Инновация процесін басқару жүйесінің ерекшелігі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 88 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, өспелі глобализация және қатаң бәсекелестік жағдайларында экономиканың дамуы айтарлықтай дәрежеде инновациялық және өндірістік инфрақұрылымның дәрежесіне, қазіргі ғылым, технология мен техника жетістіктерін қолдану дәрежесіне тәуелді.

Қазіргі әлемдік экономикада инновацияның алар орны орасан. Инновациялық тәжірибені өндіріске қолданбастан бәсекеге қабілетті өнім алу мүмкін еместігін дамыған елдер ертерек түсініп, бар күшті осы салаға жұмсауда. Осыған байланысты нарықтық экономика кезеңінде бәсекелестік күресте инновация өнімнің өзіндік құнын азайту, инвестиция ағынын арттыру, өнім өндірушінің имиджін қалыптастыру және жаңа нарықтарды бағындырудағы аса тиімді әрі таптырмас құралға айналады.

Шетелдік тәжірибе дәлелдегендей, нарықтық экономикасаның субъектісі ретінде мемлекет өз әлеуметтік-экономиалық көрсеткіштеріне жету үшін ғылыми және инновациялық қызметті реттеуге қатысады. Ғылымның артықшыл бағыттарын таңдау жаңа білімдерді алу мүмкіндіктерін бағалаудан және елде қойылған міндеттерді шешуге қабілетті ғалымдардың шолуынан шыға, тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамудың анықтаушы факторы ретінде технологиялардың ғылыми негіздерін өңдеу қажеттілігі күшінде жүргізілуі керек. Фундаменталды зерттеулердің бағыттары аса перспективті жарынды бағыттарға сәйкесітігіне тұрақты мониторингті талап етеді, әлемдік ғылымның даму үдерістерін және елдің стратегиялық басымдықтарын ескерумен Қазақстан әлемдік дәреже нәтижелеріне жете алатын проблемалар өзекті болып табылады. Жоғарыда айтылғандарға сәйкес, дипломдық жұмыстың мақсаты нарықтық экономика жағдайларындағы ииновациялық даму ерекшеліктерін ескеру, инновациялық кәсіпкерліктің маңызды принциптерін, әдістерін, амалдарын баяндау, сонымен қатар отандық инновациялық кәсіпкерліктің қызметін дамыту болып табылады.

Осы жұмыстың негізгі міндеттері:

1. Инновациялық кәсіпкерліктің теориялық негіздерін қарастыру.

2. Қазақстандағы инновациялық кәсіпкерліктің жағдайын талдау.

3. Нарық жағдайында ұлттық инновациялық кәсіпкерлік жүйесін жетілдіру жолдарын қарастыру.

Бірінші тарауда инновацияның мәні мен маңызы, ғылыми-техникалық саясатты қалыптастырудағы инновациялық басқару мақсаты мен міндеті қарастырылады.

Нарық жағдайында инновациялық кәсіпкерліктің проблемаларына, Қазақстанның ғылыми-техникалық потенциалына, индустриалды-инновациялық стратегиясына бағалау екінші тарауда жүргізіледі.

Қазіргі кезде Қазақстанда инновациялық кәсіпкерлікке жете көңіл аударылмайды, сонымен қатар, ұлттық инновациялық саясат барынша жетілдіруді талап етеді. Сондықтан үшінші тарауда инновациялық қызметтің тиімділігін жоғарлату бағыттары, Қазақстан экономикасы жағдайында инновациялық кәсіпкерлік жүйесін жетілдіру жолдары ұсынылады.

