Тауарлардың бәсекеге жарамдылығының көрсеткіші
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЖӘНЕ БІЛІМ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ.
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық Университеті.
Экономикалық факультет
Менеджмент кафедрасы
Тақырыбы:Кәсіпорындағы сапаны басқару.
Астана - 2006.
Мазмұны.
I.Кіріспе.
Өнім сапасының реттеушілік рөлі.
II.Негізгі бөлім.
1.Сапа көрсеткіштерінің мәні мен қызметі.
2.Тауарлардың бәсекеге жарамдылығының көрсеткіші.
3.Стандарт және стандарттау ұғымы.
4.Өнім сапасының басқару жүйесінің дамуы.
III.Қорытынды.
Қолданылған әдебиет тізімі.
Сапа дегеніміз−тұтыну қажеттілігін қанағаттандырудағы өнімнің
қасиеттерінің жиынтығы. Қандай да болмасын өнім өзінің қасиеттік жиынтығын
құрайды: сенімділік, эстетикалық қасиеттері, қауіпсіздік, экологиялық
тазалық . Тұтынушылар сапалы өнім алуға ынталанады, себебі: қажеттілігін
толық қанағаттандырады, пайдалану шығындарын азайтады т.б. Мысал ретінде
Адидас, Тойота, Фольксваген т.б. фирмалардың тауарларын алуға болады.
Өнімнің сапасы еңбектің, еңбек заттарының, еңбек құралдарының,
технологияның, басқарудың, жалпы өндіріс сферасының сапасының нәтижесі.
Көпшілік экономистердің пікірі бойынша кәсіпорын мына принциптерге сүйеніп
дамуы керек.
− сапа кәспорынның барлық функцияларын қамтитын үздіксіз процесс;
− өнімнің сапасын арттыру фирманың барлық қызметкерлерінің ынталылығына
байланысты;
− сапа өнімнің өзіндік құнын арзандатуға ықпалын тигізеді;
− сапаны ,тікелей басқару керек, өндірісті, финансты, құрал−жабдықтарды
басқарған тәрізді.
1.Қазіргі нарықтық экономика негізінде шығарылған өнімнің сапасына
басқалай талап қояды. Бұл қазіргі дүниеде кез келген кәсіпорынның
өміршендігі, оның тауарлар нарығындағы және қызмет көрсетудегі орнықты
жағдайы бәсекеге жарамдылық деңгейін көрсетеді.
Өз кезегінде бәсекеге жарамдылық екі көрсеткішке байланысты − баға
деңгейіне және өнім сапасы деңгейіне. Ал екінші фактор бірте−бірте бірінші
орынға шығады. Еңбек өнімділігі, ресурстардың барлық түрлерін үнемдеу
өнімнің сапасына тікелей орын береді.
Өнімнің сапасы−бұл белгілі мұқтаждылықты қанағаттандыруға үлкен
себепші болатын өнімнің пайдалылығының жиынтық ерекшелігі. Өнімнің
сапалылығы тек техникалық, тауар тану ғана емес, сонымен қатар ең маңызды
экономикалық санаты болып табылады. Экономикалық санаты ретінде ол тұтыну
құнына тығыз байланысты. Егер де тұтыну құны − бұл жалпы алғанда тауардың
пайдалылығы болса, ал өнімнің сапалылығы − бұл оны пайдаланудағы нақтылы
жағдайда тұтыну құнының деңгейіндегі көрінуі.
Өнімнің сапа деңгейі оның салалық көрсеткіштері жүйесінде анықталады.
Бұл деңгейді анықтау үшін мұның әрбір көрсеткіштерінің сандық маңызын білу
және ұқсастық өнім көрсеткіштерімен салыстыру қажет.
