Газдан тазартылған мұнайдың қасиеті

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

Кіріспе: 1

6: ӘДЕБИ ШОЛУ

Кіріспе: 1. 1

6: Ауданның географиялық - экономикалық сипаттамасы . . .

Кіріспе: 1. 2

6: Мұнайдың қасиеттері . . .

Кіріспе: 1. 3

6: Газдан тазартылған мұнайдың қасиеті . . .

Кіріспе: 1. 4

6: Депрессорлық қосымдардың жалпы сипаттамасы және жіктелуі . . .

9-12

Кіріспе: 1. 5

6: Дизельді отындарға арналған депрессорлық қосымдар . . .

13-14

Кіріспе: 1. 6

6: Ұңғымада парафин шөгінділерінің пайда болуымен күресу шараларын талдау . . .

Кіріспе: 1. 7

6: Ұңғымадағы асфальтен, шайыр және парафиннің шөгуіне қарсы күресу шаралары . . .

16-18

Кіріспе: 1. 8

6: Парафиннің қатып қалуына қарсы күресу шаралары . . .

19-20

Кіріспе: 2

6: ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬДІК БӨЛІМ . . .

Кіріспе: 2. 1

6: Тығыздықты анықтау . . .

Кіріспе: 2. 2

6: Тұтқырлықты анықтау . . .

21-22

Кіріспе: 2. 3

6: Күлділікті анықтау әдісі . . .

23-25

Кіріспе: 2. 4

6: Мұнайдағы механикалық қоспаны анықтау . . .

25-28

Кіріспе: 2. 5

6: Индикаторлы титрлеу әдісімен хлорид мөлшерін анықтау . . .

28-29

Кіріспе: 2. 6

6: Парафин мөлшері . . .

29-30

Кіріспе: 2. 7

6: Эшка тәсілімен күкірт мөлшерін анықтау . . .

30-32

Кіріспе: 3

6: НӘТИЖЕЛЕР МЕН ТАЛҚЫЛАУЛАР . . .

Кіріспе: 3. 1

6: Мұнай мен дизельдік отынның физика-химиялық қасиеті . . .

33-40

Кіріспе: 4

6: ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ

41-42

Кіріспе: ҚОРЫТЫНДЫ . . .

6: 43

Кіріспе: ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .

6: 44-45

КІРІСПЕ

Жұмыстың өзектілігі : Қазіргі таңда АШПШ түзілуін іске асыру және жоюдың универсалды әдісі жоқ. Ең эффективтісі парафин шөгінділерінің ингибиторларын қолдану технологиясы болуы мүмкін. Қазіргі заманғы мұнай өндірісі АШПШ депрессаторларының кең асссортиментіне ие. Соған қарамастан депрессаторлардың әсер ету механизмі зерттелмей қалып отыр. Депрессаторларды таңдау мұнай құрамындағы қатты көмірсутектердің табиғаты мен химиялық құрамына байланысты болады.

Осыған байланысты белгілі органикалық депрессаторлардың әсер ету механизмін түсіндіру, олар арқылы мұнай мен дизельдік отындардың физика-химиялық қасиетін қарастыру өзекті болып саналады. Органикалық депрессаторлардың физика-химиялық қасиетін зерттеу, олардың химиялық құрамын қарастыру депессаторлық қосымдарды дұрыс таңдауға, болжауға және қолдануға мүмкіндік береді.

Жұмыстың мақсаты : Құмкөл кен орыны мұнайы мен дизельдік отындардың физика-химиялық қасиетін зерттеу, құрылғылардың парафинизациялау механизмін қарастыру және парафин шөгінділерін депрессаторлық қосымдар көмегімен ыдырату.

Мақсатқа жету үшін келесі міндеттер қойылды:

Құмкөл кен орыны мұнайының парафин шөгінділерінің физика-химиялық қасиеттерін зерттеу;

парафинизациялау процестерінің параметрлерін депрессаторлар қосқанға дейін анықтау;
қатты көмірсутектердің және депрессаторлық қосымдар кристалдану және еру процестерін салыстырып бағалау;
депрессаторлық қосымдардың ингибирлеуші қабылетін зерттеу және парафин шөгінділеріне қарсы осымдар жасау. -Жұмыстың ғылыми жаңашылдығы:

Алғашқы рет Құмкөл кен орыны мұнай газдарының ұңғымаларының тереңдігі бойынша парафин шөгуіне зерттеу жүргізілді;
Шикі мұнай мен дизельдік отындар үшін депрессаторлық қосымдар таңдалды, олардың біреуі тек қату температурасына ғана әсер етсе, екіншісі парафинді көмірсутектердің кристалдану басталу температурасын төмендететіні анықталды;

Практикалық құндылығы. Жүргізілген зерттеулер нәтижесі бойынша депрессаторлық қосымдарды парафиннің қатып қалуын төмендетуін қамтамасыз ету бойынша алынған ұсыныстарды газ өңдеу зауыттарында қолдануға болады.

Курстық жұмыс көлемі мен құрылымы . Курстық жұмысы кіріспеден, 4 - тараулардан, қорытындыдан және қолданылған әдебиеттерден тұрады. Жұмыс ** беттен, ***сурет және ***кестеден тұрады.

1 ӘДЕБИ ШОЛУ

1. 1 Ауданның географиялық - экономикалық сипаттамасы

Құмкөл кен орны 1984 ж. ашылды. Ол Торғай ойпатының оңтүстік бөлігінде орналасқан. Кен орын 46°25' - 46°34' солтүстік ендігі мен 65°30'- 65° 43' шығыс ұзақтығы географиялық координаттарымен шектелген. Әкімшілік жағынан Қазақстан Республикасы Қарағанды облысы Ұлытау ауданының құрамына кіргенімен, Қызылорда облысына ұзақ мерзімге жалға берілген.

Жақын орналасқан елді мекендер Жалағаш (150 км), Жосалы (210 км), Қарсақпай (180 км), темір жол бекеттері және Сәтбаев қаласы болып табылады.

Облыс орталығы Қызылордаға дейінгі қашықтық 160км құрайды. Ал Жезқазғанға дейін 280км бар. Кен орнынан шығысқа қарай 230 км қашықтықта Омск-Павлодар-Шымкент мұнай желісі, ал солтүстік шығысқа қарай 20км Жезқазған-Ленинск электр желісі өтеді [1] .

Аудан экономикалық жағынан нашар игерілгендіктен тұрақты елді мекендер жоқ. Қызылорда қаласын Құмкөл кен орнымен көлік байланысын қамтамасыз ету үшін автомобиль тасжолы салынған және қазіргі күнде 130 км жолға асфальт төселген. Кен орын ішіндегі қалған көлік жолдары топырақты. Көктем мезгілінде қардың еруіне байланысты жолдың кейбір жерлерінде көліктің өтуі қиынға түседі.

Құмкөл кен орнының алқабы негізінен қырлы болып келеді, теңіз деңгейінен 106-169м шамаларындағы абсолюттік биіктікке дейін көтеріліп тұратын жазықтан тұрады және аймағы тікелей созылған субмеридиональды бағыттағы дұрыс емес сопақша түрінде орналасқан орасан зор көне заманғы көл шұңқырының бетіне ұштастырылған. Шұңқыр солтүстік, батыс және шығыс беттерінен жазық баурайлы шоқылармен қоршалған. Солтүстік-батысынан және батысынан шоқы шұңқырға тік құлама түрінде түседі. Кен орынның оңтүстік бөлігінде құмды алқаптардың шоғыры жатыр. Олардың арасындағы ең ірісі - айналасындағы жерлерден 10-15м көтеріліп тұратын Арысқұм құм алқабы [2] .

Кен орында тұрақты жер үсті су жолдары жоқ. Тек көктем айларында қардың еруіне байланысты аймақтың кейбір төмен орналасқан жерлері уақытша мамыр, маусымға дейін суға толуы мүмкін. Оңтүстікте ағып жатқан Сырдария өзені кен орнынан 210 км қашықтықта орналасқан.

Алаң аймағындағы жергілікті халық жаз мезгілінде мал шаруашылығымен айналысады. Жануарларды суару үшін алаңға жақын жерден Қызылорда гидрогеологиялық экспедициясымен өзгермейтін тегіс жерден артезиан ұңғымалары бұрғыланған. Техникалық және тұрмыстық қажеттіліктерге су тереңдігі 80-100 м-дегі жоғарғы бор су қабаттарынан алынып пайдаланылады. Кен орындағы тұщы суының құрамында фтор бар екені анықталып ауыз суды кен орнынан 60 км қашықтықта орналасқан су скважинасынан тасымалдап әкелінеді.

Құмкөл кен орнының ілеспе газының өзіне тән ерекшелігі салыстырмалы түрде көмірсутегі емес қоспалардың- күкіртті сутегі, азот, гелий құрамының жоғары болуы болып табылады. Гелийдің құрамы, қор бойынша орташа салмағы кен орны бойынша 0, 026% құрайды [3] .

1. 2 Мұнайдың қасиеттері

Құмкөл кен орнында 2008 жылғы тексерудің технологиялық сызбасында кен орнында барлау және сынақ-өнеркәсіптік пайдалану кезінде алынған мұнайды зерттеудің барлық нәтижелері жинақталған.

Алайда, зерттеудің кен көлеміне қарамастан параметрлердің едәуір шашыраңқы болуына байланысты мұнай кеніне сипаттама беру қиын. Жалпы қорытынды мен талдау мұнайымен қатар, нәтижелердің мекемелерде алынуына және әр кезде бір ұңғыдан алынғанмен өзара келіспегендіктен күрделене түседі. Оның себептері сынауға алынған мұнайдың сапасыздығы, әр тәжірибе жүргізу мен зерттеу нәтижесін өңдеуге көзқарастың әртүрлігі болуы мүмкін.

Өнімді кен орнының орналасуының термоборалық жағдайына жақындығына қарамастан, бор қабатының қасиеті топырлы жер қабатындағы мұнайдың қасиетінен едәуір айрықшаланады. Көп дәрежеде бұл қабатының мұнайы газ құрамының төмен қаныққан қысыммен сипатталады. Бұл қабаттар бойынша қанығушылық қысымның қабаттағы қысымнан асып түсуі 4, 0-7, 0 МПа құрайды. Газға қанығушылыққа сәйкес қабаттағы мұнайдың басқада параметрлері болады.

Мұнай өндіру кезінде қабаттағы қысымды ұстап тұруға суық суды айдап тұру ілесе жүргізілген. Осы кезде қабат температурасы төмендеуі мүмкін болғандықтан қабаттағы мұнайдың жабысқақтығының қабаттағы байланыстырылығын анықтау үшін үш ұнғы бойынша №18 (Ю-3) . №1005 және № 1014 (М-1) тәжірибе жүргізілді. Тәжірибе нәтижесі бойынша температураның 40 ⁰ С төмендеуі жабысқақтықтың едәуір ұлғаюуына жеткізеді. Бұл парафиннің кристалдануымен және мұнайда құрылымдық-механикалық қасиеттің пайда болуымен байланысты [4] .

1. 3 Газдан тазартылған мұнайдың қасиеті

2005-2010 ж. ж кен орның зерттеу кезінде қосымша 40-қа жуық мұнай сынаққа зерттелген, оның бірқатары ұңғының сағасынан алынған, бірқатары қабаттағы сынаққа алынған мұнайды газдан тазалаған жерден және зерттеуден кейін алынған.

Мұнайларда жоғарғы молекулалық парафинді көмір қышқылдың құрамының көптігіне байланысты мұнайға қонған парафин температурасын анықтау үшін зерттеулер жүргізілді. Жалпы алғанда мұнайдың 17 сынағы зерттелген. Олар бойынша мұнайдың парафинмен қану температурасы, топырлы жер және газдан тазаланған мұнайлар үшін сүзілген әдісінен анықталуға парафин құрамына байланысты +41 ден 56 ⁰ С дейін ауытқиды және орташа +46 ⁰ С құрайды.

Қабаттағы мұнайдың қалушылық температурасы анықталмаған, бірақ осы қабаттағы мұнайдың қалушылық температурасының газдан тазаланған және бор кеніндегі газдан тазаланған мұнай үшін сүзгілік әдіспен анықталынған парафин құрамы +41 ден 56 ⁰ С дейін ауытқиды және орташа +46 ⁰ С құрайды [5] .

1. 4 Депрессорлық қосымдардың жалпы сипаттамасы және жіктелуі

Депрессорлық қосымдар активті заттардың органикалық еріткіштердегі (негізінен көмірсутектердегі) ерітінділері (яғни, тікелей депрессорлық қасиетті қамтамасыз ететін заттар) . Органикалық еріткіштер мұнай және мұнай өнімдерінде депрессорлардың тегіс тарауын және тез еруін қамтамасыз етеді, сонымен қатар қосымдарға тауарлық форма береді. Қазіргі таңда мұнай және мұнай өнімдеріне қосылатын әртүрлі депрессорлық қосымдар белгілі, олар активті заттарының химиялық табиғатына байланысты келесідей жіктеледі [6] :

1. Полимерлі заттар:

1 а. этиленнің полярлы мономерлерімен сополимерлері;

1б. полиолефиндер және олардың модификациясы;

1 в. алкил(мет) акрилаттардың полимерлері;

1 г. малеинді және фумарлы қышқылдар туындыларының полимерлері.

2. Органикалық (полимерлі емес) қосылыстар:

2а. Алкилароматты қосылыстар;

2б. Шайырлы-асфальтенді заттар;

2в. Күрделі эфирлер;

2г. Құрамында азоты бар қосылыстар.

Келтірілген класстардың негізгі қосылыстары және олардың формулалары төменде келтірілген [7] .

1а. Этиленнің полярлы мономерлерімен сополимерлері: этиленнің винилацетатпен сополимерлері:

CH2 CH2 CH CH2

m O C CH3 n

этилен және винилацетат негізіндегі үш еселенген сополимерлер

- СH2 - CH2 - - СH - CH2 - - C - CH -

O X Y

m O =C - CH3 n p

мұндағы (осында және одан әрі) R - алкил (немесе Н) ; X және Y - функционалдық топтар, мысалы эфирлі, карбоксилді, гидроксилді, фенилді немесе Н;

этиленнің алкил(мет) акрилатпен сополимерлері

CH3

- CH2 - CH2 - -C -CH2 -

m O=C - OR n

1б. Полиолефиндер және оның модификациясы:

полиолефиндер (тармақталған полиэтилен, этиленнің пропиленмен және оның модификацияларымен сополимерлері, хлорланған полиэтилен, жоғары олефиндердің сополимерлері) [8] .

- CH2 - CH2 - - CH2 - CH2 -

CH3

(CH2 - CH2) m, m n

- CH2 - CH(C1) - (CH2) 4 - CH(C1) - CH2 - CH2 -,

- CH - CH2 - - CH - CH -

R X Y

m n

алкилметакрилаттар (полиалкилметакрилат, алкилметакрелатпен және басқа да мономерлермен алкилакрилаттардың сополимерлері) полимерлері [9] .

CH3 CH3

- CH2 - C -CH2 -CH - - CH2 - C -

COOR m COOR m COOR n

CH3

- CH2 - C - - CH - CY

COOR m X Y n

мұндағы: R - жоғары алкил

1г. малеинді және фумарлы қышқылдар туындыларының полимерлері: этилен және пропиленмен функционалды алмасқан маллеин ангидридінің сополимерлері, диалилмалеинаттың стиролмен және басқа да мономерлермен сополимерлері [6] .

- CH - CH - CH - CH -

C C - R X

// \ / \\

O O O m n

- CH - CH - - CH2 - CH -

ROOC COOR

m n

2а. Алкилароматты қосылыстар:

алкилнафталиндер

парафлоу

мұндағы: R - алкил С25 - С30

депрессатор АзНИИ

алкилфенолды қосылыстар

мұндағы: R - алкил С20-24

2б. Шайырлы-асфальтенді заттар: шайырлы-асфальтенді заттардың күрделілігі және химиялық құрылысының әртүрлілігі оларды жалпы химиялық формуламен беруге мүмкіндік бермейді. Мұндай заттарға жоғары молекулалы мұнай және мұнай өнімдері жатады, химиялық құрылысы бойынша - конденсирленген ароматты және нафтеноароматты жүйелер алкилді тізбекті, құрамында оттек, күкірт және азоты бар (асфальтендер шайырлардың конденсация өнімдері болып табылады және олардан молекулалық массасы бойынша артып кетеді) байланысқан бес- және алты мүшелі гетероциклдер. Негізінен шайырлы-асфальтенді заттар мұнай өңдеудегі ауыр қалдықтарда , соңғылары тура айдалатын (мысалы, гудрон), крекинг қалдықтары және тотыққан қалдықтар (мысалы, битум), бөлінеді және бұл заттар тек құрамы бойынша ғана ерекшеленеді.

2в. Күрделі эфирлер:

монокарбонды жоғары қышқылдар және көпатомды спирттер

RCOOCH2CH2OOCR - этиленгликонаттар;

RCOOCH2CH(OOCR) CH2OOCR - глицераттар;

дикарбон қышқылдары және жоғары спирттер ROOC - (CH2) n - COOR.

2г. Құрамында азоты бар қосылыстар:

алкиламиндер RNH2, R2NH, R3N, мұндағы R - жоғары алкил.

Берілген жіктелулерден көрінетіндей, барлық депрессаторлар полимерлі және полимерлі емес заттарға бөлінеді. Мұндай бөліну полимерлі қосылыстардың құрылысы, физика-химиялық қасиеті, алыну және анализдеу әдістері тұрғысынан алғанда айқын нақты ерекшеліктеріне негізделген.

Активті заттар құрамы бойынша депрессорлық қосымдар бір-, екі- және көп компонентті болады, екінші және одан кейінгі компоненттер әрқашанда өздігінен депрессорлық эффектті қамтамасыз ететін қосылыстар болмайды.

Қолданылуы бойынша депрессорлық қосымдар бөлінеді:

1. дизельді және пештік отындарға,

2. жанар-жағар майларға,

3. мұнайларға [10] .

Өздерінің функционалды қасиеттері бойынша депрессорлық қосымдар көпфункционалды болады, яғни депрессорлық активтілік пен қатар басқа да қасиеттерге ие болады, мысалы диспергирлеуші, жуғыштық және т. б. Мұндай сәйкестік ыңғайлы және экономикалық жағынан тиімді.

1. 5 Дизельді отындарға арналған депрессорлық қосымдар

Автомобиль және трактор техникаларының дамуы өсіп келе жатқан барлық мүмкіндіктермен сипатталады, себебі соңғысы карбюраторлық қозғалтқыштармен салыстырғанда бірқатар жетістіктерге ие болады, жекелей алганда отынның шығымы аз және шығарылатын газдардың улылығы төмендетілген болады. Мұндай тенденциялар дизельді отындарды пайдалануды жоғарылатады. Соңғысы ретінде тура айдалған мұнай фракциялары, 160 тан 360°С шегінде қайнайтын, кей-кезде 20%-ға дейін каталитикалық крекинг өнімдері қосылады. Ертеде қысқы және арктикалық дизельді отындарға қажеттілік нафтенді негіздегі мұнайларды өңдеу есебінен қанағаттандырылған. Қазіргі таңда олардың осы мақсатта қолданылу дәрежесі өндірістің жалпы көлемінің 1%-нан аспайды [11] . Парафинді мұнайлардан алынған дизельді отындарда көп мөлшерде н-алкандар (15-30%) болады, олар отынның қалған көмірсутектеріне қарағанда кристалданудың жоғары температурасына ие болады. Бұл отындарда төмен температуралар кезінде қатты фазаның (парафин жиналуының) түзілуінің себебі болып табылады, ол төмен температуралар кезінде отындарды ағызғанда, жібергенде және дизельдермен жұмыс кезінде қиындықтар туғызады.

Отындардың төмен температуралы қасиетін жақсарту және қысқы отындарды алудың барлық тәсілдерінің ішінен ең тиімдісі отынға арнайы заттар - депрессорлы қосымдарды қосу болып табылады [12], ол отынның төмен температуралы қасиетін қажетті жақсартуды қамтамасыз етіп қана қоймайды, сонымен қатар қысқы маркалар қорын кеңейтеді. Дизельді отындарды бензинмен араластыру практикада аз қолданылмайды, ол көлемді жану жылуын төмендетеді және отынның шығымын арттырады, қозғалтқыштардың істен шығуын жоғарылатады.

Дизельді отындарға депрессорлық қосымдарды табу жұмыстары 30 жыл бұрын ғана пайда болған. Бұл мәселеге зерттеушілердің осыншама кеш келуі келесідей түсіндіріледі, депрессаторлар отынның аққыштық температурасын төмендете отырып, оның лайлану температурасына практикалық түрде әсер етпейді, осы уақытқа дейін қысқы уақытқа пайдалану үшін отынның нақ осы көрсеткші негізгі болып саналды. Сонан кейін лайлану температурасы емес, керісінше аққыштық температура, отынның алынуы және фильтрлеудің шекті температурасы төмен температурада отынды қолдану кезінде мәселелерді шешуде ықпал ететіндігі белгілі болғаннан бастап, дизельдік отындарға арналған депрессорлық қосымдарды синтездеуге арналған зерттеулер қарқынды дами бастады [13] .

Лайлану температурасы деп tп отынның фазалық әртектілігі байқалатын көзбен көрінетін максималды температура.

Аққыштық температурасы tз - отын ығысудың аз өзгерісінің өзінде өзінің қозғалғыштығын жоғалтатын температураны айтады. Бұл температура төмен температурада отынның фильтрленуін сипаттайды. Дизельді отындардың температуралық қасиетін сипаттайтын лайлағыш және аққыштық температурасына қарағанда объективті жаңа көрсеткішті көп жылдық іздеу «фильтрлеудің шекті температурасы» көрсеткішін бекітуге әкелді, ол әлемнің көптеген елдерінде қолданыла бастады. Фильтрлеудің шекті температурасы tф деп отынның берілген көлемі белгілі бір уақыт көлемінде стандартты фильтр арқылы сорылып алынатын минималды температураны айтады [14] .

Дизельдік отынға арналған депрессорлық қосымға қойылатын келесі бір міндет ауыр дизельді отын өндірісімен байланысты. Автотрактор техникасын дизелизациялау дизельді отынның қажеттілігінің тұрақты өсуіне әкеледі, ал олардың қоры дизельдік отынды ауыр мұнай фракцияларына айналдыру есебінен күрт ұлғаюы мүмкін, яғни қайнау соңында температураның жоғарылауы (360°С жоғары) есебінен. Алайда бұл кезде жоғары балқитын н-алкандар мөлшері артады, ол төмен температураларда аққыштықты және қозғалтқыштың фотоэлементтері арқылы отынның фильтрленуін күрт төмендетеді. Олай болса, ауыр дизельді отындардың кең мөлшерін шығарудың басты кедергісі төмен температуралы қасиеті болып табылады [15] .

Дизельдік отындарға арналған депрессорлық қосымдарды таңдау кезінде қоңдырмасы бар отынға қойылатын басқа да талаптарды ескеру қажет. Депрессатор отынның эксплуатациялық қасиетін төмендетпеуі қажет, әсіресе дизельдік отынның фильтрлеу коэффициентін, ол БФДТ қағаз фильтрі арқылы фильтрлеу уақытының атмосфералық қысым кезіндегі фильтрленетін отынның оныншы порциясының бірінші порциясына қатынасын көрсетеді.

Соңғы талаптарға сәйкес дизельді отындарға арналған депрессорлық қосымдар аққыштық температурасы мен фильтрлеу шегін төмендетіп қана қоймайды, сонымен қатар өлшенетін күйде қатты фазаның ұсақ кристалдарын ұстауға қабылетті болады және отынның барлық көлеміне бірдей таралады.

Дизельдік отындарға арналған депрессорлық қосымдар ретінде винилацетатпен этиленнің сополимеріне негізделген қосылыстар алынады: Clariant фирмасының - депрессорлы-диспергирлеуші Dodiflow 4134, 4556, 4557 және BASF фирмасының - депрессорлы-диспергирлеуші Keroflux ES 6200, ES6301 151.

Қолданылу жағдайына байланысты дизельдік отындардың үш маркасы алынады:

Ж (жазғы) - қоршаған ортаның 0°С және одан жоғары температурасы кезінде эксплуатациялауға ұсынылған;

Қ (қысқы) - қоршаған ортаның минус 20°С және одан төмен температурасы кезінде эксплуатациялауға ұсынылған;

А (арктикалық) - қоршаған ортаның минус 50°С және одан төмен температурасы кезінде эксплуатациялауға ұсынылған.

Аққыштық температурасы нормасы: Д/ТЛ - минус 10°С; Д/ТЗ - минус 35°С [16] .

1. 6 Ұңғымада парафин шөгінділерінің пайда болуымен күресу шараларын талдау

Мұнай өндіру өнеркәсібінде еңбек өнімділігін төмендететін факторлардың бірі көтеру құбырларының, шығу желілерінің, тораптардың, кәсіби мұнай желілерінің және сыйымдылық ыдыстарының, сонымен қатар парафинді мұнайды өндіру кезінде ұңғыма түбінде парафин қатып қалу болып табылады.

Бұл жағдайларда ұңғымаларды қалыпты пайдалану кезінде парафинсіздендіру жұмыстарын жүргізбеу мүмкін емес, соның әсерінен бір ұңғымаға қызмет етуге кететін жұмыс күшінің меншікті шығыны көбейеді.

Осыдан өндірушілердің қабат жағдайымен қатар, ұңғымалар мен жер бетіндегі өндірістік құралдардағы парафин шөгуімен күрес техникасы мен технологиясына қандай назар аударатыны түсінікті.

Өндірістік жұмысшылар, ғылыми-зерттеу институттарының мамандары, конструкторлар мен машина құрылысшылары ұңғыма түбіндегі, жер асты құбырларындағы, мұнай жинау жүйелеріндегі парафин шөгуімен күресудің түрлі әдістері мен практикалық айлаларын ойлап шығарды.

Бұл әдістердің кейбір түрлері практикалық орындалу қиындығынан және пайдалану шығындарының көптігінен кең қолданыс таппады, ал қалған түрлері көпшілік қолдау тапқанымен, әлі де толығымен жетілдірілмеген.

Құмкөл кен орнының мұнайы парафинмен қанығу дәрежесі жоғары мұнайға жатады. Өнімді горизонттардың жақын жату жағдайына қарамастан, бор горизонттары мұнайының қасиеттері юра горизонттары мұнайының қасиеттерінен ерекшеленеді. Бор горизонттарының мұнайы төмен газдылықпен және төмен қанығу қысымымен сипатталады, қабат мұнайының тұтқырлығы юра мұнайымен салыстырғанда екі есе жоғары [17] .

Шөгінділер және асфальтті смола парафинді заттар туғызатын қиындықтар ұңғыманың жер асты жабдықтарында (терең сораптар, СКҚ және штангалар) байқалады, бұл қиындықтар жер асты жабдықтарын парафинсіздендіру бойынша алдын алу шараларын жүргізуде мәжбүр етеді.

Бұл жағдайда келесі жабдықтар қолданылады: ППУ типіндегі жылжымалы бу генераторлы қондырғылар, ұңғымаларды парафинсіздендіруге арналған АДП-4-150 агрегаты, АЦ-5 автоцистернасы, ЦА-320, ЦА-400 агрегаттары.

Қазіргі кезде I игеру объектісіндегі ұңғымалар өнімділігін қалпына келтіру бойынша аралық тазалау уақыты:

7 күнге дейін («Петро Қазақстан Құмкөл Ресорсиз») ;

4 күнге дейін («Торғай Петролеум» ЖАҚ шартты территориясы) мерзімді құрайды [18] .

1. 7 Ұңғымадағы асфальтен, шайыр және парафиннің шөгуіне қарсы күресу шаралары

Кен орнындағы жер асты құралдарын түзілген шөгінділерден тазалау мақсатында мынадай жылу тасығыштармен жылулық әсер ету нәтижесінде АСПМ-ның балқуына негізделген жылулық әдістер қолданылады:

ыстық мұнаймен өңдеу (ЫМӨ) ;
ыстық сумен өңдеу (ЫСӨ) .

Бірақ ыстық мұнаймен және сумен өңдеу жеткіліксіз. Жылу тасығыш құрамына беттік-активті заттарды қосу асфальтті смола парафинді массаның диспергациялауына жағдай жасайды және өңдеу тиімділігін жоғарылатады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.