Темір дәуіріне сипаттама


Slide 1

Темір дәуіріндегі Қазақстан

Slide 2

Шаруашылығы

Тарихы

Қоғам

Сатылар

Мәдениеті

Ерекшелігі

Тұрғындардың негізгі бөлігі таулы өңірлерде шоғырланды. Тасмола тайпалары мекендеген ерте темір дәуірінде шаруашылықтың жаңа прогрессивті түрі кеңінен тараған. Көшпелілер өзінің күшті көшпелі орталықтарын құрды, олар келешек империялардың бастамалары болды

Темір дәуірі 3 сатыға бөлінген:

Бірінші саты (б. з. б. VII-VI -ғ. )

Екінші саты (б. з. б. V-IV-ғ. )

Үшінші саты(б. з. б. III-I-ғ. )

Әлнуметтік-экономикалық саяси, демографиялық, технологиялық өзгерістерді дүниеге әкелген жаңа кезең ірі тайпалық бірлестіктер қалыптасты. ірі обалар тұрғызылды . Темір кеңінен қолданылды.

Темір дәуірі - адамзат тарихында қола дәуірін алмастырған, аса маңызды әлеуметтік-экономикалық, саяси, демографиялық, технологиялық өзгерістерді дүниеге әкелген жаңа кезең Қазақстандағы ерте темір дәуірінің басы б. з. д. VIII - VII ғасырларына жатады

Егіншілік, "көшпелі "жартылай көшпелі” мал шаруашылығы болған. Малшылықтың жылжымалы түріне ауысуына даланың құрғақтануы (аридизация) ықпал етті.

Тарихи сахнада скифтер, сактар, савроматтар, үйсіндер, қаңлылар, ғұндар деп атаған тайпалар пайда болды. Ерте темір дәуірінде металл өндірісі, сауда айырбасы гүлденді.

Темір дәуірі

Темір дәуіріне сипаттама

Slide 3

Темір дәуірінің ескерткіштері

Slide 4

Сақтар

Сақтар - б. з. б. 1-мыңжылдықта Орта Азия мен Қазақстан, Шығыс Түркістан жерін мекен еткен ежелгі тайпалар. Бұларды грек тарихшысы Страбон «азиялық скифтер» деп жазды. Рим жазушысы үлкен Плиний де осылай деген. Оның жазуынша скифтерді парсылар «саға» («сақа», «сақ» аты осыдан шыққан)

Slide 5

Кәсіпшілігі

Мәдениеті

Саудасы

Ауыл шаруашылығы

Соғыстары

Қоғамы

Ахемен әулетінің патшалары Кир ІІ, Дарий І Сақтардың әр түрлі тайпаларымен жауласып, бірде жеңіп, бірде жеңіліп отырған. Сақтар парсы әскерінің құрамында грек-парсы соғыстарына қатысты. Александр Македонский, кейіннен Селевкилер де Сақтарға қарсы соғысты.

Мал шаруашылығымен де егін өсірумен де айналысқан.

Жылқы өсірген. . Қой бағумен де айналысқан. Түйе шаруашылығы да кең дамыды. Егіншілік пен суару.

жауынгерлер - сүңгі мен оқ

(«ратайштар-арбада тұрғандар»),

абыздар - құрбандық табағы

және айрықша бас киімі бар,

қауымшыл сақтар, яғни

«сегізаяқтар» (соқаға жегетін екі

өгізі барлар) .

Сақтар аң стилін Алдыңғы Азия мен Иранға жорық жасаған кезінде қабылдаған. Бұл өнер б. д, д. 7-6 ғасырда қалыптасқан. Аң стилі дегеніміз түрлі жануарлардың бейнелерін дыс-аяққа, киімге, тұрмыс заттарына, түрлі әшекейлерге, қару-жараққа салған.

