Баланың мектепке дайындығының кейбір психологиялық аспектілері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе . . . 3

І бөлім. Мектепалды даярлықтың теориялық негіздері

1. 1 Қазіргі ғылыми- педагогикалық әдебиеттерде мектепалды даярлықтың мәселелері . . . 5

1. 2 Баланың мектепке дайындығының кейбір психологиялық аспектілері . . . 14

ІІ бөлім. Мектепалды даярлық топтарында математиканы оқытуды ұйымдастыру

2. 1 Мектепалды даярлық таптарындағы оқушыларды қарапайым математикалық түсініктермен таныстыру . . . 21 2. 2 Қарапайым математикалық түсініктерді оқытудың әдіс- тәсілдері . . . 30

Қорытынды . . . 35

Әдебиеттер тізімі . . . 37

Қосымша . . . 38

Кіріспе

Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін реформалау барысында әрбір баланы мектептегі оқу мен қатынас ортасы өзгеру жағдайына еркін араласатындай етіп дайындау- аса маңызды міндет. Болашақ бастауыш сынып мұғалімі ретінде осы міндеттің орындалу барысын зерттеу, оны орындаудың тиімді жолдарын іздестіру мақсатында мен «Мектепалды даярлық топтарында математиканы оқытуды ұйымдастыру» тақырыбын курстық жұмыс ретінде таңдап алдым.

Қазіргі мектептің бірінші сыныбына келген балалар ерік- жігері күшті, еңбексүйгіш қасиеттері мол, жұмыс қабілеттері жоғары, арнайы білімдік және икемділік сипаттары көзге түсерліктей болуы қажет.

Мектепке дайындық мәселесі Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына 2030 жылға дейінгі Жолдауы тұрғасынан айрықша мәнге ие болады. Бұл құжаттама білім беру ісі республика дамуындағы басым бағыттардың бірі ретінде көрсетілгені белгілі. Қазақстан Республикасы «Білім туралы» Заңының жаңа редакциясы мектепке дайындықты баланың жеке басын дамытуға, денсаулығын нығайту және мектепке оқуға лайықты дайындалуына бағытталған біртұтас білім беру жүйесінің бастапқы баспалдағы ретінде қарастырған.

Мектепке дейінгі білім беру саласының алғашқы сатысы мектепке дейінгі ұйымдарда жүзеге асырылатыны бәрімізге мәлім. Алайда, материалдық базаға сәйкес бөбектеріміз толық балабақшамен қамтылмайды. Сол себепті мектепке дайындығы әртүрлі бүлдіршіндер келіп қадам басады. Бүлдіршіндердің психофизиологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, білімділік, икемділік дағдыларын 6- жастағы балалардың жас ерекшеліктеріне сай етіп, білімнің тұңғиық теңізіне қадам бастыру мектепалды даярлық топтарының оқытушыларына жүктеліп отыр.

Нысана - Педагогика пәні.

Зерттеу нысаны - Мектепалды даярлық тобының теориялық негіздері және мұғалім жұмысының мазмұны.

Зерттеу пәні - Мектепалды даярлық тобы.

Зерттеу мақсаты - Мектепалды даярлықтың теориялық негізін меңгере отырып, мұғалім жұмысының мазмұнымен танысу. Мектепалды даярлық тобы мен бастауыш буын арасында сабақтастықты ескеріп, оқушыларды оқу жұмысына дайындаудың тиімді әдіс- тәсілдерін қарастыру.

Зерттеу міндеттері - Мектепке дайындықтың ерекшелігі бұл кезеңде баланың адамгершілік қасиетерінің, білімділік дағдылары мен икемділіктерінің негізгі қалыптасатындығында, білуге, үйренуге деген құштарлықтарының жоғары дәрежеде болуында. Сондықтан балалардың білімдерін жинақтау мен жүйелеу, балалардың айналадағы құбылыстар туралы негізгі түсініктері мен қарапайым ұғымдарын қалыптастыру. Мектепке дайындық барысында балалар оқу ісіне машықтануға, қимыл- әрекеттерінің ықтиярлы басқарылу қабілетін, ақыл- ой еңбегінің мақсаткерлік дағдысын қалыптастыруға тиіс. Сөйтіп, бала мектепте оқудың жаңа жағдайларына еркін ене алатындай дайындықтан өткізу.

Міндеті:

Мектепалды даярлық тобының теориялық негізін меңгеру, жинақтау.
Мектепке дейінгі тәрбие мұғалім жұмысының мазмұнымен танысу.
Оқушыларды оқу жұмысына дайындаудың тиімді әдіс- тәсілдерін қарастыру.

Болжам - Мектепалды даярлық тобы мен бастауыш буын арасында сабақтастықты ескеріп, бүлдіршіндерді оқу жұмысына дайындаудың әдіс- тәсілдерін үйрену.

Методология - Мектепалды даярлық топтарының оқытушыларына қойылатын талаптарды, мақсаттарды, жүктемелерді нақты таныстыра отырып, оны орындау барысындағы тиімді жаңа педагогикалық технология-ларды оқушыларды дайындау барысында қолдану тәсілдерін көрсету.

Сонымен, қорыта айтқанда мектепке дайындық баланың қоршаған ортамен қарым- қатынас жасауына қажетті арнайы білімінің, икемділіктерінің қалыптасуын қамтамасыз етуге тиіс.

І бөлім. Мектепалды даярлықтың теориялық негіздері

1. 1 Қазіргі ғылыми- педагогикалық әдебиеттерде мектепалды даярлықтың мәселелері.

Болашақ ұрпақтың танымдық белсенділігін дамыту ақыл-ой
тәрбиесінің бір міндеті ретінде күні бүгінге дейін күн тәртібінен түспей
келеді. Ақыл-ой тәрбиесінің бұл аспектісі баланың ойлау операциясының,
танымдық процестерінің және қабілетінің дамуына тікелей байланысты. 6-7
жастағы баланы оқу - тәрбие процесінде дамыту мәселесінде басты рөлді ең
алдымен баланың өздігімен әрекеті және танымдық белсенділігі атқарады.
Ғалымдар С. Л. Рубинштейн, Д. П. Годовикова, Т. А. Куликова, А. И. Сорокинаның еңбектерінде 6-7 жастағы балалардың білуге құштарлығыньң, танымдық қызығушылығының, коммуникативтік сұрақтары, танымдық түрткісінің дамуы танымдық белсенділігінің көрсеткіштері ретінде атаған. А. Л. Усова өзінің «Балабақшадағы оқыту» атты еңбегінде мектепке дейінгі балалардың оқу әрекетіндегі танымдық белсенділігіне байланысты үш деңгейге бөлген теориясын басшылыққа алуды ұсынды.

Бұрынғы кездері- ақ А. П. Усова атаған үш деңгейді есепке ала отырып, 5-6 жастағы балалардың танымдық белсенділігін дамыту балабақшадағы педагогтардың үлесіне тиіп, ұйымдастыру шеберлігімен тікелей байланысты болса, 1999 жылдан бастап ол жастағы балалар балабақша бөбектерінен бөлініп мектептегі мектепалды даярлық тобының ұстаздарына жүктеліп отыр. Сондықтан бүгінгі күні педагог- тәрбиеші мамандарына түпкілікті білім беруімен қатар, кәсіби іс-әрекеттің ғылыми негіздерін практикада қолдануға, практикалық біліктілік пен дағдыны қалыптастыруға ерекше көңіл бөлуде. Оның дәлелі ретінде Қазақстан Республикасының Білім туралы заңының 22-бабында (1999), Балаларды міндетті мектепалды дайындау тұжырымдамасында (2000) кадрларға қойылатын талаптар атап көрсетілді.

Балалардың мектепке дайындық ісін ұйымдастыруда дидактикалық жетекші басты қағидалар басшылыққа алынады; бұл қағидалар 5-6 жасар балалардың психофизиологиялық ерекшеліктері мен мүмкіндіктеріне сәйкестендірілуге тиіс;
Білім, икемділік және дағды мақсаттық нысана ретінде ғана емес, жеке адамның толымды дамуының амалы ретінде қалыптастырылады;
Тәрбиелеу мен оқытуда балалардың жасы мен даралық ерекшеліктерін ұштастыра қарау қағидасы; бұл қағида балалардың қалыпты сезімталдық күйлері мен толымды психикалық дамуларын қамтамасыз етеді;
Мектепке дайындықтың мақсаты- баланың тән саулығы мен психикалық саулығына, сезімталдық көңіл- күй дұрыстығына қамқорлық;
Балалардың дербес, баланың даралық және бірлескен іс- әрекетін тиімді үйлестіру қағидасы; «баланың жуық арада дамуына» көз жібере отырып, балаға жекелей әсер ету мүмкіндігін жүзеге асыру;
Баланың шаршауы мен жалығуын болдырмау үшін және оқытудың дамытқан сипатын қамтамасыз ету мақсатында оған оңтайлы жүктеме ойластыру қағидасы;
Баланың мектепке дайындығы үлкендер мен бүлдіршіндердің өзара бейімделген түсіністік қағидасы бойынша жүру керек;
Мектепке дейінгі білімнің мазмұны Қазақстанның қоғамдық дәстүрлерімен үйлеседі және жалпы адамзаттық (дүниежүзілік) мәдениетке бағдарланады;
Отбасы мен балабақша арасында сенімділік, іскерлік байланыс орнату, ұстаздар мен ата- аналардың ынтымақтастығы; бұл қағида балаларды оқыту мен тәрбиелеудің үздіксіздігін, баланың мектепке лайықты дайындығын қамтамасыз етеді;
Балалардың мектепке дайындығы оқу- тәрбие ісін, мектепке барар жастағы балаларға тән әрекеттерді (ойын, қолөнерге машықтану, бейнелеу өнері, саз өнері, театрландырылған көріністер т. б) ширақ-серпінділікпен ұйымдастыру арқылы жүзеге асырылады;
Баланың бейімділігін, қаблеттілігін, қызығушылығын ескере отырып, оқыту ісін саралау қағидасы;
Қазақстан Республикасының жалпы білімдік мектебінің оқу бағдарламалары мен мектепке дайындық бағдарламасының сабақтастық қағидасы.

Ең басты талап баланың бақыты мен тағдырына жауапкершілікпен қарап, дене физиологиялық, психологиялық даму заңдылықтарын түсіну. Түсініп қана қоймай жалпы мәдениетін және кәсіби біліктілігі мен даярлығын жетілдіру қажет. Ол үшін балаларды қабілеттері бойынша, олардың жеке ерекшеліктері білімдерінің негізіндегі психологиялық дайындығы бойынша іріктей білу керек. Психологтар Д. В. Эльконин, В. В. Давыдов, Л. И. Божович, Л. Л. Венгерлердің зерттеулері 5-6 жасар мектеп жасына дейінгі балалардың басым көпшілігінің мектептегі жүйелі оқытуға жантанымдық дайындығы жетіспеушілінің жиі кездесетінін көрсетті. Неміс, чех, болгар, румын, француз авторларының мәліметі бойынша олардың саны 5% тен 33% -ке дейін жетеді. Осынған орай мұғалімдер мен психологтар екі міндетті шешуі тиіс. Біріншіден, оқуға «психологиялық дайын» балаларды анықтау, екіншіден, тәрбиенің кемістігін жою мақсатымен белгілі параметр бойынша қажетті психикалық даму қажеттілгінің жетіспеушілігі бойынша іріктеу.

Қазіргі уақытта «мектепке дайындықты» анықтау бағытындағы тест түрлері өте көп, бірақ жантанымдық даму дәрежесінің диагностикасына бөгет болатын, сәбилік шақ бойынша орташа есептеудің жетіспеушілігі ерекше сезіледі.

Берілген жұмыста, ғалымдардың пікірінше, 6- 7 жастағы балалардың «мектепке даярлық» контесінің даму, дәрежесін экспрестік- зерттеу әдістерінің неғұрлым тиімді түрлері келтірілген.

Әдіс Санк- Петербургте 500 балалармен жүргізіліп тексерілген. Стандартталған әдістерде, психикалық дамуды бағалау 6- 7жастағы балалардың жеке ерекшеліктерін есепке ала отырып, даярлық тобына топтау және іріктеу әдіснамасы негізделеді.

Бұл әдіснаманы топтық, сондай- ақ жекелей тест өткізу үшін де қолдануға болады. Тест тапсырмалардың бірнеше түрін атауға болады. Мысалы:

Филипиндік тест. Н. И. Озерецкийдің ұсынған қарапайым тапсырмалары кіреді. Бұл баланың қаншалықты қарапайым түсініктерді түсінетіндігін, қабылдау дәрежесін тексеруге мүмкіндік береді.

Ұсынылған әдіснама танымдық қабілеттер дамуының дәрежесі мен қол буындары қимылдарының сәйкестігі анықталады. Ол үшін балаға екі шеті 1 мм арақашықтық түзуімен шектелген диаметрі 5 см дөңгелек қию ұсынылады. Тапсырма орындауға 1 минут беріледі. (Солақай балалар бұл тапсырманы сол қолымен орындайды. Бұл іс қағазында көрсетіледі. ) . тапсырманы орындалуына байланысты дәрежелерін анықтайды. Бұл тест«Дөңгелекті қию»деп аталады.
Жыланша. Қимыл жылдамдығын және қол буындарының координациясының даму дәрежесін анықтау. Тесттің шарты бойынша балаға, «жыланша» неғұрлым көп нүктелер салып «былғау» (яғни дөңгелектер ішін нүктелеу) .

Ерікті әрекет даму дәрежесін (өзінің әрекеттерін ырықты басқару іскерлігі) және ырықты зейін диагностикасы үшін А. Вагнер мен В. Холмовскаяның жасаған, Векслердің «Шифровка» тесті мен «Өрнек» әдіснамасын қолдану ұсынылады.

Зейіннің ырықтылығының даму дәрежесі мен қимылды көру координациясын анықтау үшін жүргізілетін тест«Шифровка»деп аталады. Зерттеулінушілерге қарындаш беріп: «Бұнда қара. Сен жұлдыз, дөңгелек, үшбұрыш т. б кескіндерді көріп тұрсың. Үлгіге қара. Дөңгелекте қандай белгі салынған? (екі сызық) . Бірінші дөңгелекті толтыр. Екінші кескін- жұлдызшы. Үлгіге қара. Жұлдызшыда не бейнеленген? (таяқша) . Жұлдызшыны толтыр», - деп тапсырмалар беріледі. Орындалуға байланысгы балалардың зейіндерінің ырықтылығының даму дәрежесін анықтайды.

«Лабиринт-1». Қолдың динамикалық даму дәрежесін анықтау. Зерттелінушіге лабиринттің барлық иректерін, оның «қабырғасына» (шеткі түзулер) «тигізбей» үздіксіз сызық жүргізу ұсынылады. Екі лабиринттің сызықтарын үздіксіз жүргізуге 1 мин. 30 сек. беріледі.

Даму және мектептегі оқуға дайындау тесттерінің мазмұнына қысқаша тоқтала кетсек:

Филипиндік тест, (морфологиялық дайындық) .
«Озерецкий шеңберін қию».
«Озерецкий лабиринт» (психомоторлық «пісіп жетілу») .
«Озерецкий змейкасы»
«Шифровка» (Векслердің тесті) ерікті қимылдардың даму дәрежесі мен зейіннің ырықтылығы.
«Өрнектер».
«Жетіспейтін бөлшектер» (зейіннің дамуының дәрежесі) .
«Лабиринт» (Векслердің субтестері) .
«Төртінші артық» (ойлаудың түрлері және интеллектуальды ерекшеліктер) .
«Танграм №7 жэне №10»
«Интервью».
«Сандар» (есті зерттеудің көру тәсілдері)
«Нүктелер»
«Сөздер» ( есті зерттеудің есту әдістері)
«Буындар».

16. «Суретші» (қиялдың ерекшеліктері) .
17. «Лесенка», «Баспалдақ».

Міне, осы тест тапсырмаларын орындата отырып, олардың мінез- құлқын, зейіннің ырықтылығын, қиялының дәрежесін, есту, көру _, ойлау қабілеттерінің дәрежесін, қимыл, іс- әрекеттерін, икемділіктерін зерттейді. Зерттеу нәтижесін төмендегідей кестеге түсіреді.

№

Зерттеулерде қолданлған тестер

№: 1

Зерттеулерде қолданлған тестер: Дөңгелекті қию

А: Артта қалушылық

В: Тигізу жоқ

С: Тигізу бар

Д: Шектен шығу

Е: Талаптың орындалмауы

№: 2

Зерттеулерде қолданлған тестер: «Лабиринт»

А: 1- қатеге дейін

В: 2 қате

С: 3-5 қате

Д: 6-8 қате

Е: 9- дан көп

№: 3

Зерттеулерде қолданлған тестер: «Жыланша»

А: 34 ұпайдан жоғары

В: 27- 33 ұпай

С: 18- 26 ұпай

Д: 12- 17 ұпай

Е: 11 ұпайға дейін

№: 4

Зерттеулерде қолданлған тестер: «Шифровка»

А: 24 ұпайдан көп

В: 18- 23 ұпай

С: 12- 17 ұпай

Д: 8- 11 ұпай

Е: 7 ұпайға дейін

№: 5

Зерттеулерде қолданлған тестер: 1- өрнек

А: қатесіз

В: қатесіз

С: 1-4 қате

Д: 5-7 қате

Е: 8 қатеден көп.

№: 6

Зерттеулерде қолданлған тестер: 2- өрнек

А: қатесіз

В: қатесіз

С: 1-2 қате

Д: 3-4 қате

Е: 8 қатеден көп

Зерттеу барысында кестеге түсіре отырып, мінез- құлқын, зейіннің ырықтылығын, қиялының дәрежесін, есту, көру _, ойлау қабілеттерінің дәрежесін, қимыл, іс- әрекеттерін, икемділіктерін анықтап. Нәтижесін шығарған соң, ақылдаса отырып топтауға мүмкіндік алады.

Зерттеулер баса назарын балалардың психологиялық дайындығына аудара отырып, олардың дайындық деңгейлеріне қарай топтап бөлгенді жөн көреді. Шынымен де, мектепалды даярлық тобының өзіне балалардың әртүрлі дайындық деңгеймен келетінін байқаймыз. Мектепалды даярлық топтары мемлекет тарапынан тегін білім алуды қамтамасыз етеді, ал мектепке дейінгі балабақшалардағы дайындыққа келер болсақ, барлық балаларды балабақшамен толықтай қамтылды деп те айта алмаймыз. Қазақстан мемлекетінің 2005- 2010 жылға арналған білім бағдарламасы үш жасқа толған балаларды балабақшамен толық қамтуды жоспарлаған болатын. Алайда, материалдық базаға сәйкес бұл жоспар дер кезіңде іске аспай жатыр. Міне, осыдан келіп мектепалды даярлық тобына психологиялық болсын, білімділік жағынан болсын дайындықтары әртүрлі балалар келіп түседі.

Міне, осы мәселелерді қарастыра, бір- бірімен тәжірибе алмастыра отырып, балаларды мектепке дайындауды жетілдіру мақсатында халықаралық конференциялар өтіп отырады. Сол конференциялардың бірі-2005 жылдың 14-16 кыркүйегі арасында Қостанай қаласында ҚР Білім және ғылым министрлігінің жоспары бойынша «Мектепалды дайындыққа- 5 жыл: түйінді мэселелер және болашағы» атты халықаралық конференция.

