Оқытуды ұйымдастырудың сыныптық - сабақтық жүйесінің ерекшеліктері

Презентация қосу

Оқытуды
ұйымдастырудың
сыныптық-сабақтық
жүйесінің
ерекшеліктері
Оқыту түрлерінің сыныптық-сабақ жүйесі
ХҮII ғасырда туысқан тәуелсіз
мемлекеттердің Богемия, Украина,
Белоруссия елдерінің мектептерінде ең
көп тараған және үш жүзжылдық уақыт
бойы әлі дамып келе жатыр. Сынып
дегеніміз-жас ерекшелігіне қарай тұрақты,
бірге оқитын оқушылардың құрамы, бұл
жүйеде оқушылар мұғалімінің
тапсырмасын сабақ барысында және үйге
берілген тапсырманы орындайды.
Оқытудың бұл жүйесінің теориялық
тағылымын ХҮІІ ғасырда-атақты чех
педагогы Ян Амос Коменский жасаған.
Басқа оқытудың түрлерімен салыстырғанда, сыныпты-
сабақ жүйесінің көптеген ұтымды тұстарын атап өтуге
болады:
• сабақ құрылымын тиімді етіп құру, барлық оқу
тәрбие үрдісін тәртіптеуді қамтамасыз ету
• оны қарапайым дәрежеде басқару
• оқу мәселесін талқылағанда оқушылардың бір-
бірімен қарым-қатынасқа түсу мүмкіндігін пайдалану
• белгілі міндеттерді шешу барысында ұжымдық
ізденіс жасау
• уақыт үнемдеу
• сабақ үстінде әр оқушының рухани санасын
арттыруға құлшынысының бәсекеге түсуі
• жүйелілікті және кезеңдік реттілікті жүзеге асырып
• оның одан әрі дамуына
• білімсіздіктен білімділікке жетіліп отыруына
ұмтылу.
Бұл оқытудың түрінде де кемшіліктер
кездеседі: сыныптық-сабақ жүйесі үлгірімі
орташа деңгейдегі оқушыға бағытталған,
сөйтіп, бір жағынан үлгерімі нашар
деңгейдегі оқушының қабілеті жетпейтін
күрделі тапсырмалар келсе, екінші жағынан
өте талапты оқушылар үшін ыңғайланған оқу
объектісі болмайды, әр оқушының жеке
қабілеті ескерілмейді, нәтижесінде, мұғалім
осы үш түрлі деңгейге жекелеген жұмысты
ұйымдастыру амалын қарастыруы көзделеді
және оқытудың әдістері мен қарқын
мөлшерін дәл межелей алу шеберлігі болуы
талап етіледі.
Бәрін есептей келгенде, әрине сыныптық- сабақ жүйесі тұрақталып,
жаппай озық іс-тәжірибелер жинақталады деуге дәлеліміз бар. Жастары
бір шамадағы сынып оқушыларын бірге оқуының тағы бір жағымды
тұсы- ол оқушылардың ұйымдасқан анықтықты және үзіліссіз оқу
жұмысын, сонымен қатар міндетті оқу мен сабақтан тыс жұмысты
Сыныптық — сабақ жүйесі өзіне көптеген
қамтамасыз оқу
етеді.
үрдісін ұйымдастырудың бірқатар кешендерін
қосып алады. Оған жататындар:
• экскурсия
• оқу шеберханасындағы сабақтар
• тәжірибелер
• еңбек жіне өндіріс түрлері
• сыныптан тыс жұмыстардың түрлері (пән
үйірмелері, студия, ғылыми қоғамы,
олимпиада, байқаулар, конференциялар).
Оқытудың осы түрі ауқымында жұмыстың
ұжымдық, топтық, жеке даралап және
саралап оқыту немесе қарапайым
мазмұндағы түрлері ұйымдастырылады.
Сыныптағы барлық оқушыларға бір тектес
тапсырмалар берілгенде (жазбаша,
зертханалық және тәжірибешілік немесе
практикалық сабақтар), онда саралап
оқыту жұмысы жүргізілмейді, ал сыныпта
топтар әртүрлі тапсырмалар орындаса, бір
