Қолма -қолсыз есеп ашылуының нысандары және олардың сипаттамасы

ЖОСПАР

1. Кiрiспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

II. Негiзгi бөлiм.

1. Қолма .қолсыз есеп ашылуының нысандары және
олардың сипаттамасы
1.1. Банктегi есеп айырысу шотының ашылу тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2. Есеп ашылу шоттарында толтырылатын құжаттар ... ... ... ... ... ... ... 8
1.3. Есеп ашылу шоты бойынша шоттар корреспонденциясы ... ... ... ... 12

2 . Банктегі есеп айырысу операцияларының аудит есебi
2.1. Есеп ашылу шотында аудиторлық тексеру бағдарламасы ... ... ... ... 16
2.2. Есеп ашылу шотында аудит жүргiзу сатылары ... ... ... ... ... ... ... ... .18
2.3. Есеп ашылу шоты бойынша аудиторлық қорытынды ... ... ... ... ... . 25

III. Қорытынды бөлiм ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27

Қолданылған әдебиеттер тiзiмi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 29

Қосымшалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30

Кiрiспе

Экономиканың барлық салаларындағы кәсiпорындардың иелерi мен еңбек ұжымдары шикiзат пен материалдарды ұкыпты жұмсауға, өндiрiс қалдықтарын азайтуға, оның сапасын көтеруге т.б. мудделi.
Бұл орайда шаруаға қырсыздықпен қарауга кәсiпорынның материалдық құндылыктарын, ақша қаражаттарын және басқа ресурстарын заңсыз және тиiмсiз жұмсауға және тонауға қарсы күресте бухгалтерлiк есептiң атқарар ролi ерекше.
Соның iшiнде шаруашылықты басқаруда ақша қаражаттарының мәнi үлкен зор. Егер ақша қаражаттарын дұрыс пайдалана алмаса, есебiн дұрыс жүргiгізбесе , ары қарай жұмыстың жүруi екiталай.
Мiне ақша қаражаттарының маңыздылығы осында.
Бұл курстық жұмыста қолма қолсыз есеп ашылу нысандары бойынша бухгалтерлiк есептi жүргiзу қаралады.
Мекеменiң ақша қаражаттары қолма-қолсыз ақша түрiнде банк шоттарында, яғни чек кiтапшаларында және т.б. ақшалай құжатты түрде жүредi.Олардың көбеюi, дұрыс қолданылуы, сақталуын бақылау — бухгалтерияның маңызды мiндетi.
Ақша қаражаттарының бухгалтерлiк есебi қаржы ресурстарды тиiмдi пайдалану, ақша айналымын дұрыс ұйымдастыруда мәндi рол атқарады. Ақша қаражаттарын шебер бөле бiлу өздiгiнен мекемеге қосымша табыс әкеледi.
Сондықтан пайда алу үшiн бос жатқан ақша қаражаттарын орынды түрде салуды әрдайым ойлау қажет.
Ақшалай қаражаттардың бухгалтерлiк есебi есеп ашылу және несие операцияларында келесiдей негiзгi мiндеттердi орындайды:
- құжаттық дайындалу дұрыстығын және ақша қаражаттарымен
операциялардың, есеп және несие операцияларының заңдылығын
тексеру жене оларды есепте өз уакытында толық бейнелеу;
- барлық төлемдер түрiмен және түсімдердi, дебиторлық және
кредиторлық берешектермен есеп айырысу толықтығы мен
дұрыстығын қамтамасыз ету;
- ақша қаражаттары және ақша кұжаттары мен есеп айырысуларға
түгендеу нәтижесiн өз уақытында табу, дебиторларды қамтамасыз ету
және кредиторлық берешектердi өтеудi iздеу және несиелiк мекемелердiң
белгiленген уақытта өтеу;
- ақша қаражаттарының сакталуын қамтамасыз ету, мекеменің шұғыл
қажеттiлiгiне ақшаның қолда барымен үздiксiз қамтамасыз ету;
- бос жатқан ақша қаражаттарын табыс келетiн қаржылық
инвестициялардың көздерi ретiнде салу жолдарының мүмкiндiктерiн
iздеу.
Бухгалтерлияның бұл аумақтағы ағымдағы жұмыстары болып, шоттарды төлеудi , қарыз алушылар мен дебиторлардың қарыздарын алу, есеп ашылу және акша қаражаттарынан төлемдi жүзеге асыру жолымен шығындарға бақылау жасау, мекеменiң қолдағы ақшаларымен баскару болып табылады.
Бұл курытық жұмыстың мақсаты есеп ашылу шоты бойынша бухгалтерлiк есеп операцияларымен тәжiрибелiк бiлiмге дайындалу және бекiту.
Курстық жұмыс кiрiспеден, негiзгi бөлiмнен және қорытындыдан тұрады.
Курстық жұмыстың бiрiншi бөлiмiнде есеп ашылу шоты бойынша есептiң жүргiзiлу тәртiбi , толтырылатын кұжаттар тiзiмi мен шоттардың коррреспонденциясы анықталды.
Курстық жұмыстың екiншi бөлiмiнде қолма-қолсыз
операцияларының аудитiне анығырак тоқталдым.
Соңғы қорытынды бөлiмiнде курстық жұмыс бойынша тұжырым жасап, қорытындылаған.