Сапаның көсеткішін анықтау оның сандық маңызын өзін өзі түсіну болып
табылады. Ол үшін практикада өнімнің өзіндік ерекшелігіне байланысты мына
төмендегі әдістер пайдаланылады:
өлшеуші әдіс (аспаптар, приборлардың көмегімен);
тіркеу әдісі − бұл тіркеуге және есептеуге негізделген. Тіркеу әдісі
мынадай көрсеткіштермен, атап айтқанда:қауіпсіздік, паиенттік−құқықтық,
стандарттау, сәйкестендірумен анықталуы мүмкін;
есептеу әдісі − өнімнің сапасы жөніндегі көрсеткіштерді анықтау үшін
арнайы математикалық үлгілерді қолдануға негізделеді;
органолептік әдіс − адам мүшесін сезу−көру, есту, дәм, түйсінуді
талдауды қамтиды. Табылған маңыздылықтың дәлдігі және растылығы адамдардың
біліктілігі, даңдылығына және қабілеттілігіне байланысты;
социологиялық әдіс − өнім, оны нақты немесе тұтынушылардың
мүмкіншілігі туралы пікірлерді талдау және жинау негізінде жүзеге
асырылады;
сарапшылық әдіс − мамандар тобы арқылы іске асырылады. Мысалы,
дизайнерлер, дәм айырушылар.
Практикада өнімнің сапа деңгейін бағалау үшін көрсеткіштер жүйесін
пайдаланады. Онда өзіне қорытындылау және өнімнің сапасы жөніндегі жеке
көрсеткіштер қосылады.
Сапаны жинақтап қорыту көсеткіштері жалпы салада немесе
кәсіпорындарда өнім сапасының деңгейін сипаттайды. Бұл көрсеткіштерге
жататындар:
• сұрыптылығы;
• маркасы;
• жүктелімі;
• пайдалы заттың мазмұны;
• өнімнің дүниежүзілік стандартына сай үлесі, т.б.
Жеке көрсеткіштер тым әр түрлі және не ол, не бұл өнімнің өзіндік
ерекшелігіне байланысты болады.
2.Нарықтық жағдайда тұтынушының қанағаттануы тауарға деген өзінің
ерекшелігінің жиынтығы сатып алу сату актісінде көрінеді. Мұндай
ерекшеліктің үйлесуі, өндіруші мен тұтынушының мүдделерінің сақталуы
негізінде тауарлар және тұтынушылар талабының сипаттамасын, сол сияқты
нарық жағдайындағы тауардың толық сәйкестігін бәсекенің жарамдылығы деп
атайды.
Өнімнің бәсекеге жарамдылығы ерекше жағдайын қанағаттандыруына
мүмкіндік беретін тұтыну кешенінің (сапалық және сандық) сипаттапмасын
анықтайды Бәсекеге жарамдылығы өнім рынокта жеңіл және тез сатылады Әрбір
сатып алушы өзінің жеке мұқтажын ең жоғары қанағаттандыратын
тауарды ғана алады. Жалпы алғанда, сатып алушы бағалармен салыстырғанда
қоғамдық мұқтажына толық сейкес келетін тауарды сатып алады. Сондықтан,
сатып алушының тауарға деген қанағаттанушылық деңгейінде жеке дара
көрсеткіштер пікір жиынтығын құрайды, оның тағы да нарықтың пайда болу
қарсаңында қалыптасады.
Сонымен, тауарға бәсекенің жарамдылығын, оның сапалық және құндық
сипаттамасының жиынтығы деп түсінуге болады. Ол сатып алушының нақтылы
мұқтаждығын қанағаттандыруды қамтамассыз етеді және сатып алушы үшін
тиімділігі ұқсас тауар − бәсекелестер ерекшеленеді.
Бұл маңызды көрсеткішті анықтаудың бірнеше тәсілдері белгілі. Олардың
ең көп таралғандарына қысқаша тоқталайық.
Бірінші тәсіл. Техника бәсекенің жарамдылығын анықтайтын белгісі −
бұл тауарды тұтыну бағасы болып табылады. Ол мынадай формуламен анықталады:
Бт = Бс + Шт
мұнда, Бс − тұтыну бағасы
Бт − сатылу бағасы
Шт − бұл өнімді тұтынушылардың шығындары (оның барлық
нормативтік мерзім ішіндегі қызметі)
Екінші тәсіл. Тауардың бәсекелестік жарамдылығын анықтағанда бұл
тәсіл екі өлшемді еске алуы мүмкін; өнімнің өзіндік құны, тауарды сату және
оның сапалылық деңгейі. Сөзсіз, бәсекеге жарамдылығы артығырақ болатын
тауар оны өндіруге, сатуға кеткен шығындар ең төмен, ал сапа деңгейі
бәсекелес тауарға қарағанда жоғарылау болатын болса.
