Электр тогы соғудан қорғану жолдары, қорғану құралдары

Мақсаты мен міндеттері:

Электр тоғының адамға теріс əсерін, электрлік жарақаттардың түрлерін және электр тогы соғуының негізгі себептерін және қорғану жолдарын талдау

Электр тоғы адамға теріс əсер етеді жəне қауіпті фактор болып табылады. Электрлік жарақаттардың келесі түрлері мүмкін:

 электр күйдіруі;

 теріні металлизациялау - теріге ену ең кішкентай металл бөлшектерінің енуі;

 электрофтальмия - көздің сыртқы қабығының қабынуы;

 электр тогының соғуы - электр жарақат, жүйке жүйесінің реакция тудыратын электр тогы;

Электр тогы соғуының негізгі себептері

 электр қондырғыларын техникалық пайдалану ережелерін бұзу; ток өткізетін бөлшектерге тию;

 оқшаулаудың бұзылуына немесе жерге тұйықтау құрылғыларына;

 байланысты токсыз тұрған металл бөлшектеріне тию.

. Средства защиты от электрического тока

Электроқондырғыларда қолданылатын қорғану құралдары:

1 - оқшауланған штанг;

2 -оқшаулау қысқыш;

3 - диэлектрлік қолғап;

4 - диэлектрлік боты;

5 - диэлектрлік галош;

6 - резеңке кілемдер жəне төсеніш;

7 - оқшаулау подставкасы;

8 - оқшауланған тұтқалы монтер құралы;

9 - токөлшеу қысқышымен кернеу көрсеткіші

Құрғақ бөлмелерде 42 В жоғары, ылғалды бөлмелерде, қазандықтарда, болат жəне темір бетонды резервуарларда, ұңғымаларда жəне жерде 12 В-нан астам кернеу қауіпті.

Егер адам кернеу астында қалса, онда электр тогы ағзадан ағып кетеді. Адамға электр тогының əсері көптеген факторларға байланысты: ток түрі (ауыспалы немесе тұрақты) ; айнымалы ток кезінде - оның жиілігінен; ток шамасынан (немесе кернеуден) ; ағымдық ағынның ұзақтығынан; тоқтың адам ағзасынан өту жолынан; адамның физикалық жəне психикалық жай-күйінен.

Адамдар үшін ең қауіпті - айнымалы ток жиілігі 50 . . . 500 Гц. Адамдардың көпшілігінде мұндай жиіліктің ағымынан дербес босану мүмкіндігі өте төмен жағдайда ғана ток (10 мА дейін) болады. Кернеу астында адам арқылы өтетін ток шамасы кернеудің кернеуіне жəне тізбектің барлық элементтерінің кедергісіне байланысты, ол арқылы ток ағып тұрады.

Адам ағзасының қарсыласуына сыртқы қарсылық - терінің қарсылығы - ішкі органдардың қарсылығы кіреді. Адамның құрғақ терісі шамамен 100 000 омға, ал ылғалды - 1000 омға, ал ішкі органдардың қарсылығын шамамен 500, 1 мың Ом құрайды. Дегенмен, қарсылық кедергісі 1000 Ω деп есептеледі.

Адамды өлімге əкелетін электр тоғының соғуы жүректің жұмысын тоқтату немесе тыныс алуды тоқтату нəтижесінде пайда болуы мүмкін. Ұзақ уақытқа əсер ету (бірнеше секундтан бірнеше минутқа дейін) жүрек жəне тыныс алу жүйесінің бір мезгілде тоқтатылуы мүмкін. 50 Гц электр тоғының жүрегіне əсер ету нəтижесінде жүрек бұлшықетінің жекелеген талшықтарының хаотикалық қысымы - фибрилляцияланады. Фибрилляцияның басталуы кезінде жүректің жұмысы тоқтайды, бұл қан ағынын тоқтатуға жəне өлімнің жылдам басталуына əкеледі. Қазіргі уақытта өлімге əкелетін ток 100 мА-қа теңестіріледі, бұл адамға 1-ден 2-сек көп. Токтың адам ағзасына əсері 17. 1кестеде келтірілген.

Ток ағзаның өмірлік маңызды органдары (жүрек, өкпе) немесе орталық жүйке жүйесінің жасушалары арқылы өтетін кезде ең қауіпті болып табылады. Дегенмен, дененің ең осал бөліктерімен (желке, алақан, діңдердің, мойынның, шұңқырдың, иықтың артқы жағы) байланыстыру нəтижесінде өлім төмен кернеулерде (12 . . . 42 В) болуы мүмкін

Адамның электр тогымен зақымданған кездегі алғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдері:

1. Токтан ажырату (таратушы тақтадағы тумблерді ажырату) керек.

2. Электр тогын өткізбейтін қолда бар құралдарды пайдаланып, зақымданған адамды ток әсерінен босату керек.

3. Дәрігерді (мектептегі медпункттен, 03 жедел жәрдем телефоны бойынша немесе жақын жердегі емдеу мекемесінен) шақырту керек.

Зақымданған адамды мұқият қарап шығып, зақымдану дәрежесіне қарай оған көмек көрсету керек.

Электр тоғы жергілікті және жалпы әсер етеді. Тоқтың әсер еткен орнында айналасу қызарусыз және ауырмай күйік пайда болады. Жеңіл түріндегі жалпы реакция қорқынышта, қозуда немесе тоқталып қалуында, жүрек соғында, артимияда білінеді. Ауыр электржарақатында ми, жүрек, тыныс алу қызметі бұзылады, олар тоқтағанша және өлімге дейін болуы мүмкін.

Электр тоғын соққан кездегі көмек Ең алдымен, зиян кешкенді тоқ көзінен босатып алыңыз - зиян кешкеннен құрғақ ағаш (тұтқа, швабра, оқтау), резеңке кілемше немесе басқа да изолирлеуші материал көмегімен электр сымын итеріп жіберіңіз. Өз қауіпсіздігіңіздің шаралары туралы ойлаңыз! Егер жүрек қағысы сақталсағ ал тыныс алу болмаса - өкпенің жасанды вентиляциясын бастаңыз (ауыздан ауызға немесе ауыздан мұрынға) . Жүрек қағысы болмаса - өкпенің жасанды вентиляциясымен үйлесе жүрекке тура емес массажды бастаңыз (2 дем беру 15 кеудені басу) . Ережедегідей, кеуденің орта кезіне қатты басу және жүректің сыртқы массажын жасауды жалғастыра жүрек жұмысын жалғастыруға болады (Кенеттен өлім кезінде көрсетілетін алғашқы жәрдемді қара) . Жүрекке дұрыс массаж жасаудың көрсеткіші ұйқы артериясындағы тамыр соғулары, қарашықтың кішіреюі және өздігінен дем ала бастауы болып табылады. Жүрек қағысы мен дем алысы басталғаннан кейін науқасты ауруханаға жеткізу керек.