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

1. Кiрiспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... 3
II. Негiзгi бөлiм.

1. Қолма -қолсыз есеп ашылуының нысандары және
олардың сипаттамасы
1.1. Банктегi есеп айырысу шотының ашылу
тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2. Есеп ашылу шоттарында толтырылатын
құжаттар ... ... ... ... ... ... ... . 8
1.3. Есеп ашылу шоты бойынша шоттар корреспонденциясы ... ... ... ... 12

2 . Банктегі есеп айырысу операцияларының аудит есебi
2.1. Есеп ашылу шотында аудиторлық тексеру бағдарламасы ... ... ... ... 16
2.2. Есеп ашылу шотында аудит жүргiзу сатылары
... ... ... ... ... ... ... ... .18
2.3. Есеп ашылу шоты бойынша аудиторлық қорытынды ... ... ... ... ... . 25

III. Қорытынды
бөлiм ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... 27
Қолданылған әдебиеттер
тiзiмi ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .. 29
Қосымшалар
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...30

Кiрiспе

Экономиканың барлық салаларындағы кәсiпорындардың иелерi мен
еңбек ұжымдары шикiзат пен материалдарды ұкыпты жұмсауға, өндiрiс
қалдықтарын азайтуға, оның сапасын көтеруге т.б. мудделi.
Бұл орайда шаруаға қырсыздықпен қарауга кәсiпорынның материалдық
құндылыктарын, ақша қаражаттарын және басқа ресурстарын заңсыз және тиiмсiз
жұмсауға және тонауға қарсы күресте бухгалтерлiк есептiң атқарар ролi
ерекше.
Соның iшiнде шаруашылықты басқаруда ақша қаражаттарының мәнi үлкен
зор. Егер ақша қаражаттарын дұрыс пайдалана алмаса, есебiн дұрыс
жүргiгізбесе , ары қарай жұмыстың жүруi екiталай.
Мiне ақша қаражаттарының маңыздылығы осында.
Бұл курстық жұмыста қолма қолсыз есеп ашылу нысандары бойынша
бухгалтерлiк есептi жүргiзу қаралады.
Мекеменiң ақша қаражаттары қолма-қолсыз ақша түрiнде банк шоттарында,
яғни чек кiтапшаларында және т.б. ақшалай құжатты түрде жүредi.Олардың
көбеюi, дұрыс қолданылуы, сақталуын бақылау — бухгалтерияның маңызды
мiндетi.
Ақша қаражаттарының бухгалтерлiк есебi қаржы ресурстарды тиiмдi
пайдалану, ақша айналымын дұрыс ұйымдастыруда мәндi рол атқарады. Ақша
қаражаттарын шебер бөле бiлу өздiгiнен мекемеге қосымша табыс әкеледi.
Сондықтан пайда алу үшiн бос жатқан ақша қаражаттарын орынды түрде
салуды әрдайым ойлау қажет.
Ақшалай қаражаттардың бухгалтерлiк есебi есеп ашылу және несие
операцияларында келесiдей негiзгi мiндеттердi орындайды:
- құжаттық дайындалу дұрыстығын және ақша қаражаттарымен

