Штангілі сорапты қондырғының практикалық динамограммалары
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
I. Теориялық бөлім
1.1 Скважинаны қалыптасқан режимде зерттеу
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.2 Скважинаны штангілі сорапты қондырғымен өндіру кезіндегі
гидродинамикалық зерттеу
әдісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3 Скважинаны батырмалы ортадан тепкіш электро сораптармен пайдалану
кезіндегі гидродинамикалық
зерттеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
II. Технологиялық бөлім.
2.1 Балансир басындағы күштерді өлшеу
есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
III. Графикалық бөлім.
3.1 Гидродинамикалық динамограф құрлысының схемасы ... ... ... ... ... ... .
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Кіріспе
Скважинаны гидродинамикалық зерттеудің теориялық негізі, оларды
пайдалану тәсілінен тәуелсіз екені белгілі. Зерттеудің технологиясы осыған
байланысты болады. Түптегі қысымды тереңдік манометрлер көмегімен немесе
сұйық деңгейі бойынша эхолоттың көмегі арқылы анықтауға болады.
Манометрді сақиналы кеңістікке түсіру, кейде олардың СКҚ-дың шеген
құбырлармен жанасқан жерінде тұрып қалуымен аяқталады. Сондықтан штангілі
сораптармен жабдықталған скважиналарды эхолот аспабының көмегімен жиі
зерттейді. Бұл аспаптың көмегімен скважинадағы деңгейді өлшеп тұрады
(статикалық және динамикалық). Скважинадағы деңгейдің жағдайы мен ондағы
сұйықтың белгілі тығыздығы бойынша қабаттағы және түптегі қысымдарды
анықтайды.
Қабаттардың қасиеттері мен скважинаның өнімділігін зерттеу үшін
гидродинамикалық зерттеулердің әр түрлі әдістерін қолданады, оларды екі
топқа жіктеуге болады. Бірінші топқа скважина өнімін қалыптасқан
рижимдеалып зерттеу әдісі жатады, екіншіге-скважина өнімін қалыптаспаған
рижимде алып зерттеу әдісі.
Зерттеулерді жүзеге асырудың техникасы мен технологиясы мұнай мен газды
өндірудің тәсіліне байланысты, олар кітаптің сәйкес тарауларында айтылады.
Скважина жұмысын бақылаудың нәтижелері бойынша қабаттар қасиетін зерттеудің
жалпы теориялық негізін осы тарауда қарастырып өтеміз.
I. Теориялық бөлім
1.2 Скважинаны штангілі сорапты қондырғымен өндіру кезінде гидродинамикалық
зерттеу әдісі
Суретте эхометриялық қондырғының схемасы келтірілген. Сұйық деңгейінен
шағылған, пневматикалық немесе порохты жарылғыштардан (хлапушка) туындайтын
дыбыстық толқындар тіркеуші аспабы бар күшейткіш-2 арқылы жалғанған
микрофонмен-1 ауланады. Аспаб жазу қаламынан-3 таспалардан-5 (лента) және
таспалар қозғалысының (50 немесе 100ммс) тұрақты жылдамдығын тудыратын
таспаны, созу миханизмінен-4 тұрады.
Деңгейдің тереңдік жағдайын, скважинадағы дыбыстың таралу
уақыты мен жылдамдығы бойынша анықтайды. Сағадан белгілі қашықтықтағы сұйық
деңгейінен алшақ емес дыбыс жылдамдығын өлшеу үшін құбырларға репер-
құбырлардың біріне муфта арқылы ілінетін және шегендеу құбырымен сорапты
құбырлар арасындағы сақиналы саңылауды 60-65%- ке жауып тұратын келте құбыр
орнатылады. Дыбыс толқынының таралу жылдамдығы
V=2Lt,
Мұндағы: L-репер қондырғысының тереңдігі; t-толқынның сағадан реперге
дейін және кейін жүру уақыты, бұл саға мен репер арасындағы таспа Lp
ұзындығын, таспа қозғалысының белгілі жылдамдығына бөлгендегі, бөлшекпен
анықталады. Скважинадағы сұйық деңгейінің сағадан ара қашықтығы
Мұндағы: v-таспаның қозғалыс жылдамдығы; T-толқынның сұйық деңгейіне дейін
және кейін жүру уақыты (T=Lv).
