Әлеуметтану теориясы

Презентация қосу

Қожа Ахмет Яссауи атындағы
Халықаралық қазақ түрік университеті

Әлеуметтану теориясына
тарихи шолу: Кейінгі кезең

Орындағандар Меирбек А.
Тобы ММ 302
Қабылдаған Байбахов Н.
Жоспар
І.Кіріспе
ІІ. Негізігі бөлім
1.Әлеуметтану ғылымының дамуының
алғашқы кезеңдері
2. Әлеуметтанудың кейінгі кезеңдері
3.Әлеуметтанудың қазіргі кездегі өзекті
мәселелері мен даму бағыттары
ІІІ. Қорытынды
Кіріспе

Әлеуметтану теориясы — қоғам мен әлеуметтік құбылыстарды түсінуге,
зерттеуге және түсіндіруге бағытталған ғылыми тұжырымдама. Әлеуметтану
теориясының маңызы мен мақсаты қоғамның күрделі құрылымдарын, оның
мүшелері арасындағы өзара байланыстарды, әлеуметтік институттар мен
мәдениетті, сондай-ақ әлеуметтік процестерді түсіну мен болжауға
бағытталған.
Әлеуметтану ғылымының
дамуының алғашқы
кезеңдері
Әлеуметтану ғылымы XIX ғасырда қоғамды ғылыми тұрғыдан зерттеудің қажеттілігінен пайда болды. Оның
алғашқы кезеңдері келесі негізгі тұлғалар мен бағыттармен ерекшеленеді:
1.Огюст Конт – әлеуметтануды ғылым ретінде қалыптастырып, қоғамды зерттеуде позитивизм әдісін
енгізді. Ол қоғамда тұрақтылық пен тәртіп сақтайтын заңдардың бар екенін айтты.
2.Эмиль Дюркгейм – қоғамды органикалық жүйе ретінде қарастырып, әлеуметтік құбылыстарды
зерттеуде әлеуметтік фактілер ұғымын енгізді. Ол әлеуметтік тұрақтылық пен өзгерістерді зерттеді.
3.Карл Маркс – қоғамның экономикалық құрылымы мен таптық күресін зерттеп, әлеуметтік өзгерістердің
негізгі қозғаушы күші ретінде таптық конфликтілерді көрсетті.
4.Макс Вебер – қоғамдағы әлеуметтік әрекеттер мен адамдардың мотивацияларын зерттеп, әлеуметтік
әрекет теориясын ұсынды.
Әлеуметтанудың кейінгі
кезеңдері
Әлеуметтану ғылымы ХХ ғасырда жаңа теориялар мен бағыттардың пайда болуымен дамыды. Бұл кезеңде
әлеуметтік құбылыстарды түсіну және зерттеу тәсілдері әр түрлі ағымдармен толықтырылды. Кейінгі кезеңдерде
пайда болған негізгі теориялық бағыттар:
Символикалық
Марксизмнің Функционализм
интеракционизм
дамуы Эмиль Дюркгеймнің идеялары
Карл Маркстің ілімін дамытқан Бұл бағыт қоғамдағы жеке адамдар
негізінде дамыған функционализм
марксистік әлеуметтанушылар арасындағы күнделікті қарым-
қоғамды жүйе ретінде қарастырды.
қоғамдағы таптық күрестің, қатынастарға, символдарға, тіл мен
Бұл бағыт әлеуметтік институттар
экономикалық құрылымдардың белгі жүйелеріне ерекше назар
мен құрылымдардың өзара
өзгерісін және әлеуметтік аударады. Георг Зиммель және
байланысын, әрбір элементтің
теңсіздіктерді зерттеуді Герберт Блумер осы бағыттың
қоғамның тұрақтылығына қосатын
жалғастырды. өкілдері болып табылады
үлесін зерттейді.
Марксистік дәстүрдің
жалғасы
Франкфурт Юрген Хабермас Неомарксизм
мектебі
Коммуникативтік әрекет теориясы. Тәуелділік теориясы және әлемдік
Сыни теория, мәдени индустрия
жүйе теориясы.
және әлеуметтік әсер.
Әлеуметтанудың қазіргі кездегі
өзекті мәселелері мен даму
бағыттары
Әлеуметтік теңсіздік Отбасы және гендерлік
табыс, білім, денсаулық сақтау мен мәселелер
гендерлік теңдік, отбасы құрылымының өзгеруі.
мүмкіндіктердегі алшақтықтар.

Жұмыссыздық және Цифрлық қоғам және
еңбек нарығы әлеуметтік желілер
автоматтандыру мен цифрландырудың әсері. жеке өмірдің құпиялылығы, ақпараттық манипуляциялар.

Қалалану және көші- Дін және
қон секуляризация
урбанизация, халықтың тығыздығы, дәстүрлі және заманауи құндылықтардың
экологиялық мәселелер. ықпалы.
Даму бағыттары:

1 Жасанды интеллект пен Big Data-ны әлеуметтанулық
зерттеулерге қолдану

Интердисциплинарлық тәсілдер (экономика, психология,
саясаттану).

Әлеуметтік саясат пен инклюзивті қоғамды дамытуға
бағытталған зерттеулер.
Жаһандану және
өзгерістер

Әлеуметтік
аспектілер
Жаһанданудың әлеуметтік
аспектілері.
Экономикалық
аспектілер
Жаһанданудың экономикалық аспектілері.

Мәдени
3 аспектілер
Жаһанданудың мәдени
аспектілері.
Әлеуметтік
теңсіздік

Гендерлік
теңсіздік
Этникалық
2 теңсіздік

3 Кедейлі
к
Әлеуметтік
эксклюзия
Қорытынды
Әлеуметтану теориясының кейінгі кезеңі әлеуметтік өзгерістер мен
жаһандану процестеріне жауап ретінде жаңа тәсілдер мен әдіснамалар
ұсынды. Бұл кезеңде көпмәдениеттілік, идентичность, постмодернизм және
құрылымдық емес әдіснамалар маңызды зерттеу бағыттарына айналды.
Әлеуметтанушылар қоғамды түсінуде теориялық плюрализм мен әртүрлі
әдістерді қолдануға ден қойды. Жаңа әлеуметтік құбылыстар мен топтар
арасындағы байланыстарды зерттеу басты назарда тұр.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Д.Бринкерхоф, Р.Уейтс, С.Ортега. Әлеуметтану негіздері, 9-басылым. Алматы,
2018.- 464 б.
2. Д.Ритцер, Д.Степницки. Әлеуметтану теориясы.10-басылым. Алматы, 2018. – 856 б.
3. Г.Симұқанова. Әлеуметтану. Оқу- әдістемелік құрал. Алматы, 2017.
4. Д.Бразевич. Социология. Учебно-методическое пособие.
5. www.akorda.kz

Ұқсас жұмыстар

Әлеуметтану тарихының негізгі бағыттары

Әлеуметтану- қоғамды жүйелі түрде, ғылыми тұрғыда зерттейтен ғылым

Әлеуметтанулық теория

Қазіргі социологиялық теориялар

Символдық интеракционизм

Әлеуметтану ғылымының түсінігі

Әлеуметтану ғылымының даму тарихы

Әлеуметтану теориялары

Макс Вебер теориясы

Гендер ұғымы

Пәндер