Конференция жұмысына Ресей, Беларусь, Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан делегациясы, ЮНЕСКО, ЮНИСЕФ өкілдері, «Step by step» Республикалық білім орталығының, Қазақ білім беру академиясының, Республикалық білім беру жүйесіндегі жетекші және ғылыми- педагогикалық кадрлардың біліктілігін арттыру институтының өкілдері қатысты. Конференция бағдарламасында Ресей, Беларусь, Өзбекстан, Тәжікстан, Қырғызстан оқытушылары мен ғалымдары, сонымен қатар, Қазақстанның барлық облыстары мен Астана, Алматы қалаларының өкілдері «Мектепке дейінгі баланың лайықты өмір бастамасын қамтамасыз ету» мәселері бойынша баяндамалар жасады. Мектепалды дайындығы тәжірибелерінен материалдар жариялады. Республикадағы мектепалды балалардың білім деңгейін көтеру мақсатында түрлі тақырыпта қызықты сұхбаттар өткен болатын.

Осы конференцияда мектепалды оқушылардың білім деңгейін көтеру мақсатын алдыға қоя отырып, талаптарын ескеріп, оны жүзеге асыру үшін физиологиялық даму жақтарын байланыстыра ең әуелі баланың дамуының психологиялық ерекшеліктерін ескеруді қажет деп тапты. Себебі: мектеп жасына дейінгі кезеңде бала ағзасының дамуы қарқынды түрде өтеді. Бала организмінің жалпы өсуімен қатар жекеленген мүшелерінің анатомиялық түрде дамуы, олардың функцияларының жетілуі де байқалады. Сондай- ақ баланың бұлшық еттері әрі қарай қалыптасып, тыныс алу, қан айналу жүйелері дамып, ми салмағы 1100- 1350- 1500 граммға дейін өседі. Үлкен ми сыңарларының қабықтарының реттегіш ролі, ми қабығы астындағы орталықтардың бақылау ролі артады. Шартты рефлекстердің пайда болу жылдамдығы артып, -2 сигнал жүйесі қарқынды дамиды.

3 жастан 7 жасқа дейін көру, есту, тері- қимыл сезгіштігі едәуір жоғарлайды. Көргіштігі артып, түстердің түрін ажыратулары жоғарылап, фонематикалық және жоғары дыбыстарды естуі дамиды. Осыған сәйкес олардың қабылдауында, олай болса ойлауында ерекшеліктер пайда болады. әрқайсысына тоқтала кетсек:

Қабылдауы:

Қабылдаудың дамуы үшін сенсорлық эталондар жүйесін меңгерудің зор ролін А. В. Запорожец және оның қызметкерлерінің еңбегі дәлелдеді. Сенсорлық эталондарға - спектр түстері (7 негізгі түс), геометриялық формалар (үшбұрыш, төртбұрыш), музыкалық дыбыстар (до, ре, ми), тіл фонемалары жатады. Үшбұрыш- үй сияқты, дөңгелек- доп тәрізді, қызыл-шие. Егер бүлармен арнайы таныстырмаса, баланың теңеулері де эртүрлі деңгейде болады.

Қабылдаудың дамуына байланысты ойлау әрекеттері дамиды. Олардың эстетикалық қабылдауы музыка, сурет салуға байланысты дамиды. Қабылдаудың дамуына байланысты ойлау әрекеттері дамиды. Балалардың қабылдауы сәбилік шақта ойлау заттық (құралдық) негізде болса, енді ол практиканы қолданбай тұрып, ой елегінен өткізуге машықтанады.

Ойлау формалары: ұғым, пікір, ой қорытындысы ойлаудың сөздік формаларының дамуы сөз бен практикалық іс- әрекеттің өзіндік қатынасының өзгертуінен туады. Егер де ерте сәби шақта іс- әрекет кезінде сөйлеу орын алса, ал енді алдын- ала сөйлеуі қалыптасады. Алдымен, бала іс-әрекетін сөйлеу арқылы жоспарлай алады, кейіннен істелетін жұмысты тек пікір айту түрінде ауызша істей алуға келеді. Бұның өзі баланың логикалық (жүйелі) ойлай алуына әкеледі. (Мысалы: суға салған әртүрлі заттардың қасиеттері туралы) пікір айта алуы балада абстрактылы (жалпылама) ұғымдар қалыптасты деген емес (ол әлі ерте), бұл жерде оның бейнелік жағы басым.

