелер
• Әлеуметтік теңсіздік:
Қазіргі прозада қоғамдағы әділетсіздік,
кедейлік, жастар арасындағы жұмыссыздық
сияқты мәселелер көтеріледі.
• Отбасы құндылықтары:
Заманауи прозада қазақ отбасының
құндылықтарын сақтау мәселелері,
отбасындағы ұрпақтар байланысы жиі көрініс
табады.
• Рухани ізденіс:
Адам болмысының мәнін іздеу, қоғам мен
жеке тұлға арасындағы байланыс мәселелері.
Қазіргі қазақ драматургиясы: дамуы
• Дамудың негізгі бағыттары:
Драматургияда театр өнерінің дамуына үлкен
көңіл бөлініп, заманауи пьесалар жазылуда.
• Белгілі драматургтер:
• Рахымжан Отарбаев (Фариза) – заманауи
қазақ әйелінің бейнесін ашады.
• Дулат Исабеков (Ескі үйдегі екі кездесу) –
адамның ішкі жан дүниесін ашады.
Драматургиядағы өзекті тақырыптар
• Ұлттық мәдениет пен құндылықтар:
Қазақ қоғамының тарихы, ұлттық болмысы
пьесаларда кеңінен көрініс табады.
• Жаһандану:
Жаһанданудың қазақ мәдениетіне әсері және оның
салдары драмалық шығармаларда жиі қозғалады.
Әдебиеттегі жаңа ағымдар мен
тәжірибелер
• Постмодернизм:
Қазіргі қазақ әдебиетінде символизм мен
постмодернистік әдістер қолданылып, күрделі
тақырыптарды бейнелеуге мүмкіндік береді.
• Мультимәдени шығармашылық:
Жазушылар шетел әдебиетінің әдістерін бейімдеп,
қазақ әдебиетіне жаңашылдық енгізуде.
Қазіргі әдебиеттің шетелдік
аудиторияға ықпалы
• Қазақ әдебиетін аудару арқылы әлемге
таныту жұмыстары белсенді жүргізілуде.
Мысалы:
• Олжас Сүлейменовтың өлеңдері көптеген
тілдерге аударылған.
• Әбіш Кекілбаевтың (Аңыздың ақыры)
шығармасы халықаралық оқырмандар тарапынан
жоғары баға алған.

Қорытынды

• Қазақ әдебиетінің жетістіктері:
Тәуелсіздік жылдарында қазақ әдебиеті жаңа
тақырыптарды қамтып, рухани құндылықтарды
сақтап, жаһандық әдебиетке интеграциялануда.
• Болашаққа болжам:
Жас жазушылар мен ақындар ұлттық әдебиетке
жаңа серпін беруде.
Пайдаланылған әдебиеттер мен
дереккөздер
1. “Қазақ әдебиеті” журналы.
2. Қазіргі авторлардың шығармалары.
3. Мерзімді басылымдар мен әдеби зерттеулер.

Ұқсас жұмыстар

Қазақ балалар әдебиеті - қазақ әдебиетінің мектеп жасына дейінгі және мектеп жасындағы балаларға арналған саласы

Ахмет Байтұрсынов - ағартушы

ХХ ғасырдың басындағы қазақ әдебиетінің тарихы (1900-1930 ж.ж.)

ХАЛЫҚ АУЫЗ ӘДЕБИЕТІ – ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ МӘДЕНИ МҰРАСЫ. АУЫЗДАН- АУЫЗҒА ТАРАП, ХАЛЫҚ ЖАДЫНДА САҚТАЛҒАН ШЫҒАРМАЛАРДЫҢ МАҒЫНАСЫ ДА, МАҢЫЗЫ ДА, ТӘРБИЕЛІК МӘНІ ДЕ ЗОР

Абайды Абай еткен Мұхтар ғана, Мұхтарды Мұхтар еткен Абай дана, Қазақтың қос арысы, қос данасы. Қалайша бас имессің оған, сірә

Қазақ ауыз әдебиеті(халық поэзиясы, фольклоры) — қазақ халқының бұқаралық көркем сөз шығармашылығы

Пәндер