Қазіргі Қазақстан экономикасы нарықтық қатынастардың қалыптасу үрдісінің жүруімен сипатталады. Қазақстанның аймақтық дамуы тар ішкі нарықпен, өндірілген өнімнің бәсеке қабілетсіздігімен, ғылыми- инновациялық потенциалдың төмендеуімен, тұрғындардың әлеуметтік дифференциясының тереңдеуімен, байланыстырылған ішкі факторлардан, сондай-ақ сыртқы факторлардан да, атап айтқанда, қарым-қатынастардың тиімді нышандарының жетілмегенінен, әлемдік бірлестіктің мемлекеттерімен инновациялық жобаларды бірг еіске асыруынан, нарық коньюктурасының тербелуінен тәуелді болады. Бұл заман талабы, өйткені жахандану үрдісінен ешкім тыс қала алмайды. Шаруашылық жүйесінде болсын, әлеуметтік салаларда болсын, әлем елдерінің бір-бірімен бәсекелестігі күшейеді, одан әрі күшейе түседі. Ал енді осыған қабілеті мол елдер ұтады, жоқтары ұтылады. Қай елдің болса да дүние жүзіндегі орны, экономикасының төменділігі, әлеуметтік жағдайының дұрыстығы бұлардың инновацияны дұрыс қолдануымен байланысты.

Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш тараудын, қорытындыдан тұрады.

Алғашқы тарауда инновациялық процестерді басқарудың теориялық аспектілері, инновация түсінігі, мәні, мақсаты және оның негізгі кезеңдері қарастырылған.

Екінші тарауда нарық жағдайындағы Қазақстан Республикасындағы инновациялық кәсіпкерлік процестерін басқару, Қазақстандағы экономиканың дамуына инновациялық кәсіпкерліктің әсері, индустриалды-инновациялық дамуды мемлекеттік реттеудің ерекшелігі, инновациялық үдерістердің жүзеге асыру барысы талданған.

Үшінші тарауда заманауи кәсіпорындардың инновациялық қызметін басқарудағы жаңа құрал ретіндегі Қазақстан Республикасында кәсіпкерлікті инновациялық негізде жүргізу бағыттары ұсынылған.

Дипломдық жұмысты орындаудың теориялық және әдістемелік негізі болып «2003-2015 жылдар Қазақстан Республикасының индустриялды-инновациялық даму стратегиясын бегіту туралы» бағдарламасы мен стратегия мәліметтері, оқулықтар, оқу құралдары, мерзімді басылымдар, интернет ақпараттары, зерттеу жұмысының нәтижелері болып табылды.

I ИННОВАЦИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТЕРДІ БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

1. 1 Инновация түсінігі, мәні, мақсаты және оның негізгі кезеңдері

Ғылыми-техникалық потенциал - кез келген мемлекеттің ұлттық байлықтың негізгі саласы. Барлық дамыған елдер тәжіриебесі көрсеткендей, экономикалық даму, көркейтудің негізгі жолы-ғылыми-техникалық және инновациялық салада лидер болу. Инновациялар мен жаңалықтар экономиканың құлдырауына төтеп беріп, ғылыми-техникалық прогрестін беделді түрде дамуына жағдай жасап, ұлттық экономиканың тиімділігі мен бәсеке қабілеттілігін жоғарлатады. Сондықтан бүкіл жүние жүзіндегі кәсіпкерлер инновацияларды тиімді басқару мен ұйымдастыруға көңіл бөледі. Ал мемлекет өз тарапынан ғылыми-техникалық және инновациялық даму саласында қолдау жасап, тиімді саясат жүргізіп отырады. Өйткені мемлекеттік ғылыми-техникалық және инновациялық саясат - ғылыми-техникалық жетістіктерді адам игілігі үшін пайдаланып, адамзат өмір сүруі үшін жағдай сапалы түрде жақсартуға бағытталған. Ал бұл бүкіл адамзат тіршілігімен шаруашылығының негізі, басты мақсаты.

“Инновация сөзі” 1440 жылдары француз тіліндегі “жаңғыру немесе жаңару” әлде “зат жасаудың жаңа жолы” деген мағыналарды білдіретін “innovacuon” сөзінен пайда болған.

Сонымен 1440 жылдары инновацияларға не қатысты болған? Неде болса, ол жаңалықтар бүгін адамзат өмірінен өзгертіп, оны жақсартқанға ұқсайды. А. Флемингтің бағалы антибиотик-пеницилинді пайдалануда іске асырады. XVIII ғасырда фота суреттің пайда болуы телефон, радио, персоналды компьютерлердің, жердің жасанды серіктерінің пайдаға жаратылуы бұл жетістіктердің бәрі де инновациялық прогрес нәтижелері.