операциялардың, есеп және несие операцияларының заңдылығын
тексеру жене оларды есепте өз уакытында толық бейнелеу;
- барлық төлемдер түрiмен және түсімдердi, дебиторлық және
кредиторлық берешектермен есеп айырысу толықтығы мен
дұрыстығын қамтамасыз ету;
- ақша қаражаттары және ақша кұжаттары мен есеп айырысуларға
түгендеу нәтижесiн өз уақытында табу, дебиторларды қамтамасыз ету
және кредиторлық берешектердi өтеудi iздеу және несиелiк
мекемелердiң
белгiленген уақытта өтеу;
- ақша қаражаттарының сакталуын қамтамасыз ету, мекеменің шұғыл
қажеттiлiгiне ақшаның қолда барымен үздiксiз қамтамасыз ету;
- бос жатқан ақша қаражаттарын табыс келетiн қаржылық
инвестициялардың көздерi ретiнде салу жолдарының мүмкiндiктерiн
iздеу.
Бухгалтерлияның бұл аумақтағы ағымдағы жұмыстары болып, шоттарды
төлеудi , қарыз алушылар мен дебиторлардың қарыздарын алу, есеп ашылу және
акша қаражаттарынан төлемдi жүзеге асыру жолымен шығындарға бақылау жасау,
мекеменiң қолдағы ақшаларымен баскару болып табылады.
Бұл курытық жұмыстың мақсаты есеп ашылу шоты бойынша бухгалтерлiк
есеп операцияларымен тәжiрибелiк бiлiмге дайындалу және бекiту.
Курстық жұмыс кiрiспеден, негiзгi бөлiмнен және қорытындыдан тұрады.
Курстық жұмыстың бiрiншi бөлiмiнде есеп ашылу шоты бойынша есептiң
жүргiзiлу тәртiбi , толтырылатын кұжаттар тiзiмi мен шоттардың
коррреспонденциясы анықталды.
Курстық жұмыстың екiншi бөлiмiнде қолма-қолсыз
операцияларының аудитiне анығырак тоқталдым.
Соңғы қорытынды бөлiмiнде курстық жұмыс бойынша тұжырым жасап,
қорытындылаған.

1. Қолма -қолсыз есеп ашылудың нысандары және олардың
сипаттамасы
1. Банктегi есеп ашылу шотымен есеп айырысу.