Эхограмма үлгісі
Эхометрлік қондырғының схемасы
Сорапты қондырғының жұмысына бақылау жасау үшін, жұмыс принципі мен
конструкциясы әр түрлі динамографтарды қолданады Суретте гидравликалық
динамогрфтың схемасы келтірілген, оның көмегі арқылы плунжердің жүріс
ұзындығынан, тәуелді болатын, балансир басындағы (сағалық штоктағы)
күштерді өлшейді.
Аспапты, арқанды алқаға орнатады, оның травирсалары мессдоза-9 мен рычакты-
10 сығып қысады, оның қуыстарында-8 күштер сұйық қысымына жинақталады да
геликсті серіппеге-7беріледі. Бұл жағдайда, қалам-6 жазу бланкісіне күштер
графигін сызады. Күштер диаграммасы бір цикілдың ішінде (жоғары және төмен
жүрісте) жазылады.
Жылжымалы стол-5 жазу бланкісімен бағыттауыш-4 бойынша қозғалады
Динамогрофты жоғары көтерген кезде, бір ұшымен, саға жабдығының
қозғалмайтын бөлігіне бекітілген жіп-1 шкивке-2 оралады да, оның жүріс
бұрандамасымен-3 бірге айналуын туындатады.
Соңғысы жүріс гайкасының (суретте көрсетілмеген) қозғалуына әкеледі.
Бұрандаманың гайкамен бірге айналуы кезінде оларға бекітілген стол да
қозғалысқа түседі. Осылайша, диаграммаға белгілі масштабта, саға штогының
жүріс ұзындығы жазылады.
Аспаптың жоғарыға ауысуы кезінде бұранда қуысында қайтымды серіппе
бұралады, ал төменге аусқан кезде кері бұранда және столды бастапқы қалпына
әкеледі.
Суретте теориялық диаграмма көрсетілген.
Ордината өсі бойынша, штангіге түсетін күш-P орналасқан, ал абсцисса
өсі бойынша плунжердің жүріс ұзындығы-S орналасқан. A нүктесі саға
штогінің, жоғары қарай бастапқы жүрісіне сәйкесті, АБ-бөлігі-айдау клапыны
жабылғаннан кейін сұйықтар салмағынан күштерді қабылдау. бБ бөлігі-
штангінің ұзаруы мен құбырдың қысқаруы нәтижесінен плунжердің жүріс
жоғалтуын сипаттайды.
БВ бөлігі-плунжердің жоғары қарай жүрісіне сәйкесті болады. Штоктың
кері жүрісі кезінде ВГ сызығы, штангінің сұйық салмағынан босауын
бейнелейді (құбырлар созылып, ал штангілер Гг бөлігінің ұзындығына
қысқарады)
Теоретикалық динамограмма
ГА аралығында (плунжер жүрісі төмен бағытталған) Pвн- күші сұйықтағы
штангінің салмағына тең, ал жоғары қарай жүріс кезінде Pвв-күші плунжер
үстіндегі сұйықтың салмағы мен штангінің салмағына тең. Формулаларын
қолдана отырып есептеу жолы арқылы теориялық динамограмманы тұрғызуға
болады. Динамикалық күштер, инертциялы және үйкеліс күштері, әдетте
ескерілмейді. Нақтылы динамограмма, сораптың және барлық қондырғыдағы
әртүрлі ақау түрлерінің әсеріне байланысты теориялықтан ерекшеленеді.
Осындай айтылған сипаттары бойынша қондырғының әртүрлі тораптарындағы
нормадан, байқалатын немесе болған ауытқушылықтарды анықтайды.
