Әлеуметтік институттардың тұрпаттары мен міндетті қызметтері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

: Кіріспе

Жоспар: . . . ……

: 3

Жоспар:

: І-тарау

Жоспар: Әлеуметтік жұмыстың түсінігі

Жоспар:

: 1. 1

Жоспар: Әлеуметтік жұмыстың институциолануы және әлеуметтік жұмыстың ажырамас бөлігі . . .

: 4

Жоспар:

: 1. 2

Жоспар: Әлеуметтік қызмет көрсету түрлері . . .

: 6

Жоспар:

: ІІ-тарау

Жоспар: Әлеуметтік жұмыс тәжірибесінің институттандырылу ерекшеліктері

Жоспар:

: 2. 1

Жоспар: Әлеуметтік институттардың тұрпаттары мен міндетті қызметтері . . .

: 7

Жоспар:

: 2. 2

Жоспар: Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік ұйымдар мен олардың жұмыс жасау нәтижелері . . .

: 13

Жоспар:

: ІІI-тарау

Жоспар: Қазақстандық әлеуметтік ұйымдар секторының негізгі мәселелері

Жоспар:

: 3. 1

Жоспар: Институттандырылған әлеуметтік жұмыс мәселелерін іске асыру жолдары . . .

: 25

Жоспар:

: Қорытынды . . .

Жоспар:

: Пайдаланылған әдебиеттер . . .

Жоспар:

Кіріспе

Курстық жұмыстың өзектілігі: әлеуметтік - бағдарланған нарықтық экономика жағдайларында өндіріс тиімділігі мен халықты әлеуметтік қорғалуы мәселелері қызмет саласын шаруашылықтандыру механизмін жетілдіруін талап етеді. Сонымен экономикалық өсімнің субьективті факторы - адамның, адам капиталының рөлі мен мәні өседі . Кеңес одағынан кейінгі кезеңнің барлық мемлекеттерінің арасында Қазақстанда әлеуметтік инститтуттар жүйесіндегі ең түбегейлі реформалары жүзеге асырылады. Әлеуметтік - нарықтық экономиканы құруға бағыт алып, біздің мемлекеттегі реформалардың басты мақсаты етіп халықтың тұрмыстық жағдайын арттыруды белгіледі. Қоғам әлеуметтік байланыстар мен өзара әрекеттерсіз өмір сүре алмайды. Бұнда өзара әрекеттесуде қоғам мен индивидтің маңызды қажеттіліктерін қанағаттандыру негізгі сипатқа ие болады. Ондай өзара әрекеттер . Институционалдандыру - кейбір қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандыру бағытында жұмыс істейтін әлеуметтік нормалар мен ережелерді, мәртебелер мен рөлдерді айқындау мен бекіту, оларды жүйеге келтіру процесі. Әлеуметтік байланыстар жүйесіндегі әлеуметтік институттар мен ұйымдар қоғамда әлеуметтік байланыстар мен қарым-қатынастардың тұрақтылығын қамтамасыз етеді.

Қазақстанда 18 мыңнан астам үкіметтік емес ұйым бар. Олардың жұмыстары әлеуметтік саланың кең көлемді мәселелерін де қамтиды. Алайда қолданыстағы мемлекеттік әлеуметтік тапсырысқа қатысты заң нормалары үкіметтік органдар мен үкіметтік емес ұйымдар арасында тиімді қарым-қатынастар қалыптастыра алмай, қоғамда үнемі сынға алынуда.

Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс беру жүйесін жетілдіру мәселесі, мәселен, 2007 жылы ІІІ Азаматтық форумында қызу талқыланса, содан кейін де бұл тақырып төңірегіндегі пікірталас толастаған жоқ. Онда «Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс туралы» заңда әлеуметтік тапсырыстарды қалыптастыру мен орналастыру механизмдері көрсетілмегендігі айтылып, әлеуметтік тапсырыстарды анықтауда да мемлекеттік органдар қызметінде сәйкессіздіктердің бар екендігі назарға алынған. Сатып алынатын қызмет түрлері көп жағдайда мемлекеттік саясаттың басым бағыттарына сәйкес келмей, әлеуметтік тапсырысқа бөлінетін қаржы әртүрлі мемлекеттік органдар арқылы бірдей мақсатқа бөлініп, бір-бірін қайталап жатты.