Тиiстi заңдарға сәйкес өздерiне қызмет көрсететiн банк
мекемелерiндегi есеп ашылу шоттарында ақша қаражатарын сақтайды. Банкi
есепшоты - банк пен шот иесiнiң арасындағы депозиттi қабылдау бойынша
келiсiмдiк қатынастарды бейнелеу тәсiлi және шот иесiнiң бар өз ақшасын
кедергiсiз жұмсауға кепiлдiк беруге; акша сомаларын шот иесiнiң
кабылдануына (есептелiнуiне); ақша сомаларын шот иесiнің- немесе үшiншi
жактың тапсыруы бойынша есептен шығаруына байланысты банк операцияларын
жузеге асырады.
Банктiк салымдарының келiсiм шарты бойынша пайда болатын банк пен шот
иесi арасындағы катынастар Қазақстан Республикасы Ұлттық банкiсiнiң жеке
нормативтiк актiлерiмен реттеледi.
Банкiдегi есепшоттар теңгемен, сондай-ак шетелдiк валютамен де ашылған
және солар бойынша жүргiзiледi.
Банктiк есепшоттар банк пен шот иесi арасындағы банктiк есепшот
келiсiмi жасалған кезде жүргiзiледi. Қоғамның пайдасына келiп түсетiн
ақшаны қабылдауды, оның өзiне немесе үшiншi жактарға тиесiлi ақша сомаларын
аудару (беру) жөнiндегi ұйғарымды орындауға және баска да қызмет түрлерiн
көрсетудi өз мiндетiне алады. Келiсiм келесi жайттардан кұралады: жақтардың
реквизиттерi; келiсiм мәнi; банк шот иесiне берген жеке иденцификалдық коды
(шот иесiн идентификациялаудың баска да қосымша әдiстерi немесе Қазақстан
Республикасы заңымен тыйым салынбаған шот иесi банктегi есепшотын
пайдалануга өкiлеттiк берген адамдар); құжатта көрсетiлiп, салық қызметi
органдары. Берген салык төлеушi - шот иесiнiң тiркеме номерi, банктiң
кызмет
көрсету шоттары және оларды төлеу тәртiбi. Келiсiмде жақтар тарапынан
келiсiлген басқа да жағдайлар қарастырылуы мүмкiн.
Банк пен Қазақстан Республикасының резидентi — заңды тұлға мен
оның жекелеген құрылымдық бөлiмшесi (филиал мен өкiлдiгi) арасында келiсiм
жасау үшiн: қойылған қол үлгiлерi және мөр таңбасы (оттикiсi) бар құжаты
(мұның үлгiсi төменде келтiрiлiп отыр ); клиенттiң салық есебiне қойылғанын
растайтын, салық қызметi органдары берген, белгiленген үлгiдегi құжаты;
мемлекеттiк тiркеуден (қайта тiркеуден) өткендiгiн растайтын, өкiлеттi
органдар берген, белгiленген үлгiдегi кұжаттың көшiрмесi немесе оған
теңестiрiлген кұжаттың көшiрмесi; Қазақстан Республикасы заң тәртiбiмен
бекiтiлiп, куәландырылған құрылтайлық құжаттың (кұжаттардың) көшiрмесi
(көшiрмелерi) тапсырылады.
Қазақстан Республикасындағы резидент еместер де, резидентке
қойылған тәртiп бойынша кұжаттарды әзiрлеу керек, өйткенi оларға да
қойылатын талаптар резиденттегi талаптарға ұқсас келедi.
Банктер клиенттiң талап етуi бойынша шот иесiне есеп шоттарының
ашылуы, жүргiзiлуi, жабылуы және олардың тоқтатылуы және басқа да қауып-
қатерлерi жөнiнде ақпарат беруге мiндеттi.
Заңды тұлғалар банкте шоттың ашылған күнiнен бастап, 10 календарлық
күн iшiнде барлық банк-кредиторлары бойынша мiндеттi түрде жазбаша хабардар
ете отырып, бiрнеше банктерде есеп шоттарын ашуға кұкылы.
Банктегi есепшот бойынша операциялар: шот иесiнiң ұйғарымы; шот
иесi аркылы акцептелген үшiншi жақтардың талаптары; егер ол келiсiм шартары
мен Қазақстан Республикасының заңдарына кайшы келмесе, есепшоттың
жүргiзетiн банктiң ұйғарымы негiзiнде жүзеге асырылады. Банкiдегi шоттардың
көшiрмесiн беру келiсiм-шартка сәйкес банктер аркылы жүзеге асырылады. Банк
шот иесiне олардың еееп шоттарының көшiрмелерiн беру (жеткiзу) қызметiн
электрондық тәсiлмен, егер бұл келiсiмде қарастырылған болса, арнайы адам
жұмсау аркылы аткаруға құқылы. Банктердегi есеп шоттары бойынша
операцияларды тоқтату (кiрiстерден басқа) Қазақстан Республикасының заңына
сәйкес, шот иесiнiң ақша — қаражаттарынын жұмсалынбауына (тосқауыл қою)
немесе алуға тыйым салу құқығы бар өкiлеттi органдардың тиiстi шешiмдерiнiң
негiзiнде жүзеге асады. Банкiдегi есеп шоттары бойынша операциялардың
жаңартылуы осы шешiмдердi ( каулыларды) қабылдаған тиiстi органдардың
жазбаша хабарландырылуларының қаулыларының негiзiнде жүзеге асырылады.
Жоғарыда келтiрiлген негiздер бойынша банктегi есеп шоттары
жөнiндегi операциялардың тоқтатылуы нәтижесiнде шот иесiне келтiрiлген
залал үшiн банктер жауап бермейдi.

1.2. Есеп айырысу шоттарында толтырылатын құжаттар.

Банктегi есеп айырысу шоты және басқа да шоттар бойынша
операцияларды жүргiзу үшiн келесi құжаттар қолданылады.
Чек — шот иесiнiң банке көрсетiлген соманы нақты ақшамен жалақыға,
iссапар, шаруашылық операциялары және басқа да шығындарға беру жөнiндегi
бұйрығы. Кәсіпорын алатын ақшаның мақсаты чектiң сыртқы жағында
көрсетiледi, оны бiр дана етiп сиямен жазады. Бұл ретте онда түзетулерге
жол берiлмейдi. Чекпен бiрмезгiлде чек кiтапшасында сақталатын түбiрi
толтырылады. Атаулы (алушының тегi көрсетiлген) және ұсыным (ұсынушыға
берiлетiн) чектерi болуы мумкiн. Алғашкы чектердiң неғұрлым артықшылығы
болады, өйткенi ол қиянат жасау әрекеттерiне жол бермейдi. Чектер берiлген
күннен есептемегенде 10 күнге дейiнгi мерзiмге жазылады. Егерде телем
чектiң жоғалуы немесе ұрлануы туралы хабарлауды алғанға дейiн жасалатын
болса, банк жоғалған немесе ұрланған чек бойынша ақша төлегенi үшiн жауапты
болмайды.
Нақты ақша жарнасына берiлетiн хабарлама. Шот иесiнiң банктегi оның
шотына қосып есептеу үшiн түсiм құжаттарын және нақты ақшамен салынатын
бақса да сомаларды банке қабылдау жөнiндегi бұйрығы. Хабарлама сиямен бiр
дана етiп жазылады; қабылданған ақшаға банк түбiртек бередi, ол кассаның
шығы ордерiне коса тiркеледi.
Төлем тапсырмасы (тт) ( ү. № 0401002) — онда көрсетiлген
сомаларды алушының шотына аударуға берiлген бұйрык; ол төлеушi тарапынан
ықылас бiлдiрген кезде ғана қолдалынады. Төлем тапсырмасы ) ( тт ) таурлы —
материалдық құндылықтар мен орындалған жұмыстар және қызметтер үшiн
( тауарды жiберу дерегiн растайтын, немесе тауарлық сипаты жоқ төлемдi
жүзеге асырған кезде, оның тауарлы-келiк накладнойының нөмiрлерiне немесе
баска құжаттарының нөмiрлерiне, яғни жазылған күнiне сiлтемесi болуға тиiс)
есеп айырысулар кезiнде, заңда немесе шартта көзделген аванс төлемдерi
жасалған кезде пайдаланылады. Бiр каладағы және қалааралық төлем тапсырмасы
(тт) болуы мүмкiн.
Төлем тапсырмалары, егер банк пен шот иеленушi арасында өзге
ескертулер болмаса, субъектiнiң шотында қаражаты болған жағдайда ғана
орындауға қабылданады. Жабдыктаушылар мен сатып алушылар арасында бiрдей
және тұрақты есеп айрысулар есеп айрысулар төлем тапсырмаларын пайдалана
отырып шарттар (келiсiмдер) негiзiнде жоспарлы төлемдер тәртiбiнде жүзеге
асырылуы мүмкiн.
Байланыс кәсiпорындары да қаражат аударымдарын кәсiпорындар
сомасына шектеу қоймастан төлем тапсырмаларын жүзеге асырады.
Егер төлем телеграф арқылы жасалатын болса, төлем тапсырмасын
нақты ақшалай қабылдайды. Төлем тапсырмаларын төлеушi жасаған күннен бастап
10 күннен кешiктiрiлмей банкке берiледi. Егер төлеушiмен алушынын шоттары
банктiң бiр мекемесiнде болса және егер қалааралық есеп айырылусылар жүзеге
асырлатын болса, тапсырма ‚үш данадан жазылады: бiрiншiсi төлемшiнiң
мемориалды ордер қызметiн аткарады; екiншiсiн бiр қаладағы есеп айырысулар
жағдайындағы есеп айырысулар шотытна шығарған кезде алушыға бередi, ал
қалааралық есеп айырысулар кезiнде алушыға тапсыру үшiн филиаларалық
айналым (ФАА) бойынша хабарламаға тiркеледi (телеграф арқылы аударған
кезде, тапсырманың екiншi данасы хабарлама жасау және банктiн жеке шотына
телеграф шығындарын өтеу үшiн, ақыны есепке алу үшiн төлеушiнiң банктегi
негiзi болып табылады); үшiншiсiн банктiң штамптық танбасымен
куәландырылған қабылдағаны туралы қолхатпен бiрге бередi. Төлеушiмен
алушыларға банктiң әртүрлi мекемелерi қызмет көрсеткен жағдайда бiр
қаладағы есеп айырысулар кезiнде төлем тапсымаларын төрт данадан бередi:
бiрiншiсi мемориал ордер ретiнде пайдаланады; екiншiсi мен үшiншiсiн
төлегеннен кейiн қаражатты алушының банкiсiне жiбередi, мұнда екiншiсi
ордер қызметiн атқарып, банкте қалады, үшiншiсi көшiрмеге қоса тiркелiп,
орындаушының қолхатымен және банк штампымен төлеушiге жiберiледi.
Бiр мезгiлде ‚үш және одан да көп алушыларға қаржы аудару қажет
болған жағдайда жиынтық төлем тапсырмасы (у. № 0401003) қолданылады, оның
әрбiр қима бөлiгiнде алушының атауы, оның шотының нөмiрi, төлем сомасы
корсетiледi. Бiр қаладағы есеп айырылысулар кезiнде бiр жиынтық төлем
тапсырмасына банктiң бiр мекемесi қызмет көрсететiн алышулар шоттарына
аударылатын қаражаттар қосылады. Алушыларға беруге арналған жиынтық
тапсырмасынын бiр данасын бөлiп кесiп, алушылар шоттарынан жасалған банк
көшiрмелерiне қоса тiркейдi.
Есеп айырылысу чегi - чек берушi шоттарынан алушы шотына онда
көрсетiлген соманы аударуға банкке берiлген кепiлхат (жазбаша тапсырма).
Чектермен есеп айырысу, тауарлар мен қызметтер үшiн жузеге асырылады. Есеп
айырылысу чегiн, детте, сатып алушы-чек берушi чек ұстаушыға оны чек
ұстаушыға қызмет керсететiн банк мекемесiне өтемақыны төлеуге ұсыну үшiн
тапсырлады.
Төлем талап-тапсырмасы (ттт) (у. № 4О1ОО1)- тауарлар;
жұмыстар, қызметтер алушыларының немесе төлеушнiң шотына төлем соммасын
өндiрiп алатын банке бұйрык. Төлем талап— тапсырмаларын төлеушi акцептеуге
тиiс. Бұл үшiн банкiде арнайы бөлiм көзделген. Төлеушiнiң банкi карточка
ұясына орналастыра отырып акцептелген талап-тапсырмаларын кабылдауға
құқылы. Талаптар топтама түрiнде банке берiледi: жабдықтаушы мен төлеушiге
банктiң бiр мекемесi қызмет көрсететiн бiр қаладағы есеп айырлысулар
кезiнде-үш данада; әртурлi банк мекемелерiнде есеп айырысулар кезiнде-төрт;
қалааралык есеп айырысулар кезiнде -үш данадан берiледi. Талаптар
жөнелтiлген тауарлы-материалдық құндылықтар, орындалған жұмыстар,
көрсетiлген қызметтер үшiн есеп айырысулар кезiнде, сондай-ақ банк
ережелерiнде көзделген баска да жағдайларда қолданылады. Талаптардың
банкiлерi заңмен белгiленген реттерде төлеушiлердiң шоттарынан қаражаттарды
даусыз есептен шығару үшiн, сондай-ақ қаражаттарды шоттар тiзiмдемесi
ретiнде аккредетивтер бойынша және ерекше шоттар бойынша алу үшiн де
пайдалану мүмкiн.
Банктерде есеп айырысу (ағымдағы), валюталық және арнайы шоттарда
тұрган қаражаттарын тiзiмге алу, кәсiпорын бухгалтериясының деректерi
бойынша тиiстi шоттарда бар деп есептелетiн сома қалдықтарын банк көшiрмесi
бойынша берiлген деректермен салыстырып тексеру арқылы жүзеге асырылады.
Түгендеу нәтижесi түгендеу бiтетiн сол айдың есебi мен есептiлiгiнде
бейнеленуi тиiс. Жылдық түгендеу бойынша - жылдық қаржылық есептiлiкте
бейнеленедi.
Тугендеу тiзiмдерi есептегiш және басқа ұйымдастырушылық
техникамен және қолмен жазу тәсiлмен толтырылуы мүмкiн. Ешқандай
түзетушiлiк пен бояушылыққа жол берiлмейдi.
Түгендеу ведомостiлерінде толтырылмаған жолдар қалдырылмауы
керек. Соңғы беттерде толтырылмаған жолдар сызылады.