Бала қабылдауының ерекшеліктеріне тоқтала кетейік. Біз сенсорлық эталондар бала қабылдауын тәртіпке келтіріп, қабылдауға жеңілдік туғызады дедік.

Мектеп жасына дейінгілер уақытты және кеңістікті қабылдауда көп қиналады. «Оң қол», «Сол қол» дегенді шатыстырады, фигуралардың суретін салуда көлем, бұрыш, енінің өзара кеңістіктегі арақатынасын ажырту қиынға түседі. Ал, уақыт жайында «кеше, бүгін, ертең, арғы күні» осыларды шатыстырады. Мысалы, «біз кеше барамыз» деуі әбден ықтимал. Әсіресе ертеңгісі, түс, кеш үғымдарын шатастырады.

Зейіннің тұрақтылығы

5-6 жастағы 30-40 мин, 6-7 жаста 1-1, 5 сағат. Арнайы есте қалдыру аз. Тек нақты бейнелерді, суретке түсіргендей есте сақтауы «Эйдитикалық ес» деп аталады.

Қиялы.

Ойын, ертегі негізінде қалыптасады. Балалардың қиялы жан- жақты, шашыраңқы болып келеді.

Жалпы педагогикалық- психологиялық зерттеулерге жүгінсек, баланың мектепке дайындығы үш астардан тұрады: денелік, арнаулы және психологиялық. Әрқайсысын саралап айтсақ, оқуға психологиялық дайындық- көп қисынды үғым. Ол білім мен үйренудің тұтас, барлық негізгі құраушылары қатысатын құрал ретінде қарастырылады. Баланың психикалық жетілуін, мектепте оқуға дайындығын әуендік, еріктік интелектуалдық, әлеуметтік және сөздік дайындығынан көруге болады. Әуендік дайындық жағымды эмоциялық орнықтылықты, мектептегі сабақтарға оң қатынасты, «оқушының ішкі тұрғысы» қалыптастыру, яғни баланың оқушының өзіне елестетуі, жаңа әлеуметтік жағдай және онымен байланысты міндеттерді қабылдауы. Еріктік дайындық (өзін-өзі қалыптастыру) - бұл баланың тыңдай білуі, түсінуі, ереже бойынша жұмыс істеуі. Интеллектуалдық дайындық мектепке дейінгі баланың ойлауын дамыту деңгейімен тікелей байланысты. Бастауыш мектепте жақсы оқуға негіз болатын 6-7 жасар бала мектепке барар алдында көрнекі- әрекеттік ойлау қабілеттілігі құрылуы тиіс. Әрі қарай ол білім негізі болып қалыптасады. Көрнекі - әрекеттік ойлау дәрежесі жоғары бала, көрнекі үлгімен жұмыс істегенде, заттардың кейпімен, мөлшерін ұйқастырғанда қойылған міндеттерді шешуде тиімді әрекеттердің барлық түрін орындап шығады. Ойлау дайындылығы баланың жан- жақтылығымен нақты білім қорын ғана қарастырмайды, сонымен қатар оқу әрекеттеріне тиімді танымдық қызметтерді құруды қамтиды. Мектепте оқытуға әлеуметтік дайындық- бұл баланың ұйымда жұмыс істей білуі, жолдастарымен араласуы, басқа балалардың ойымен санасуы.

Балалардың психологиялық, әлеуметтік дайындығы өздігінен біз ойлағандай оңайлықпен нәтижелі болмайды. Себебі бала дамуының екінші шыңы алты жастан басталатын көрінеді. Олай болса алты жасар бала- алғыр бала. Ол шапшаң қабылдағыш, елгезек, зерек бала. Бірақ олардың есте сақтау қабілеті төмен, сондықтан ұмытшақ келеді. Қабылданған информациясы зейіннің тұрақсыздығынан тез өшіп қалады. Балаға берілетін информация олардың талап- тілегін қанағаттандыратындай, ерекшеленген, іріктелген

болмаса, субьект тез жалығады да одан бас тартады.

Сондықтан берілетін түсінік, мағлұматтар олардың жас, психофизиологиялық ерекшеліктеріне қарай мөлшерленіп, өлшемі дәл анықталғаны абзал.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.