Инновациялық менеджмент - бұл инновациялық процестерді, инновациялық қызметті және осы жұмыста қамтыған қызмет етуші дербес басқару ұйымдастырудың принцптері, әдістері мен түрлерінің жиынтығы. "Инновация" ағылшын тілінен аударғанда жаңалық енгізу, жаңашылдық деген ұғымды білдіреді. Яғни, жаңа өндірістік процесті, өнімді немесе қызметті игеру, қазіргі тілмен түсіндіргенде жаңалықты инвестициялау дегенге саяды. Ал тамыры теренде жатқан термин латын тілінде жаңару, өзгеру сөздерімен баламаланып, бұдан бұрын болмаған жаналық, қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандырудың жаңа әдісі деген түсініктерді береді.

Инновацияның кең мағынасын Б. Санто өзінің «Инновация экономикалық дамудың құралы ретінде» атты кітабында береді: «Инновация-бұл идеялар мен ойлап шығаруларды тәжірибелік қолдану арқылы өзінің белгілері бойынша жақсы технологияларды, бұйымдарды қалыптасуына әкелетін қоғамдық-техникалық-экономикалық үдеріс. Егер ол экономикалық табысқа, пайдаға бағытталатын болса, онда оның нарықта пайда болуы қосымша табысқа әкелуі мүмкін. Сондықтан инновация зерттеуден маркетингке дейінгі барлық қызмет түріндегі барлық аспектілерді қамтиды.

Қоғамдық мақсаттарды сипатай келе Б. Санто инновацияның келесі түрлерін ажыратады:

а) пайдаға бағытталған экономикалық (мысалы, экспортқа дәрілерді өндіру) ;

б) пайдаға бағытталмаған экономикалық (энергияны үнемдеу) ;

в) арнайы (мысалы, әскери, денсаулық сақтау, білім беру саласында) ;

Инновацияларды келесі мақсаттарға ұштастыруға балады:

1. міндеттердің жаңа техникалық шешімін табу-ойлап табуларды ашу;

2. ғылыми-зерттеушілік және тәжірибелі-құрылыстық өңдеуді өткізу;

3. өнімді сериялық өндіруін қалыптастыру;

4. өтімді ұйымдастыру және параллельді дайындау;

5. нарыққа жаңа тауарды енгізу;

6. өнімнің бәсекелік қабілетін арттыру және технологияларды үнемі жетілдіру арқылы жаңа нарықтарда тұрақтану.

Инновация қызметі фирманың маркетинг қызметінің органикалық бөлігін құрайды. Әсіресе бұл ғылым қажетсінетін өнімді өндірумен айналысатын фирмаларға тиесілі. Олар көбінесе ғылыми зерттеу техникалық конструкторлық жұмыстарға (ҒЗТКЖ) маркетингтік қызметімен тығыз қарым-қатынаста болады.

ҒЗТКЖ бөлімшесі тұтынушылардан шығатын идеялар мен зерттеулердің трасформаторлары болып табылады. Олар өнім бойынша маркетингтік бағдарламаларды қалыптастыруда белсенділік көрсетеді. Қажеттіліктерді зерттеу және ҒЗТКЖ арасында кері байланыс бар. Сол процессте ҒЗТКЖ-дың тұтынушылар талаптарын максималды ескеруі және жаңа бұйымды оптимизациялау мақсатында техникалық-экомикалық көрсеткіштерді түзетуі байқалады.

Инновациялық менеджмент, фирмалармен әртүрлі инновациялық стратегиялармен қолданылуы мүмкін.

1. Венчурлы (тәуекелді) фирмалар, яғни техникалық прогресске қатынасы байынша ілгері жылжыған фирмалар. Осындай фирмалар ойлап табуларды ғылыми ізденушілігін қынықтыруға және өсімге жұмыс істейді. Венчурлы фирмалар әдетте табысты фирмаларға жатпайды. Өйткені олар өнім өндірісін ұйымдастырмай, тек қана өзінің табылған жобаларын басқа эксплерент, патиент, виолент және коммутант фирмаларға береді. Әдетте венчурлы фирмалар ірі фирмалардың филиалдары болып табылады.