1.3. Есеп айырысу шоты бойынша шоттар корреспонденциясы

Есеп айырысу шоты бойынша мынадай шаруашылық операциялары көрiнiс
табады:
1 0 4 0 Есеп айырысу шотындағы нақты ақша - шотының дебетi,
төмендегi шоттардың кредитi:
1 01 0 Кассадағы ұлттық валюта түрiндегi нақты ақша - шоты.
Кассадан келiп түскен түсiм және депонеттелген еңбек ақы сомасы;
1 2 1 0 Алынуға тиiстi қарыздар шоты - сатылған өнiм, жұмыс
пен қызмет төлемақысы;
1 3 1 0 Тауарлы-материалдық босалқылармен жабдықтау үшiн
алынған аванстар шоттары - сатып алушылар мен тапсырыс берушiлерден
алынған аванстар.
1 0 4 0 Есеп айырысу шотындағы нақты ақша шотының кредитi,
мына шоттардың дебетi:
3 3 1 0 Жабдықтаушылармен және мердiгерлермен есеп айырысу
шоты алынған өндiрiстiк қорлар, орындалған жұмыстар, көрсетiлген қызметтер
үшiн жабдықтаушылар мен мердiгерлердiң акцептелген шоттарының төлемақысы;
1 0 1 0 Кассадағы ұлттық валюта түрiндегi нақты ақша шоты
еңбек ақыға, iссiпарларға және басқа да шығыстарға жұмсауға арналған
кассаға алынған сомаға;
2 3 1 0 Еншiлес серiктестiктерге салынған инвестициялар 2310
Тәуелдi серiктестерге салынған инвестициялар”, 23 10 Бiрлесiп-
бақыланатын занды тұлғаларға салынған инвестициялар- шоттары
кәсiпорындардың жарғылық капиталына салынған инвестициялардың сомас на;
1 1 5 0 – Акциялар, 1130 Облигациялар 1110 Басқа да
таржылық инвестициялар - шоттарьн сатылып алынған акциялар облигациялар,
банктердегi депозит шоттарына салынған салымдар;
1 3 1 0 – Тауарлы-материалдық құндылықтар үшiн берiлген
аванстар, 1610 Орындалған жұмыстар мен қызметтер үшiн берiлген аванстар
шоттары жабдықтаушылар мен мердiгерлерге төленген аванстар сомасына;
1 2 1 0- Банктер несиелерi, 3020 Банктен тыс мекемелерден
берiлген несиелер шоттары есеп айырысу шотынан етелген банк несиелерi мен
заем қаражаттары сомасына;
3 3 2 0 – Еншiлес серiктестiктерге қарыздар, 14100 Тәуелдi
серiктестiктерге қарыздар, 3330 Бiрлесiп - бакыланатын заңды тұлғаларға
карыздар - шоттар еншiлес және тәуелдi серiктестiктерге есеп айырысу
шотынан қарыздарды өтеу;
3 1 1 0 – Төленуге тиiстi ағымдағы табыс салығы, 3130 “Қосылған
құн салығы, 3140 Бюджетпен басқа да есеп айырысулар шоттары салықтар
бойынша бюджетке төлемдер төленгенде;
3 1 1 0 – Табыс салығы бойынша шығыстар - Шоты заңды тұлғалардан
бюджетке алынатын табыс салығы төленгенде. Банк қате көшiрген сомалар мән-
жайды анықтағанға дейiн 1040 – Есеп айырысу шотындағы нақты ақша шоты
кредитінен
23 100-Басқа да дебиторлық қарыздар шотының дебетiне есептен
