Гомологиялық хромосомалар

Презентация қосу

Тақырыбы:
Тұқымқуалаудың генетикалық
заңдарының зитологиялық негіздері.
Моногибридті будандастыру
Терминдер

Генетика — бүкіл тірі ағзаларға тән тұқым
қуалаушылық пен өзгергіштікті зерттейтін биология
ғылымының бір саласы.
Гомологиялық хромосомалар — пішіні, мөлшері
мен тұқым қуалаушылық ақпараттары бірдей жұп
хромосомалар.
Аллельдер - бұл біздің генетикалық материалды
қамтитын құрылымдарда, әртүрлі хромосомаларда
бір жерде (локуста) кездесетін бір гендердің
вариантты формалары.
Грегор Мендель
Мендель өз тәжірибелеріне қолайлы нысан ретінде бұршақты алды.
Ол өсімдіктің жеті белгісіне көңіл аударды
Бұршақтың 34 іріктемесінен белгілері айқын ажыратылатын 22 іріктемені
таңдады:

Сабағының ұзындығы;

Тұқымының пішіні мен түсі;

Жемістерінің пішіні мен түсі:

Гүлдерінің түсі мен орналасуы.

Мендель тәжірибесінің ерекшеліктері

Біріншіден, будандастырытын организмдерді дұрыс таңдай
білу.

Мендель өзінің тәжірибесін өзін-өзі тозаңдандыру арқылы
көбейетін өсімдік – бұршақпен жүргізді.

Бұл будандастыруға нәсілдік қасиеттері таза да берік
организмдерді таңдап алуға үлкен жағдай туғызды.

Екіншіден тұқым қуу заңдылығын бақылауға сырт көрінісі
жақсы жетілген, аздаған сапалық белгілерді алуы.

Үшіншіден, жеке белгілердің тұқым қуалауын бақылап,
оларды санады, яғни есептеу әдісін енгізді.
Альтернативті белгілер
Белгілердің тұқым қуалауын зерттеуге гибридологиялық
әдісті қолданды
Бұл әдістің негізгі жағдайлары мыналар:

Будандастыру үшін бір-бірінен жұп белгілері бойынша айқын
ажыратылатын бір түрдің даралары алынады;

Зерттелетін белгілер тұрақты, яғни бірнеше ұрпақ бойы қайталанып
отырады;

Әр ұрпақтағы алынған будандарға жеке талдау жасалып, нақтылы
сандық есептеулер жүргізілді
Аллельді гендер, аллеломорфтар
немесе аллельдер
Аллельді гендер, аллеломорфтар немесе аллельдер
Гомологиялық хромосоманың бірдей үлескісінде орналасқан гендер;
Дәл сол нәруыздың синтезіне жауап береді;
Анықтамалар
Доминанттық (латынша «домино» - үстемдік етем) - белгілердің
гендері латынша алфавиттің бас әріптерімен.
Рецессивтік (латынша «рецессус» - шегіну, жою) белгіні әріптің
кішісімен белгілейді.
«Доминанттық» немесе «рецессивтік аллель» деп бір геннің
қарама-қарсы белгіні сипаттайтын күйін айтады.
Аталық-аналықтарында қарама-қарсы белгілердің бір жұп түрі, екі
жұп немесе көп жұп түрі болуы мүмкін.
Моногибридтік (моно - бір), дигибридтік (ди - екі) немесе
полигибридтік (поли - көп) будандастырулар қолданылады.
Генетикалық шартты
белгілер

«Фенотип» және «генотип» терминдерін
1903 жылы В. Иоганнсен кіргізген.

ГЕНОТИП – гендердің жиынтығы.

ФЕНОТИП - белгілердің сырт көрінісі.
Моногибридті будандастыру
Гаметалар тазалық ережесі

Бір-бірінен бір жұп белгілері бойынша ажыратылатын дараларды
будандастыру. Біркелкілік заңы
Мендельдің бірінші заңы
Біркелкілік заңы
Мендельдің екінші заңы
Белгілердің ажырау заңы
1902 жылы В.Бэтсон біріңғай аллельден тұратын
тұрақты генотипті (АА және аа) гомозигота, ал
әр түрлі аллельден тұратын ажырасатын түрін (Аа)
гетерозигота деп атауды ұсынды.
Цитологиялық негізі

Хроматидалар
ажырайды

Гомологиялық
хромосомалар ажырайды

Хроматидалар
ажырайды
Гомологиялық
хромосомалар

Гамета тазалығының заңы: жыныс клеткалары түзілгенде әр гаметаға
аллельді жұпқа бір ғана ген түседі.

Ұқсас жұмыстар

мейоз

Жасушалардың бөлінуі

Телофаза митоздың ақырғы сатысы

Мейоздың биологиялық маңызы

Мейоз туралы жалпы түсінік

Мейоздың жалпы үлгісі

митоз

Жасушаның тіршілік циклі

Жыныс генетикасы

ЖАСУША ЯДРОСЫ

Пәндер