Май бездері аурулары

Презентация қосу

Себорея - май бездерінің күшейтілген
Себорея секрециясымен, сондай-ақ тері майының
химиялық құрамының өзгеруімен сипатталатын
ауру.
Себорея этиологиясы жеткіліксіз анықталған
болып саналады. Май бездері секретінің химиялық
құрамының өзгеруі тері майының бактерицидтік
қасиеттерінің бәсеңдеуіне әкеледі. Нәтижесінде
терінің сау микрофлорасы патогенді болып
өзгереді. Май бездерінің секрециясының бұзылуы
әдетте эстрогендер мен андрогендік гормондар
арасындағы тепе-теңдіктің соңғы жағына қарай
бұзылуымен байланысты. Көбінесе бұл 14-25
жаста байқалады.
Гистологиялық ауру кезінде гиперкератоз, май
бездерінің гипертрофиясы, тері қосалқылары мен
қан тамырларының айналасындағы инфильтрация
байқалады. Май бездерінің гипертрофиясы майлы
секреттің бөлінуінің қиындауына байланысты, бұл
күшейген өршу нәтижесінде орын алады.
Май бездері аурулары

Май безі (сальная железа); (glandulae sebaceae, лат. glandula —
без, sebum - май) — құрылысы жағынан қарапайым, көбінесе,
тарамдалған альвеолалы (көпіршікше), сөл бөлуіне
байланысты голокринді бездерге жатады. Май безі терінің
емізікше қабатында және емізікше мен торлы қабаттардың
шекараларында орналасады. Май безінің секрет бөлетін соңғы
бөлімін көпқабатты безді эпителий құрайды. Бездің қысқа
келген шығару өзегі түк түбірі фолликулына ашылады. Май
безінің секреті тері түктері қабаттары мен түк түбірі
эпидермисін майлайды, микроорганизмдер мен шаңды
өткізбейді, қорғаныс қызметін атқарады
Себореяның ең жиі орналасқан жері - тері жамылғысы, онда май бездерінің ең көп саны-
бет, бастың шаш бөлігі, кеуде, арқа. Оның үш түрі бар: майлы( қалың және сұйық), құрғақ және
аралас.
Қалың майлы кезде қоңыр-сұр түске ие болатын терінің тығыздығы мен икемділігінің төмендеуі
байқалады. Кейде шырынды темір тері салымен сіңірілген оторгацияланатын эпителий
жасушаларымен бітеді - комедон пайда болады. Егер комедон сығылса, шырынды бездің шығу
ағынынан қалың майлы масса бөлінеді. Аурудың мұндай түрінде шаш дөрекі, қатты болады.
Асқынулар-фурункулдар, абсцесстер, фолликулиттер.
Сұйық майлы пішін терінің қармен сипатталады; тері тесігі өте кеңейеді,оның ішінде тері майы
мол бөлінеді. Бас шашы маймен майланған сияқты көрінеді, жеке жіптерге жабыстырылады;
оларда сарғыш қабыршақтардың көп саны анықталады; алопеция мүмкін. Асқынулар арасында
фолликулиттер, фурункулы, сикоз, импетиго бөлінеді.
Құрғақ себорея бас терісінде және мүйіз қабыршағында пайда болады. Қабыршақтар, әдетте,
бүкіл басында немесе желкелі-темен аймағында пайда болады; олар оңай бөлінеді және киімге
түседі. Шаш құрғақ, сынғыш болады. Аурудың бұл түрінде теріге қызғылт немесе қызыл дақтар
бар, олардың бетінде көптеген ұсақ қабыршықтар көрінеді-себореидтер.
Аурудың құрғақ түрі субъективті сезімдермен қатар жүреді: науқастар терінің созылу сезіміне
шағымданады, жеңіл қышу, әсіресе суық сумен жуғаннан кейін күшейе түседі. Аралас себорея
лба, мұрын және иек (т-аймақ) аймағында күшейтілген салоотпен және беткейдегі құрғақ терімен
сипатталады. Бастың шаш бөлігінде жоғары сал бөліну тек маңдай және темен облыстарында
байқалады
Себореяның себептері:
✓ Организмдегі айырбас үдерісінің бұзылуы.
✓ Гормоналды бұзылулардың барлық түрлері.
✓ Генетикалық бейімділік.
✓ Асқазан-ішек жолдарының аурулары, саңырауқұлақ инфекциясы
✓ Жұқпалы аурулардан кейін иммундық жүйенің төмендеуі.
✓ Стресс және психоэмоционалды асқыну.
✓ Сапасыз тері күтімі өнімдері.
✓ Күтімнің толық болмауы.
✓ Қорғаныс құралдарын қолданбай күнге ұзақ әсер ету.
✓ Дұрыс тамақтанбау.
Себорея белгілері:

✓ Терінің тұрақты қышуы, тұлеу және
ыңғайсыздық.
✓ Терінің құрғауы мен тартылуының тұрақты
сезімі.
✓ Әр түрлі пішіндегі және қарқындылықтағы
қайызғақ.
✓ Әрдайым бөлінген ұштар.
✓ Шаштың сынуы.
✓ Теріге қызыл дақтар мен тітіркенудің пайда
болуы.
✓ Безеудің, камедонтар мен акне пайда болуы.
✓ Май бездерінің қабынуы.
✓ Шаштың көп түсуі.
Диагностикасы Емі
✓ Жалпы қан анализі. ✓ Теңгерімді тамақтану таңдалады.
✓ Бас терісі мен шашты тексеру және анамнез ✓ Зерттеу нәтижелері бойынша емдеу
жинау. тағайындалады (сыртқы терапия, ішке
арналған препараттар, физиотерапия).
✓ Аппараттарда трихоскопиялық тексеріс
өткізу ✓ Бас терісі мен шаштың жеке
ерекшеліктеріне негізделген
гигиеналық өнімдер таңдалады.
✓ Бас терісі мен шашқа арналған СПА
емдеу.
Меланома Меланома құрамында қара пигмент
– мелатонин бар жасушалардан –
меланотоциттерден түзіледі.
Адамдардың меланомаға
шалдығуы бүкіл әлемде артып
жатыр. Дүниежүзілік денсаулық
сақтау ұйымы 2025 жылға қарай
бұл дертке шалдыққандар саны
25%-ке өседі деп байбалам салуда.
ДДҰ осы ауру туралы көп
мағлұмат алып, оның алдын алу
шараларымен танысуға кеңес
береді.
Көп жағдайда меланома адам терісінде
Тері меланомасының
орналасады және бірден байқалады.
белгілері Алайда адамдар оны қал немесе
"түсініксіз бір жара" деп қабылдайды.
Меланоманы пайда болған дақтың
әдеттегіден өзгеше түсі, көлемінің өзгеруі,
ауырсынуы, қанауы, ондағы түктердің
түсуі арқылы байқауға болады. Сонымен
қатар жақында ғана пайда болған, пішіні
өзгеше, шеттері біртегіс емес қалға да мән
беру керек. Сондай-ақ меланома кезінде
жақын орналасқан лимфа түйіндері де
ұлғая түседі. Ол шаптағы түйіндер,
сондай-ақ қолтықтағы немесе мойындағы
лимфа түйіндері болуы мүмкін. Алайда
барлық қал терінің қатерлі ісігі емес және
терінің барлық қатерлі ісігі меланома емес
екенін есте ұстау керек. Себебі терідегі
жаңа түзілістің қатерлі агрессивті емес
түрлері де бар.
Тері меланомасын жіктеу
Меланоманың бес даму кезеңі бар: ол нөлден
төртке дейін болады. Нөлдік кезеңде жаңа түзіліс
тек эпидермисте – терінің үстіңгі бетінде болады
және тереңге тарамайды. Бірінші кезеңде оның
қалыңдығы бір миллиметрден аз болып, ол баяу
өседі және метастаз пайда болмайды. Екінші
кезеңде терідегі өзгеріс едәуір байқалып,
қабыршықтану, жараға айналу, қанау және кейде
ауырсыну болады. Бірақ жекелеген органдар және
лимфа түйіндері әлі де зақымдалмаған. Меланома
үшінші кезеңде метастаздана бастайды. Бұл
кезеңде науқастарға хирургиялық емнен бөлек дәрі
терапиясы, кей жағдайда сәулелік терапия
тағайындалуы мүмкін. Соңғы кезеңде ауру басқа
органды, соның ішінде бауыр, өкпе және миды
зақымдап, оның салдары тым ауыр болуы мүмкін.
Тері меланомасының диагностикасы

Меланоманы адамның өзі де және жалпы тексеру барысында дәрігер байқауы мүмкін. Бірақ
оны тек онколог дәрігер (онкодерматолог) растайды. Себебі бейіндік мамандар мұндай ауруды
көп кездестіре бермейді және оларда арнайы аспап – дерматоскоп (эпилюминесцентті
микроскоп) жоқ. Оны қолдану барысында онколог терінің үстіңгі қабатының астына үңіліп,
күдікті жаңа түзілістің құрылысын үлкейтіп көре алады.
Жараға айналу байқалған жағдайда дәрігер жарадан жұғынды алып, оған микроскоп арқылы
зерттеу жүргізе алады. Сонымен қатар тәжірибеде биопсия да қолданылады. Бірақ мамандар
бұл әдісті аса сақтықпен қолданады. Себебі түзілісті жарақаттау қатерлі ісіктің ұлғаюын
тудыруы мүмкін. Сондықтан хирург жаңа түзілісті айналасындағы сау терімен бірге алып, ол
материалды шұғыл түрде микроскоп арқылы қарайды. Егер диагноз расталса, онда қажет
жағдайға қосымша операция жүргізіледі. Сонымен қатар метастаздың бар-жоғын анықтау үшін
басқа органдар да тексеріледі. Алғашқы метастаз көрші жатқан лимфа түйінінде
байқалатындықтан, міндетті түрде оған биопсия жасалады.
Тері меланомасын емдеу

Меланоманы емдеу әдісі ауру қай кезеңде анықталғанына
байланысты болады. Бірақ ол барлық кезде хирургиялық әдіспен
жаңа түзілісті алып тастауды қамтиды. Нөлдік кезеңнен басқа
барлық кезеңде меланомаға жақын түйінге биопсия жүргізіледі
және қажет болған жағдайда оны да алып тастайды. Келесі
кезеңдерді аурудың өршуіне қарай химиотерапия, таргетті терапия
(қатерлі ісік жасушасындағы белгілі бір нүктелерге бағытталған
медикаментті емдеу) немесе иммундық-онкологиялық терапия
тағайындалуы мүмкін. Аурудың соңғы кезеңінде тек паллиативті
терапия – симптомдарын жеңілдету және ауырсынуды басу әдістері
ғана қолданылады.
Меланоманың алдын алу

Меланома профилактикасының негізгі және маңызды әдісі – күннен қоғану. Бала кезде күн
көзіне бір рет қатты күйіп қалудың өзі меланома пайда болу қаупін арттырады. Сондықтан
күндіз күн көзінде ұзақ уақыт жүрмей, солярийге тым құмартпаған дұрыс және күн
сәулесіне қарсы майларды үнемі жағып жүрген абзал. Сондай-ақ аталған майлар А
ултракүлгінінен (УКА) және В ультракүлгінінен қорғайтынына және күннен қорғайтын
факторы (SPF) 15-тен төмен емес екеніне көз жеткізу қажет. Жағажайда мұндай майларды
әрбір екі сағат сайын,Тері меланомасының
балаларға белгілері
одан да жиі қайталап жағу керек. Ал қалалық жерлерде
күнге қарсы майды дәл үйден шығарда емес, күн көзіне шығардан 15-20 минут бұрын жағу
қажет.
Көзді де күн сәулесінен қорғаған дұрыс. Сондықтан қара түсті көзілдірікті сенімді жерден
сатып алу және оның UV 400 таңбасы болуы әрі УК сәулелерден 100% қорғайтынына көз
жеткізу керек.
Профилактикалық мақсатта дерматоонкологқа қаралу кезінде дәрігер күн сәулесіне қарсы
негізгі амалдардан бөлек "қалдардың күнделігін" жүргізуге кеңес беруі мүмкін. Бұл адам
денесіндегі қалдың санын, көлемін және пішінін жазып жүруге дағдыландырады.

Ұқсас жұмыстар

Тері астындағы май

Тырнақ тері түзінділері

Асқорыту жүйесінің қызметі

Сыртқа шығару физиологиясы

Тері

Құстардың жұқпалы емес аурулары

Терінің жұқпалы аурулары

Сүт безінің обыры

Кетоз аурулары жайында мағлұматтар

Аналық жыныс безінің құрылысы

Пәндер