Шығарылады, ал есепке алынған сомалар 1040- шоттың дебетi және
3 2 1 0 – Басқа да кредиторлық қарыздар шотының кредитi бойынша
Көрiнiс табады.
Егер аккредитив қысқа мерзiмге берiлген немесе ұзақ мерзiмге
берiлген несиелердiң есебiнен ұсынылған болса 4010 Банк несиелерi, ал
егер аккредитив есеп айырысу шотынан сынылған болса 1040 “Есеп айырысу
шотындағы нақты ақша” шоттары аккредитивтiң ашылуы кезiнде кредиттеледi
және 1070 Аккредитивтегi акша қаражаттары шоты дебеттеледi.
Жабдыктаушылар шотын төлеу 1070 шоттың кредитi бойынша
3 3 10 Жабдықтаушылармен және мердгерлермен есеп айырысу
шотының дебетi бойынша көрсетiледi; пайдаланылмаған
аккредитивтi тұтастай немесе бөлшектей керi қайтару 1040, 1050,
1050, 4010 шоттардың дебеттерiнде және 1070 шоттың кредитiнде
көрсетiледi.
Чек кiтапшасын ашуға аударылған қаражат сомасына 1070 Чек
кiтапшаларындағы ақша қаражаттары шоты дебеттелiп және келесi шоттар
кредиттеледi:
1 0 4 0 Есеп айырысу шотындағы нақты ақша - есеп айрысу шотынан
төленген сомаға;
4 0 1 0 Банк несиелерi - несиеге алынған қаражат есебiнен төленген
сомаға.
Кiтапшалардағы чектерге төлем жасалуы үшiн чектер ұстаушылар
арқылы банкке чек реестрiмен сынылады. Чек кiтапшаларын есеп беруге
жабдықтаушыларға және басқа тұлғаларға беру 1410 “Басқа да дебиторлық
қарыздар” шотына ашылған, Өздерiн берiлген чек кiтапшалары бойынша есеп
беретiн тұлғаларталдамалық шотының дебетiнде, 3210 Басқа да дебиторлық
қарыздар шотының, Чек кiтапшалары бойынша есеп берушi тұлғалармен есеп
айырысу талдамалық шотының кредитiнде көрiнiс табады. Төленген чектердiң
сомасына 3210 шоттың дебетiне және 1070 шоттың кредитiне жазу жазылады.
Жабдыктаушының немесе баска тұлғаның берген есебiне сәйкес төленуге
ұсынылған чектiң сомасына 3210 шоттың кредитi бойынша мына төмендегi
шоттардың дебетi бойынша жазба жазылады:
1310, 1312, 1313, 1314, 1315 - чектермен төленген көлiк даярлау
шьғындарының сомасына;
60200 - чектермен төленген сатып-өткiзуге шыққан шығындар сомасына ;
1210 - өнiмдi сатып алушылардың есебiне жатқызылып - чектермен
төленген су жолы фрахтасы мен темiржол тарифiнiң сомасына.
1410 және 3210 шоттар бойынша қалдықтар бiрдей болуы керек. 1410,
3210 шоттардың қалдықтары мен 1070 шоттың қалдықтары арасындағы айырмашылық
пайдаланылған, бiрак банк төлеп бермеген чектердiң сомасын көрсетедi.
1 070 “Банктердегi арнайы шоттардағы нақты ақша” шотында айрықша
сақтауды талап ететiн қаражаттар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.