Қаланың рекреациялық инфрақұрылымы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

КІРІСПЕ

1. ҚАЛАНЫҢ ПАЙДА БОЛУЫ МЕН ДАМУЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1.1. Қалалардың пайда болу негіздері мен эволюциясы

2. ҚАЛАЛАРДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК – ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫ

2.1. Алматы қаласының инфрақұрылымының қалыптасуы мен дамуы

2.2. Әлеуметтік — экономикалық даму көрсеткіштері

3. Қаланың стратегиялық дамуы жоспары мен бағдарламасы

3.1. Қалалардағы басқару жүйесін жетілдіру жолдары

3.2. Алматы қаласының 2011 – 2015 жылдарға арналған стратегиялық дамуы

ҚОРЫТЫНДЫ

Пайдаланған әдебиеттер

КІРІСПЕ

Қалардың дамуын мемлекеттік реттеудің негізгі мақсаты - экономикалық
өсуге жету арқылы бүкіл республикалық экономиканы жақсартуды қамтамасыз
ету.
Қазақстанның әрбір қаласы өзіне тән табиғи ресурстарға, олардың
қалыптасу ерекшеліктеріне, ұлттық немесе табиғи белгілеріне, өзінің
шаруашылық құрылымына, экономикалық дамуы мен мамандандыру деңгейіне ие.
Әрбір қала, бiрiншiден, мемлекеттің шаруашылық кешендерінің белгілі бiр
орнын алса, екiншiден, ел басқа айналыммен бірігіп бүтін экономикалық
бірлік құрайды. Сондықтан мемлекет туралы білім оның барлық айналымын жан -
жақты зерттеуден құрылады.
Қалалның экономикалық мазмұны рационалды, ғылыми негіздерден саясат
пен стратегия әзірлеуді талап етеді.
Алматы аумағында эконмикалық қызметтің салааралық құрылымдарын қайта
ұйымдастыру ұсынылады. Оның ішінде: ғылымның, білімнің, мәдениеттің және
жоғары технологиялық өнеркәсіптің ролін сақтау; өндірістік, іскерлік және
әлеуметтік инфрақұрылымды дамытуды, қызмет көрсету, туризм және рекреация
саласын ынталандыру; экологиялық қауіпті және ресурсы сыйымды өндірістерді
қайта ұйымдастыру.
Қазіргі кезде әрбір қалалардың мүмкіншіліктері мен ерекшеліктеріне
байланысты нақты экономикалық мәселелерді шешуде дифференцияланған бағытты
қолдану ерекше маңызды тек қалалның барлық табиғи, экономикалық,
демографиялық, геогрфиалық және тағы басқа ерекшеліктері мен жағдайларын
жан - жақты қатаң есепке алу ғана экономиканың көтерілуіне қатысты негізгі
тапсырмалар мен мәселелерді шешуге мүмкіндік береді.
Курстық жұмыстың мақсаты – қалалардың тұрақты дамуы мен эволюциясын
зерттеу.
Мақсатқа сай оның негізгі шешуін табатын міндеттері төменде
анықталған:
- қаланың даму тарихын қарау
- қалалардағы даму жүйесінің жетілдіру жолдарын қарастыру
- Алматы қаласының аумағын дамыту жолдарын зерттеу
- Алматы қаласының әлеуметтік - экономикалық жағдайын талдау
Курстық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытынды мен пайдаланған
әдебиеттер тізімінен статистикалық басқарманың материалдары, арнайы
құқықтық және нормативтік құжаттардан тұрады.

1. ҚАЛАНЫҢ ПАЙДА БОЛУЫ МЕН ДАМУЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. Қалалардың пайда болу негіздері мен эволюциясы

