Кривошипті - шатунды механизм

Кривошипті-шатунды механизм

Орындаған: ААХ-31 топ студенттері Досанов Е. Б.

Жаксыгул А. С.

Жақсығұл А. Е.

Тасымқұл Т. Т.

Тегисов М. Д.

Тексерген: доцент м. а. Сарсенов А. Е.

Орал, 2025

Кривошипті-шатунды механизм (Кривошипно-шатунный механизм) Қозғалтқыштың жұмысы барысында КШМ де күштер пайда болады, олардың мәндері мен сипаты аталмыш механизмді кинематикалық және динамикалық тұрғыда зерттеулер арқылы анықталады. КШМ кинематикасы мен динамикасын мотор жұмысының орныққан жылдамдық режимінде, яғни иін біліктің тұрақты айналым жиілігінде қарастырады. КШМ деталдарын беріктікке есептеу барысында газдардың қысымы мен инерция күштерін есептеумен ғана шектеледі, себебі олар ауырлық және үйкеліс күштерінен айтарлықтай жоғары. КШМ ілгерілмелі қозғалыстағы және айналмалы қозғалыстағы массалардан құралады. КШМ поршенге әрекет ететін газдардың қысымынан туындайтын күшті шатун арқылы иін білік мойыншасына беруге тағайындалған. Механизмнің негізгі элементтері: шатун, мойынтірек шпектері(вкладыши подшипника), иін білік(коленчатый вал), шатундық болттар(болты шатуна) .

КШМ негізгі қызметі - газдардың жарылыс күшін қабылдайды және поршеннің түзу сызықты ілгерілмелі-кейінді қозғалысын иінді біліктің айналмалы қозғалысына түрлендіреді. Кривошипно-шатунный механизм предназначен для преобразования в такте расширения прямолинейного возвратно-поступательного движения поршня во вращательное движение коленчатого вала, а в остальных тактах вращательное движение коленчатого вала в прямолинейное возвратно-поступательное движение поршня.

1-майсыдырғыш сақинаның кеңейткіші 27-иін білік мойынтірегінің ішпегі, төменгі 30-иін білік мойынтірегінің қақпағы; 31-кергіш болт 2-поршендік майсыдырғыш сақина 28-иін біліктің қарсы салмағы; 29-винт; 32-мойынтірек қақпағының бекініс болты; 33-иін білік; 3-компрессорлық сакина, үшінші 15-жетекті тістегеріш; 34-қарсы салмақ, алдыңғы; 4-компрессорлық сақина, екінші 16-шатун мойыншаның май арнасының тығыны 35-май шағылыстырғыш, алдыңғы; 5-компрессорлық сақина, жоғарғы 17-иін білік мойынтірегінің ішпегі, жоғарғы 36-кілттік гайка; 37-шкив. 6-поршень; 7-стопорлық сақина; 18-тісті тәж тістегеріш; 19, 22, 38-болттар 8-поршень саусағы; 9-шатун төлкесі 20-сермер; 21. 25-штифтілер 10-шатун; 11-шатун қақпағы; 23-май шағылыстырғыш, артқы 12-шатунның төменгі басының ішпегі 24-иін біліктің артқы мойынтірегінің қақпағы 13, 14-шатун қақпағының болттары 26-тіреніш мойынтірегінің жарты сақинасы

Қозғалмайтын бөлшектер. Цилиндрлер мен блок картерлер (Неподвижные детали. Цилиндры и блок картеры)

Цилиндр блогы (Блок цилиндра)

Гильзалар (Гильзы)

Егер алдын ала жонып өңделген блок картердегі цилиндрге орнатылған болса, онда мұндай гильзаларды құрғақ гильзалар (сухая гильза) деп атайды. Ал егер гильзалар, сыртқы айналма қапталынан салқындатқыш сұйықпен шайылатын болса, онда олар дымқыл гильзалар деп аталады. Автотрактор қозғалтқыштарының көпшілігінде дымқыл гильзалар (мокрая гильза) қолданылады. Құрғақ гильзалар цилиндрлер жөнделгенде қолданылады. Дымқыл гильзалардың қабырғаларының қалыңдығы 6-8 мм ді, құрғақ гильзалардың жақтаулары 2-4 мм құрайды.

Цилиндрлер бастиегі (Головка цилиндра) Тағы бір қозғалмайтын бөлшек цилиндр бастиегі цилиндр үстіне, цилиндрлер тобының үстіне не болмаса блок картер үстіне орнатылатын күрделі пішіндегі бөлшек болып табылады. Ол шойыннан немесе алюминий қорытпасынан құйылады. Алюминий қорытпасынан құйылған бастиек шойынға қарағанда жеңіл, әрі жылуды жақсы өткізеді. Бұл карбюраторлы қозғалтқыштарда сығылу дәрежесін арттыруға мүмкіндік береді, демек, қозғалтқыштың қуаты және үнемділігі артады. Автомобиль қозғалтқыштарында цилиндрлер бастиегі алюминий қорытпасынан құйылған. Цилиндрлерге бастиегі блок картерлерге бұралған шпилькаларға кіргізіледі.

Цилиндрлер бастиегінің құрылысы. Цилиндрлер бастиегінің аралық төсеніші (Головка цилиндра. Прокладка головки блока цилиндров)

Қозғалатын бөлшектер. Поршеньдер, шатундар, маховик (Подвижные детали. Поршни, шатуны, маховик) Цилиндр поршень топтары құрамына цилиндр, поршень, поршень саусақтары, поршень сақиналары кіреді және жану камерасындағы кеңеюге тырысқан газдардың қысымынан туындайтын күшті шатунға береді, сонымен бірге жану камерасындағы нығыздықты сенімді сақтау және онда май артығының өтіп кетуіне жол бермеу үшін қызмет атқарады. Бұдан бөлек поршень басындағы ыстықты салқындату ортасына тарату қызметін атқарады. Қозғалтқыштың жұмыс процесінде цилиндр поршень топтары механикалық және жылу жүктемелерінің әсеріне (дизельдерде 9 МПа дейін) тап болады. Поршенді цилиндр ішіне шағын саңылаумен орнатады.