2. Эксплеренттер-бұл жаңа нарықтарда маманданатын немесе нарықтың ескі сегменттерін радикалды қайта құратын фирмалар. Олар ойлап табулар белсенділігінің максимумды циклдар этапының “аймағында” және өнімді бастапқы өндіруде жұмыс істейді. Қазіргі батыс экономикада барлық ірі ғылыми-техникалық жетістіктерінің түп тамырында венчурлы және эксплерентті фирмалар тұрды. Эксплерентті фирмалар саны жағынан кішігірім және табыссыз болып келеді. Венчурлы және эксплерентті фирмалардың менеджерлері эвристиканың, әлеуметтік психологияның, прогностиканың, дағдарыс теориясының негізін білуі қажет. Осы білімсіз фирмалардың табысты қызметі екі талай болып келеді.

3. Патиенттер - бұл нарықтың тар сегменттерінде жұмыс істейтін және тұтынушылардың спецификалық, өсетін және сәннің әсерінен, жарнамадан немесе басқа да құралдардан қалыптасқан талаптарды қанағаттандыратын фирмалар. Патиенттер өнім өндіруі өсетін этапында және бір уақытта ойлап табу белсенділігі төмендеген кезеңде қызмет атқарады. Патиенттің ғылыми-техникалық саясаты өнімді өндіріске қойылу мерзімі және өнімді одан алып тастау туралы шешімін қабылдауын талап етеді. Осындай фирмалардың өнім мөлшері және сапасы бойынша талаптар нарықтарда жеңіске жету проблемасымен байланысты. Сондықтан дағдарысқа әкелетін дұрыс емес шешімді қабылдау, осы фирмаларға тән. Осы фирмалардағы инновациялық менеджердің көздейтін басты мақсаты болып фирманың өмір сүруінде тәуекелін төмендету және қызметкерлердің жұмыс істеуі үшін жағымды жағдай қалыптастыру табылады.

4. Виоленттер - бұл ірі бизнес аймағында қызмет ететін және «күштік» стратегиясы бар фирмалар. Бұл ірі капиталы бар және технологияларды жоғары деңгеймен игерген фирмалар. Олар бағалардың орташа деңгейімен қанағаттанатын және сапасы бойынша «орташа» талаптарын ұсынатын тұтынушылардың кең бөлігі үшін бұйымдарды жаппай және кең серияда шығарумен айналысады. Виоленттің ғылыми-техникалық саясаты өнімді өндіріске қою, өнімді өндірістен алып тастау, инвестициялар, технологиялық паркті айырбастау және т. б. туралы шешімдерді қабылдауын талап етеді.

5. Коммутанттар - бұл жергілікті-ұлттық қажеттіліктерін нақты қанағаттандыруына бағытталатын және орта және шағын бизнес атқаратын фирмалар. Олар виолентті-фирмаларда бар жетістіктерін қолдану, бейімделу базасында клиенттерге жекелеген бабын қамтамасыз етеді. Коммутанттар өнімді өндіру циклының төмендеу кезеңінде жұмыс істейді.

Фирмалардың инновациялық саясатындағы негізі болып-НИОКР-дың негізгі мақсатын қалыптастыру, олардың өткізілу мерзімін анықтау, тәжірибелік мақсат түріндегі нәтижелерді бағалау және жаңа өнімдерді шығару мерзімін қысқарту табылады. Жаңа өнімді қалыптастыру облысындағы нақты саясаты ақпараттардың жинақталу бағытын және ұсынымның жасалынуына мүмкіндік береді. Соның нәтижесінде жаңа мүмкіншіліктерді іздеуге және зерттеушілік топтар үшін мотивациялардың құрылуына жол ашылады

Зерттеушілермен өндіріске инновацияларды енгізудің негізгі 6 кезеңі бөлінеді:

1 кезең. Келіп түсетін идеяларды жүйелеу:

- соңғы тұтынушылардан (тілектер, талаптар, арыздар), фирманың өткізетін аппаратынын, өндірістік бөлімшелердегі маркетингтік қызметінен, ҒЗТКЖ-ды бөлімшелерден түсетін жаңа енгізулер және нарықтағы технологиялық өзгерістері туралы ақпараттарыды жинау;