Б.з.д. 10 - 9 ғғ. қола дәуірінде қазіргі қала аумағы ертедегі жер
өңдеушілер мен малшылардың қонысы болды. Бұған дәлел - ерте кездегі
Тереңқара мен Бұтақты қоныстарының табылуы. Бұл жерлерде керамика, тастан
жасалған қарулар, темір мен сүйектен жасалған бұйымдар табылған.
Б.з. 8-10 ғғ. Алматы өміріндегі келесі кезең орта ғасыр кезеңі. Бұл
қала мәдениетінің даму, отырықшылдыққа көшу, жер өңдеу мен қолөнердәң даму,
Жетісу аумағында көптеген қалалық қоныстардың пайда болу кезеңі. Қазба
жұмыстарының нәтижесінде керамика, темір және сүйек бұйымдары табылған.
10-14 ғасырларда Үлкен Алматы аумағындағы қалалар Ұлы Жібек жолы
бойындағы сауда байланысына ілінді. Алматы сауда, қолөнер жіне
ауылшаруашылық орталығының біріне айналды. Бұған дәлел - осы жерде табылған
13 ғасырдың 2 күміс дирхейі. Бұл дирхейде алғаш рет қала аты аталынады -
Алматы.
15-18 ғғ. Ұлы Жібек жолының ыдырауына байланысты қала өмірі
деградацияға ұшырады. Бұл кезең Алматы мен жалпы Қазақстанның тарихына әсер
еткен саяси үрдістерге толы болды. Мұнда маңызды этносаяси процестер,
Жетісу мәдениетінің қалыптасуы жүрді. Алматы аумағына қатысы бар аудандарда
қазақ мемлекеттігінің құрылуы басталды. Бұл жер жоңғар шапқыншылығы мен өз
тәуелсіздігі үшін күрескен қазақ батырларының оқиғасына бай.
1730 жылы Алматыдан 70 шаршы км. қашықтықта орналасқан Аңырақай
тауларында қазақ батырлары қазақ халқының жоңғарлармен Отан соғысындағы
қиын кезеңдегі тарихта мәңгі қалған жеңіске жетті. 1854 жылдың күзінде
Верный қамалының құрылысы аяқталды. Верный дұрыс салынбаған, бір жағы кіші
Алматы өзенінің бойында орналасқан ағаштан қаланған бесбұрышты құрады.
Кейіннен ағаш кірпіш тастарына ауыстырылды. 1 шілде 1855ж. Верный қаласына
казактардың бірінші тобы көшіп келді. 1856ж. орыс шаруалары да көшіп келе
бастады. Олар қамал жанынан салынған Үлкен Алматы орталығына қоныстанды.
Қоныс аударғандардың көбеюіне орай Кіші Алматы бекеті мен Татар (Райымбек)
көшесі пайда болды. Бұл жерге татар қолөнершілері мен саудагерлері
қоныстанды. 1859 жылдың мамырында қоныс аударғандардың саны 5 мыңға жетті.
Құрылыс жұмыстарына инженер Л. Александровский жетекшілік жүргізді, ал
құрылысты басқарған әскери-инженер Ц. Гумницкий болды. [1]
1867 ж. 11 сәуірінде Верный қамалының атауы өзгертіліп, Алматинск
қаласы аталды. Бірақ сол жылы Дала комиссиясының баяндамасы бойынша бұл
атау өзгертіліп Верный қаласы болып өзгертілді. Верныйдың қала болуы сол
кездегі реформаларға байланысты болды. Верный Вернинск уезі мен Жетісу
ауданының орталығына айналды. Жетісу ауданының бірінші губернаторы Г.А.
Калпаковский болды.
Бірінші қала жоспарының авторы Н. Криштановский болды. Оның жоспары
бойынша қала өлшемдері өзгертілді. Оңтүстігіне қарай Алматы өзенінің маңайы
2 км.; батысына қарай 3 км. Шөп, жылқы және көк базарлары 4 парктер
салынды. Жаңа қалаға берілген аумақ төртке бөлінді. Үй құрылысы үшке
бөлінді. Бірінші мен екіншілері 2 қабатты қала ішіндегі үйлер болды. Ал
соңғылары қала сыртындағы үйлер. Құрылыс үшін жер учаскелері сатылды.
Негізгі әкімшілік мекемелер қала паркінің жанынан салынды (қазіргі 28-
гвардейшы-панфиловшылар паркі).
Бірінші қала архитекторы Г.Н. Серебряников болды (1839-1883).
1887ж. 28 мамырда Верный қаласында күшті жер сілкінісі болды. Таңғы
сағат төртте болған жер сілкінісі бүкіл қаланы қиратты. Әсіресе үлкен
кірпіштен қаланған үйлер қирады. 1887 ж. 1маусымда Жетісу ауданының
губернаторының бұйрығымен кірпіштен қаланған үйлердің орнына ағаштан үйлер
қалана бастады.
Жер сілкінісі зардаптарын анықтау үшін және ол қайталанған жағдайда
жасалатын шаралар жүргізу үшін профессор И.В. Мушкетов басқарған комиссия
құрылды. Жер сілкінісінен кейін үйлер бір қабатты және ағаштан немесе
саманнан жасалынды. Қаланы қалпына келтіруде үлкен үлес қосқан инженер-
архитектор А. П. Зенков болды. Ол бірінші болып жер сілкінісіне қарсы
құрылыстың принциптерінің жоспарын жасады.
1909 ж. Россия Полное географическое описание нашего Отечества атты
жинағында Верный қаласы былай суреттелді: Верныйда Жетісу ауданының барлық
мекемелері және түркістан мен ташкент епископтар орындары бар. Қала
халқының саны 37000 адам (26 мыңы орыстар, қалғаны тараншы, доңған, сарт,
татар, қырғыз өкілдері), мұнда 2100 тұрғын үй, 9 шіркеу, 4 мешіт, 18 оқу
орны, кішігірім аудандық музей, 313 жұмысшы істейтін 66 зауыт пен фабрика
бар. Қала кірісі 119515 сом, шығын 119113 сомды құрайды.
Қаланың екінші және соңғы архитекторы Поль Гурдэ (1846-1914), қала
елтаңбасының авторы. 1918ж. 2 наурызында қалада кеңестік билік орнатылды.
Аудандық атқарушы комитет сайланды. Оның басшысы П.М. Виноградов болды.
1921ж. 5 ақпанында аудан комитетінің салтанатты жиынында Верный қаласының
атауын өзгерту туралы шешім қабылданды. Верный қаласы Алма-Ата деп
аталынды. Бұл шешім бойынша Жетісу Әскери-революциялық комитет бұйрық
шығарды: Қаланың революциялық орталық мәртебесін алуына байланысты Жетісу
әкімшілік орталығының атауы Алма Атаға өзгертілді.
1927ж. 2 наурызында ҚазАССР-ң ОСК-і астананы Қызыл-Ордадан Алматыға
көшіруге шешім қабылдады. ІV Бүкіл Қазақстандық кеңестер съезі бұл шешімді
мақұлдады. 1930 ж. 28 сәуірінде Айнабұлақ станциясында соңғы балдақ
соғылды. Бұл екі ірі экономикалық аудандарды, яғни Сібір мен Қазақстанды
қосты. 1 мамырда Түркісіб жолы ашылды. Алматыға Мәскеуден бірінші поезд