Темір мен мыс, қалайы мен қорғасын, алтын мен күміс өндіру жоғары дәрежеде дамыған. Сақ зергерлері қоладан қанжарлар, оқ жебелері мен сүңгі ұштарын, аттың қайыс әбзелдерін, құрбандық ыдыстарын жасаған.

Еуразия далаларын сақтар билеген кезде Батыс пен шығысты, Жерорта теңізі мен Қытайды байланыстырған халықаралық өтпелі сауда басталады. Б. з. д. 1 мыңжылдықтта дала жолы п. б.

Сақтар

Сақ тайпасына сипаттама

Slide 6 Slide 7

Діни наным сенімдер

Басты құдайы - күн.

Жерлеу рәсімі:

Мәйітті жерлеу кезінде қабір басына лаулатып от жаққан;

От пен күннің ишарасы ретінде қабірлерге қызыл бояу жаққан;

Slide 8 Slide 9

Тұмар ханым

ТОМИРИС

Алтын адам

Slide 10

Үйсін мемлекеті

Үйсін мемлекеті - Б. д. д. 3 ғасырда Қазақстанды мекендеген тайпаларда мемлекеттіктің алғашқы белгілері болды. Бұлар сақтардың этномәдени мұрагерлері үйсіндер болатын.

Үйсін, Усун - қазақ халқының қалыптасуына негіз болған ежелгі түркі тайпаларының бірі. Ежелгі қытай жазбаларында Үйсін атауы б. з. б. 2 ғасырдан бастап кездеседі. Ғұндардың күшеюінен қорыққан Қытай үкіметі өзіне одақтас іздеп, батыс елдеріне елшілік жіберді. Қытай елшісі келген кезде Үйсіндер Қытаймен және ғұндармен терезесі тең қуатты мемлекет болды

Slide 11

Үйсін

Үйсіндер Орталық Азиядан келді. Олардың негізгі территориясы Іле алқабында болды, батыс шекарасы Шу мен Талас арқылы өтіп, Қаңлылармен шектесті, солтүстігі Балқашқа дейін жетті. Астанасы Чигучен (Қызыл алқап) Ыстықкөлдің жағасына орналасты.

Үйсіндер туралы жазба деректі қытайлар қалдырды. Б. д. д. 2 ғасырда Жетісуға Чжан Цянь бастапан елші келді. Ол көптеген мәліметтер әкелді. Үйсіндер туралы (усунь-го) «уйсін мемлекеті» деп айтты. Мемлекетте 630 мың адам, 188 мың әскер барын да көрсетті. Үйсін патшасы гуньмо деп аталды.

Олар көшпелілер болғанымен, үй маңында егін де салған. Оған дән дақылдары салынған ыдыс-аяқтар, дәнүккіштер тас кетпендер табылуы дәлел. Киімдері байлары жібек пен биязы жүн матадан, кедейлері жай қалың жүннен, былғары, қой терісінен тіктірген.

Үйсін қоғамында байлар, жасауылдар, абыздар, кедейлер болған. Әскер басылары мен шенеуніктердің қолында мөрі болған. Жеке меншік те өскен. Ол малға, жер-суға тараған

Үйсіндерге сипаттама

Slide 12 Slide 13

Қаңлы мемлекеті

Қаңлы мемлекеті - Қытай жазба деректерінде канцзюй деген атпен, б. з. д. 2 ғ. айтылады.

Сырдария, Талас өзендері бойында орналасты. Саны 600 мың адам, 120 мың әскерімен Орталық Азиядан келген. Астанасы Битян қаласы. Б. з. б. II ғасырдың екінші жартысындағы «Халықтардың ұлы қоныс аударуы» деп аталмыш кеткен тарихи оқиғалардың нәтижесіңде Орталық Азияда жаңа мемлекеттік бірлестіктер, соның ішінде Үйсін, Янцай, Қаңлы мемлекеттері қалыптасады. Соңғысы Қазақстан тарихында елеулі рөл атқарды.

Slide 14

Қаңлы

Шаруашылығы, кәсібі

Қауыншы мәдениеті

Жетіасар

Құрылысы

Керамика ыдыстар, құмыралар, табалар табылған. Қаңлылар темірді балқытып орақ, пышақ, жебе ұштарын жасаған. Егін шаруашылығы, мал өсіру, аң аулаумен айналысқан

.

Қауыншы және Отырар-Қаратау мәдениеті деп археологтар атайтын үлкен ескерткіштері сақталған. Қауыншы мәдениеті таралған төңірде Шәушіқүм, Жамантоғай, Төре- байтұмсық қорымдары зерттелді

Жетіасардагы әрбір қала орнының төңірегінде мыңдаған жерлеу құрылыстары бар қорымдар орналасқан. Олар оба астына жерге көму және сағаналарға жатады. Олардың көпшілік бөлігі - оба астындағы жерден қазылған шұнқырлар. .

Халқы 12 отбасынан, 600 000 адамнан тұрады; әскер саны

120 000 адам. .

Қаңлы шығыс жағында ғұндарға бағынады

Slide 15 Slide 16

Ғұндар

Ғұндар - көшпенді халық. Ғұндар тәңірілік дінді ұстанып, түркі жазуын тұтынған. Сөйлеу тілі де түркі тілі болған. Шығыста Мөде «шыгыс ху» тайпаларын бағындырды, ал оның құрамөна, шамамен алғанда, Керулен және Онон алқаптарында мекендеген сянби және ухуань тайпалары кіретін еді. Мөде батыста юеди (юечжи) тайпаларына қарсы жорықтар жасады. Бұл кезде қазіргі Кореядан Тибетке және Шығыс Түркістаннан Хуанхэнің орта ағысына дейін созылып жатқан аумақ ғұн шаньюйлерінің қол астына түсті, ал солтүстікте ғұн конфедерациясына біріккен тайпалар Байкалдан арғы оңтүстік аудандарға дейінгі аумақты алып

Slide 17

Ғұндардың орналасуы

Slide 18

Ғұндар

Шаңырағын көтерген әйгілі Мөде (Мотэ) батыр. Біздің заманымызға дейін 209 жылы Мөде әкесін өлтіріп, таққа ие болады

Ғұндар Байкалдан Тибетке, Шығыс Түркістаннан Хуанхэ өзеніне дейінгі жерде мемлекет құрды. Оның әскері 300-400 мың болды.

Ғұндар 24 руға бөлінген.

Патриархалды-рулық қарым-қатынастардың белгілері өте күшті болған.

Орта Азия мен Қазақстанға алғашқы қоныс аударуы болды.

Ежелгі Қытай жылнамаларында Ғұндар гуй фан, гун руң, хун ю, шиан ю, шиұң ну секілді, т. б. атаулармен берілген

Ғұндар Рим империясына қауіп төндірді. 5 ғасырдың 30-жылдары ғұндардың басшысы Аттила Еуропа халқының үрейін ұшырды.


Ұқсас жұмыстар
Темір дәуірі
Алғашқы адамдардың тас құралдары
Тас дәуірінің қамтитын кезеңдерін көрсет
Жапониядағы Кофун кезеңі
Құлжабасы петроглифтері
Концентрат ЛГМК
Ежелгі Қазақстан тарихына шолу
Темір
Дарий бастаған парсылар
Темір және оның қосылыстары
Пәндер



Реферат Курстық жұмыс Диплом Материал Диссертация Практика Презентация Сабақ жоспары Мақал-мәтелдер 1‑10 бет 11‑20 бет 21‑30 бет 31‑60 бет 61+ бет Негізгі Бет саны Қосымша Іздеу Ештеңе табылмады :( Соңғы қаралған жұмыстар Қаралған жұмыстар табылмады Тапсырыс Антиплагиат Қаралған жұмыстар kz