ГА аралығында (плунжер жүрісі төмен бағытталған) Pвн- күші сұйықтағы
штангінің салмағына тең, ал жоғары қарай жүріс кезінде Pвв-күші плунжер
үстіндегі сұйықтың салмағы мен штангінің салмағына тең. Формулаларын
қолдана отырып есептеу жолы арқылы теориялық динамограмманы тұрғызуға
болады. Динамикалық күштер, инертциялы және үйкеліс күштері, әдетте
ескерілмейді. Нақтылы динамограмма, сораптың және барлық қондырғыдағы
әртүрлі ақау түрлерінің әсеріне байланысты теориялықтан ерекшеленеді.
Осындай айтылған сипаттары бойынша қондырғының әртүрлі тораптарындағы
нормадан, байқалатын немесе болған ауытқушылықтарды анықтайды.
Суретте штангілі сорапты қондырғының нақтылы динамограммасын
келтірілген, онда өте жиі кездесетін ақаулар көрсетілген. Мысал ретінде
суреттегі аз шығымды скважинаның диаграммасын нақтылы қарастырамыз.
Оның он жақ бөлігіндегі жоғарғы жағына қондырғы үшін сипатты газды
тұмсық сығылған, онда сораптың жұмысына газ әсер етеді. Плунжердің төмен
қарай бастапқы жүрісі кезінде, біраз уақытқа дейін, балансир басына әсер
етуші жоғары күштің сақталатынын көреміз. Бұл негізінен сорап цилиндріне
төмен қысымдағы газдың еніп кетуінен болатын құбылыс, және ол плунжермен
сығылып болғанға дейін штангіге түсетін күш жоғары болып қалады.
Гидравликалық динамографтардан басқа оның өзге де түрлерін қолданады.
(механикалық, электрлік және қашықтықтан басқарылатын термодинамометрлік
динамографтар).
Штангілі сорапты қондырғының практикалық динамограммалары.
Сорапты пайдалануда:
А- қалыпты және ақаулы түрлері;
Б- жоғарғы қысымды қабаттағы газ әсерінен сораптың сұйық бергіштігінің
мезгіл- мезгіл үзілуі;
В- скаважинаның жартылай фонтандау тәсілі кезіндегі динамограмма;
Г- айдау клапанынан сұйықтың орынсыз шығуы;
Д- кеніштен келетін сұйық шығымынан сораптың бергіштігі басым болған
жағдайдағы динамограмма
Е- айдау клапанының толықтай істен шыққан мезгілдегі;
Ж- сорғыш клапыннан сұйықтың орынсыз шығуы
З- сорғыш клапынының толықтай істен шыққан мезгілдегі динамограмма;
Цифрлар динамограмманы жазу ретін білдіреді:
1.1 Скважинаны қалыптасқан режимде зерттеу
Бұл әдістің негізі скважинаны зерттеу, пайдалану кезінде бірнеше
өзгеріп отыратын қалыпты режимде мұнай шығымын, газды факторын,
скважинадағы қабатпен түп арасындағы қысымның айырмашылығынан (депрессия)
скважинадан шығатын су мен құмның мөлшерін анықтауға болады. Егер де оның
шығымы және түптік қысымы уақыт өтуіне байланысты өзгермей тұрақты болса
скважинаның пайдалану режимі қалыптасқан деп есептеледі.
Қалыптасқан шығымды өлшеп алғаннан кейін скважинаны пайдаланудың
басқа режиміне көшіреді және жаңа режимде скважина жұмысының қалыптасқан
шығымы орнау уақытын күте тұрып, бұл параметрлердің жаңа мәндерін анықтайды
бақылау скважинаның жұмысының 3-4 режимі кезінде жүргізіледі және әдетте
зерттейтін скважина аймағында динамикалық қабатты қысымды тіркеумен
айяқтайды. Ол кезде скважинадағы түп қысымы қалыптасты деп есептеп алынған
мәлметтерді индикаторлық диаграмма ретінде графигін тұрғызатын. Онда
негізінен қабат қысымы мен түп қысымының айырмашылығы депрессия және
қалыптасқан режимді анықталған скважина шығымы –Q байланысын (қатынасын)
индикаторлық диаграмма түрінде көрсетеді.
Газ скважинасы үшін индикаторлық диаграмманы формулаға сәйкес
көлемдік Q немесе жалпы газ шығымын координаттарға бейнелейді (көрсетеді).
қабат қысымы мен түптік қысымның () квадратының айырмашылығы.
Айдайтын скважиналар үшін, индикаторлық диаграмма скважинаның түп
қысымы мен қабат қысымдарының арасындағы айырмашылыққа байланысты
екенін көрсетеді, түрлі скважинаның индикаторлық диаграммасы көрсетілген. 1-
диаграмма, біртекті (однородный) сұйықтар ағыны кезінде, қабаттарда су
сығымымен айдалатын режимдері кезнде пайдаланылатын скважиналар үшін
арынды, инертциялық күштер аз болған кезде, түзу сызық түрінде болады.
Қалыптасқан сызық газ ағыны болған жағдайда координатада тұрғызылған
диаграмма сол сияқты түзу сызықты түрінде болады. Егер қабатта
дипрессияның үлкейюімен және сұйықпен газдың сүзгілеу жыл дамдығының
артуымен инерциялы күштер елеулі өсетін болса, онда сызықты қозғалыс заңы
бұзылады және индикаторлық диаграмма 4 қисаяды (шығым босіне дәңес бола
бастайды). Қабатты ерітілген газ режимінде пайдалану немесе қуыстарды
(жарықтардың) мұнаймен қанықтырылған колекторлар үшін 2 түрдегі диаграмма
мұнай скважиналары үшін орынды. Соңғы жағдайда индикаторлық сызықтардың
қисаюы түптік қысымның төмендеуі кезінде және сүзілу (фильтрация)
жылдамдығының үлкейюімен инерциялы күштердің пайда болуы әсерінен
жарықтардың (қуыстардың) бұзылуы нәтижесінде болады. Ереже бойынша 3
түрдегі диаграмма зерттеу ақауының нәтижесі (мұнай скважиналарының жұмысы
қалыптасқан режим кезінде өлшенген-шығым мен түптік қысым). Кейде осындай
диаграммалар біртекті (бірқалыпты) емес шартты қабаттар үшін орынды.
Депрессияның артуымен игеруге қосымша қабатшалар қосылады. Олардын бұрын
сұйық ағыны балған жоқ, бірақ енді қосылды.
Индикаторлық диаграмманы тұрғызған жағдайда, оның математикалық моделдері
(үлгілері) белгілі түрде алып сызылады. Диаграмманың сызықтық жағдайына
мұнай скважиналары үшін, ол мына формуламен өрнектеледі. сызықтық емес
жағдайда газ скважиналарының
Мұндағы: Q және q мұнай және газ скважиналарының сәйкес шығымы K және K
индикаторлық сызықтық теңдеуін мына түрде жазады.
Мұнай скважинасы үшін: газ үшін
Мұндағы: А,а және В,b- берілген мұнай немесе газ скважинасы үшін тұрақты
коэффициент.
Н.П Боярчук, К.М. Донцов, Н.П. Лебединцтердің мәлметтер бойынша
жарықты (қуысты) коолекторлар жағдайына сұйықтың ағынының теңдеуі мына
түрде болады.
1.3 Скважинаны батырмалы ортадан тепкіш электро сораптармен пайдалану
кезіндегі гидродинамикалық зерттеу.
Скважинаны зерттеу үрдісінде оның шығымын реттеу үшін штуцерлерді
пайдаланады. Құбыр аралық кеңістіктегі сұйықтар деңгейі бойынша (эхолотпен)
түптегі қысымды өлшеуге болады. Бірақ, өлшеу дәлдігі әр кез жоғары
болмайды. Құрамында еркін газ болуы мүмкін сақиналы кеңістіктегі ұйықтың
орташа тығыздығын анықтау да оңайға соқпайды. Сораптың жұмыс жасау үрдісі
кезінде СКҚ-ға түсірлетін тереңдік манометрлердің көмегімен, құбыр
сыртындағы қысымды өлшеу кезінде, оң нәтижелерге ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
I. Теориялық бөлім
1.1 Скважинаны қалыптасқан режимде зерттеу
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.2 Скважинаны штангілі сорапты қондырғымен өндіру кезіндегі
гидродинамикалық зерттеу
әдісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3 Скважинаны батырмалы ортадан тепкіш электро сораптармен пайдалану