келді. 1930 жылы Алматы әуе жолы ашылды, сөйтіп Қазақстан астанасы
Мәскеумен әуе арқылы байланысқа ие болды. Кішкене қалашықтың астанаға
айналуы көптеген әкімшілік мекемелердің, тұрғын үйлердің салынуын қажет
етті.
1929 ж. күзінде қала халқы 100 мың адамға жетті. 1926 жылы қала халқы
45 мың адамды құраған. Республиканың кеңестік халық комитеті 1929-1930 жж.
арналған қала құрылысының жоспарын қабылдады. Тұрғын үй құрылысына 6,5 млн.
қаржы бөлінді, әкімшілік мекемелер құрылысына 2,9 млн. сом, коммуналдық
шаруашылыққа 2,2 млн. сом қаржы бөлінді. Тұрғын үй және мектеп құрылысы,
сонымен қатар денсаулық сақтау мекемелер құрылысына бірінші болып беріле
бастады.
Алматының Қазақстанның астанасы болуына байланысты 1936 жылы қаланың
архитектуралық құрылысы жөнінде арнайы жоспар құрылды. Жоспардың басты
мақсаты Алматы қаласын мәдени орталыққа айналдыру болды. Жоспар бойынша
қалыптасқан тарихи маңызы бар құрылыстарды түбегейлі өзгерту және үлкейту
негізделді. [2]
1941-1945 ж. Ұлы Отан Соғысы жылдары қала аумағы үлкен өзгерістерге
ұшырады. Бүкілодақтық тыл жұмыстарын ұйымдастыруда өнеркәсіптік және
материалдық қорды концентрациялау үшін 45 мың шаршы метр жер берілді, 26
мың көшірілегендерді қабылдау үшін жер босатылды. Алматы қаласына майдан
шегінен 30 өнеркәсіп орны, 8 госпиталь, 15 жоғарғы оқу орны, орта кәсіптік
білім беру жүйесі, 20-ға жуық ғылыми зерттеу институттары, 20-дан аса
мәдени орталықтар көшірілді. Ленинград, Киев, Мәскеу киностудиялары
Алматыға ауыстырылды.
1949-1950 жж. Ленинградтық Гипрогор жасаған жаңа жоба ҚазССР-і халық
шаруашылығының дамуының 5 жылдық жоспарымен негізделді. Жоспар бойынша қала
аумағы оңтүстік-батыс бағытында үлкейтілу, орталық бөлігінде 3-4 қабатты
үйлер салыну, жол құрылысы мен қатынасы, селге қарсы қорғану қолға алынды.
Ленгипрогром жоспарлағандай, 1962-1963 жж. Алматы қаласы 1980 жылға
дейін төрт жоспарланған аумақ және сел жүретін аумақтарға үлкен өзгерістер
енгізілді. Тек 1966-1971 жылдар аралығында қалада 1400 шаршы метр
мемлекеттік және кооперативтік құрылыс тұрағы тапсырылды. Жыл сайын қалада
300 мың шаршы метр тұрғын үйлер салынды. Құрылыс барысында жер сілкінісіне
қарсы көп қабатты үйлер салу ұйғарылды.
Құрылыста түрлендіру мен сәйкестендіру архитектуралық тұрпаттың әр
түрлі болуына себебін тигізді. Мектеп, аурухана, мәдени орталықтар,
солардың қатарында Ленин атындағы Сарай, Қазақстан қонақ үйі, медеу
спорттық кешені т.б. құрылыс орындары салынды. Қалада демалыс орындарын
құруға, қалалық көліктің дамуына көңіл бөлінді. 1981 жылдан бастап
метрополитен жобасы бойынша жұмыстар жүргізілді. Алматы қаласын дамытудағы
жаңа бас жоба 1998-2020 жылдар аралығын қамтиды. Басты мақсат экологиялық
таза, қауіпсіздік, әлеуметтік жағдайға қолайлы орта құру. Негізгі
архитектуралық-құрылыстық мақсат Алматының бау-бақша қаласы атын сақтау
мен дамыту. Жоспар бойынша көп қабатты үйлер салу, өндіріс орындарын
дамыту, жол көлігін нығайту, метрополитен енгізу.
1997 жылы Қазақстан Республикасы Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың
үкімімен ел астанасы Алматыдан Астанаға ауыстырылды. 1998 жылдың 1
шілдесінде Алматы қаласының міртебесі туралы жаңа заң қабылданды. Бұл заң
бойынша Алматы ғылыми, мәдени, тарихи, қаржылық және өндірістік орталық
болады. Жетісудағы почта байланысы Верный қаласының пайда болуы және
өсуімен тығыз байланысты. 1860 жылы 24 қазанда Верный қаласында бірінші
пошта бөлімшесі ашылды.
20 ғасырдың басында Верный қаласында байлыныс өте баяу дамыды. Қазан
төңкерісіне дейін Қазақстанда не бары 250 пошта-телеграфтық орталық болды.
Верный қаласы облыстың әкімшілік орталығы болғандықтан,телеграфтың байланыс
басуы қалалар және елді мекендермен байланыстырып тұрды. Верный қаласының
біріккен пошта-телеграфтық ретінде жұмыс атқарды, және Ташкен қаласында
орналасқан Түркістан аймақтық пошта-телеграфтың кеңесіне бағынды.
Кейбір деректерге қарағанда 1913 жылы , бұл бөлімше кішігірім
ғимаратта: Достық (бұр. Колпаковский), Жібек жолы (бұр. Торговая), және
Гоголя (бұр. Штабная) көшелер қиылысында орналасқан еді. Кейінірек пошта-
телеграфтық кеңсе шөп базарының жанындағы ғимаратқа көшірілді (Пушкин
көшесі, Саяхат автобекетінің алаңы). Бұл пошталық бөлімше Ташкен, Семей,
Пішпек және Шәуешек (Қытай) бағытында пошталық байланысының қамтамасыз етіп
тұрды. Арнайы аттылы-пошта станциясы хат түрідегі хабарларды жеткізумен
айналысты. Пошталық станциядан хат-хабар аттылы күзетпен шығатын, сондықтан
сол кезде хаттардың жоғалуы мүмкін емес еді, бірақ алушыға айлап жүретін.
30 жылдардың басында Қазақстандағы пошталық кәсіпорындар саны 5 есеге
көбейді, және пошта қызметіне әуе тасымалын да пайдалана бастады.
1931 жылы бірінші рет ауылдық жерде колхоздық почтальондары жұмыс
істей бастады.
1936 жылы пошта-телеграфтық кеңседен өз алдына телеграфтық кеңсе мен
телефон станциясы жеке дара бөлініп шықты. Пошта-телеграфтық кеңсе, пошта
кеңсесі деп атала бастады. Қалалық байланыс бөлімшелері құрыла бастады,
1975 жылы Қазақстан халқына 470 пошталық кәсіпорын қызмет көрсетті, соның
ішінде 94 жылжымалы пошталық бөлімшелер болды. Қала мен аудандық жерлерде
40 мың пошта жәшіктері орнатылған еді. Мерзімді басылымдармен хат-хабарлар
барлық облыс орталықтарын уақытында жеткізілетін,113 қаламен аудан
орталықтары және жетуі қиын жерлерге әуе тасымалы арқылы жеткізілетін.

2. ҚАЛАЛАРДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК – ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫ

2.1. Алматы қаласының инфрақұрылымының қалыптасуы мен дамуы

Қалалық көлік инфрақұрылымы. Алматы қаласында жолаушыларды және жүк
тасымалдайтын қалалық бағыттарда 24 тасымалдаушы және өздері 2000 автобус,
46 трамвайлар, 191 троллейбустарды басқарумен Алматыэлектротранс МКК
айналысады.
Алматы қаласының бағыттық желісіне 131 бағдар қосылған, олардың ішінде
119 автобус, 10 троллейбустық және 2 трамвайлық бағдар, 1884 автобустар, 28
трамвайлар жұмыс істейді. 2009 жылы 4 бағдар ашылды: №1 троллейбустық
парктің №16 бағдарына қозғалыс орнатылған және №15,18 және 122 автобустық
бағыттар ашылды және 20 бағдардың қозғалыс сызбасында өзгерістер болды. 33
автобустық бағдарды қамтамасыз ету құқығына 2 байқау өткізілді және байқау
нәтижесі бойынша 10 тасымалдаушыға 18 бағдарды қамтамасыз ету құқығына
куәлік тапсырылды. Қалған бағдарлардағы үміткерлердің қызметі
қанағаттанарлықсыз деп табылды және бұл бағдарларға жаңа байқау өткізілетін
болады. [3]
Тасымалдаушылардың жылжымалы құрамын жаңарту мақсатында жеке
қаржыларына 98 бірлікте жаңа автобустар және екінші нарықтан 72 автобус
алынған, 170 автобустың барлығы Euro – II стандартқа сәйкес.
Қалада таксомоторлы тасымалдаушылар 487 ам 9 тасымалдаушы іске
қосылған. Барлық таксилер радиобайланыспен жабдықталған, олардың ішінде 105
газбен жүреді. Биылғы жылы таксилердің жұмыстарын бірыңғайлау бойынша
жұмыстар жалғастырылуда: қала бойынша жолаушыларды тасымалдайтын таксилерге
бірыңғай тарифтер және бірыңғай түсті гаммалар бекітілді, таксилерге
таксометрлер орнату және әрбір тасымалдаушыға логотиптер орнату бойынша
дайындық жұмыстары жүргізілуде.
Жолаушыларды тасымалдау бойынша көлік дамуын келесі 1 кестеде байқауға
болады.

Кесте 1. Жолаушыларды тасымалдау
млн. адам
Жылдар:
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Барлығы 9390,39924,010592,811160,11132 5,411806,513186,5
оның ішінде:
темір жолмен 16,4 16,5 17,8 18,1 17,7 18,6 19,6
автобуспен 6559,46960,97470,1 7750,4 7927,8 8691,7 10594,4
таксимен 2675,82814,82983,5 3285,3 3291,8 3009,7 2489,5
троллейбуспен 63,2 56,9 50,4 37,6 28,1 24,5 23,0
трамваймен 74,2 73,2 69,0 65,8 57,1 59,2 56,6
өзенмен 0,05 0,04 0,04 0,05 0,1 0,1 0,1
әуемен 1,3 1,7 1,9 2,7 2,8 2,7 3,4

Ескерту http:stat.kzPagesdefault.aspx

Көліктердің жұмыстарын бақылаумен қамтамасыз ету үшін рейттік
тексерулер жүргізіліп отырады. Жыл басынан бері барлығы 28 рейд
жүргізілген, оның ішінде екі рейд БАҚ өкілдерінің қатысуымен жүргізілді
және нәтижесі БАҚ жарияланды. Рейд барысында 4220 тәртіп бұзушылық
анықталды: 4102 тәртіп бұзушылық жағдай жол қозғалысының Ережесін бұзғаны
үшін, оның ішінде 24 жүргізуші мас күйінде көлік жүргізгені үшін, 33 салық
заңнамасын бұзғаны үшін, 67 жолаушыларды және жүкті тасмалдау Ережесін
бұзғаны үшін айыпталды.
Көлік инфрақұрылымын дамыту. Қала атмосферасын негізгі ластаушы көздер
көлік (зиянды заттардың барлығының 80%-ға жуығы) болып табылады. Сондықтан,
бас жоспарда жол-көше желілерін жақсарту, метрополитенді енгізу, электр
көліктер үлесін арттыру, қозғалмалы құрамды жетілдіру, жанармай құю
бекеттері мен техникалық қызмет көрсету желілерін оңтайлы дамыту ұсынылады.
Алматы қаласының қалалық қоғамдық көліктерінің негізгі түрлері:
- жүрдек-метрополитен;
- жай – автобус, троллейбус, трамвай, маршруттық такси.
Бас жоспарда Алматы қаласында метрополитеннің 3 желісінің құрылысын
аяқтап, кезең-кезеңмен пайдалануға беру ұсынылады.
Бірінші желі Райымбек атындағы станциядан (Райымек даңғылы мен
Фурманов көшесінің солтүстік қиылысы) Фурманов көшесінің астымен Абай
даңғылына дейін және Абай даңғылының астымен Сайн көшесіне дейін созылып
жатыр. Бірінші желінің бірінші кезегі Алатау станциясымен (Гагарин
көшесінің шығысы) аяқталады. Ол осыдан басқа желіге қайта отыратын бекет
болады. Бірінші желіде барлығы 10 станция көзделген. Желінің жалпы ұзындығы
13,3 км, бірінші кезек – 8,5 км.
Екінші желі Орталық демалыс паркіндегі Горкий паркінен басталып,
Жібек жолы көшесінің астымен Гоголь көшесіне қосылып, Әуезов көшесіне қарай
бұрылыс жасап, содан кейін Абай даңғылы бойымен бірінші желіні кесіп өте
отырып (Алатау қайта отыру торабын ұйымдастыру үшін) және бұдан ары
Розыбакиев көшесінің бойымен (батыс жағында) Торайғыров көшесіне дейін
созылып, Орбита станциясымен аяқталады. Станциялардың барлығы – 9. Бірінші
желідегі қайта отыру бекеті – біреу. Желінің ұзындығы – 14 км.
Үшінші желі (бірінші желінің жалғасы болып табылады) Райымбек атындағы
станциядан басталып, солтүстікке қарай Алматы І темір жол вокзалына дейін
созылады. Ол қолданыстағы Алматы-І станциясы мен Алматы-ІІ станциясын
жалғастыратын темір жол бойына орналастырылады. Желінің жалғасы ішінара жер
үстінде – ұзындығы 3,5 км. Бұл желінің жалпы ұзындығы 8,5 км.
Станцияларының барлығы – 4.
Электр депо екі алаңда орналастырылады: біріншісі – Алматы-ІІ
станциясының солтүстік шығыс маңында, екіншісі – Сайн мен Торайғыров
көшелерінің батыс қиылысында.
Бас жоспарда аудандық деңгейдегі жаңа қозғалысы үздіксіз, реттелетін
магистральдар салу және қолданыстағыларын реконструкциялау (жалпы ұзындығы
207 км )ғ сондай-ақ үш негізгі жүрдек көлік шеңбер жолын ұйымдастыру
көзделген:
Үлкен шеңбер жол (ұзындығы 103 км ):
ҮАША (Үлкен Алматы шеңберлі автожолы) – шығысында Талғар трассасынан
басталып, солтүстігінде әуежайды, Энергетика кентін, Ынтымақ кентін,
Ащыбұлақ кентін, батысында ТЭЦ-2 ауданын, Авангард кентін жартылай орап,
сыртта Алматы - Ұзынағаш автожолымен қиылыса отырып, сонымен Жандосов
көшесіне дейін, бұдан ары Сайын көшесімен, Әл-Фараби даңғылымен, Оңтүстік-
шығыс шеңбержол бойымен Талғар трассасына дейін және трасса бойымен
тұйықталған жеріне дейін созылады.
Орташа шеңбер жол (ұзақтығы 61 км ): - Талғар трассасынан солтүстікке
қарай автожолмен әуежайға Майлин көшесіне едйін, Бемаханов көшесімен мұнай
базасына дейін, Боралдай шоссесіне, жолдың жарып ұзартылатын бөлігі
Тереңқара өзенінің, Боралдай өзенінің бойы, Сайн көшесі, Әл-Фараби даңғылы,
Оңтүстік - шығыс жартылай шеңбер жол, талғар трасасынан тұйықталған жерге
дейін созылады.
Шағын шеңбер жол (ұзақтығы 32 км ): - Талғар трассасынан Рысқұлов
даңғылы, Бөкейханов, Мұқанов, Байзақов көшелерімен, жолдың жаңа учаскесі
ҚазМҰУ - дің батыс аумағындағы эстакада, Оңтүстік-шығыс жартылай шеңбер.
Магистралді көшелер мен жолдар қиылыстарындағы әртүрлі деңгейлерде
автокөпірлер салу көзделуде. Барлығы 51 автокөпір салу көзделген, оның
ішінде 2020 жылға дейін төмендегі көлік автошеңберлерінде: Үлкен шеңбержол
– 7, Орташа шеңбер жол – 11, Шағын шеңбер жол – 7, сондай-ақ автосервис
нысандарын дамыту (жанармай құю бееттері, автопаркингтер, гараждар,
автомобильдер қоятын тұрақтар мен техникалық қызмет көрсету станциялары).
[5]
Инженерлік инфрақұрылымның дамуы. Сумен қамтамасыз ету. Бас жоспар қаланы
сумен қамтамасыз ету жүйесін дамытудың төмендегідей бағыттарын көздейді:
- қолданыстағы су құбырларының зональды жүйесін сақтау және дамыту.
Бұл ретте оның өнімділігін 1081 мың м3тәулікке дейін ұлғайту, шаруашылық-
ауыз су және өртке қарсы су құбырларын дамыту көзделген;
- су қоймалары ғимараттарын реконструкциялау және жаңасын салу
есебінен сумен қамтамасыз ету жүйесінің сенімділігін нығайту, қаланың
резервуарлық паркінің сыйымдылығын ұлғайту, қолданыстағы су құбырлары
желілерін реконструкциялау және жаңасын салу;
- аз қабатты үйлері бар аудандарды (Шаңырақ 1-6, Әйгерім, Ұлжан,
Школьник 1,2, Дубок, Таугүл-3, Дархан, Қалқаман 2,3, Думан 1,2 және
басқалары), сондай-ақ қала шегіне кіретін кенттерді (Киров, Трудовик, Өжет,
Ақбұлақ, Дружба, Қарасу және басқалары), жаңадан игеріліп жатқан қала
құрылысы аудандарын (шығысында Алғабас кенті, батысында Первомайка кенті,
Мамыр тұрғын үйлер ауданы) жаңа су құбырларын сала отырып, қолданыстағы
сумен қамтамасыз ету жүйесіне магистралді желілер салып тұрақты сумен
қамтамасыз етуді ұйымдастыру;
- қаладағы сумен қамтамасыз етудің қолданыстағы көздерін сақтау және
дамыту (Үлкен Алматы және Шағын Алматы өзендерінің жерүсті суы, Алматы және
Талғар жерасты суларының көзі), қоршаған ортаны сауықтыру есебінен судың
сапасын жақсарту және сумен қамтамасыз етудің беткі көздері аймақтарында
суды пайдалану жағдайын жақсарту, сол сияқты барлық қолданыстағы су өткізу
станцияларын су тазартудың жаңа технологиясына көшіре отырып, біртіндеп
реконструкциялау мен түрлендіру есебінен жақсарту.
Жылумен қамтамасыз ету. Алматы қаласында жылумен қамтамасыз ету
жүйесін даытудың негізгі бағыттары бас жоспарда былайша көрсетілген:
- заманауи технологиялар мен жабдықтар базасында жылумен қамтамасыз
ету жүйесін жетілдіру, техникалық қайта жабдықтау және дамыту;
- жекелеген тұтынушылардың жылумен қамтамасыз етуге деген сұранысы
үшін (орталықтандырылмаған жылумен қамтамасыз ету аймағындағы жалпы жылу
ауыртпалығының 10%-на жуық) жылумен қамтамасыз ету орталықтандырылмаған
аймақтарда заманауи, жоғары сапалы және жылу мен электр қуатының дәстүрлі
емес көздерін енгізу.
Жылу беру жүйесінде:
• АТЭЦ-1 жабдығын біртіндеп жаңа заманауи, экологиялық таза,
қуаттылығы 1300 Гкалч, негізгі отыны ретінде газды пайдаланатын
жабдыққа ауыстыру;
• АТЭЦ-2-ден Батыс жылу ауданына қарай жалпы ұзындығы 30 км-дей
жаңа жылу магистралін салу, ұзындығы 13 км болатын насосты-
бөлгіш станциясы бар АТЭЦ-2 мен АТЭЦ-1 жалғағыш жылу магистралін
салу, жылу беру аймағында орын алған жылу магистралінің
жекелеген учаскелерін салу және күшейту;
• Батыс аудандағы жаңа көп қабатты құрылыстарды газбен жұмыс
істейтін жаңа қазандық салу есебінен немесе электр қуатын
пайдалану есебінен қажетті жылумен қамтамасыз ету;
• Солтүстік жылу аймағында (первомайка кентінің батысында) газбен
жұмыс істейтін жаңа солтүстік қазандық (ИСК) салу;
• оңтүстік аудандық қазандықтарда заманауи жабдықты пайдалана
отырып, реконструкциялау, түрлендіру және дамыту;
• жаңа жылу желілерін салу және қолданыстағыларын заманауи
технологияларды пайдалана отырып, арнасыз прокладканы қолданып
реконструкциялау.
Электрмен қамтамасыз ету. Бас жоспарда электрмен қамтамасыз етуді
дамытудың екі нұсқасы қарастырылған.
АТЭЦ-1,2,3-тің қолданыстағы негізгі жабдықтарының жұмысы ескеріле
отырып, қалалық электр станцияларының шығаратын қуатын шегере отырып,
минимальды нұсқа.
Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен Электр энергиясын 2030
жылға дейін дамыту бағдарламасына және Қазақстан Республикасының
энергетикалық тәуелсіздігін қамтамасыз ету бойынша 2005 жылға дейінгі іс-
шаралар жоспарына сәйкес максимальды нұсқа.
Қуаттың анықталған тапшылығын жабуды төмендегі көздер арқылы кезең-
кезеңмен жүзеге асыру ұсынылады: жақын болашақта 10-15 жылда Екібастұз ГРЭС-
інен, оны қолданыстағы 500 МВт болатын желі бойынша, ал кейіннен желі
кернеуін 500 кВ – 800 МВт-қа дамыа отырып алуға болады.
Қазақстанның үш оңтүстік облысындағы қуат тапшылығын жабу үшін біршама
ұзақ болашақта шығанақ алаңында базалық электр станциясын салу ұсынылады.
- Қаланы электрмен қамтаасыз ету жүйесін дамытудың негізгі бағыттары
мыналар: құрылыс жүргізіліп жатқан аймақтағы электр желілері мен
ғимараттарын болашағын ескере отырып, реконструкциялау және қайта
жабдықтау; әуе ЛЭП-ін біртіндеп кабельдіге ауыстыру;
- желілердегі жоғалған қуатты 35-110 ке қалалық желі арқылы транзиттік
артық ток есебінен төмендету;
- жаңа құрылыс нысандарын электрмен қамтамасыз ету үшін жабық типтегі
жаңа ПС 11010кв салу;
- 220 кВ және одан да жоғары кернеулі сыртқы жүйе құраушы желілерді
дамыту, екі ПС 220110кв салу және қала маңында 220 кВ жоғары вольтты
электр өткізу желілері шеңберін қалыптастыруды аяқтау;
- электр энергиясын пайдаланғаны үшін дифференцияланған тарифтер
енгізе отырып, барлық тұтыну салаларында электр үнемдейтін іс-шаралар
енгізу. [6]
Газбен қамтамасыз ету. Бас жоспар арқылы тұтынушылардың барлық санатын
табиғи газбен қамтамасыз ету мәселесі толық көлемде белгіленген есепті
мерзімде шешіледі. Болжамды тұтынылатын газды қамтамасыз ету үшін газбен
қамту жүйесінің нысандары мен ғимараттарын орналастыру бойынша нормативтік
құжаттар талаптарын сақтай отырып, жобада төмендегілер көзделген:
- өткізу мүмкіндігі 690 мың м3сағат және 550 мың м3сағат болатын
ГРС - 3 и ГРС - 2А екі газбөлу станциясын салу;
- ГРС - 1 мен ГРС - 2-ні жоғары қысымдағы газ реттеу пункттерінің
жұмыс режиміне көшіру үшін реконструкциялау;
- ГРП қазандығы ЗТК мен ГРП Орбита қазандығы екі бас газ реттеу
пункттерінің құрылысы;
- жаңадан құрылыс жүріп жатқан аудандарда ГРП мен ШРП салу және
монтаждау;
- жобаланатын және реконструкцияланатын аудандарда жоғары, орташа және
төмен қысымдағы газ құбырларын салу.
Бас жоспарда газ шығынының есебі 2 нұсқада орындалған: энергия
көздерін толық көлемде тұтынуды ескере отырып газдың максималды шығысы (1-
нұсқа) 1085,0 мың куб.мсағат, АТЭЦ-2 және солтүстік қазандықтың тұтынуын
есепке алмастан (2-нұсқа) есепті шығыс 785,8 мың куб мсағат болады.
Қаланың рекреациялық инфрақұрылымы. Қала туризмі экономикалық қызметтің
жаңа саласына қызмет көрсету үшін рекреациялық инфрақұрылымды дамытуға
арналған кешенді қалалық бағдарлама қала экономикасының жаңа тиімді
секторын құруды мақсат тұтады. Бұл ретте Алматының тарихи-мәдени мұрасы мен
керемет табиғат әлемін пайдалану, тарихи мұра мен табиғи әлеуетті сақтау,
реставрациялау және жаңғырту істерінің қаржылық мәселелерін шешу көзделген.
Бағдарлама жыл сайын туристер ағынын 253,5 мың адамға дейін ұлғайтуды,
оның ішінде отандық туристер ағынын 138,5 мың адамға және шетелдік туристер
санын 115 мың адамға жеткізуді көздейді. Мұнда туристік мекемелерге деген
жиынтық сұраныс 24,6 мың орын, оның ішінде 14,71 мың орын отандық туризм
үшін ұйымдастырылған және 9,9 мың орын шетелдік туристерге арналған.
Аймақтарды және туристер барып көретін нысандарды көріктендіру,
төмендегілерді көздейтін кешенді туризм инфрақұрылымын құру:
Қазақстан Республикасы аумағындағы Жібек жолы бөлігіндегі туризм
жүйесінің тораптық кешені ретінде Алматының және Алматы аймағының туристік
кешенін дамыту; Ұлы Жібек жолының Алматы мемориалдық аймағының туристік
мекемелерінің сыйымдылығын 25 мың орынға дейін арттыру, оның ішінде қаланың
қонақүйлер желісін 5,8 мыңнан 7,8 мың орынға дейін жеткізу.
- қаланың біртұтас туристік аймақтары жүйесін қалыптастыру, бұл
туристер баратын және көретін орындар шегінде жаяу жүріп қарайтын
маршруттарды біріктіруді, туристік мекемелерді орналастыру орындарын,
қызмет көрсетуді және бос уақытын қамтамасыз етуді, туристік аймақтарды
көлік маршруттары жүйесімен бірлестіруді көздейді;
- туристер баратын және көретін нысандарды дамыту, оның ішінде ойын-
сауық, спорттық нысандардың және сауықтыру кешендерінің өткізу мүмкіндігін
ұлғайту, халықаралық туристік орталық, конгрестер, көрмелер, жәрмеңкелер
салу;
- қонақүй желісін, сауда-тұрмыстық нысандар желісін және ақпараттық
қызмет көрсетуді, туристік бюро мен көлік агенттіктерін дамыту;
- әуежайда, теміржол вокзалдарында көліктік туристік қызмет көрсету
жүйесін дамыту, арнайы автокөліктер паркін және қызмет көрсету
кәсіпорындарын және автомобиль прокатын дамыту, туристік аймақтарда
автотұрақтардың сыйымдылығын арттыру.

2.2. Әлеуметтік - экономикалық даму көрсеткіштері

Демографиялық процестердің динамикасы 2020 жылға дейін қоғамдық
дамудың бүкіл құрамдас бөліктерінің өзара әрекетімен анықталады. Бұларға
бұрыннан қалыптасқан дәстүрлі, сол сияқты қоғам өмірінде өсіп келе жатқан
әлеуметтік-экономикалық өзгерістер барысында қалыптасатын жаңа факторлар
жатады.
Алматы қаласының демографиялық даму сипаты халықтың табиғи және
миграциялық қозғалысымен анықталады. Олардың ауқымы мен бағыты төмендегідей
әлеуметтік-экономикалық өзгерістер нәтижелеріне байланысты:
• қаланың экономикалық әлеуетінің дамуы;
• тұрғын үй нарығының дамуы;
• жұмыспен қамтылу мен еңбекақы деңгейі;
• мемлекеттік және жергілікті әлеуметтік саясат және басқалары.
Тұрғындардың болашақ санын болжау нұсқалары бала туудың кезеңдік
төмендеуі мен артуы болжамы (1000 тұрғынға 11,5-тен 7,8-ге дейін және
15,2), өлімнің өсуі мен қысқаруы (1000 тұрғынға 11,8-ден 12,4-ке дейін және
8,2), тұрғындар өмірінің ұзақтығының өсуі мен миграциялық өсім ескеріле
отырып есептелген.

Кесте 2. 2020 жылға дейінгі Астана және Алматы қаласындағы халықтың
болжамды саны

Жылдық орташа халықтың саны
2010 1 - нұсқа 2 - нұсқа 3 – нұсқа
(ағымдағы
есеп)
2015 2020 2015 2020 2015 2020
Қазақстан 16323,3 17462,8 18524,0 17454,3 18483,5 17530,918662,0
Республикасы
Астана қаласы 673,1 762,7 822,2 923,5 1190,4 927,0 1198,5
Алматы қаласы 1402,6 1480,3 1541,6 1521,3 1640,3 1523,3 1645,4
Ескерту http:stat.kzPagesdefault.aspx

Алматы халқының 2020 жылға дейінгі кезеңге болжамды саны Алматыдағы,
Алматы облысындағы және жалпы Қазақстан Республикасындағы демографиялық
үрдістің тұрақтылығымен және инерциясымен анықталады. Бұның ішінде барынша
тұрақтысы Алматы халқының жиынтық санының болжамы болып табылады. Бұған
Алматы қаласының өзінің тұрақты тұрғындары және уақытша мекендейтін халқы
жатады. Алматының жиынтық халқының болашақ саны барынша ықтимал болжам
нұсқасы бойынша 1500 мың адамды құрайды, оның ішінде тұрақты халық – 1300
мың адам, уақытша тұратындар– 200 мың адам.
Халықтың жұмыспен қамтылу құрылымының есептік көрсеткіштері 2020 жылға
қарай тұрғындардың қаланы түзуші топтары 189,5 мыңнан 327,6 мың адам, ал
қызмет көрсетуші топтар экономиканың салалары бойынша жұмыспен
қамтылғандардың жалпы санында 354,1 мыңнан 390,0-ге дейін жетеді деп
болжануда. [7]
Қаланы әлеуметтік және қала құрылысы тұрғысынан дамытудың басты
мақсаты - әлеуметтік-психологиялық жайлылық пен халықты қарастырылып
отырған аумақта тұруына қолайлы жоғары деңгейдегі жағдай жасау.
Алматының қала құрылысы дамуының негізгі бағыттары тиімділігнің
экономикалық көрсеткіштері 2020 жылға дейін 2000 жылмен салыстырғанда
төмендегілерді ұлғайту болып табылады:
• жалпы аймақтық өнім өндірісі көлемін 3 есе арттыру;
• салыстырмалы бағаларда күрделі салымдар көлемін 2,5 есе;
• жан басына шаққандағы табысты 2 есе.

Тұрғын үй және азаматтық құрылыс. Тұрғылықты ортаны жан-жақты
қалыптастырудың негізгі бағыттары орташа алғанда 1 адамды 22 м2 тұрғын
үймен қамтамасыз етуге дейін жеткізуді көздейді. Сөйтіп қаланың бүкіл
тұрғын үй қорын 27,5 млн. м2-қа дейін ұлғайту көзделуде. Құрылыс 1,1 мың га
(жалпы алаңы 2,42 млн. м2) бос тұрған аумаққа да, сол сияқты тозығы жеткен
тұрғын үйлерді сүру және құрылыс алаңдарын барынша тиімді пайдалану
есебінен реконструкцияланатын 1,8 мың га (жалпы алаңы 5,27 млн. м2) алаңға
да жүргізілетін болады. Жеке тұрғын үй құрылысының үлесі бүкіл кезеңде
тұрғын үй құрылысының жалпы көлемінің 37%-ын құрайды.
Алматының тұрғын үй аумағын реконструкциялау мен дамытудың басым
бағдарламалары төмендегілер:
- қала бөлігі құрылымындағы жүргізіліп жатқан құрылыстардағы тығыздығы
төмен аудандарды жоғары қарқынды пайдалана отырып, реконструкциялау
(магистралдар бойындағы, орталықтағы, қала тораптарындағы және басқа
аумақтар), бұған жалпы алаңы 0,2 млн. м2 бір қабатты құрылыстарды сүру және
осы аумақта жалпы алаңы 1,47 млн. м2 жерге жаңа көп қабатты құрылыс
нысандарын салуға тұрғын үйден шығаруға өтемақы қосылады;
- аяқталмаған құрылыс нысандарының құрылысын аяқтау және жүргізіліп
жатқан құрылыс шегінен тыс 4,2 млн. м2 тұрғын үй қорын енгізе отырып,
тұрғын үй кешендерін қалыптастыру, оның ішінде 0,7 млн. м2 өндірістік
мақсаттағы аумақты қайта ұйымдастыру және қолданыстағы қоғамдық құрылысты
ықшамдау есебінен;
- байланыс аймақтарында табиғи-ландшафты қаңқаны және урбандалған
аумақтарда қалалық және коттедждік үлгідегі 1,02 млн. м2 тұрғын үй қорына
дейінгі көлемде аз қабатты тұрғын үй құрылыстары кешендерін қалыптастыру;
- тарихи-мәдени құндылығы бар, ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың
басындағы, ХХ ғасырдың 20-50-жылдарындағы қала құрылысының үлгілері болып
табылатын тұрғын үй кварталдары мен кешендерін реставрациялау,
реконструкциялау және көріктендіру; тұрғын үй аумақтарын сақтау, Алматының
орталық бөлігінің тұрғын үйлер аясын реабилитациялау және көріктендіру; [8]
- 60-80-жылдарда және кейінгі жылдарда салынған ықшам аудандардағы
жаппай құрылыс аудандарын кезең-кезеңмен реконструкциялау. Бұған күрделі
жөндеу, қайта жобалау, реконструкцияланатын қорға құрылыс жүргізу, 115 млн.
м2 амортизацияланған қорды сүру және жалпы алаңы 1,41 млн. м2 болатын жайлы
жер сілкінісіне берік, жан-жақты жабдықталған жаңа биік (12-16 қабат) үйлер
тұрғызу, қоғамдық аймақтардың және осы аймақтардың орталықтары жүйелерін
архитектуралық-кеңістік тұрғысынан аяқтау және қалыптастыру кіреді.
Қаланың муниципалды тұрғын үй қоры қалыптасып отырған тұрғын үй
нарығындағы маңызды элементтердің бірі. Халықтың әлеуметтік қорғалатын және
соларға теңестірілген бөлігі үшін муниципалдық тұрғын үйлер құрылысы
экономикасы дамыған елдердің тәжірибесі бойынша, құрылыстың жалпы көлемінің
20-25%-ін құрауы тиіс. Бұл негізінен ең арзан және көп қолданылатын
технологияны пайдалану арқылы салынып, тұрғындарды заңда кепілдік берілген
тұрғын үйлермен қамтамасыз ету деңгейіне бағытталған пәтерлері бар көп
қабатты үйлер.
Жаңа муниципалдық тұрғын үйлер құрылысының көлемі 2020 жылға дейін
салу көзделген тұрғын үйлерді енгізудің жалпы көлемінің 1,9 млн. м2 немесе
орташа алғанда жылына 90 мың м2 болады.
Бас жоспарда жаңа әлеуметтік-экономикалық және қала құрылысы жағдайын
ескере отырып, мекемелердің әлеуметтік-кепілдік берілген қызмет көрсетудің
ең төменгі мөлшерінің нормативтік көрсеткіштеріне және қалалық маңызы бар
нысандарды дамытудың 2020 жылға дейінгі нормативтік көрсеткіштеріне жету
бағытында әлеуметтік саланы дамыту көзделген.
Бұл ретте жаңадан құрылыс жүргізу және жалпы алаңы 4,77 млн. шаршы м
қызмет көрсету нысандарын реконструкциялау есебінен қаладағы қызмет көрсету
қорын жалпы алаңы 7,97 млн. шаршы м шамаға жеткізе отырып, әлеуметтік
салаға енгізу болжануда.
Алматының қала құрылысын дамытудың басты мақсаты – қаланы тұрақты
дамыту және алматылықтардың қазіргі және болашақ буындары үшін өмір сүруге
қолайлы орта қалыптастыру. Осы мақсатқа қол жеткізу төмендегілерді
білдіреді:
- тіршілік ету ортасының экологиялық қауіпсіздігі және табиғи кешеннің
тұрақтылығы;
- Қазақстан Республикасының ірі әрі әсем қаласын қала-бақ ретінде
қалыптастыру;
- қала құрылысы шешімдерінің мәдени сабақтастығы; кеңістіктік
тұтастық, эстетикалық шешімі, қаланың өмір сүру ортасының үйлесімі мен әр
алуандығы;
- көлік және инженерлік инфрақұрылымның сенімділігі мен қауіпсіздігі,
тұрғын үй проблемасын жан-жақты шешу, тұрғын үй аумақтарын реконструкциялау
және дамыту, өмір сүру ортасын қалыптастыру;
- өндірістік аумақты пайдалану тиімділігі;
- қоғамдық орталықтар жүйесінің дамуы мен қол жетімділігі;
Көрсетілген мақсаттарға қол жеткізу Алматы аумағын қайта ұйымдастыру
мен көріктендіру, құрылыстарды реконструкциялау, өмір сүру ортасының
сапалық сипаттарын көтеру арқылы жүзеге асырылуы тиіс. [9]
Алматы қаласын қала құрылысы тұрғысынан дамытуға қойылатын экологиялық
талаптар:
- тұрақты экологиялық қолайсыз аймақтарында өмір сүру ортасын
түбегейлі сауықтыру, ең алдымен орталық бөлікте, қаланың оңтүстік-
шығыс, шығыс және оңтүстік бөліктерінде;
- табиғи кешеннің қолданыстағы аумағын қолайсыз антропогенді
әсерлерден қорғау, шаруашылық қызмет нәтижесінде жоғалған шағын
өзендер арналарын қайта қалпына келтіру, сондай-ақ резервтік
аумақтардағы жаңа жасыл желектерді қалыптастыру бойынша іс-
шараларды іске асыру;
- өмір сүру ортасының жайлылығын арттыру, оның ішінде аумақты
көгалдандыру және қаладағы тұрғын үй және қоғамдық аймақтарда
мезоклиматтық және микроклиматтық жағдайды жақсарту арқылы.
Алматыны қала құрылысы тұрғысынан дамытудың қажетті шарттары
төмендегілер:
- халықтың денсаулығына елеулі қауіп төндіретін экологиялық қатерлі
аймақтарды жою;
- күшті техногенді ауыртпалыққа ұшыраған аумақтарды санациялау,
реабилитациялау, қайта ұйымдастыру бойынша іс-шараларды іске асыру (рұқсат
етілмеген қоқыс төгу аумақтары, магистральды көшелер бойындағы газдылығы
мен шуы мол аймақтар және с.с.);
- жоғары экологиялық қауіптің ошағы болып отырған өндірістерді жою;
экологиялық таза қалдығы аз және қалдықсыз технологияны, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.