Емен бізтұмсығы (Curculio glandium Marsh.) - морфологиясы, өмір циклі және шошқа жаңғағына келтіретін зияны

ЕМЕН БІЗТҰМСЫҒЫ

Емен бізтұмсығы - Желудевый долгоносик - Curculio glandium Marsh. Бізтұмсық қоңыздар тұқымдасына жатады, ұзындығы 5-8 мм, ромбытәрізді формалы. Денесінің түсі қара-қоңырдан қара түске дейін. Қанаттарының үсті сұрғылт-сары түктермен жабылған. Дернәсілдері құрт тәрізді, денесі С әрпі тәрізді доғаша иілген, ақшыл түсті, аяқтары болмайды. Қоңыздардың ұшуы сәуір айының соңында мамырда басталады, қырүйекке дейін созылады. Тамыз айының соңына дейін қоңыздар қосымша қоректеніп, әртүрлі ағаш түрлерінің гүлдерін, өркендерін, нәзік жапырақтарын зақымдайды, одан кейін жеміс түзетін емен ағаштарына түсіп, олардың шошқа жаңғағының тұқымжарнғын зақымдап бүлдіреді. Шілде айының екінші ширегінде шошқа жаңғағы қосымшадан (плюски) шыққаннан соң, өзінің қалыпты мөлшеріне жеткенде, қоңыздар жұмыртқаларын сала бастайды. Аналық қоңыз бір бірден немесе бірнеше жұмыртқаларды жаңғақтың қабықшасының астына, кейде қосымшаға салады. Өнім аз жылдары бір шошқа жаңғағында 20 жуық жұмыртқа болуы мүмкін. Жұмыртқа сатысы 10 - 15 күнге дейін созылады.

Бізтұмсықпен зақымдалған жаңғақ піспей құлайды. Тамыз айларында залалданған жаңғақтардың құлауы көп байқалады. Дернәсілдің жаңғақта дамуы 23 - 30 күнге дейін созылады, одан соң қабыққа тесік жасап шығып, топырақ астына кетеді, келесі жылға дейіп жатады, шілде тамыз айларында қуыршақтанады

Тамыз айының соңында жас қоңыздар пайда болады, олар

көктемге дейін топырақта қалады. Жиі дернәсілдердің бір бөлігі диапаузаға

кетеді және екінші рет қыстауға қалады. Емен бізтұмсығының даму ұзақтығы

әртүрлі болады. Екіжылдық генерация болады, бірінші жылы дернәсілдер

Қыстаса және екінші жылы ересек насекомдар қыстап шығады. Біржылдық

және екіжылдық генерация сирек кездеседі.

Емен бізтұмсығы ең алдымен бос өсіп тұрған емен ағашын зақымдайды.

Зақымдалған жаңғақтардың тесік жасалған жерлері қоңыр дақтарымен

қапталып, жақсы көрінеді. Егер шошқа жаңғағында бір ғана дернәсіл дамыса,

ол тұқымжарнағының бір бөлігін ғана зақымдайды да, ал жаңғақ өзінің өсу

қабілетін жоғалтпайды. Дернәсілдер бір жаңғақта көп болса, ол дамымай

қалады.

Емен бізтұмсығы үлкен зиян келтіреді, шошқа жаңғағы өнімнің 50 - 80%

жояды.

Қоңыз Coleoptera отрядына, Curculionidae арамшөптер тұқымдасына жатады. Бұл қоңыз жазғы тұрғындардың бақшасында жиі кездеседі, олар оны төсегінен шығаруға тырысады. Және бұл күресте әртүрлі халықтық әдістер мен әртүрлі дәрі-дәрмектерді қолдануға болады, бұл ақыр соңында оң нәтиже беред

Көптеген турлеры бар, сондықтан олардың қалай көрінетінін анықтау керек. Сіз осы зиянкестердің негізгі сипаттамаларымен танысуыңыз керек:жақсы ұша алатын түрлері бар, сонымен қатар тек жерде қозғала алатын түрлері бар;

олардың көздері кішкентай, ал топырақта тіршілік ететін және қозғалатын түрлерде көру органдары мүлде болмайды;

құлаған жапырақтарда немесе топырақта өмір сүре алады. Белсенділік ауа температурасы + 10ºС жоғары көтерілгенде көрсете бастайды