Үшінші тәсіл. Бұл тәсіл ... жалғасы
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық Университеті.
Экономикалық факультет
Менеджмент кафедрасы
Тақырыбы:Кәсіпорындағы сапаны басқару.
Астана - 2006.
Мазмұны.
I.Кіріспе.
Өнім сапасының реттеушілік рөлі.
II.Негізгі бөлім.
1.Сапа көрсеткіштерінің мәні мен қызметі.
2.Тауарлардың бәсекеге жарамдылығының көрсеткіші.
3.Стандарт және стандарттау ұғымы.
4.Өнім сапасының басқару жүйесінің дамуы.
III.Қорытынды.
Қолданылған әдебиет тізімі.
Сапа дегеніміз−тұтыну қажеттілігін қанағаттандырудағы өнімнің
қасиеттерінің жиынтығы. Қандай да болмасын өнім өзінің қасиеттік жиынтығын
құрайды: сенімділік, эстетикалық қасиеттері, қауіпсіздік, экологиялық
тазалық . Тұтынушылар сапалы өнім алуға ынталанады, себебі: қажеттілігін
толық қанағаттандырады, пайдалану шығындарын азайтады т.б. Мысал ретінде
Адидас, Тойота, Фольксваген т.б. фирмалардың тауарларын алуға болады.
Өнімнің сапасы еңбектің, еңбек заттарының, еңбек құралдарының,
технологияның, басқарудың, жалпы өндіріс сферасының сапасының нәтижесі.
Көпшілік экономистердің пікірі бойынша кәсіпорын мына принциптерге сүйеніп
дамуы керек.
− сапа кәспорынның барлық функцияларын қамтитын үздіксіз процесс;
− өнімнің сапасын арттыру фирманың барлық қызметкерлерінің ынталылығына
байланысты;
− сапа өнімнің өзіндік құнын арзандатуға ықпалын тигізеді;
− сапаны ,тікелей басқару керек, өндірісті, финансты, құрал−жабдықтарды
басқарған тәрізді.
1.Қазіргі нарықтық экономика негізінде шығарылған өнімнің сапасына
басқалай талап қояды. Бұл қазіргі дүниеде кез келген кәсіпорынның
өміршендігі, оның тауарлар нарығындағы және қызмет көрсетудегі орнықты
жағдайы бәсекеге жарамдылық деңгейін көрсетеді.
Өз кезегінде бәсекеге жарамдылық екі көрсеткішке байланысты − баға
деңгейіне және өнім сапасы деңгейіне. Ал екінші фактор бірте−бірте бірінші
орынға шығады. Еңбек өнімділігі, ресурстардың барлық түрлерін үнемдеу
өнімнің сапасына тікелей орын береді.
Өнімнің сапасы−бұл белгілі мұқтаждылықты қанағаттандыруға үлкен
себепші болатын өнімнің пайдалылығының жиынтық ерекшелігі. Өнімнің
сапалылығы тек техникалық, тауар тану ғана емес, сонымен қатар ең маңызды
экономикалық санаты болып табылады. Экономикалық санаты ретінде ол тұтыну
құнына тығыз байланысты. Егер де тұтыну құны − бұл жалпы алғанда тауардың
пайдалылығы болса, ал өнімнің сапалылығы − бұл оны пайдаланудағы нақтылы
жағдайда тұтыну құнының деңгейіндегі көрінуі.
Өнімнің сапа деңгейі оның салалық көрсеткіштері жүйесінде анықталады.
Бұл деңгейді анықтау үшін мұның әрбір көрсеткіштерінің сандық маңызын білу
және ұқсастық өнім көрсеткіштерімен салыстыру қажет.
