Өсімдік деформациясы: фитопатогендер мен абиотикалық факторлардың әсері

Деформация

Жоспары:

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

1. Өсімдік аурулары

2. Деформациялану

III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Бүгінгі күні жер бетінде 120 мыңнан астам ауру қоздырғыш саңырауқұлақ түрлері, фитопатогенді бактериялардың 100-ге тарта жəне шамамен 600-ге тарта фитопатогенді вирус түрлері тіршілік етеді (С. Я. Попов жəне басқалары, 2003) . Олардың көбі екпе да- қыл түрлерімен тұрақты қоректік байланыс құрған, дақылдарды біраз уақыт өсірмесе, тыныштық күйде сақталуға жəне қайта өсіре бастаған кезде сан мөлшерін қысқа уақыт аралығында қалпына келтіруге бейімделген.

Өсімдік аурулары жəне олардан қорғау шаралары туралы ғы- лым саласы фитопатология деп аталады. Бұл ғылымның мақсаты инфекциялық жəне инфекциялық емес ауруларды зерттеу жəне олар- дан қорғаудың ғылыми негізделген шараларын жасау.

Қазіргі кездегі жалпылама мойындалған өсімдік ауруының анықтамасы: фитопатогеннің немесе ортаның қолайсыз жағдайла- рының əсерінен өсімдік клеткасының, мүшесінің жəне тұтас ағза- сының қалыпты зат алмасу үрдісінің бұзылуы өсімдік ауруы деп аталады.

Деформациялану (өсімдік мүшелерінің пішінінің өзгеруі)

Деформация (пішіннің өзгеруі) - түрлі жағдайлардан өсімдік- тің жалпы пішінінің немесе жеке мүшелерінің қалыптан ауытқып жапырақтың ширатылуы, қыртыстануы жəне жіпшеленуі, ергежей- лілік, аса түптену, «қалташықтар», «қуыршақтану», «мыстан сыпыр- ғышы» түрінде білінеді. Аталған сыртқы белгілер саңырауқұлақ, вирус немесе микоплазмамен залалданған өсімдіктерде жиі кездеседі.

Деформациялану (өсімдік мүшелерінің пішінінің өзгеруі)

- вирустар, микоплазмалар, саңырауқұлақтар жəне абиотикалық факторлар əсерінен өсімдіктің кейбір мүшелерінің, кейде тұтас өсімдік ағзасының пішінінің өзгеру белгісі. Бұл қатарда жапырақ алақанының пішінінің өзгеруі жиі кездесетінін атауға болады. Са- бақтар деформациясының қатарына шамадан тыс, көптеген ұсақ, жіңішке бұтақтар түзе бұтақтануы жатады. Гүлдер мен жемістер деформацияланғанда олардың пішіні жəне қасиеттері өзгеріп, кейде тұқым түзілмейді немесе түзілетінін тұқымы сапасыз болады.

Қоршаған ортаның зиянды факторлары өсімдіктің ауруының дамуына әсер етуін биотикалық және абиотикалық деп бөлуге болады. Био-тикалық дегеніміз өсімдікке тірі организмдердің әсері. Бұған фитопотогенді организмдер-мен берілетін ауруларды жатқызыуға болады. Олармен берілетін ауруларға шіру, іск, вилт, қабық некрозы, тат саңырауқұлақтары, ақ ұнтақ, күю, теңбілдену, деформация және т. б. ауруларды жатқызамыз. Ал абиотикалық дегеніміз тірі емес фактордың әсер етуі. Бұған шаруашылықан шығатын қалдықтардың өсімдікке тигізер кері әсерін айтуға болады.

Саңырауқұлақтармен және басқа да зиянкестермен зақымдалған ағаш тектес өсімдікрердің паразиттерімен күресудің басты шарты ағаш түбірлерін антисептиктермен өндеу. Паразит жұққан ағаштарды кесіп алып, оның орнына ауруға берік ағаштарды отырғызған жөн.

Қорытынды:

Қорытындылай келе, Өсімдік аурулары, туындау себептеріне байланысты жұқпалы (түрлі бактерия, вирус, саңырауқұлақ, гематода, т. б. тудыратын) және жұқпайтын (қоректену тәртібінің бұзылуынан, ыстық-суықтан, өнеркәсіп қалдықтарының әсерінен, т. б. ) аурулар топтарына бөлінеді. Жұқпайтын ауруларға қыстың үскірік аяздарынан жеміс ағаштарының діңі шытынап жарылуы, күздік егістер мен көпжылдық шөптесін өсімдіктердің үсікке ұрынуы, жаз айларының аптап ыстығы мен куаңшылығы, аңызақ желдер салдарынан астық дақылдарының масақтарында дән байлануы төмендеп, шөпектенуі, т. б. жатады.

Ұқсас жұмыстар

Экологиялық факторлардың өсімдіктер мен фитоценоздарға әсері: абиотикалық, биотикалық және толеранттылық аспектілері

Экологиялық факторлар: абиотикалық, биотикалық және антропогендік жіктелуі мен организмге әсері

Экологиялық факторлардың жіктелуі және тірі организмдерге әсері

Фитопатогендер мен стрестік факторларға төзімді трансгендік өсімдіктерді алу

Экологиялық факторлар: жалпы сипаттама және биотикалық-абиотикалық түрлері

Микроорганизмдерге физико-химиялық факторлардың әсері және төзімділігі

Табиғаттағы микроағзалар: пайда болуы, қасиеттері және сыртқы факторлардың әсері

Жас және гендерлік факторлардың коммуникацияға әсері

Сүйек құрылысына еңбек, спорт, әлеуметтік және биологиялық факторлардың әсері

Өсімдіктердің аурулары: жіктелуі, қоздырғыштары және абиотикалық-биотикалық факторлары

Пәндер