- өнімді игеру және қалыптастыру бойынша фирманың потенциалды мүмкіншілігі туралы ақпараттарды жинау, тәуекел көлемін және дережесін анықтау;

- мақсатты нарықтар және олардың дамуының ұзақ мерзімді тенденциялары туралы ақпараттарды жинау;

2 кезең. Идеяларды сұрыптау және жаңа өнімдер идеясын қалыптастыру:

- идеялардың тәжірибелік жүзеге асырылуын және мүмкіншілігін анықтау;

- жаңа және дәстүрлі бұйымдардың жалпы технологиялық дәрежесін анықтау;

- жаңа өнімнің фирма имиджіне және даму стратегиясына сәйкестігі;

- болашақ бұйымның патенттік тазалығын анықтау;

3 кезең. Жаңа өнімнің экономикалық тиімділігін талдау-маркетинг бағдарламаларын қалыптастыру:

- идеялардың нақты жобалар түріне ие болуы кезінде, өнімді техникалық қалыптастыру;

- өнімнің техникалық-экономикалық сипатын анықтау, оның сапасын және тұтынушылық қасиетін бағалау;

- потенциалды нарықтық сұранымын және сату мөлшерін талдау;

- жаңа өнімді игеру және құру бағытындағы шығындарды (инвестицияларды) және жаңа өнімнің ақталу мерзімін анықтау;

- жаңа өнімді өндіру үшін қажетті ресурстардың болуы: технологиялық машиналар мен жабдықтар, шикізат пен материалдар, кадрлар, қаржылар;

- жаңа өнімді игеру және онымен нарыққа шығу мерзімі;

- жаңа өнімді өндірудегі табыстылықты бағалау және талдау, жоба бойынша маркетинг бағдарламасын қалыптастыру;

4 кезең. Жаңа өнімді құру:

- фирманың бөлімшелері бойынша міндеттерді бөлу арқылы жаңа өнімнің даму бағдарламасын құру;

- үлгіні құру және техникалық сынақты өткізу (қауіпсіздік, экологиялық тазалығы және т. б. бойынша тексеріс жүргізу) ;

- тауар атауын, оның тауарлық белгісін, таңбасын, бүкпе қорабын анықтау;

5 кезең. Нарықтағы тесттілеу:

- шектеулі нарықта кемінде үш ай ішінде баға және басқа коммерциялық жағдайлары бойынша тесттілеу (несие беру және т. б. ) ;

- өткізудің оптималды жолын таңдау;

- жарнама әдістері мен құралдарын таңдау;

- техникалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру;

6 кезең. Өнім бойынша маркетинг бағдарламасы негізінде өндіріске (жаппай, сериялық) жаңа бұйымды енгізу туралы шешім қабылдау. Ол келесі ақпаратты бейнелейді:

- жаңа енгізулерді коммерциялық дәлелдеу: сату мөлшері, өнімнің табыстылығы, сұраным мен ұсынымды қанағаттандыру дәрежесі, өткізудің әдістері мен жолдары, ұқсас тауар өткізудегі тәжірибенің болуы, фирманың нарықта белгілі болуы, сатушы және сатып алушылармен байланыстың тұрақтылығы;

- фирманың өндірістік мүмкіндіктері: қолда бар қуаттарды қолдану, ресурстармен қамтамасыз етілгендігі, мамандалған персоналмен қамтамасыз етілгендігі;

- қаржылық мүмкіндіктер: жаппай өндіріс пен өндіріске инвестициялардың жалпы соммасы, қаржыландыру көздері, болжанатын нәтижелер - есеп айырысу периодына табыстылық немесе шығын;

- нормативті көрсеткіштерге сәйкестігі - стандарттарға, өнімнің өткізілуі болжанатын мемлекеттегі нормаларға сәйкестігі;

- жаңа енгізудің патенттік қорғауын қамтамасыз ету;

Маңызды критерий түріндегі жаңа өнім бойынша маркетинг бағдарламасында фирманың мақсатын жүзеге асыру үшін жаңа өнімді енгізудің бағалау ықпалы қолданылады. Әсіресе:

- жаңа өнімді сату мөлшері;

- жаңа бұйымды ендіруге байланысты басқа тауарларды өткізудегі өзгерістер;

- жаңа тауар өндірісіндегі табыстылыққа жету уақытын бағалау (өнімді қалыптастыру үшін шығындардың орнын толтырудың қарапайым мерзімі, жаңа өнімді өндіру мен өткізу бес жылдық кезең болып саналады және оған жаппай өндірістен зиянсыздыққа дейін жеткендегі үш жылдық кезең кіреді) .

Егер жаңа бұйым өндірілетін тауарларға технологиялық жақын болса, онда бұл компанияның қолда бар қуаттылықтарын қолдану арқылы, олардың тиімділігін жоғарлату мүмкіншілігіне жол ашылады. Осындай басымдылықтар жаңа тауарды өткізу үшін қолда бар өткізу жүйесін қолдану кезінде және жүзеге асыру әдістері игерілген кезде пайда болады. Бұл кезде жаңа бұйымды өткізу тауар қозғалысына және өткізілуіне қосымша шығындарды қажет етпейді.

Инновациялық шешімдер үшін мақсаттардың екі тобы бар:

а) айналым мен өткізу көлемімен сипатталатын мақсаттар;

б) жұмсау мен шығындар көлемімен анықталатын мақсаттар.

Айналым мен өткізуімен байланысты мақсаттарға жету құралы ретінде, әдетте өнім-инновация болып қолданылады, ал өндіріс еңбегін жоғарлату және өндіріс шығындарын төмендету үшін - үдеріс-инновация қолданылады. Бірақ өндіріс шығындарының төмендеуіне өнім-инновацияның әсер ету ықпалының және сонымен қоса, бағаны төмендету және шығындарды қысқарту арқылы өткізудің жоғарлауына үдеріс - инновацияның әсер ету ықпалының болуы мүмкін екендігін естен шығармаған жөн.

Инновация түрлері мен инновациялық мақсаттардың негізгі тәуелділігі 1-кестеде көрсетілген.

Кесте 1 - Инновация түрлері мен инновациялық мақсаттардың тәуелділігі

Инновация түрлері

Инновациялық мақсаттар

Инновация түрлері: Өнім инновация

Инновациялық мақсаттар:

Өмір сүруін қамтамасыз ету;

Табыстың жоғарлауы;

Нарық үлесінің жоғарлауы;

Тәуелсіздік;

Клиенттердің қызығушылықтары;

Беделдің көтерілуі;

Жаңа жұмыс орындарының құрылуы;

Өткізу мен айналымның өсуі;

Инновация түрлері: Үдеріс инновация

Инновациялық мақсаттар:

Табыстың өсуі (өндіріс өсімі, шикізатты және энергияны үнемдеу арқылы) ;

Қоршаған ортаның ластануының төмендеуі;

Инновация түрлері: Әлеуметтік инновация

Инновациялық мақсаттар:

Қоғам мен ұжымға қатысы бойынша әлеуметтік жауапкершілік;

Фирма беделінің көтерілуі;

Тәуелсіздік;

Еңбек нарығындағы жағдайдың жақсаруы.

Инновация түрлері: Ескертпе: Инновационный менеджмент: Учеб. для студентов вузов, обучающихся по спец. «Менеджмент»/ Под ред. С. Д. Ильенковой. - М. : Банки и биржи: ЮНИТИ, 1999г.

Инновацияның әртүрлі түрлері инновациялық менеджментке ерекше талаптар ұсынады. Ғылыми-техникалық прогрестің жаңа техникалық білімдердің инновациядағы өзгеруі-өндірістік үдерістің жақсаруына, өндірістік, жайлы және қауіпсіз техниканың қолданылуына, шикізаттың жаңа түрлерін қолдануға, адамның қажеттілігіне жақындататын еңбектің әлеуметтік жағдайын өзгертуге, жаңа және жақсарған өнімдерді өндіруге мүмкіндік береді. Бірақ иннновацияның барлық түрлері бір-бірімен тығыз және бөлектенбейтін қарым-қатынаста болады. Сонымен, өнім-инновация өндірістік үдерістердің, технологиялардың, ұйымдық жағдайлардың (жұмыскерлерді қайта оқыту және еңбектің ерекше жағдайын құру) өзгеруіне өз ықпалын тигізеді. Ал үдеріс- инновация арқылы бір уақытта өнім-инновациялар үшін қажетті техникалық алдын-ала жағдай құруға болады. Сол уақытта өнім-инновация еңбек нәтижелеріне, үдеріс-инновация өндірістік үдерісіндегі өндіруді жоғарлатуға бағытталған кезде, әлеуметтік инновациялар әлеуметтік-техникалық жүйелер облысындағы жоспарланған өзгерістермен байланысты болады. Әлеуметтік инновациялар біруақытта өнім-инновациясының құралы бола алады. Нәтижесінде барлық инновациялар өндірістің әлеуметтік-экономикалық тиімділігін жоғарлатуға бағытталған. Кәсіпорынның тұрақтылығы және болашақтағы табысты жұмысы көбінесе инновациялық қызметтің нәтижелеріне байланысты болады

Қазіргі уақытта әлемдік ғылыми-техникалық прогресті инновациялық қызметтің интеллектуалдық, өнімінсіз елестету мүмкін емес екендігіне байланысты бұл саланың өзіндік ғылыми жүйесі негізлелуде. Осыған орай аталмыш сала қызметін жіктеуші ғалымдар "инновация - жаңа техника мен технологияға салынған капиталдан алынған материалдық игілік, қызмет көрсету, басқару және тағы баска да жүйелер бойынша еңбек өндірісін ұйымдастырудың “жаңа формалары" деген анықтама береді. Яғни, осы сипаттамаларды жинақтай келе инновацияның өтімділігі жоғары жаңа өнім ойлап табу екенін түсінуге болады. Бұл тұрғыдан алғанда ашылған жаңалықтың барлығы инновацияға жатпайтынын айтып өткен жөн. Атап айтқанда, іргелі міндеттерді атқаруға негізделген, яғни осыған дейін белгісіз болып келген табиғат құбылыстарын ашу сияқты жаңалықтар ешқандай материалдық игіліктерді тарту етпейтіндіктен де ол ғылыми ізденістердін жемісі ретінде ғана есептелінелі. Қазіргі әлемдік экономикада инновацияның алар орны орасан. Инновациялық тәжірибені өндіріске қолданбастан бәсекеге қабілетті өнім алу мүмкін еместігін дамыған елдер ертерек түсініп, бар күшті осы салаға жұмсауда. Осыған байланысты нарықтық экономика кезеңіндегі бәсекелестік күресте инновация өнімнің өзіндік құнын азайту, инвестициялар ағынын арттыру, өнім өндірушінің имиджін қалыптастыру және жаңа рыноктарды, оның ішінде сыртқы рыноктарды бағындырудағы аса тиімді әрі таптырмас құралға айналуда. Оқымыстылар инновацияны техноло-гиялық сипаттарына байланысты өнімдік және процестік деп екіге бөледі. Өнімдік инновациялар жаңа материалдар мен жартылай фабрикаттарды пайдалана отырып жаңа өнім алуға негізделсе, процестік инновациялар өндірісті жаңа технологиялар арқылы ұйымдастырудың тәсілдері болып табылады. Сонымен бірге, өнімнің маңыздылығы мен қызмет ету аясына қарай әлемдік салалар үшін, елшілік салалар үшін және белгілі бір кәсіпорын үшін инновациялар деп жіктейді. Енді технологнялық процестегі немесе кәсіпорын шығаратын өнімнің жаңаша өзгертілген түрлерін инновация деуге бола ма деген сұраққа жауап берер болсақ, бастапқыда айтқанымыздай, аталған саланың басты сипаты ғылыми-техникалық ізденістердің нәтижесі болып табылатындықтан да өнім түсінің, формасының өзгеруі сияқты жаңашылдықтар инновацияға жатқызылмайды. Өйткені, өнім ішінара өзгерістерге ұшырағанымен ол өндірісте бұрын болмаған жаңалық емес. Жалпы, инновациялық жаңалықтар 1992 жылы Осло қаласында қабылданған шешім бойынша оның технологиялық сипаттары мен нарықтық ұстанымдарын айқындайтын халықаралық стандарттарына сәйкес келуі керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.