кезіндегі гидродинамикалық
зерттеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
II. Технологиялық бөлім.
2.1 Балансир басындағы күштерді өлшеу
есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
III. Графикалық бөлім.
3.1 Гидродинамикалық динамограф құрлысының схемасы ... ... ... ... ... ... .
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Кіріспе
Скважинаны гидродинамикалық зерттеудің теориялық негізі, оларды
пайдалану тәсілінен тәуелсіз екені белгілі. Зерттеудің технологиясы осыған
байланысты болады. Түптегі қысымды тереңдік манометрлер көмегімен немесе
сұйық деңгейі бойынша эхолоттың көмегі арқылы анықтауға болады.
Манометрді сақиналы кеңістікке түсіру, кейде олардың СКҚ-дың шеген
құбырлармен жанасқан жерінде тұрып қалуымен аяқталады. Сондықтан штангілі
сораптармен жабдықталған скважиналарды эхолот аспабының көмегімен жиі
зерттейді. Бұл аспаптың көмегімен скважинадағы деңгейді өлшеп тұрады
(статикалық және динамикалық). Скважинадағы деңгейдің жағдайы мен ондағы
сұйықтың белгілі тығыздығы бойынша қабаттағы және түптегі қысымдарды
анықтайды.
Қабаттардың қасиеттері мен скважинаның өнімділігін зерттеу үшін
гидродинамикалық зерттеулердің әр түрлі әдістерін қолданады, оларды екі
топқа жіктеуге болады. Бірінші топқа скважина өнімін қалыптасқан
рижимдеалып зерттеу әдісі жатады, екіншіге-скважина өнімін қалыптаспаған
рижимде алып зерттеу әдісі.
Зерттеулерді жүзеге асырудың техникасы мен технологиясы мұнай мен газды
өндірудің тәсіліне байланысты, олар кітаптің сәйкес тарауларында айтылады.
Скважина жұмысын бақылаудың нәтижелері бойынша қабаттар қасиетін зерттеудің
жалпы теориялық негізін осы тарауда қарастырып өтеміз.
I. Теориялық бөлім
1.2 Скважинаны штангілі сорапты қондырғымен өндіру кезінде гидродинамикалық
зерттеу әдісі
Суретте эхометриялық қондырғының схемасы келтірілген. Сұйық деңгейінен
шағылған, пневматикалық немесе порохты жарылғыштардан (хлапушка) туындайтын
дыбыстық толқындар тіркеуші аспабы бар күшейткіш-2 арқылы жалғанған
микрофонмен-1 ауланады. Аспаб жазу қаламынан-3 таспалардан-5 (лента) және
таспалар қозғалысының (50 немесе 100ммс) тұрақты жылдамдығын тудыратын
таспаны, созу миханизмінен-4 тұрады.
Деңгейдің тереңдік жағдайын, скважинадағы дыбыстың таралу
уақыты мен жылдамдығы бойынша анықтайды. Сағадан белгілі қашықтықтағы сұйық
деңгейінен алшақ емес дыбыс жылдамдығын өлшеу үшін құбырларға репер-
құбырлардың біріне муфта арқылы ілінетін және шегендеу құбырымен сорапты
құбырлар арасындағы сақиналы саңылауды 60-65%- ке жауып тұратын келте құбыр
орнатылады. Дыбыс толқынының таралу жылдамдығы
V=2Lt,
Мұндағы: L-репер қондырғысының тереңдігі; t-толқынның сағадан реперге
дейін және кейін жүру уақыты, бұл саға мен репер арасындағы таспа Lp
ұзындығын, таспа қозғалысының белгілі жылдамдығына бөлгендегі, бөлшекпен
анықталады. Скважинадағы сұйық деңгейінің сағадан ара қашықтығы
Мұндағы: v-таспаның қозғалыс жылдамдығы; T-толқынның сұйық деңгейіне дейін
және кейін жүру уақыты (T=Lv).