мәселені шешсе, бірге отырып барлығы
тақырыпты меңгереді, міне сол арқылы
жұмысты әрі ұжымдық фронтальды,
топтық түрлері іске асады.
Жоғарыда жіктелген оқытуды ұйымдастырудың
түрлеріне жататын ерекшеліктің бірі – кез келген
оқушының оқу еңбегіне үйретеді: тыңдауға, ұжымдық
іс-әрекетте берілген сұрақты талқылауға, өзінің
жұмысын ұйымдастыруға, өзінің пікірін айтуға, басқаны
тыңдауға, олардың жасаған ой тұжырымы мен
дәлелдемелерімен келісетінін, немесе оған өздерінің
дәйектемелерін дәлелдеп қарсы тұжырым құруға,
басқаның ой түйінін толықтыруға, конспект жазуға,
баяндама мәтіндерін жинақтауға, библиография
құрастыруға, білім көздерімен жұмыс істеуге, өзінің оқу
іс-әрекетін ұйымдастыруға, берілген уақытта жұмысын
аяқтай білуге және т.б. топтық жұмыста оқушылар көш
басылық қызметкерлік, бағынбаушылық іс-әрекетті
ұйымдастыру элементтерін меңгереді, үлкендер
ортасымен, жалпы өзін қоршаған ортамен қарым-
қатынас тәжірибесін қалыптастырады-табиғи
іскерлікке, өндірістік және әлеуметтік қарым-
Сыныптық –сабақ жүйесін оқытуды ұйымдастырудың ең қайнар көзі
болып табылады. Оқытудың бұл түрі жас мөлшері біркелкі топтан
құрылған және оқытудың бірдей бағдарламасы құрылған және
тұрақты құрамы бар, сабақ үнемі оқу кестесімен өтілетін және
оқытудың бірдей бағдарламасы құрылған жағдайда іс-тәжірибеде
қолданылады. Сондықтан ол оқу-тәрбие үрдісінің барлық
компоненттерін қамтиды: мақсат, мазмұн құрал, әдістер, ұйымдастыру
мен басқару қызметі, оның дидактикалық элементтері.
Сабақтың мңызы мен берілу мәні сабақ үрдісінде
біртұтастық динамикалық жүйеге саяды, сөйтіп,
ұжымдықтан- жеке, яғни мұғалімнің оқушыға,
нәтижесінде, оқушының білім меңгеруі оның икемі
мен қабілетіне сәйкестеніп, өзіндік іс-әрекетінде
тәжірибеде сұрыпталып, бір жағынан қарым-
қатынас мәдениеті дамыса; екінші жағынан,
оқушылардың қабілеттілігі шыңдалады.
Нәтижесінде, сабақ түрлері сапасында оқыту
үрдісін алға жылжытады, ал екінші жағынан
оқытуды ұйымдастыру түрі ретінде рөл
атқарады, мұғалімнің сабақты
ұйымдастырудың негізгі талаптарын
айқындайды, мұның бәрі дерлік оқытудың
заңдары мен прицинциптерін тұйындайды.
Сабақ – педагогтік шығармашылықта
құрылады және сондықтан да ол біртұтастық
жүйемен оқшаулануға тиіс. Кіші бөліктердің
өзара іштей байланысы бірігіп, оқушылар мен
мұғалімнің іс-әрекеті дамуының бір тектес
логикаға бейімделуіне бағыт жасайды.
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Биологияны оқыту формалары жүйесіне сипаттама

Жоғары мектепте оқытуды ұйымдастыру

Оқытуды ұйымдастырудың түрлері

Кәсіби оқу орнында оқытуды ұйымдастыру формалары

Жаппай жұмысты уйымдастыру

Дәстүрлі және инновациялық оқыту технологиялар

Оқу процесін ұйымдастыру формалары

Негізгі еңбектері

Білімді жетілдіру

Занков жүйесінде оқытуды ұйымдастырудық жетекші нысаны - сабақ

Пәндер