ДӘРІЛІК ЗАТТАРДЫҢ ӘСЕР

Презентация қосу

ДӘРІЛІК
ЗАТТАРДЫҢ ӘСЕР
ЕТУ МЕХАНИЗМІ
Мал шаруашылығында дәрілік заттардан толық нәтиже алу үшін, олардың
фармакодинамикасын ғана емес , осы өзгерістердің себептерінде толық білген жөн.
Дәрілік заттардың әсер ету механизмі дегеніміз- белгілі бір бағдарлы өзгерістерге
жеткізетін құбылыстардың қосылуы, күшеюі мен әлсіреуі. Ал ондай заттар
организмде өте көп: иондар, рецепторлар, реактивті құрылымдар және т.б.
Бұлардың бәрін 3 топқа біріктіруге болады:
1. Дәрілік заттардың алғашқы реакциясы;
2. Алғашқы реакцияның әсерінен болған биохимиялық өзгерістер;
3. Биохимиялық өзгерістердің әсерінен болған физиологиялық өзгерістер;

П Р И М Е Р Т Е К С Т А 2
• Организмдегі өзгерістерді зерттеу көрсеткендей дәрілік
заттар әсерінің ең негізгі себебі- олардың
мембранасындағы кейбір биохимиялық құрылымдармен
немесе торша цитоплазмасымен алғашқы физико-
химиялық әсерлесу болып табылады. Осы алғашқы
реакциялар дәрілік заттардың әсер ету механизмін
көрсетеді.

Кез келген дәрілік заттардың
әсерінен әртүрлі физиологиялық
жүйелердің қызметі мен
биохимиялық процестерде
көптеген өзгерістер болады. Осы
өзгерістердің әрқайсысына тән
алғашқы шарттары мен себептері
болады да оны фармакологияда
әсер ету механизмі дейді.Әсер
ету механизімі дегеніміз негізінен
алғанда эксперименттер арқылы
дәлелденген әсер ету тұжырымы.

Кез келген дәрілік заттардың
әсерінен әртүрлі физиологиялық
жүйлердің қызметі мен
биохимиялық процестерде көптеген
өзгерістер болады.Осы
өзгерістердің әрқайсысына тән
алғашқы шарттары мен себептері
болады да, оны фармакологияда
әсер ету механизмі днйді Әсер ету
механизімі дегеніміз негізінен
алғанда эксперименттер арқылы
дәлелденген әсер ету тұжырымы. 5
Дәрілік заттардың кез- келген әсері олардың торшалардағы
белгілі бір құрылымдарымен немесе организмнің физиологиялық
жүйелерімен өзара әсерлесуінен басталады. Мұның нәтижесінде
торша құрылымдарымен дәрілік заттардың арасындағы өзара ара
қатынасы құрамы немесе қасиеті өзгереді де, соның салдарынан
осы құрылымдардың әртүрлі мүшелер мен жүйелер арасында
әлсіреуі де өзгеріске ұшырайды.Дәрілік заттардың әртүрлі
бағыттардағы әсер ету механизмін білудің бағалы препараттарды
анықтауда маңызы зор.

Дәрілік заттардың әсер ету түрлері

П Р И М Е Р Т Е К С Т А 7
Дәрілік заттардың фармакодинамикасы зерттеліп қарағанда, олардың төмендегідей негізгі әсер ету механизімі міндетті түрде ескеріледі:

Бағыты

Қызметін өзгертуі
Қоздыру

Әлсірету

Сезімдіктің өзгеруі
Заттардың әсер ету принциптері
Әсер ету күші мен мерзімі
Фармакологиялық әсердің орны

Дәрілік заттардың тура және жанама әсері

Организмдегі дәрілік заттардың әсерін тура және жанама деп бөледі.
Тура әсер дегеніміз дәрілік заттар тікелей әсер етіп алғашқы реакцияға
түсетін ұлпалардағы болатын өзгерістер , ал жанама әсер деп дәрілік заттар
тікелей әсер етпейтін мүшелерде болатын өзгерістерді айтады.Көп
жағдайларда тура әсерді бірінші ,ал жанама әсерді екінші әсер дейді.
Алғашқы реакциялар болмаған мүшелер мен ұлпалардағы функциональдық
өзгерістер нейрогуморальды байланыстар арқылы әсердің нәтижелігінде
өзгеріп отырады.
Дәрілік заттардың негізгі және қосалқы
әсері
Кез келген дәрінің әсерінен организмде көптеген өзгерістер
болады. Осы өзгерістер белгілі бір дәрілік заттарды жиі қолданғанда
айқынырақ байқалады.Мұндай әсерді негізгі әсер дейді. Ал дәрілік
заттарды қолданғанда байқалған өзгерістер айқын білінбесе , ондай әсер
қосалқы әсер деп атайды. Қосалқы әсердің де пайдалы жақтары бар, оны
дәрілік заттарды қоданарда ескерген жөн. Жағдайдың әртүрлілігіне
байланысты негізгі және қосалқы әсердің нәтижелігінде өзгеріп отырады.

Дәрілік заттардың арналы және жалпы
әсері
Организмдегі дәрілік заттардың әсерінен болатын
өзгерістердің түрі көп болғандықтан, оларды арнаулы
және жалпы деп бөлуге тура келеді. Арнаулы әсер
дегеніміз дәрілік заттардың белгілі мүшеге , ұлпаға
немесе биохимиялық құбылыстарға ғана әсері.

Дәрілік заттардың жағымды және жағымсыз
әсері
Организмнің әртүрлі жағдайларында , дәрілік заттардың әсерінен болатын
өзгерістердің маңыздылығы әртүрлі келеді . Мысалы ареколиннің
әсерінен ішектің жиырылуының күшейуі- ондағы улы заттарды
организмнен айдап шығу кезінде маңыздылығы өте күшті болғанымен ,
ішектер конкременттерге немесе азықтық заттарға толып тұрған кезінде
ішектер жарылып, мал өліп қалатындықтан маңыздылығы жоқ деп
саналады.Осы тұрғыдан дәрілік заттарды қолданар алдында,олардың
жағымды және жағымсыз әсерлерін ескеру қажет. Жоғарыда көрсетілген
мысалдың бірінші жағдайында дәрілік заттарды қолдану жақсы
нәтижелікке жеткізетін болса , ал екінші жағдайда,керісінше, жағымсыз
әсер етеді.
Дәрілік заттардың этилтропты және патогенетикалық әсері

Этиоотропты немесе аурудың себебіне қарсы әсерді, кейде
дәрілік заттардың аурудың әртүрлі қоздырғыштарына
қарсы қолайсыз әсері деп түсінеді.Дәрілік заттардың
этиотропты әсерінің әртүрлі аурулардағы заңдығы өте
күрделі.

Дәрілік заттардың әсер ету механизмінен
фармакоднамикасы туралы толық мағлұмат алу
үшін дәрілік заттар әсерінің нысаналары деп
аталатын организмнің сезімталдығын
нейрогуморальды реттеуді, рецепторларды,
синапстарды және және биологиялық
мембраналарды ескерудің өте маңызы
бар.Организмнің сезімталдығы- дегеніміз жалпы
түсінік бойынша жануарлар организмінің сыртқы
және ішкі тітіркендіртулерге жауап беруі

• Дәрілік заттардың әсер ету механизімен фармакодинамикасы
туралы толық мағлұмат алу үшін, дәрілік заттар әсерінің
нысаналары деп аталатын организмнің
сезімталдығын,нейрогуморальды реттеуді, рецепторларды,
синапстарды және биологиялық мембранарды ескерудің
маңызы бар.Органзмнің сезімталдығы – дегеніміз жалпы
түсінік бойынша жануарлар организмінің сыртқы және ішкі
тітіркендірулерге жауап беруі.

Назарларыңызға
рахмет!!!

П Р И М Е Р Т Е К С Т А 16

Ұқсас жұмыстар

Дәрілік заттардың фармодинамикасы

Дәрілік заттардың әсер ету түрлері. Дәрілік заттардың жағымсыз әсерлері

Дәрілік заттардың әсер ету түрлері

ДӘРІЛІК ЗАТТАРДЫҢ ФАРМАКОДИНАМИКАСЫ

Дәрілік заттардың дозасы

ДӘРІЛІК ЗАТТАРДЫҢ ОРГАНИЗМГЕ ЕНУ ЖОЛДАРЫ ДӘРІЛІК ЗАТТАРДЫҢ ОРГАНИЗМГЕ

ЖЕРГІЛІКТІ РЕАКЦИЯ

Жұмсақ және сұйық дәрілік түрлер

Дәрілік заттардың организмнен шығу жолдары

Ағза ортасына химиялық және физикалық өзара әсерлесуі

Пәндер