Сапаның көсеткішін анықтау оның сандық маңызын өзін өзі түсіну болып
табылады. Ол үшін практикада өнімнің өзіндік ерекшелігіне байланысты мына
төмендегі әдістер пайдаланылады:
өлшеуші әдіс (аспаптар, приборлардың көмегімен);
тіркеу әдісі − бұл тіркеуге және есептеуге негізделген. Тіркеу әдісі
мынадай көрсеткіштермен, атап айтқанда:қауіпсіздік, паиенттік−құқықтық,
стандарттау, сәйкестендірумен анықталуы мүмкін;
есептеу әдісі − өнімнің сапасы жөніндегі көрсеткіштерді анықтау үшін
арнайы математикалық үлгілерді қолдануға негізделеді;
органолептік әдіс − адам мүшесін сезу−көру, есту, дәм, түйсінуді
талдауды қамтиды. Табылған маңыздылықтың дәлдігі және растылығы адамдардың
біліктілігі, даңдылығына және қабілеттілігіне байланысты;
социологиялық әдіс − өнім, оны нақты немесе тұтынушылардың
мүмкіншілігі туралы пікірлерді талдау және жинау негізінде жүзеге
асырылады;
сарапшылық әдіс − мамандар тобы арқылы іске асырылады. Мысалы,
дизайнерлер, дәм айырушылар.
Практикада өнімнің сапа деңгейін бағалау үшін көрсеткіштер жүйесін
пайдаланады. Онда өзіне қорытындылау және өнімнің сапасы жөніндегі жеке
көрсеткіштер қосылады.
Сапаны жинақтап қорыту көсеткіштері жалпы салада немесе
кәсіпорындарда өнім сапасының деңгейін сипаттайды. Бұл көрсеткіштерге
жататындар:
• сұрыптылығы;
• маркасы;
• жүктелімі;
• пайдалы заттың мазмұны;
• өнімнің дүниежүзілік стандартына сай үлесі, т.б.
Жеке көрсеткіштер тым әр түрлі және не ол, не бұл өнімнің өзіндік
ерекшелігіне байланысты болады.
2.Нарықтық жағдайда тұтынушының қанағаттануы тауарға деген өзінің
ерекшелігінің жиынтығы сатып алу сату актісінде көрінеді. Мұндай
ерекшеліктің үйлесуі, өндіруші мен тұтынушының мүдделерінің сақталуы
негізінде тауарлар және тұтынушылар талабының сипаттамасын, сол сияқты
нарық жағдайындағы тауардың толық сәйкестігін бәсекенің жарамдылығы деп
атайды.
Өнімнің бәсекеге жарамдылығы ерекше жағдайын қанағаттандыруына
мүмкіндік беретін тұтыну кешенінің (сапалық және сандық) сипаттапмасын
анықтайды Бәсекеге жарамдылығы өнім рынокта жеңіл және тез сатылады Әрбір
сатып алушы өзінің жеке мұқтажын ең жоғары қанағаттандыратын
тауарды ғана алады. Жалпы алғанда, сатып алушы бағалармен салыстырғанда
қоғамдық мұқтажына толық сейкес келетін тауарды сатып алады. Сондықтан,
сатып алушының тауарға деген қанағаттанушылық деңгейінде жеке дара
көрсеткіштер пікір жиынтығын құрайды, оның тағы да нарықтың пайда болу
қарсаңында қалыптасады.
Сонымен, тауарға бәсекенің жарамдылығын, оның сапалық және құндық
сипаттамасының жиынтығы деп түсінуге болады. Ол сатып алушының нақтылы
мұқтаждығын қанағаттандыруды қамтамассыз етеді және сатып алушы үшін
тиімділігі ұқсас тауар − бәсекелестер ерекшеленеді.
Бұл маңызды көрсеткішті анықтаудың бірнеше тәсілдері белгілі. Олардың
ең көп таралғандарына қысқаша тоқталайық.
Бірінші тәсіл. Техника бәсекенің жарамдылығын анықтайтын белгісі −
бұл тауарды тұтыну бағасы болып табылады. Ол мынадай формуламен анықталады:
Бт = Бс + Шт
мұнда, Бс − тұтыну бағасы
Бт − сатылу бағасы
Шт − бұл өнімді тұтынушылардың шығындары (оның барлық
нормативтік мерзім ішіндегі қызметі)
Екінші тәсіл. Тауардың бәсекелестік жарамдылығын анықтағанда бұл
тәсіл екі өлшемді еске алуы мүмкін; өнімнің өзіндік құны, тауарды сату және
оның сапалылық деңгейі. Сөзсіз, бәсекеге жарамдылығы артығырақ болатын
тауар оны өндіруге, сатуға кеткен шығындар ең төмен, ал сапа деңгейі
бәсекелес тауарға қарағанда жоғарылау болатын болса.
Үшінші тәсіл. Бұл тәсіл ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz