Маркетингтік коммуникация құралдары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

беттері
Кіріспе 3
1 Маркетингтік коммуникация жүйесінің теориялық негіздері
1.1 Маркетингтік коммуникация түсінігі мен мақсаттары 5
1.2 Маркетингтік коммуникация құралдары 8
2 Pro-авто журналының коммуникациялық қызметін талдау
2.1 Pro-авто журналына жалпы сипаттама және негізгі экономикалық
көрсеткіштерін талдау 14
2.2 Pro-авто журналының тауарды жылжытудағы коммуникациялық қызметі
19
3 Коммуникациялық шараларды жетілдіру бойынша ұсыныстар
3.1 Коммуникациялық шараларды жүзеге асыруды жетілдіру жолдары 25
Қорытынды 30
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 32

Кіріспе

Әр заманның өз мінезі, өз талабы бар. Қазіргі болашаққа ұмтылған
қадамды– білім экономикасына ұмтылған қадам деуге болады. Бүгінгі дамудың
жалғыз жолы – инновациялық жол. Ол – Қазақстанның әлемнің бәсекеге барынша
қабілетті 50 елінің қатарына кіру жолы деген сөз [1].
Бұл дегеніміз – Қазақстан экономикасының ғылыми білімге, инновациялық
технологияларға, жоғары білікті өндіргіш күшке негізделуі тиіс деген сөз.
Атап айтқанда, табиғи ресурстарды жаңаша игеруге, оларды мүмкіндігінше
республикада өңдеуге, мүмкіндігінше қосымша құн жасауға, жаңа жұмыс
орындарын ашуға, ғылыми ауқымды технологияларды барынша аз енгізуге
негізделген, тұлғаның шығармашылық қабілеттілігі мен белсенділігін қажет
етпейтін шикізаттық экономикадан өңдеуші және өндіруші экономикаға өту
деген сөз [2].
Елбасы Н.Ә.Назарбаев атап көрсеткендей, технологиялар индексі деп
аталатын бәсекеге қабілеттілік индексінің бір бөлшегі, әрине, қоғамның
инновациялық даму деңгейін, технологиялар трансфертін, ақпараттық және
коммуникациялық технологиялардың дамуын, ғылыми зерттеулер мен
әзірлемелерге салынатын инвестициялар көлемін және де осы саладағы
университеттер мен бизнестің ынтымақтастығын бағалаудан құралады деуге
болады. Шикізаттық экономиканың халық тұрмысының жоқтан бар ғана
болуының факторы екеніне, сонымен қатар ұлттың санаткерлік және
адамгершілік әлеуетінің дамуына да кедергі келтіретініне қарсылық білдіру
қиын. Демек, мұндай экономика тұтас қоғамдық менталитетке де кері әсерін
тигізеді.
Қазақстанның болашағы, әлемнің бәсекеге барынша қабілетті 50 елінің
қатарына кіруі, оның экономикасының инновациялық даму жолына сапалы көшуіне
тікелей байланысты. Осыған орай біздің тәуелсіз, жас мемлекетіміздің басты
даму бағыттарының бірі – қазіргі білім мен ғылымды барынша дамыту болып
табылады.
Олай болса, істі неден бастау керек? Біздіңше, ұлттың инновациялық
менталитетін қалыптастырудан, яғни мектепке дейінгі мекемелердегі,
мектептердегі, жоғары оқу орындарындағы білім беру ісінен бастау керек. Әрі-
беріден соң бұл Қазақстан Республикасының білім беру жүйесінде жүзеге асар
реформалардың стратегиялық мақсаты болуы тиіс.
Маркетинг-(ағылшынша-нарықты жасау) капиталистiк кәсiпорындардың
өндiрiстiк өткiзу және сауда iстерiн басқаруды ұйымдастыру әдiсi ретiнде
XIX-XX ғасырлар аралығында пайда болды. Алғашқыда маркетингтi -
өткiзудi ұйымдастыру әдiсi деп қаралды. Дегенмен маркетинг тек қана
тауарларды өткiзумен шектелмейдi. Маркетинг өзiнiң даму барысында бүтiн
ғылымға бизнестiң өзегiне айналды. Қазiргi таңда маркетинг бәсекенiң
стратегиясы мен тактикасын сатып алушыларды өзiне тарту тәсiлiн, нарықты
билеу әдiстерiн жасайтын, көзделген пайда деңгейiн қамтамасыз ететiн, нарық
және бағаларға белсендi бақылау орнататын жан-жақты ғылым және iс-әрекет
саласы болып табылады. Сонымен бiрге оның маңызды мiндетi – өндiрiстi дұрыс
бағдарлау үшiн нарықты терең зерттеу.
Бұған әдетте, тұтынушылар сұранымның құрылымын құрайтын географиялық,
демографиялық әлеуметтiк-психологиялық және басқа да факторларды бөлек-
бөлек есепке ала отырып, нарықтың сиымдылығын анықтау кiредi. Бұндай
ақпарат әрбiр тұтынушылар тобының ерекшелiктерiн талдау және олардың
талаптарын ескере отырып бұйымдардың номенклатурасын жасау үшiн қажет.
Маркетингтi әрекет ету саласына, сонымен қатар, бәсекелестердiң бағыт-
бағдарын, мақсатын қадағалап отыруда жатады.
Маркетингтiң қызметi ретiнде, өткiзу сату саясаты тауар қозғалысының
бүкiл жүйесi мен тауар сатылғаннан кейiнгi тұтынушыларға көрсетiлетiн
қызметi, тiптi пайдаланылған өнiмдi қалдықтандырудыда қамтиды. Маркетинг
жүйесiндегi тауар саясаты тұтынуға қажеттi нақты тауар топтарын, тұтыну
әдiстерiн, сатып алу туралы шешiм қабылдайтын адамның артықшылығын, сонымен
бiрге сатылған тауарға, қызмет көрсету қажеттiлiгiн ескере отырып құралады.
Жоғарыда көрсетiлген қызметтер бiрте-бiрте емес, бiр мерзiмде орындалады,
сөйтiп өндiрiсте, сатуда және тұтынушыларға ықпал етуде уақтылы болатын
өзгерiстер үшiн ақпарат тасқынының үзiлiссiздiгi қамтамасыз етiледi.Нарық
жағдайында, маркетинг тауарларға салыстырмалы түрде тұрақты сұраным
жасауға, бәсекеге төтеп беруге, пайда табуға мүмкiндiк бередi. Дамыған
нарықтық экономикасы бар елдердiң көптеген кәсiпорындары мен фирмалары
лабораториялық зерттеулерге, конструкторлық жұмыстарға, өнiмнiң жаңа
үлгiсiн жасауға, оны жетiлдiруге, өндiрiске дайындауға технологиялық
жабдықтауға және шығаруды игеруге қанша ақша шығын жұмсаса, соншама соманы
маркетингке жұмсайды екен. Америка мамандарының есептеуi бойынша АҚШ
нарығында маркетингке жұмсалатын жиынтық шығын көптеген тауарлардың ақырғы
бағасының 55%-60% құрайды. Шамамен осындай көрсеткiш Батыс Еуропа мен
Жапония нарықтарына да тән болып отыр.Қазiргi кезде, маркетингтi өндiрiсi
басқарудың қалыптасқан жүйесiне өндiру тәсiлi туралы екi көзқарас бар.
Курстық жұмыстың мақсаты – маркетингтегі коммуникациялық қызметті
сипаттау болып табылады. Осы мақсатты жүзеге асыру үшін келесідей міндеттер
қойылады:
- маркетингтік коммуникацияның түсінігі мен мақсаттарын айқындау;
- маркетингтегі коммуникациялардың құралдарын сипаттау;
- кәсіпорындағы маркетингтік коммуникацияларды талдау;
- кәсіпорындағы маркетингтік коммуникацияларды жетілдіру жолдары.
Курстық жұмыстың объектісі Pro-авто журналы болып табылады.
Курстық жұмыстың құрылымы кіріспеден, үш тараудан, қорытынды мен
пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады

1 Маркетингтік коммуникация жүйесінің теориялық негіздері

1.1 Маркетингтік коммуникация түсінігі мен мақсаттары

Қазiргi заманғы маркетинг теориясын оны басқарудың нарықтық бағдарын
қамтамасыз ететiн күрделi динамикалық жүйе деп қарайды. Салыстырмалы түрде
айтсақ, маркетинг – күрделi ғылым, ол экономиканың, инженерлiк iстiң,
жарнаманың, психологияның, сауданың, жоспарлау мен болжамдаудың өзiндiк
ерекшелiгi бар құймасы.
Сонымен маркетингтiң 2000-нан аса анықтамасына бөлек-бөлек тоқталмай-ақ
мынаны көрсеткен жөн сияқты – маркетингтiң негiзгi қасиетi, ол нарықта
болатын құбылыстарға белгiлi бiр қатынаста болуы. Маркетинг нарықта болатын
себеп-салдарлы байланыстарды және субъектiлермен олардың ортасының
арасындағы тәуелдiлiктердi зерттеп анықтауды оңайлатады.
Бiздiң пайымдауымызша маркетингтi – нарықты терең бiлуге, баға белгiлеу
сұрақтарына, және тұтыну мен сұранымды болжамдауға, өндiрiске, тауарларды
тұтынушыларға жеткiзуге және одан кейiнгi қызмет көрсетуге негiзделе
құрылған өндiрiстi басқару мен өнiм өткiзуге комплекстi көзқарас деп
анықтау керек.
Нарық концепциясы ретiндегi маркетингтiң негiзгi принциптерi мыналар;
- өндiрiстiң түпкi нәтижесiне жетуге ұмтылу –тауарларды нарықта
тиiмдi өткiзу;
- алға қойған мақсат пен мiндетке жету үшiн бағдарламаны –
мақсатты әдiс пен кешендi қатынас жасау, тек осындай жағдайда ғана
маркетинг нарықтық қатынастардың сәттi дамуын қамтамасыз етедi;
- нарыққа икемделудiң стратегиясы мен тактикасын бiрлiкте және
өзара байланыста қолдану, сонымен бiрге оған мақсатты бағытта әсер ету;
- кәсiпорынның жұмысын шұғыл нәтижеге емес, ұзақ мерзiмдi нәтижеге
бейiмдеу, ал ол тиiсiнше болжамды зерттеулерге және жаңа тауарлар жасауға
көңiл аударуды талап етедi [3, 143б.].
Осы көрсетiлген принциптер бойынша маркетингтiң негiзгi атқаратын
қызметтерiн анықтауға болады. Бiрiншiсi – нарықты зерттеу. Бұл
тұтынушылардың әртүрлi топтарының тұтыну қажеттiлігi және сұранысы, тауар
ұсынысы мен жаңа тауарлар өндiру үшiн ақпарат тасқынының бағыттары немесе
бұрын игерiлген ассортиментi (тауар түрi) жаңарту туралы барлық қажеттi
жинақтау процесi. Келесi атқаратын қызметi – жарнаманы пайдалану, ол
нарықтың барлық тармақшаларын (сегменттерiн) тұрақтандыруға және
тұтынушылардың жаңа топтарын тартуға бағытталған. Сатуды ынталандыру
қызметi тауарларды сатуды жеделдетуге (жарнаманы есептемегенде), көтермелеп
жеңiлдiкпен сату, тауарларды арзандатылған бағамен өткiзуге, диллерлердiң
қызметiн пайдалануға бағытталған түрлi шараларды қамтиды. Баға саясаты-
сұраным мен ұсынымның ара қатынасын реттейтiн маркетингтiң аса маңызды
қызметтерiнiң бiрiне жатады.
Мемлекеттік темір жол бірлестігі, әлбетте, өнеркәсіптік сипатта қызмет
атқарады - тасымалдау, ал мұның өзінің арналуына байланысты ешқандай
жарнамалау-жариялау қажет емес. Жарнамасыз-ақ іс біте береді. Бірақ батыс
теміржолшыларының пікірінше, жарнамалық науқан өз фирмаларының имиджін
тұрақты және потенциалды клиенттер арасында көтеретін көрінеді.
Бұл болса, өнеркәсіп саласында бәсеке дамуының алдарынан тек жақсы
тауар өндірудің жеткіліксіздігіне көз жеткізді, яғни жоғары сапалы тауардың
сатылуына кепілдік бола алмайды.
Өнеркәсіптік коммуникацияға пайдаланатын құралдар мыналарды іске
асыруға тиіс:
- фирманың бар екені туралы ақпарат таратуды;
- оның өнімдері және қызметі туралы ақпарат таратуды;
- аты шығуына байланысты, ұсынылған кепілдемелер, фирманың тараған
имиджі арқасында тұтынушыларда және потенциалды алушыларда сенімділік сезім
тудыруды.
Сату көлемін ұлғайту және пайда табу үшін сапалы тауарлар мен
қызметтерді иелену жеткіліксіз, ол үшін тұтынушылардың санасына осы
тауарлардан алатын пайдасын жеткізе білу керек. Бәсекенің күшеюі мен
нарықтың тауарлармен толығуына байланысты қазіргі кезде маркетингтік
коммуникацияның рөлі мен маңыздылығы өсуде.
Маркетингтік коммуникация – тұтынушыларға ықпал ету мақсатында тауарлар
мен көрсетілетін қызметтерге сұранысты қалыптастыру және ынталандыруға
бағытталған шаралар жүйесі. Экономикалық әдебиеттерде маркетингтік
коммуникация ұғымының тауарды жылжыту деген синонимі кездеседі.
Маркетингтік коммуникацияның келесідей түрлері бар:
- жарнама:
- өткізуді ынталандыру;
- жеке (дербес) сату;
- қоғаммен байланыс;
- тікелей маркетинг.
Тауардың сырт пішіні, оның түрі, түсі, буып-түюі, орауы да
коммуникациялық қызмет атқаруы мүмкін.
Коммуникациялардың жеке және жеке емес арналары бар. Жеке коммуникация
арнасы (дақпырт арнасы ) – бұл адамдардың жүзбе-жүз, телефон және хат алысу
арқылы өзара қатынасуы. Мұндай арнадағы қатынастар кеңес берушілер,
достар, әріптестер, көршілер арқылы жүреді. Қымбат тауарларды сатып алу
кезінде осындай арнаның маңызы зор. Жеке емес коммуникация арнасына БАҚ
арқылы таратылатын хабарлар және арнайы шаралар (баспасөз-конференциясы,
таныстыру рәсімі және т.б,) жатады. Осы екі кезеңдік коммуникация
үдерісінде лидердің пікірі маңызды рөл атқарады, сондықтан да жарнаманы
соларға бағыттау керек. Тиімді маркетингтік коммуникацияны құру үшін
мақсатты аудиторияны, сонымен қатар тұтынушылардың біліктілігі мен
тәжіребиесін білу керек. Мамандар нақты қандай аудиторияны тарту
керектігін және ондағы тұтынушылардың реакциясын біліп отыруы қажет.
Тауарды жылжытуға бөлінген қаражат анықталғаннан кейін фирма оны жылжыту
нысандарына қалай бөлу керетігін шешіп, кешенді бағдарлама жасауы тиіс.
Жылжытудың түрлі нысандарын таңдауға тауардың түрі, жылжыту стратегиясы
сатып алушының сатып алуға дайындық деңгейі, тауардың өмірлік циклінің
кезіңдері әсер етеді.
Тұтыну тауарларын жылжытудың ең тиімді түрі –жарнама боп табылады,
содан кейін өткізуді ынталандыру, сосын дербес сату, қоғаммен байланыс орын
алады. Ал өндірістік мақсатқа арналған тауарлар үшін ең маңыздысы –жеке
сату, содан кейінгі орында өткізуді ынталандыру, жарнама, қоғаммен
байланыс алады [4, 283б.].
Потенциалды алушының: Мен сіздің кім екеніңізді білмеймін, сіздің
фирманыздың қандай екенін, оның мақсаттары, клиенттері, жетістіктері, атағы
қандай екенін білмеймін... Осындай жағдайда сіз маған не сатпақсыз? деген
секілді арызына кез келген жабдықтаушы қалай тіл қатады?
Сатып алу жабдықтаушының келуінен бұрын басталады. Ал жабдықтаушының
сапары фирманың сатып алу жөнінде шешім қабылдауда қандай да болса рөл
атқарушыларға арналған жарнамалық науқаны арқылы дайындалады.
Фирма уәкілінің әрбір сапары өте қымбат, оған ақша және уақыт
шығындалады, бірақ оның қатысуы сатып алу үрдісі басталып, өзінің шарықтау
шегі келіссөздер жүргізу кезеңіне жақындаған сайын маңыздана түседі.
Фирманың ақпараттық қызметтері ең қиын бірінші сапардан бастап оған
тиянақты дайындалумен болады. Потенциалды алушы фирма, оның өнімдері, оң
имиджі туралы неғұрлым көп білген болса, соғұрлым сатушыға өз мүдделерін
іске асыру оңай болады.
Жарнама сатушы персоналға көмектеседі, өнімді өткізудің шығынын
азайтуға себеп болады, бірақ персоналдың қимылдары алға қойған мүдделеріне
сай болса ғана. Мысалы, егер сатушы персонал алушыны өз тауарының
артықшылығына сендіруге тырыспаса, ешкім де жарнамаға сенбейді.
Жарнама ұйымдастыру, сатуды ынталандыру, қауымдастықпен қатынастар және
т.б. қимылдарының жиынтығы, басқаша айтқанда, коммуникация бағдарламасы
фирманың мақсаттарын ескере отырып анықталады, ал бұлар оның жалпы
саясатына тәуелді.
Алға мынадай мақсаттар қоюға болады:
- өз танымалдығыңды арттыра түсу;
- фирманың нақты имиджін (тиянақтылық, шапшандық) тудыру;
- тұрақты клиенттермен үйреншікті байланыстарды күшейту;
- бәсекелестерден тартып алынған тұтынушылар санын көбейту;
- бастапқы сұранысты көбейту арқылы жаңа клиенттерді тарту;
- сауда персоналының жұмысының тиімділігін жанама көтеру.
Коммуникацияның бағдарламасын жасауға кіріспей тұрып, әр түрлі
көздерден шығатын ақпарат жинау қажет. Ақпарат жинау – маркетинг
функцияларының бірі. Коммуникациялық тораптардың сыртында не болып жатқаны
жайында жақсы ақпарат керек, атап айтсақ, кім, не, қайда, қашан, кімнен,
қандай бағамен сатып алып жатыр? Сатып алудың себептерін айқындау керек,
мұндай талдау нарықтық зерттеуге және зәрулік ынтаны ашуға көмектеседі,
нарықтың шынайы және потенциалдық көлемі, бәсекелесуші фирмалар, өнімдер,
сату әдістері және ақпарат тарату, делдалдар және олардың мүмкіндіктері,
сыртқы және ішкі арналар туралы ақпарат береді.
Өз қызметінің бастауыш, соңғы кезеңдері өзінің бәсекелес ортасы туралы
ақпараттты және мақсаттарды ескере отырып, іске асырылуға тиіс бағыттар мен
мақсаттарға назарды баса аударып, кәсіпорын коммуникациялық бағдарлама
жасайды [5, 154б.].
Бұл мақсаттар кәсіпорындар ішінде және сыртында да болады, олар
потенциалды клиенттер болып келеді. Ең алдымен бұлар сатып алу
орталығының мүмкін деген қатысушылары (өнімді тікелей пайдаланушылар,
инженерлер, техникалық директор, сапа бақылаушы, коммерциялық директор,
жабдықтау қызметі, тауар өткізуге жауапты). Жоспар дистрибьюторлармен
(тәуелсіз саудагерлермен) жұмысты ескеруі керек. Клиенттердің зәрулік
ынталары өте әр түрлі болуы мүмкін, әсіресе, кейбір күрделі жағдайларда.
Коммуникацияның бекітілген мақсаттарын іске асыруда олардың мазмұнымен
қатар уақыттық және көлемдік тиянақты анықталуы үлкен рөл атқарады. Өнімнің
қандай жақтары (беріктігі, сатылған соң қызметтеудің сапасы, сапа-баға
қатынасы) алдыңғы қатарға коммуникацияның бағыттары болып қойылатыны,
коммуникация кімдерге, потенциалды тұтынушылардың қандай сегменттеріне
бағытталған, қандай. құралдардың (баспасөз, пошталық жарнама) көмегімен
белгіленген мақсаттарға жетуге болады: мысалы, фирманың ағымдағы сәттік
қажеттіктеріне бейімделген, жаңартылған имиджін жасау.
Өнеркәсіптік коммуникацияның көпшілік тұтынатын тауардың
коммуникациясьшан принципті айырмашылығы жоқ
Жарнамалық науқанның құрамын кіретін ақпараттық хабарламаға қойылатын
талаптар:
- бір мақсатқа – потенциалды тұтынушылардың бір ғана сегментіне
бағытталу;
- елеулі және лезде қабылдағыш қандай да бір қармағы
қызықтыратын сәті болуға тиіс;
- потенциалды тұтынушыға түсінікті тіл немесе код қолданылуы керек;
- жеңіл оқылуға, айқын болуға, екі мағынада тұжырымдау
жібермеуге тиіс;
- өнімді баса көрсету, егер назар өнімнің қандай да болсын
қасиетіне аударылған болса, онда ол сендірерлік дәлел табуы
керек.

1.2 Маркетингтік коммуникация құралдары

1-cурет – Маркетингтік коммуникация құралдары

Өнеркәсіп және кәсіби ортада ақпараттық құралдардың үш негізгі топтарын
ажыратуға болады:
- тікелей әсер ету құралдары;
- сөздің дәл мағынасындағы жарнаманың жанама құралдары;
- қосымша құралдар, тікелей және жанама.
Тікелей әсердің құралдары:
- көрмелер және арнайы салондарға қатысу;
- ақпарат дайындау жөнінде семинарлар;
- құрал-жабдықтардың тұсауын кесу және істе көрсету;
- жылжымалы көрмелер және көрсетулер ұйымдастыру.
А. Көрмелер және арнайы салондар. Егер кәсіпорын шетел рыноктарында
орын тепкісі келсе, онда осындай көрмелерге қатысу қажет, өйткені бұл өте
тиімді тәсіл: мақсат - бір жағынан, өзі туралы сөз тарату болса, екінші
жағынан бәсекелестердің іс-әрекетін байқау.
Өз еліндегі ұқсас көрмелерге де қатысу қажет, өйткені бұл өзі туралы
сөз таратуға және сауда персоналын қолдауға мүмкіндік тудырады: бұлар
жарнаманы жандандыратын қимылдар, оларды алдын ала және мұқият дайындау
керек.
Мысалы мынадай мүмкіндіктер бар:
- өзінің салонда қатысуы туралы клиенттердің мекен-жай тізбесі
және проспектілер арқылы немесе аз дегенде жіберілетін поштаға
кішкентай ескертпе жапсыру арқылы құлаққағыс ету;
- өзінің қатысуы туралы баспасөзде, ағымдық құлақтаңдыруда
немесе көрме жайындағы құлақтандыруларда хабар беру;
- ашылғанға дейін керек болған жағдайда арнайы баспасөзге ұсынылатын
жаңалықтар туралы деректер беру;
- тұсау кесу үстінде әрбір келуші және баспасөз өкілі ие болуы
мүмкін сапалық құжаттамаларды сұрыптап алу.
Стенд алдындағы қызметкерге баса көңіл аудару жөн: келушілерді қабылдау
үшін олар жеткілікті болуы керек, олар қойылған сауалдарға жауап
берерліктей білікті болуы керек, ілтипатты қызмет көрсетуге дайын болу
арқылы жақсы әсер тудыруы қажет.
Қоса айтсақ, сіздің стендіңіз маңында аздап дем алуға мүмкіндік алған
келушілер (көрермен) фирмаға априори жылы көңіл бөледі: осындай жақсы
жағдайда олар құжаттамалармен таныса алады, диапозитивтер және фильмдер
көрсетуге қатыса алады, бұлар болса, тауар (қызмет) өткізуді жандандырудың
тиімді құралдары болып танылады.
Ә. Ақпарат дайындау жөнінде семинарлар. Бұл ретте сөз сатушылар туралы
емес, дистрибьюторлар туралы, тәуелсіз жабдықтаушылар туралы, бұларда өз
бетінше сауда персоналы бар: осындай барлық делдалдарды олар белгілі
марканы жылжыту және өткізу саясатын атқарсын десекг фирманың және оның
тауарларының даму нәтижелерімен таныстыру аса қажет. Осының бәрі фирманың
өнімділігінің басым көпшілігі көтерме сауда торабы арқылы өткізілетін
жағдайда іске асырылып отырады.
Б. Тұсау кесу және көрсетулер. He кәсіпорында, не арнайы ғимараттарда
(мысалы, үлкен қонақ үй) өткізілетін мерзімді тұсау кесулер және
көрсетулер. жарнамалық ынталандыру тәсілі болып танылады, осы аудандағы
потенциалды тұтынушылар және арнайы прессаның өкілдері шақырылады, бүл екі
шараны біріктіруге мүмкіндік береді: қоғамдастықпен қарым-қатынас жасаудың
амалын және потенциалды коммерциялық әріптес табуға бағытталған іс-
қимылдарды.
В. Жылжымалы көрмелер және көрсетулер. Бүл жолдарда бейнеленген
қызметтің бір түрі, бірақ мұнда аса әр түрлі көлік құралдары қолданылады.
Мүмкіндік болған әрбір жағдайда кәсіпорынның ақпарат жолдарының маңызды
элементін құрады және ол осылардың әсеріне бейімдерден жоғары бағаланады.
Қол құралдарын өндіруші фирма Факом осы әдісті 1956 жылдан бастап
қолданады: 75 саудалық және техникалық қызметкері тұтас Франциядағы соңғы
тұтынушыларды аралайды, өздерінің көрсету автомобилінде тауардың әрбір
сериясының үлгілерін (6500 бұйымға 1000 дерек) ала жүреді. Мұндай тұсау
кесулер (таныстырулар) каталогқа қосымша толықтыру болып саналады, ал
каталог 350000 данадан төрт жылда бір peт таратылады. Кейбір тұтынушылар
каталогта келтірілген, бірақ оларға беймәлім (каталог 366 парақ) құралдар
тауып жатады. Әрбір қызметкер өзінің жүк көлігімен орташа есеппен жылына
700 рет жолға шығады, әрбір сапарға клиенттің кім екендігіне байланысты
кішігірім гараж иесі ме, әлде Берлин зауытының өкілі ме, бір сағаттан
аптаға дейін уақыт кетеді. Аралау мерзімділігі жылына 1 рет, көп болғанда 2
peт, мұнымен қатар көрсетуші көлік көрмелер мен салондарда да фирма атынан
танылады. Десек те, жақындасу қалыптастырудың осы әдісін бәсекелестер де
игерген.
Жарнаманың жанама құралдары:
- экономикалық баспасөздер және жалпы мазмұнды баспасөздердің алуан
түрлері;
- жалпы техникалық баспасөз;
- пошталық жарнама;
- жылдық арнайы анықтамалар;
- үлгілер.
А. Баспасөз көп себептерден жақсы жарнамалық құрал болып есептеледі
- ол таңдамалы сипатқа ие, яғни әрбір атау нақтылы оқырмандарға
бағытталған;
- ол дәлелдермен танысуға мүмкіндік береді, өйткені хабарлар оқылады;
- техникалық салада барлық газет және журналдарды өте
жиі сақтап отырады, сондықтан барлық құлақтандыру және хабарлар әр
түрлі уақыт аралығында бірнеше рет оқылады;
- әрбір дананы пайдалану деңгейі жоғары, сондықтан жалпы
мерзімді таратумен садыстырғанда, құлақтандыруға назар аударатын адамдар
саны көп .
а) Экономикалық пресса және жалпы сипатты ақпарат қамтитын пресса
(баспасөз). Өнеркәсіп саласында кейбір ерекше жағдайларда түйдек
(жалпылама) өнім шығаратын фирмалар тарапын немесе беделдік көзқарастан
кейбір ерекше сегменттерді, мысалы акционерлерді қамту үшін немесе
институционалды жарнама тарату үшін экономикалық баспасөздің, тіпті жалпы
баспасөздің көрнекті органдары пайдаланылуы мүмкін [6, 190б.].
ә) Жалпы сипаттағы технологиялық баспасөз. Бұқаралық ақпараттың бұл
құралы кәсіпорын қызметінің әр түрлі учаскелерінде техникалық мамандарын
қамтуға мүмкіндік береді: ісмерлерді (шебер), инженерлерді, техникалық
бағыттағы орта және жоғары буындағы персоналды. Жалпы сипаттағы техникалық
прессаны фирма мол көлемді өнім шығарылған немесе көп санды
кәсіпорындардың.
Институционалды жарнама фирманың өнімдеріне емес, өзіне арналып
таратылады: фирманың имиджінің өсуіне себепкер болады, өйткені ол оның
жетістіктерін, мүмкіндіктерін, жоспарларын, зерттеулерін, нұсқауларын
прессада хабарландыру тарату арқылы айтады. Фирмалар қауымдастық санасында
өздерінің маркасы жалпы қоғамға пайдалы тауарлармен қатар елестетілгенін
қалайды.
Шығарылатын өнімдері (қол құралдары, моторлар, компрессорлар,
көтергіштер, тиеу-түсіру жұмыстарының
машиналары) сан алуан салаларға арналған уақыттарда пайдалануға
болады.
б) Мамандандырылған техникалық баспасөз. Бұл басылымдар таңдалымды
сипатқа ие және екі меже-мөлшерді ескере отырып пайдалануға мүмкіндік бар:
тұтынушылардың сегментіне және өткізуі ынталандырылатын тауардың негізгі
сипаттарына байланысты ажыратылады; салалық мамандандырылу (құрылыс,
көлік); нақтылы техникалық облыстарда пайдалану (пісіру,
криогендіктехника).
Белгілі мерзімді басылымның бағдарымен тауар және оның қолданылуы
жөніндегі ақпараттық хабар бағытының аралығыңда тікелей байланыс бар.
Жарияланатын хабар неғұрлым жалпы сипатты болса, соғұрлым басылымның данасы
көп болуы керек, әйтпесе хабар қабылдаушысын таппай қалуы ықтимал.
Ә. Пошталық жарнама. Бұд таңдалымды жылдам әсерлі әдіс бірақ ол дұрыс
пайдаланылуы қажет.
Жарнама беруші мүмкін деген қабылдаушыларды (адресат) аса мүқият
таңдауы даусыз. Пошталы жарнама үрдісінде қабылдаушылардың картотекасын
жасау шешуші сәт болып танылады. Картотеканың таңдалымды сипаттылығы оның
тиімділігінің кепілі болсаі да, мүмкіндігінше көбірек ақпарат көзін
пайдалану қажет: бұлар сатушылар, дистрибьюторлар,. салалық жылдық
анықтамалар, клиенттер, тіпті ұқсас қызметпен шүғылданатын фирмалар.
Жіберілетін ақпарат таңдалымды сипатты болуы керек: әрбір клиентке тек
біреуін ғана жөнелтуге болмайды. Бірінші, екінші, үшінші және т.б. хабарлар
әр түрлі ақпарат тасуы керек.
Егер онымен білікті, өнеркәсіп саласындағы ерекшеліктермен таныс
адамдар шұғылданса, пошталық жарнама құжаттамалар немесе прессадағы
жарнамамен қатар фирманың ақпараттық жоспарының құрамды бөлігі болса, онда
кең хабарларды ынталандыру. құралы ретінде пошталық жарнама тиімді бола
алады [7, 367б.].
Б.Мамандандырылған жылдық анықтамалар. Кәсіпорын мүмкіндігінше көптеген
арнайы анықтамаларда жекелеген салалар туралы, техниканың ерекше түрлері
туралы орын алуға тиіс, өйтпеген жағдайда фирма аты бар, заты жоқ болып
көрінеді.
Анықтамаға қосымша жарнамалық беттерде немесе жабыстырмаларда тапсырушы
рөлінде шыққан пайдалы болмақ. Мұндағы артықшылық - ақпарат анықтама
жоғалғанша сақталады.
В.Үлгілер тарату. Клиенттер, потенциалды алушылардың, дистрбьюторлардың
арасында фирманың маркасы жапсырылған кішкене кәдесыйлар: сорғыштар, қойын
дәптерлер, шылым түтатқыштар тарату фирманы және оның өнімдерін есте
қалдырудың өте көрнекті құралы болып табылады.
Қосымша ақпараттық құралдар:
А. Сатуды көтермелейтін құжаттамалар. Кәсіпорынды одан шығатынның
бәрінің: әр түрлі таратылатын құжаттардың техникалық және саудалық
анықтамалардың, каталогтардың, баға кестелерінің, т.б. негізінде бағалайды.
Потенциалды тұтынушылар өнімнің өзін сынамай тұрып, фирмамен тек қана осы
құжаттама және сауда персоналы арқылы қатынасқа түседі. Сондықтан
кәсіпорынның имиджіне себепкер құжаттаманың сыртқы пішінімен және
мазмұнымен шұғылданған жөн.
Ә.Кәсіпорынның үн қағазы (газет). Нақтылы бір кезеңде кәсіпорын
кішкентай да болса үн қағаз шығаруға бел байлайды, оның арқасында ол
потенциалды тұтынушыларға, клиенттер, дистрибьюторларға өзінің
қызметі, жетістіктері, жаңа өнімдері туралы ақпарат жеткізіп түрады.
Кәсіпорынның қызметін жарнамалайтын осы нысан ең төмен жарнамалы және ең
жоғары ақпаратты болуға тиіс. Шындығында да, үн қағаз өнімдерді сатпайды,
болғаны кәсіпорын туралы сөз айтады, яғни ол кәсіпорынның ең жоғары жағымды
имиджін тудыруға тырысады [8, 278б.].
Б.Зауыттарға барып-қайту, ашық есік күндері. Осындай қызмет және
осыған ұқсас шаралар кәсіпорынды жарнамалау болып табылады, мұқият
дайындалуы керек. Аталмыш шаралар ерекше жағдайларда (көрмелер, өнімді
көрсетулер) немесе жүйелі түрде, белгілі бір күндері өткізіледі және
клиенттерді, потенциалды тұтынушыларды, дистрибьюторларды жергілікті және
арнайы баспасөздің журналистерін қамтиды. Келушілердің әр түрлі санатын
қабылдауға дайын болу керек. Келушілерді анық ақпаратпен қамтамасыз ету
(кейде келгенге дейін) жөн және соңында пікір алмасу ұйымдастырылса, одан
келушілер қосымша мәліметтер алары сөзсіз,
В.Техникалық мақалалар. Өнімнің ерекше пайдаланылуы, қызмет, фирманың
патенті, ағымдағы зерттеулер туралы арнайы баспасөзге сізді қолдайтындар
санатына жататын таңдаушыларға техникалық мақалалар жібере отырып, өзіңізді
қосуға мүмкіндік бар. Бұл, әрине, жарнамалы емес, ақпараттық қызмет, осы
себепті де оған өз парақтарында орын беру арнайы прессаға жеңіл түседі.
Г.Конгресстер конференциялар. Конгреске қатысу, өзіңді көрсету, өз
мамандығыңыздың адамдарымен кездесу, ақпарат алмасу пайдалы іс. Салон ашу,
жаңа бұйым шығару, мерейтойлар, конференция өткізуге мүмкіндік болса, бос
жіберуге болмайды. Бұл қауымдастықпен жұмыстың нысаны осындай істерге
өкілдері шақырылған болса, арнайы бұл туралы пресса тіл қатпай қалмайды
[9, 235б.].

2 Pro-авто журналының коммуникацялық қызметін талдау

2.1 Pro-авто журналына жалпы сипаттама және негізгі экономикалық
көрсеткіштер

Pro-авто журналы 2003 жылы құрылып Қазақстан аумағында автокөлік
саласы бойынша тауарларды насихаттап жарнамаларды көпшілікке жеткізеді. Осы
жеті жыл ішінде өзін кәсіби мамандардың жұмыстарымен, бағалардың
үйлесімділігімен көрсете біліп, әлемдік қаржы дағдарысының әсеріне төтеп
беріп өз қызметін нәтижелі түрде жасғастыруда.
Басқару - ұйымдасқан жүйеге нысаналы түрде ықпал жасау оның белгіленген
құрылымын сақтау, қызметтің тәртібі мен мақсатын қолдау. Түрлері: заттарды
басқару - технологиялық процестерді басқаруға саяды, адамдарды басқару -
өндірісті (өндірістік ұжымдарды) басқаруға саянды. Органдар (ақпараттың
болуы), кадрлар (басқарушылар, мамандар орындаушылар), басқару техникасы
(ақпарат жинау, тарату, өңдеу құралдары) жүйесі басқарудың материалдық
негізі болып табылады. Кәсіпорынды басқару - басшының не басқару
органдарының адамдарды бірлескен еңбек үшін келістіретін және біріктіретін
нысаналы, реттеушілік ықпал жасауы. Ол басқару принциптерін және меншік
иесінің өз мүлкін шаруашылыққа пайдалану құқықтарын ұштастыру негізінде
кәсіпорынның жарғысына сәйкес жүзеге асырылады. Жалпы алғанда кәсіпорынды
басқару басқарушылық шешімдердің принциптерін, функцияларын, әдістерін,
теориясын, ұйымдық құрылымды, техникалық құралдар мен технологияны
автоматтандырылған басқару жүйелерін қамтиды.
Басқару әдістері – басқару қызметінің тәсілдері, олардың көмегімен
еңбек ұжымының, жекелеген орындаушылардың жұмысы басқару объектісінің
алдында тұрған мақсаттарға жетуге бағытталады. Олар экономикалық заңдар
талаптарын тәжірибеде іске асыру кұралы болып табылады, оларды зерделеу
және пайдалану әрбір басқарушылық шешімді тәжірибелік негіздеу, басқарудың
нақты мақсатына қол жеткізу үшін қажет. Олардың көмегімен басқару
қызметкерлеріне, олар арқылы және солардың қатысуымен өндіріске немесе
қызметтің басқа да саласына ықпал етеді. Жекелеген жұмыстарды немесе
ережелерді орындау тәсілдерін, басқарушылық шешімдерді әзірлеу мен
оңтайландыру әдістерін қамтитын басқару процесінің әдістерінен өзгеше түрде
басқару әдістері басқару объектісіне ықпал ету тәсілдерінің жиынтығымен
сипатталады. Басқару әдістері жүйесінде өзара байланысты және өзара
тәуелді, жиынтығында баскару объектісінің алдында тұрған кешенді
міндеттерді шешуге мүмкіндік беретін әдістердің мынадай топтары
қабылданған: экономикалық әдістер, әкімшілік (ұйымдастыру - өкім беру)
әдістер және әлеуметтік–психо-логиялық әдістер. Бұлардың әрқайсысында
басқару объектісіне ықпал жасаудың белгілі бір сипаты бар және олардың
жиынтығы кешенді жүйені құрайды.
Pro-авто журналы басқару құрылымы келесідей формада белгіленген:
Атқарушы директор – кәсіпорынының барлық өндірістік – шаруашылық
қызметіне басшылық етеді. Директорға: техникалық директор, президент
кеңесшісі, бас бухгалтер, заң бөлімінің басшысы, бас бухгалтер, заң
бөлімінің басшысы, экономика бөлімінің басшысы, бас агроном, маркетинг және
коммерция бөлімінің басшысы, кадрлар бөлімінің басшысы бағынады.
Техникалық директор – негізгі өндірісті және көмекші цехтардың
жұмыстарын қадағалайды.
Бас бухгалтер – шаруашылық жұмысының қаржы және бухгалтерлік есеп
мәселелерін жүргізетін директордың көмекшісі қызметін атқарады. Бас
бухгалтер шикізаттың, материалдардың, дайын өнім және оның сатылуын
бақылайды. Бас бухгалтерге еңбек ақыны есептеумен айналысатын есептік бөлім
және орталық бухгалтерия бағынады.
Заң бөлімінің бастығы – заң бөлімін басқарады, кәсіпорынның заңды
-құқықтық мәселелерімен, келісім шарттарды, бұйрықтар, еңбек және
өндірістік тәртібін қадағалайды.
Экономика бөлімінің бастығы – Pro-авто журналы экономикалық жұмысын
басқарады. Бұл бөлім өнімді өндеу бағасы бойынша көптеген қызмет түрлерінің
статистикалық және өндірістік есепті құраумен айналысады.
Маркетинг және коммерция бөлімінің бастығы – өткізу және жабдықтау
бөлімдерінің жұмыстарын қадағалайды. Жабдықтау бөлімі қосымша
материалдармен, техникамен, құралдармен қамтамасыз етуді қадағалайды.
Өткізу бөлімі – дайын өнімді өткізуді ұйымдастырады.
Кадрлар бөлімінің басшысы – кадрлар бөлімінің жұмысын басқарады. Бұл
бөлім жұмысшылардың жеке құрылымының есебін жүргізеді. Кадр бөліміне
жұмысшылардың жұмыс уақытысының есебін жүргізетін өткізу бюросы бағынады.
Кәсіпорынның негізгі мақсаты – жоғары сапалы өнімдерді ұсына
отырып,отандық нарықты жаулап алу, рухани және материалдық мінез-құлқын
қанағаттандыру мақсатында адамдарға қуаныш әкелу болып табылады.
Яғни,кәсіпорын өндірушілері әлемдік стандартқа сай ақпаратты тарату
жұмыстарын жүргізу және келесідей қызметтерді жоспарлауда:
- тұтынушылардың күтілімін арттыру;
- нарықта бірінші болу,нарық мүмкіндіктерін құру және жаулап алу;
- тұтынушыларға тауардың сапасына кепілдік беру;
- қоршаған ортаға бизнестің негативті ықпалын үнемі төмендеуін алдын
алу;
- заңдардағы барлық бизнес элементтеріне,табиғатты қорғау қызметіне
және еңбектің қауіпсіздік шарттарына сәйкес келуі;
- жоғары класстағы мамандарды қызықтыру, масштабын кеңейту және
сақталуын қамтамасыз ету;
- бизнестің жоғалуын алдын алу және қауіпсіздікті қамтамасыз ету
[10, 98б.].
Төмендегі кестеде Pro-авто журналының техника-экономикалық
көрсеткіштері келтірілген.

2-кесте – Pro-авто журналының техника-экономикалық көрсеткіштері

№ Көрсеткіштер өлшем 2007ж. 2008ж. 2009ж. Ауытқу
бірлігі (+;-)
1 Нақтылы бағада мың.тг 725640 672791 1212097 486457
тауарлы өнім:
2 Салыстырмалы мың тг. 8790268 7207996 10260324 1470056
бағадағы тауарлы
өнім
3 Еңбеккерлер саныадам 11 12 12 1
4 Еңбек ақы қоры мың тг. 160465,3 182488,6 243446,8 82981,5
жұмысшылар мың тг. 130715,2 149535,9 201026,8 70311,6
5 1еңбеккердің теңге 11910 13540 17160,0 5250
орташа айлық
еңбек ақысы
1 жұмысшының теңге 10870 12390 15740,0 4870
6 Еңбек өнімділігі
1 еңбеккердің мың тг. 646,16 599,1 1025,5 379,34
1 жұмысшының мың тг. 724,2 668,8 1139,2 415
7 Негізгі қолардыңмың тг. 1138662 1141886 1191377 52715
жылдық құны
8 Өндірістік мың тг. 1117226 1120679 1180666 63440
қорлар
9 Қор қайтарымы тгтг 0,64 0,59 1,02 0.38
10 Өзіндік құн ТӨ мың тг. 762216 558965 1097361 335145
11 1 теңгеге шығын теңге 1,05 0,83 0,90 -0,15
12 Өнімді өткізудентеңге 824375,131700449,0 1274649,341450274,2
түскен табыс
13 Өткізілген теңге 715167,13 598189,0 1122768,758407601,6
өнімнің өзіндік
құны
14 Жалпы кіріс теңге 109207,983102260,0 151880,583 4267,6
15 Нақтылы бағадағытеңге 36025,979 20116,0 2822,338 38348,32
ТӨ түскен таза
табыс (шығыс)
16 Табыс (шығыс) мың тг. 36576 113826 114736 151312

Сонымен, Pro-авто журналы техника-экономикалық көрсеткіштерін
талдайтын болсақ, есепті жылмен өткен жылды салыстырғанда тауарлы өнім
көлемі 486457 мың теңгеге артқан. Ал сатылған өнімнің өзіндік құны 2008
жылы 598189,0 болса 2009 жылы 1122768,758 мың теңге болды. Яғни,ол 87,69 %-
ға артты. Яғни, бұл салыстырмалы бағамен тауарлы өнімнің артуына
байланысты, сонымен ол есепті жылмен өткен жылды салыстырғанда 3052328 мың
теңгеге өсті. Кәсіпорынның еңбеккерлер саны есеп беру жылы базистік жылға
қарағанда 59 адамға көбейген. Соның ішінде жұмысшылар саны 58 адамға, яғни
5,3 %-ға көбейген [11].
Pro-авто журналы еңбек ақы қоры 2007 жылы 160465,3 мың теңгеден 2009
жылы 243446,8 мың теңгеге дейін өскен. Соның ішінде жұмысшылардың еңбек ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.