Курстық жұмыстың мақсаты: Институттандырылған әлеуметтік жұмыс мәселелерін ғылыми зерттелген мәліметтерге сүйене отырып тақырыптың өзектілігін ашу. Осыдан келесідей міндеттер туындайды:

-Қазақстан Республикасындағы институттандырылған әлеуметтік жұмыстың өзекті де маңызды мәселелерін ашып көрсету,

-олардың қоғамда алар орнын айқындау.

-жастарға арналған қызмет көрсету жүйесін анықтау.

Курстық жұмыстың құрылымы: курстық жұмыс кіріспеден, 3 тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттерден тұрады.

Әлеуметтік жұмыстың түсінігі

І:

Әлеуметтік жұмыстың түсінігі:

І:

Әлеуметтік жұмыстың институциолануы және әлеуметтік

жұмыстың ажырамас бөлігі

Жер бетінде адамзат пайда болғаннан бастап "әлеуметтік жұмыс” қоғамдық құбылысқа айналды. Қоғам өз даму кезеңдерінде сол қоғам мүшелеріне әлеуметтік қамсыздыру жолында түрлі көмек формаларын қолданған. Алғашқы рулық қоғамда көмек және өзара көмек түсініктері қолданысқа енді. Осыған сәйкес әрбір көмектің объектісі мен субъектісі дәстүрлік ұстанымдарға, түрлер формасына және қоғам мүшелерінің бір-біріне деген рулық көмек көрсетуімен анықталған.

Әлеуметтік жұмыс түсінігінің көптеген мағыналық түрлері бар. Осы түсініктердің ішінде базалық түсінік ол әлеуметтік жұмыстың болжау ерекшелігі.

Қазіргі менеджмент негізін қалаушылардың бірі Анри Файоль былай дейді: "Басқару - бұл көріпкелдік, алдын ала көру, ал көру - бұл ендігі әрекет ету”. Яғни болжау болмай жоспар құрылмайды. Болжаудың әлеуметтік салада жоспарлануы қазіргі таңда өге ауқымды мәселе.

Әлеуметтік жұмыстың ең бір маңызды міндеттерінің бірі ол қоғамдағы басты проблеманы анықтап, сол проблеманының шешілу технологиясы мен әдістерін дұрыс таңдай білу, соның ішінде болжау әдістерін дұрыс қолдана білу.

Ғылым ретінде әлеуметтік жұмыстың дамуының ғасырлық тәжірибесі шетелдерде тек әлеуметтік ойлаудың классикалық парадигмаларын модернизациялау ғана ықпал етіп қана қоймай, сонымен бірге қоғамның әлеуметтік қайта құрылуындағы жаңа ағымдардың ғылыми негізін салды. Қазіргі уақытта әлеуметтік жұмыс теориясының дамуы дау туғызады. Оның ғылымдар жүйесіндегі орны туралы мәселе талқылануда. Әлеуметтік жұмыс теориясының ғылым ретінде қалыптасқандығы туралы болжам жасауға мүміндік беретін барлық құрылымдық белгілерге ие: оның өзіндік зеттеу объектісі, пәні, оған тән заңдылықтары, іс-әрекеттің арнайы түсініктері, категориялары, әдіс-тәсілдері бар. Осымен бірге оны қолданбалы ғылымдар тобына жатқызады және пәнаралық ретінде сипаттайды. [1]

Қазіргі өтпелі экономикалық жағдайда дамуды келесі сатысына өту барысында еліміздегі ерекшеліктерді ескере отырып, шетелдік тәжірибелерді пайдалану керектігін мамандар көптеп айтып жүр. Ақпараттандыру ғасырында бұл жетістіктерге қол жеткізу қиындық тудырмайды. Осыған орай бітіру жұмысында шетелдік ғалымдардың да көзқарастары беріледі. Ресей ғалымы И. В. Романенко өз еңбегінде әлеуметтік және экономикалық болжаудың артықшылықтары мен ерекшеліктерін ашып көрсеткен. Сонымен қатар болжау әдістерінің жіктелуін ғылыми тұрғыда қарастырған. АҚШ ғалымдары Майкл Мескон, Майкл Альберт болжау әдістерін басқару стилінің тәсілі ретінде қарастырған.

Институттандырылу үдерісі айтарлықтай күрделі де көпнұсқалы. Алайда, жекелік жағдайда «әлеуметтік жұмыс» түсінігін институционалдандыру механизмдерінің айшықты тұстарын белгілеп өтсе болады. «Әлеуметтік жұмыс» термині 1990 жылы Симон Паттен ұсынған «әлеуметтік жұмысшы» терминінен бастау алады. Бұл термин ағылшындардың арасында бірнеше уақыт бойы неологизм (жаңа сөз) болды. М. Ричмондтың беделінің үстемдігіне қарамастан, оның « қайырымды» термині уақыт соңына ілесе алмай, қолданыс таппай қалды. Бізге осымен байланысты 3 фактор ұсынылып отыр:

Бірінші фактор- орталық, ол «ерікті көмекшілердің» қызмет сипатының өзгерістерімен байланысты. Қайырымдылық бірден бола салмайтын сипатқа ие, онда тұрақты қасиеттері қалыптаса бастады. Бұл микроәлеуметтік ортада, қайырымдылық мекемелеріндегі жұмыс тәжірибелерінде жақсы көрініс табады. «Ерікті көмекшілер» қызметінде өзін-өзі ұстау мен құндылықты бағдарлардың жаңа түрлері пайда болды. Қайырымдылық көмегінің дамуының жаңа фазасын түсінуге қайырымдылық күш конгрестерінің бірқатарында қызметін ұғыну арқасында мүмкіндік бар.

Біріншіден бастау алатын екінші маңызды фактор, қоғамдық идеологемдердің өзгерісімен байланысты. Эмпирикалық тәжірибе үшін қызметтік жаңа идеологемдер қажет болды. Бұл жағдайда «Қоғамдық еңбектің бөлінісі жайлы» деп аталатын Э. Дюркгеймнің жұмысы қызығушылық тудырады ( французша нұсқада «De la division du travail social) . Әлеуметтік жұмыс тәжірибесі үшін кейінгі идеологемдер болып қызмет еткен маңызды тұстар мыналар болды: жекелік феномендерді түсіндірудің интерпретациялық негізі ретінде ұжымдылық ( әлеуметтік жұмыс үшін стратегия « орта-тұлға» тәжірибелік қағидаларының бірінде берілді, бұл тәсілдің өзектілігі қоғамдағы, қайырымдылық қорлардағы жұмыс тәжірибесінде тарихи формаларына сәйкес келді) ; реституциялы құқық (кооперативтік), оның мәні- әрекет үшін санкция емес, «қателік жасағанға дейінгі күйге келтіру» керек («ерікті көмекшілер» қоғамында стигматизациядан бас тарту), келісім шарт( әлеуметтік жұмыста тараптар арасындағы еңбек қызметін бөлу саласы ретінде емес, өздеріне жүктелген міндеттерді алу саласы ретінде мәнге ие болады) . [2]

Үшінші фактор жаңа идеологемдердің, тәжірибе түрлерінің, теориялық көріністердің институциоланған белгісіздігімен және қызметімен тығыз байланысты. Тәжірибе мен тілді тасымалдаушыларда бар түсінікке қарағанда кеңірек неологизм (жаңа сөз) қажет болды. Өзінің институциоланған түсіндірмесін қажет ететін, түсіндірмелі ғылыми кеңістікте бар түсінікке қажеттелік болды: түсіндірмелі кеңістіктің жүйесінде семантикалық мәні жаңа пәндік қатынастар мен байланыстардың шынайылылығы арқылы қалыптасады. Бұл жағдайда Э. Дюркгеймнің - travail social ( қоғамдық еңбек) термині алынып, ол social work болып өзгереді, анығырақ С. Паттеннің эквивалентінде social worker. Француз және ағылшын тілдеріндегі синонимдік қатарлар «қоғамдық еңбектен» бастап «әлеуметтік жұмысқа» дейін түрлі эквиваленттер жасауға мүмкіндік берді. Аударманың баламалы үлгісін біз Макс Фасмердің этимлогиялық сөздігінде кездестіреміз. 1762 жылы жазылған Ж. -Ж. Руссоның «Contral social» («Қоғамдық келісім») еңбегі «әлеуметтік» терминіне бергенімен, ғылыми лексикаға ол неміс тілінің «sozial» сөзініен оның семантикалық белгісіздігі мен қатысты еместігі түсіндірмелі шынайылықтармен енеді.

1. 2 Әлеуметтік қызмет көрсетудің түрлері, қазіргі түсінігі

Әлбетте, өзге факторлар да рөл ойнады: «әлеуметтілік» идеологемы өткен ғасырдың уақыт аралығында ХХ ғасырдың соңындағы «экология» сияқты оның көп аспектілігімен анық мәнде болды. Ресейлік философ Н. Бердяев, осы жаңа «әлемтануды» және «әлемқабылдауды» ұстаған күйі ғасырлар тоғысында « Ресей тағдыры» еңбегінде былай деп жазды: « өмір бағдары мәні бойынша әлеуметтік болып кетті де, оған барлық өзге бағалар тәуелді болды. Барлық құндылықтар әлеуметтік келешекке қойылды». «Әлеуметтілік» ғасырлар тоғысында әлемнің барлық елдерінің қайырымдылық тәжірибесінде өңделіп, қолданыс тапты. Осылайша 1900 жылы қайырымдылық күштердің Париждегі конгресінде басты мақсат- «тұлға мен оның отбасының, олардың әлеуметтік денсаулығының толық тәуелсіздігін қамтамасыз етуді» қызметті әлеуметтік медицина деп анықтау ұсынылды. 1902 жылы Алманияда Альбрехт тәжірибенің бұндай түрін әлеуметтік жұмыс Wohlfahrtspflege ( siciale) деп анықтауды ұсынады. Бұл тұсініктің басшылыққа ие болуы, білімнің әлеуметтік жұмыс облысында унификацияланған кезеңіне дейін, АҚШ жоғары оқу орындарында еуропалық әлеуметтік қызметкерлерді оқытумен байланысты болды. Тәжірибе мен теорияның ұлттық модельдерін қалыптастыра отырып, ғасырлар тоғысында түсіндірмелі атаудың жаңа интерпертацияларын іздестіру жүргізілуде. Қалыптасқан түсіндірмелі атаудың өзгерісін анықтайтын жаңа тарихи жағдайлардың қалыптасқаны жайлы айтуға болады.

Жаңа тарихи жағдайларда бұл мемлекеттің жалпы әл-ауқат моделінің және тұжырымдарының дағдарысымен байданысты/ әлеуметтік мемлекеттің тәжірибе мен әлеуметтік жұмыстағы жаңа пішіндерімен, мұқтаж адамның қабылдауының өзгерісімен және әлеуметтік мәдени байланыстардың өзгерісімен байланысты. «Әлеуметтік жұмыс» түсінігіне баламалы түсініктің институттандырылу анық заңдылықтарды атап өтуге болады. ХХ ғасырдың басындағыдай, түсініктің институционалдануы қызмет идеологиясының жаңа мәнге ие болуымен және кәсіпқойдың жаңа тарихи терминологиялық балама ізденісінен басталады. Осылай, Швецияда «әлеуметтік қызметшіні» «әлеумет» ретінде анықтай бастады, ал Алманияда ол әлеуметтік педагог/әлеуметтік қызметкер ретінде танылса, ал қазір «қоғам қызметкері» ретінде қабылданады, Ресейде- «әлеуметтік жұмыс маманы». Мүмкін, кәсіпқойды ерекшелей түсетін атауды анықтаумен, қызмет атауындада да өзгерістер болуы ықтимал. [3]

Әлеуметтануда институттандырылу, әлеуметтік әс-әрекеттер өздерінің тұрақты әлеуметтік-құрылымдық ерекшеліктерінде анығырақ берілетін үрдіс нәтижесі ретінде қабылданады.

Ұйымдық құрылымдардың институционалдануының өздерінің ерекшеліктері бар. Ол ұйымдық құрылым ретінде де, адамдар тобының құндылықты бағдарларына әсер етуші реттеуіштер ретінде де қарастырылады.

Ғылым арнайы әлеуметтік институт ретінде қарастырылатын ғылыми танымға сәйкес, ғылыми танымның институционалдануын сипаттайтын қандай да бір критерилерді ерекшелеу қабылданған. Таным облысы анық, уақыт ағымындағы, өз дамуындағы тарихи кезеңдерден өтуі тиіс: зерттелетін феноменнің немесе үрдістің мәнінде қалыптасатын ғылыми талассөздердің рәсімделу кезеңі, феноменге немесе үрдістәі интерпретациялық тәсіліне мектептер мен дәстүрлердің рәсімделуі, талассөздер тәжірибесінің берілуі мен оқу мекемелеріндегі қалыптасқан тәсілдердің таралауы.

ІІ

Әлеуметтік жұмыс тәжірибесінің институттандырылу ерекшеліктері

ІІ:

Әлеуметтік жұмыс тәжірибесінің институттандырылу ерекшеліктері:

ІІ:

2. 1 Әлеуметтік институттардың тұрпаттары мен міндетті

қызметтері

Әлеуметтік жұмыстың институционалдануының ерекшеліктерінің мәні оның институционалдануының іске асыру механизмдерінде. Тарихи қалыптасу кезең солай өрбіп, ХХ ғасырда үш өзара байланысты үрдіс: тәжірибе, таным облысы, білім алу қызметі бірдей идентифициоланады-әлеуметтік жұмыс. Алайда, бұл үрдістердің іске асу механизмдерінің қосымшалары ғана емес, әлеуметтік-құрылымдық сипаттамалары да түрліше. Осылайша, тәжірибе, таным облысы, білім саласы өзіндік институттар ретінде даму мен қызмет етудің құрылымдық-типтік ерекшеліктеріне ие.

Сондықтан да, егер біз әлеуметтік жұмыстың тәжірибесі жайлы айтар болсақ, онда ол өзара көмек мен қайта бөлудің, реципрокация мен редистрибуцияның механизмдері қалыптасқан таптық қоғамнан бастау алады. Тарихи уақыт кезеңінде біз ХХ ғасырдың соғынан осындай дәлелдмелерді ұшырастырамыз. Бұндай құбылыстардың мейлінше кең географиялық ауқымы Египет пен Месопотамиядан антикалық Греция мен Римге дейін, инктер дәуірінен Еуропадағы Каролингтердің гүлденуі мен күйреуіне дейін. [4]

Әлеуметтік жұмысты теория ретінде айтқанда, оның қазіргі кезеңі кәсіби көмек тәжірибесінде ғана емес, кедейшілік, қайыршылық, инфантацид, босқындық, жетімдік және т. б. сынды әлеуметтік феномендер рефлекциясында да көрініс табады. Олар ХІХ ғасырдың қайырымдылық теориясының пайда болғанына дейінгі адамзаттың әлеуметтік тарихында, ХХ ғасырда пайда болған адам құқықтары мен әлеуметтік жұмыс тәжірибесінің қолданбалы теорияларында қалыптасты. Шетелдік ғылыми әдебиетте есептеу 1100 жылдың қайырымдылық тәжірибесіндегі шіркеушілер басшылығының «Декретумінен» басталады. Ресейдегі осындай ресми құжат 1238 жылғы «Наставление Владимирского собора» болып табылады.

Біз негізделетін теориялық болжаудан шығатын болсақ, онда әлеуметтік жұмыстың таным мен тәжірибе саласы көмек үрдісі болып табылады, онда әлеуметтену үрдісінде адамдар қоғамы қажетті әлеуметтік мәдени интеграциялық механизмдер ретінде көмек пен қолдаудың түрлі тарихи институттар типтерін қалыптастырды. Жаңа тарихи шындықтарда қоғамның даму мен қызмет ету талабы болып табылатын, жүзеге асатын міндетті институционалданудің өзі сол әлеуметтік ген. [5]

Әлеуметтік институттың алғашқы толық анықтамасын берген американдық әлеуметтанушы -Т. Веблен. Ол қоғамның бірте-бірте дамуын әлеуметтік институттардың табиғи сұрыпталуы ретінде талдайды. Әлеуметтік институттар табиғи жағынан сыртқы өзгерістер жасайтын ынталандыруларға үйреншекті амалдардың жауап қайтарауы болып табылады.

Әлеуметтік институттар жұмыстарды орындаудың мәдени заңдастырылған амалы болып табылады. Жекелік институтқа әлеуметтік мәртебелер тетігі арқылы қатысады. Дж. Бернард пен Л. Томпсон әлеуметтік институтты мінез-құлық мөлшерлері мн үлгілерінің жиынтығы ретінде ұғындырады. Олар әлеуметтік институттың мына бөлшектерін көрсетеді: институттың анық қызметтеріне жататын міндеттері мен мақсатттары; мінез-құлықтың үлгілері мен ережелері; рәміздік нышандары; тәжірибелік белгілері; ауызша және жазбаша дәстүрлері.

Әлеуметтік институт ол адам қызмет ететін белгілі салады өмір сүретін әлеуметтік байланыстар жүйесі және мөлшерлерінің жиынтығы болып табылады. Мысалы, әлеуметтік топ ол өзара әрекет ететін жекеліктердің жиынтығы. Әлеуметтік институттар әлеуметтік топтармен тығыз байланысты, өйткені институт мінез-құлықтың өзара байланыстары мен жүйелер жынтығы ретінді түбінде адамдардың қажеттіліктерімен анықталады. [6]

Әлеуметтік институттың пайда болуы мен оның міндетті қызмет атқаруының негізгі шартттарының бірі- ол әлеуметтік мұқтаждық. Институттардың адамдардың әлеуметтік талаптарын қанағаттандыру мақсатында, олардың бірлескен әрекетін ұйымдастыру болып табылады. Егер осындай талаптар мардымсыз болып, жойылып кетсе, онда институттың өмір сүруі қоғамдық өмірдің дамуын тежейді. Сондықтан қажеті жоқ әлеуметтің институттың міндетті қызмет атқаруы бірте-бірте жойылады. Ондай мысал ретінде батыста ақсүйектердің XVII-XIX ғғ. жекпе-жекте тапталған намысын қарумен қорғауы жатады. Капитализмнің дамуы ескі өнегелердің өзгеруіне әкеледі. Жекпе-жек иснтитуты жойылды. АҚШ-тың президенті А. Линкольн атысудың орнына 20 қадамнан картоп лақтыруды ұсынған.

Сөйтіп, әлеуметтік институттар- ол аса маңызды және терең, берік нығайтылған және орныққан, жүйелі өзін-өзі жаңартушы және ретке келтірілген әлеуметтік әрекеттестіктер. Оларға тікелей қарама-қарсы кездейсоқ, өз-өзінен пайда болатын, ретсіз, үстірт, анда-санда кездесетін және ұйымдастырылмаған адамдар және олардың топтарының арасындағы байланыстары болады. [7]

Осыған байланысты әлеуметтік институттарды біршама жоғары ұйымдастырылған әлеуметтік жүйе ретінде, орныққан әлеуметтік құрылыммен, өз бөлшектерінің терең тұсауымен, сан алуандығымен, икемділігімен және олардың, бүкіл жүйенің де, міндетті қызметтерінің қозғалыстарымен ерекшеленеді деп анықтауға мүмкіндік болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.