Эхограмма үлгісі
Эхометрлік қондырғының схемасы
Сорапты қондырғының жұмысына бақылау жасау үшін, жұмыс принципі мен
конструкциясы әр түрлі динамографтарды қолданады Суретте гидравликалық
динамогрфтың схемасы келтірілген, оның көмегі арқылы плунжердің жүріс
ұзындығынан, тәуелді болатын, балансир басындағы (сағалық штоктағы)
күштерді өлшейді.
Аспапты, арқанды алқаға орнатады, оның травирсалары мессдоза-9 мен рычакты-
10 сығып қысады, оның қуыстарында-8 күштер сұйық қысымына жинақталады да
геликсті серіппеге-7беріледі. Бұл жағдайда, қалам-6 жазу бланкісіне күштер
графигін сызады. Күштер диаграммасы бір цикілдың ішінде (жоғары және төмен
жүрісте) жазылады.
Жылжымалы стол-5 жазу бланкісімен бағыттауыш-4 бойынша қозғалады
Динамогрофты жоғары көтерген кезде, бір ұшымен, саға жабдығының
қозғалмайтын бөлігіне бекітілген жіп-1 шкивке-2 оралады да, оның жүріс
бұрандамасымен-3 бірге айналуын туындатады.
Соңғысы жүріс гайкасының (суретте көрсетілмеген) қозғалуына әкеледі.
Бұрандаманың гайкамен бірге айналуы кезінде оларға бекітілген стол да
қозғалысқа түседі. Осылайша, диаграммаға белгілі масштабта, саға штогының
жүріс ұзындығы жазылады.
Аспаптың жоғарыға ауысуы кезінде бұранда қуысында қайтымды серіппе
бұралады, ал төменге аусқан кезде кері бұранда және столды бастапқы қалпына
әкеледі.
Суретте теориялық диаграмма көрсетілген.
Ордината өсі бойынша, штангіге түсетін күш-P орналасқан, ал абсцисса
өсі бойынша плунжердің жүріс ұзындығы-S орналасқан. A нүктесі саға
штогінің, жоғары қарай бастапқы жүрісіне сәйкесті, АБ-бөлігі-айдау клапыны
жабылғаннан кейін сұйықтар салмағынан күштерді қабылдау. бБ бөлігі-
штангінің ұзаруы мен құбырдың қысқаруы нәтижесінен плунжердің жүріс
жоғалтуын сипаттайды.
БВ бөлігі-плунжердің жоғары қарай жүрісіне сәйкесті болады. Штоктың
кері жүрісі кезінде ВГ сызығы, штангінің сұйық салмағынан босауын
бейнелейді (құбырлар созылып, ал штангілер Гг бөлігінің ұзындығына
қысқарады)
Теоретикалық динамограмма
ГА аралығында (плунжер жүрісі төмен бағытталған) Pвн- күші сұйықтағы
штангінің салмағына тең, ал жоғары қарай жүріс кезінде Pвв-күші плунжер
үстіндегі сұйықтың салмағы мен штангінің салмағына тең. Формулаларын
қолдана отырып есептеу жолы арқылы теориялық динамограмманы тұрғызуға
болады. Динамикалық күштер, инертциялы және үйкеліс күштері, әдетте
ескерілмейді. Нақтылы динамограмма, сораптың және барлық қондырғыдағы
әртүрлі ақау түрлерінің әсеріне байланысты теориялықтан ерекшеленеді.
Осындай айтылған сипаттары бойынша қондырғының әртүрлі тораптарындағы
нормадан, байқалатын немесе болған ауытқушылықтарды анықтайды.
ГА аралығында (плунжер жүрісі төмен бағытталған) Pвн- күші сұйықтағы
штангінің салмағына тең, ал жоғары қарай жүріс кезінде Pвв-күші плунжер
үстіндегі сұйықтың салмағы мен штангінің салмағына тең. Формулаларын
қолдана отырып есептеу жолы арқылы теориялық динамограмманы тұрғызуға
болады. Динамикалық күштер, инертциялы және үйкеліс күштері, әдетте
ескерілмейді. Нақтылы динамограмма, сораптың және барлық қондырғыдағы
әртүрлі ақау түрлерінің әсеріне байланысты теориялықтан ерекшеленеді.
Осындай айтылған сипаттары бойынша қондырғының әртүрлі тораптарындағы
нормадан, байқалатын немесе болған ауытқушылықтарды анықтайды.
Суретте штангілі сорапты қондырғының нақтылы динамограммасын
келтірілген, онда өте жиі кездесетін ақаулар көрсетілген. Мысал ретінде
суреттегі аз шығымды скважинаның диаграммасын нақтылы қарастырамыз.
Оның он жақ бөлігіндегі жоғарғы жағына қондырғы үшін сипатты газды
тұмсық сығылған, онда сораптың жұмысына газ әсер етеді. Плунжердің төмен
қарай бастапқы жүрісі кезінде, біраз уақытқа дейін, балансир басына әсер
етуші жоғары күштің сақталатынын көреміз. Бұл негізінен сорап цилиндріне
төмен қысымдағы газдың еніп кетуінен болатын құбылыс, және ол плунжермен
сығылып болғанға дейін штангіге түсетін күш жоғары болып қалады.
Гидравликалық динамографтардан басқа оның өзге де түрлерін қолданады.
(механикалық, электрлік және қашықтықтан басқарылатын термодинамометрлік
динамографтар).
Штангілі сорапты қондырғының практикалық динамограммалары.
Сорапты пайдалануда:
А- қалыпты және ақаулы түрлері;
Б- жоғарғы қысымды қабаттағы газ әсерінен сораптың сұйық бергіштігінің
мезгіл- мезгіл үзілуі;
В- скаважинаның жартылай фонтандау тәсілі кезіндегі динамограмма;
Г- айдау клапанынан сұйықтың орынсыз шығуы;
Д- кеніштен келетін сұйық шығымынан сораптың бергіштігі басым болған
жағдайдағы динамограмма
Е- айдау клапанының толықтай істен шыққан мезгілдегі;
Ж- сорғыш клапыннан сұйықтың орынсыз шығуы
З- сорғыш клапынының толықтай істен шыққан мезгілдегі динамограмма;
Цифрлар динамограмманы жазу ретін білдіреді:
1.1 Скважинаны қалыптасқан режимде зерттеу
Бұл әдістің негізі скважинаны зерттеу, пайдалану кезінде бірнеше
өзгеріп отыратын қалыпты режимде мұнай шығымын, газды факторын,
скважинадағы қабатпен түп арасындағы қысымның айырмашылығынан (депрессия)
скважинадан шығатын су мен құмның мөлшерін анықтауға болады. Егер де оның
шығымы және түптік қысымы уақыт өтуіне байланысты өзгермей тұрақты болса
скважинаның пайдалану режимі қалыптасқан деп есептеледі.
Қалыптасқан шығымды өлшеп алғаннан кейін скважинаны пайдаланудың
басқа режиміне көшіреді және жаңа режимде скважина жұмысының қалыптасқан
шығымы орнау уақытын күте тұрып, бұл параметрлердің жаңа мәндерін анықтайды
бақылау скважинаның жұмысының 3-4 режимі кезінде жүргізіледі және әдетте
зерттейтін скважина аймағында динамикалық қабатты қысымды тіркеумен
айяқтайды. Ол кезде скважинадағы түп қысымы қалыптасты деп есептеп алынған
мәлметтерді индикаторлық диаграмма ретінде графигін тұрғызатын. Онда
негізінен қабат қысымы мен түп қысымының айырмашылығы депрессия және
қалыптасқан режимді анықталған скважина шығымы –Q байланысын (қатынасын)
индикаторлық диаграмма түрінде көрсетеді.
