Итмұрын щиповник

Итмұрын щиповник. Итмұрын тумысы

Итмұрын - свороборин түсті шиповник. Орыстар елінде итмұрын - сұлулық, жастық пен махаббат символы. Итмұрын берік ер мінезді болуды білдіреді. Итмұрынды бүкіл әлемде емдік өсімдік ретінде танымал. Халық арасында итмұрынды «орман емшісі» деп аталады.

Алғаш рет оның пайдалы қасиеттерін сипаттады 4 ғасырда б. э. дейінгі ежелгі грек табиғат зерттеушісі, «ботаника әкесі» Теофраст. Содан бері настоем, қайнатпасы, настойкой, итмұрын майы қосылған арттырады, ақыл-ой және дене қабілетін, иммунитетті нығайтады.

Сонымен қатар құрамында расталған органикалық итмұрын бар таниндер, флавоноидтар, тритерпеноиды, сапониндер, пектиндер, клетчатка, катехины, сорбит, витаминдер, органикалық қышқылдар - ванилиновая, салицил, кофе, галловая, лимон және алма, полисахаридтер және каротиноидтар, сондай-ақ қант және эфир майлары

Итмұрынның құрамында С, B2, Е, Р и К дәрумендері және А (каротин) продәрумені, қант (18%-ға дейін), алма қышқылы (1, 8%), лимон (2%) қышқылы, пектин (3%), илік заттар (4% артық), және басқа да заттар - темір, кальций, калий тұзы, фосфор, магний, марганец, эфир майы, ликопин және т. б.

Итмұрын жұқпалы ауруларға және суық тиюге қарсы, дененің иммунитетін күшейтіп, жалпы әлсіздіктерге және шаршағанға қарсы да қолданылады. Қоректендіруші және күш беруші жеңіл іш айдаушы, нәжіс шығарушы қасиеттерімен іштің қатуы, өт, бүйрек және қуық мазалауында итмұрынның көмегі өте зор. Сонымен қатар бүйрек үсті бездерін жақсартып маңызды гармондардың қалыптасуына көмектеседі.

Ол республикамыздың барлық өңірінде, әсіресе таулы аймақтарда көп кездеседі. Итмұрынның 60-тан астам түрі болса, соның 13 түрі дәрі жасау кәсіпорындарында қолданылады. Бізде кең тараған төрт түрі бар. Қоңыр қаралтқым, сопақша қызғылт, тікенді, қара домалақ болып келеді. Осылардың барлығын дәріге қолдануға болады. Бұлар сапасы, дәрілік қуаты жағынан өзара ерекшеліктерге ие. Мәселен, қоңырлары мен қарасы басқа екеуіне қарағанда дәрумендер жағынан 4-5 есеге дейін артық болады. Қызылы мен тікенділерінде 300 бірліктен сәл жоғары болса, қалған екеуінде 1200-1500 бірлік дәрумендер бар