Газ скважинасы үшін индикаторлық диаграмманы формулаға сәйкес
көлемдік Q немесе жалпы газ шығымын координаттарға бейнелейді (көрсетеді).
қабат қысымы мен түптік қысымның () квадратының айырмашылығы.
Айдайтын скважиналар үшін, индикаторлық диаграмма скважинаның түп
қысымы мен қабат қысымдарының арасындағы айырмашылыққа байланысты
екенін көрсетеді, түрлі скважинаның индикаторлық диаграммасы көрсетілген. 1-
диаграмма, біртекті (однородный) сұйықтар ағыны кезінде, қабаттарда су
сығымымен айдалатын режимдері кезнде пайдаланылатын скважиналар үшін
арынды, инертциялық күштер аз болған кезде, түзу сызық түрінде болады.
Қалыптасқан сызық газ ағыны болған жағдайда координатада тұрғызылған
диаграмма сол сияқты түзу сызықты түрінде болады. Егер қабатта
дипрессияның үлкейюімен және сұйықпен газдың сүзгілеу жыл дамдығының
артуымен инерциялы күштер елеулі өсетін болса, онда сызықты қозғалыс заңы
бұзылады және индикаторлық диаграмма 4 қисаяды (шығым босіне дәңес бола
бастайды). Қабатты ерітілген газ режимінде пайдалану немесе қуыстарды
(жарықтардың) мұнаймен қанықтырылған колекторлар үшін 2 түрдегі диаграмма
мұнай скважиналары үшін орынды. Соңғы жағдайда индикаторлық сызықтардың
қисаюы түптік қысымның төмендеуі кезінде және сүзілу (фильтрация)
жылдамдығының үлкейюімен инерциялы күштердің пайда болуы әсерінен
жарықтардың (қуыстардың) бұзылуы нәтижесінде болады. Ереже бойынша 3
түрдегі диаграмма зерттеу ақауының нәтижесі (мұнай скважиналарының жұмысы
қалыптасқан режим кезінде өлшенген-шығым мен түптік қысым). Кейде осындай
диаграммалар біртекті (бірқалыпты) емес шартты қабаттар үшін орынды.
Депрессияның артуымен игеруге қосымша қабатшалар қосылады. Олардын бұрын
сұйық ағыны балған жоқ, бірақ енді қосылды.
Индикаторлық диаграмманы тұрғызған жағдайда, оның математикалық моделдері
(үлгілері) белгілі түрде алып сызылады. Диаграмманың сызықтық жағдайына
мұнай скважиналары үшін, ол мына формуламен өрнектеледі. сызықтық емес
жағдайда газ скважиналарының
Мұндағы: Q және q мұнай және газ скважиналарының сәйкес шығымы K және K
индикаторлық сызықтық теңдеуін мына түрде жазады.
Мұнай скважинасы үшін: газ үшін
Мұндағы: А,а және В,b- берілген мұнай немесе газ скважинасы үшін тұрақты
коэффициент.
Н.П Боярчук, К.М. Донцов, Н.П. Лебединцтердің мәлметтер бойынша
жарықты (қуысты) коолекторлар жағдайына сұйықтың ағынының теңдеуі мына
түрде болады.
1.3 Скважинаны батырмалы ортадан тепкіш электро сораптармен пайдалану
кезіндегі гидродинамикалық зерттеу.
Скважинаны зерттеу үрдісінде оның шығымын реттеу үшін штуцерлерді
пайдаланады. Құбыр аралық кеңістіктегі сұйықтар деңгейі бойынша (эхолотпен)
түптегі қысымды өлшеуге болады. Бірақ, өлшеу дәлдігі әр кез жоғары
болмайды. Құрамында еркін газ болуы мүмкін сақиналы кеңістіктегі ұйықтың
орташа тығыздығын анықтау да оңайға соқпайды. Сораптың жұмыс жасау үрдісі
кезінде СКҚ-ға түсірлетін тереңдік манометрлердің көмегімен, құбыр
сыртындағы қысымды өлшеу кезінде, оң нәтижелерге ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz