Жасанды интелект
Мазмұны
Кіріспе
1.1.Сараптау жүйесінің түсінігі.
1.2.Сараптау жүйелерін тұрғызуға қатысатын мамандар.
1.3.Білім базасы.
1.4.Жасанды интеллект
Негізгі бөлім
2.1.Кибернетика көзі.
2.2.Кибернетика негіздері.
2.3.Кибернетика әдістері.
2.4.Кибернетика және есептеу машиналары.
2.5.Кибернетика құрылымы.
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Сараптау жүйесінің түсінігі.
Сараптау жүйелерінің пайда болуының алғы шарттары өткен ғасырдың 70
жылдарын қамтиды. Бұл уақыт кезеңінде мәліметтер базасымен қатар білім
базаларын қолдану мәселесі пайда болды. Яғни білімді ұсыну бойыншы бір
қатар модель түрлері құрылады. Мысалы Нью Эл және Саймон атты ғалымдар
білімді ұсынудың продукциондық моделін, ал 75 жылы Минский білімнің
фрэймдық моделін ұсынды. Сонымен қатар логикалық есептеулер үшін бір қатар
сараптау жүйелері құрылды. Жалпы сараптау жүйелерінің бірнеше анықтамалары
бар:
1.Сараптау жүйесі белгілі бір қолдану саласы мәселесін шешу барысындағы
мамандардың іс-қимылын модельдеуге және имитациялауға арналған
интелектуалды есептеу жүйесі.
2.Сараптау жүйесі кез-келген қолдану саласында пайда болған мәселені
сарапшы маман жүзеге асырғандай етіп орындайтын жасанды интелектуалды
есептеу жүйесі.
3.Сараптау жүйесі сарапшы мүмкіндіктерін компьютер мүмкіндіктерімен
біріктіретін жүйе.
4.Сараптау жүйесі өте күрделі программалық кешен, себебі мұнда қолдану
салаларының мамандарының барлық білімдері қамтылған және олар тәжірибиеде
басқа деңгейдегі пайдаланушыға таратылады.
Сараптау жүйелерін тұрғызуға қатысатын мамандар.
1.Пайдаланушы. Сараптау жүйелері мен жұмыс жасайтын қолдану саласы
маманы не болмаса сараптау жүйелерге тапсырыс беруші тапсырыс беру
барысында өз талаптарын түсінікті деңгейдегіге қоя білу қажет және
сарапшының берген кеңестерін дұрыс талқылау, қабілетіне ену қажет.
2.Білімдер инженері. Бұл жасанды интелект саласының маманы және білім
базасымен сарапшы арасындағы аралық буфер рөлін атқарады. Білімдердің
барлық түрімен жұмыс жасайды және аналитик болады.
3.Сарапшы. Қолдану саласының өте жоғары дәрежедегі кәсіби маман иесі.
Буферді талқылау оның міндеті соған байланысты сарапшы жасанды интелект
саласының хабары болуы қажет. Сонымен қатар алынған нәтиженің түсінікті
және кәсіби деңгейде талқылау қабілеті өте жоғары болуы шарт.
Білім базасы.
Жасанды интелект негізінде құрылған жүйелерді қарастыру барысында
білімдер түсінігімен кездесеміз.
Білімдер- кез-келген қолдану саласына қатысты мәселені мамандарға
шешуге мүмкіндік беретін және кәсіби тәжірибе практикалық қызмет
нәтижесінде алынған осы қолдану саласының қағидалары заңдылықтары
байланыстары. Білімдер өңделу барысында келесі түрге ие болады:
1.Ойлау қабілеті нәтижесі ретіндегі адамның жадысындағы білімдер.
2.Білімдерді материалдық тасығыштар (оқулықтар, әдістемелік нұсқаулар) .
3.Білімдер шеңбері қолдану саласы объектілерінің олардың атрибуттарның және
байланыстары заңдылықтарының және шартты түрдегі сипаттамасы.
4.Білімдерді ұсыну түрімен сипатталатын білімдер, яғни продукциондық
модельдер, фрэймдер, семантикалық жүйелер, логикалық есептеулер.
5.Білімдер базасы машыналық тасығыштардағы ақпарат.
Құрылымдық ерекшелігі бойынша білімдер қолдану саласы туралы
фактілерден және ережелерден тұрады.
Факт- қолдану саласы туралы қысқа мерзімді білімдер.
Ережелер- фактілерді өңдеу алгоритімін анықтайтын ұзақ мерзімді білімдер.
Сонымен, білім базасы- фактілер және ережелер жиынтығы және осы жиынтық
қызметін қамтамасыз ететін заңдылықтар. Білімдер базасы технологиясы өзінің
даму барысындағы мәліметтер базасының технологиялық дамуының жалғасы болып
келеді. Мәліметтер мен білімге ұласу ақпараттық- құрылымдық дамуының және
күрделі логикалық дамуы. Мәліметтер базасының білім базасының ерекшелігі:
Ақпарат нақты түрде ұсынылады, ал білім базасында жалпы заңдылықтар яғни
аксиомалар орын алады; 1-ші ұғым экстенционалын (тұрақты) білдірсе, 2-ші
ұғым интенционалын (даму) білдіреді.
Білім базасының ерекшеліктері:
1.Білімдер интерпретациясы білім мазмұнын талқылау мүмкіндіктері.
2.Білім базасы фактілер және жағдайдың сәйкестігін яғни ситуациялық
байланыстарды анықтау мүмкіндігі болады.
3.Білім базасын кеңейту мүмкіндігі яғни білім базасының экстенционалының
шексіздігі.
Жасанды интелект
Жасанды интелектті 1965 жылы Дж.Маккартни енгізген. Жасанды
интелекттің негізгі екі ұғымы бар:
1.Жасанды интелект ұғымы-ақпараттық және программалық құралдар интелекттің
жеке тұлға ретінде қолданылуы.
2.Программалық-ақпараттық құралдар жәнеде олардың көмегімен іске асырылатын
тұлға.
Жасанды интелекттің қиындықтары мынада: әлі күнге дейін біртекті және
ортатекті анықтаушы және интелекттің өзіндік түсінігі. Сол себептен жасанды
интелект көптеген зерттеушілері мен ақпараттық эпистемолог ғалымдары жұмыс
істеуге мәжбүр. Практикада жасанды интелект программалар жиыны ақпараттық
құрал ретінде қарастырылады, олардың пайдаланылуы белгілі бір нәтижеге
әкеледі.Берілген есеп класын интелектуалды тұлға қарастырады.Бұл жасанды
интелекттің қорытынды түрлері. Жасанды интелект толық және жақындатылған
имитация интелектуалды тұлға ретінде қарастырады, өйткені адам интелекті
қазірге дейін ұлы философиялық жұмбағы болады. Жасанды интелект сұрағы
пайда болғаннан бастап адам санасымен және интелекттік жүйе салыстыруды
анықтай бастады. Бұл салыстыру әртүрлі жолмен өтеді, кейбіреулері механизм
және компьютерлік жұмыс қорытындысымен және адамның ойластыруы, оның
әртүрлі типтегі тапсырмамен шешу. Жасанды интелектуалды жүйемен және
адамның сана арасындағы айырмашылықты немесе ұқсастық туралы сұрақ жиі
байланыспайды. Сондықтан кейбір зерттеушілердің ойынша стратегиялық жолда
көбінесе компьютерлік жүйе мүмкіндігінше адам санасына жақын болу керек. Ал
басқалары керісінше көзқарасы бойынша жасанды интелект мақсатын адамның
санасын жобалау емес, ақпараттық құрылысты қарастыру, адамның ойластыруы
дұрыс емес деп тұжырымдайды. Қазіргі таңда интелектті компьютерлік жүйелер
қарастырады. Газеттік мәтінді әртүрлі дауыспен оқуға, технологиялық
әдебиеттерді аударымы қолданылады. Адам қабілетінің интелекті уақытша мінез
тұтады.
Кибернетика көзі.
Басқару үшін- техникалық құралдарды басқару қажет: ақпарат беру,
орындайтын құрылғылар, есептеу машиналары. Бірақ ең бастысы басқару туралы
білім қажет, яғни адам қолына ыңғайлы әдіс-тәсілдерді ұсына алатын. Міне
осындай ғылым кибернетика болып табылады. Бұл ғылымның аты грек тілінен екі
сөздің қосындысынан шыққан: яғни Кибер (аудармасы үстінен қарау) және
Наутис (аудармасы теңізші) яғни Кибернаутис теңізші үстінен қарау,
басқаратын басшысы, басқару деген мағынаны білдіреді. Грек философы Платон
ең алғаш рет Кибернетика терминін көпшілікпен басқару қол өнері
мағынасында қолданды. XVIII ғасырда француз ғалымы Ампер ғылым
класификациясын қарастыра отырып, кибернетиканың көпшілікті басқару ғылымы
деп атады. Бірақ сол кездерде бұл ғылымның математикалық және техникалық
негізі болмағандықтан бұл термин 200 жылға ұмытылған. 1948 жылы Винер
өзінің Кибернетика немесе басқару және машинамен байланыс атты кітабында
осы терминді өте кең мағынада қайтарды. Бұл кітапта шың мәнінде кибернетика
ғылымы өлі және тірі әлем математикаға және есептеу машиналарға
негіделетіні жайлы толығымен әңгімеленген. Тарихи мәліметтерге сүйенсек ол
екі бағытта құрылған:
Бірінші бағыты, көтеген ғылымдар- физика, химия, экономика, радиотехника,
медицина, биология және т.б. пәндер математикалық модель құрастыруға
көмектесті. Табиғаттағы болып жатқан әртүрлі көріністер әртүрлі ғылыммен
үйренетін ... жалғасы
Кіріспе
1.1.Сараптау жүйесінің түсінігі.
1.2.Сараптау жүйелерін тұрғызуға қатысатын мамандар.
1.3.Білім базасы.
1.4.Жасанды интеллект
Негізгі бөлім
2.1.Кибернетика көзі.
2.2.Кибернетика негіздері.
2.3.Кибернетика әдістері.
2.4.Кибернетика және есептеу машиналары.
2.5.Кибернетика құрылымы.
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Сараптау жүйесінің түсінігі.
Сараптау жүйелерінің пайда болуының алғы шарттары өткен ғасырдың 70
жылдарын қамтиды. Бұл уақыт кезеңінде мәліметтер базасымен қатар білім
базаларын қолдану мәселесі пайда болды. Яғни білімді ұсыну бойыншы бір
қатар модель түрлері құрылады. Мысалы Нью Эл және Саймон атты ғалымдар
білімді ұсынудың продукциондық моделін, ал 75 жылы Минский білімнің
фрэймдық моделін ұсынды. Сонымен қатар логикалық есептеулер үшін бір қатар
сараптау жүйелері құрылды. Жалпы сараптау жүйелерінің бірнеше анықтамалары
бар:
1.Сараптау жүйесі белгілі бір қолдану саласы мәселесін шешу барысындағы
мамандардың іс-қимылын модельдеуге және имитациялауға арналған
интелектуалды есептеу жүйесі.
2.Сараптау жүйесі кез-келген қолдану саласында пайда болған мәселені
сарапшы маман жүзеге асырғандай етіп орындайтын жасанды интелектуалды
есептеу жүйесі.
3.Сараптау жүйесі сарапшы мүмкіндіктерін компьютер мүмкіндіктерімен
біріктіретін жүйе.
4.Сараптау жүйесі өте күрделі программалық кешен, себебі мұнда қолдану
салаларының мамандарының барлық білімдері қамтылған және олар тәжірибиеде
басқа деңгейдегі пайдаланушыға таратылады.
Сараптау жүйелерін тұрғызуға қатысатын мамандар.
1.Пайдаланушы. Сараптау жүйелері мен жұмыс жасайтын қолдану саласы
маманы не болмаса сараптау жүйелерге тапсырыс беруші тапсырыс беру
барысында өз талаптарын түсінікті деңгейдегіге қоя білу қажет және
сарапшының берген кеңестерін дұрыс талқылау, қабілетіне ену қажет.
2.Білімдер инженері. Бұл жасанды интелект саласының маманы және білім
базасымен сарапшы арасындағы аралық буфер рөлін атқарады. Білімдердің
барлық түрімен жұмыс жасайды және аналитик болады.
3.Сарапшы. Қолдану саласының өте жоғары дәрежедегі кәсіби маман иесі.
Буферді талқылау оның міндеті соған байланысты сарапшы жасанды интелект
саласының хабары болуы қажет. Сонымен қатар алынған нәтиженің түсінікті
және кәсіби деңгейде талқылау қабілеті өте жоғары болуы шарт.
Білім базасы.
Жасанды интелект негізінде құрылған жүйелерді қарастыру барысында
білімдер түсінігімен кездесеміз.
Білімдер- кез-келген қолдану саласына қатысты мәселені мамандарға
шешуге мүмкіндік беретін және кәсіби тәжірибе практикалық қызмет
нәтижесінде алынған осы қолдану саласының қағидалары заңдылықтары
байланыстары. Білімдер өңделу барысында келесі түрге ие болады:
1.Ойлау қабілеті нәтижесі ретіндегі адамның жадысындағы білімдер.
2.Білімдерді материалдық тасығыштар (оқулықтар, әдістемелік нұсқаулар) .
3.Білімдер шеңбері қолдану саласы объектілерінің олардың атрибуттарның және
байланыстары заңдылықтарының және шартты түрдегі сипаттамасы.
4.Білімдерді ұсыну түрімен сипатталатын білімдер, яғни продукциондық
модельдер, фрэймдер, семантикалық жүйелер, логикалық есептеулер.
5.Білімдер базасы машыналық тасығыштардағы ақпарат.
Құрылымдық ерекшелігі бойынша білімдер қолдану саласы туралы
фактілерден және ережелерден тұрады.
Факт- қолдану саласы туралы қысқа мерзімді білімдер.
Ережелер- фактілерді өңдеу алгоритімін анықтайтын ұзақ мерзімді білімдер.
Сонымен, білім базасы- фактілер және ережелер жиынтығы және осы жиынтық
қызметін қамтамасыз ететін заңдылықтар. Білімдер базасы технологиясы өзінің
даму барысындағы мәліметтер базасының технологиялық дамуының жалғасы болып
келеді. Мәліметтер мен білімге ұласу ақпараттық- құрылымдық дамуының және
күрделі логикалық дамуы. Мәліметтер базасының білім базасының ерекшелігі:
Ақпарат нақты түрде ұсынылады, ал білім базасында жалпы заңдылықтар яғни
аксиомалар орын алады; 1-ші ұғым экстенционалын (тұрақты) білдірсе, 2-ші
ұғым интенционалын (даму) білдіреді.
Білім базасының ерекшеліктері:
1.Білімдер интерпретациясы білім мазмұнын талқылау мүмкіндіктері.
2.Білім базасы фактілер және жағдайдың сәйкестігін яғни ситуациялық
байланыстарды анықтау мүмкіндігі болады.
3.Білім базасын кеңейту мүмкіндігі яғни білім базасының экстенционалының
шексіздігі.
Жасанды интелект
Жасанды интелектті 1965 жылы Дж.Маккартни енгізген. Жасанды
интелекттің негізгі екі ұғымы бар:
1.Жасанды интелект ұғымы-ақпараттық және программалық құралдар интелекттің
жеке тұлға ретінде қолданылуы.
2.Программалық-ақпараттық құралдар жәнеде олардың көмегімен іске асырылатын
тұлға.
Жасанды интелекттің қиындықтары мынада: әлі күнге дейін біртекті және
ортатекті анықтаушы және интелекттің өзіндік түсінігі. Сол себептен жасанды
интелект көптеген зерттеушілері мен ақпараттық эпистемолог ғалымдары жұмыс
істеуге мәжбүр. Практикада жасанды интелект программалар жиыны ақпараттық
құрал ретінде қарастырылады, олардың пайдаланылуы белгілі бір нәтижеге
әкеледі.Берілген есеп класын интелектуалды тұлға қарастырады.Бұл жасанды
интелекттің қорытынды түрлері. Жасанды интелект толық және жақындатылған
имитация интелектуалды тұлға ретінде қарастырады, өйткені адам интелекті
қазірге дейін ұлы философиялық жұмбағы болады. Жасанды интелект сұрағы
пайда болғаннан бастап адам санасымен және интелекттік жүйе салыстыруды
анықтай бастады. Бұл салыстыру әртүрлі жолмен өтеді, кейбіреулері механизм
және компьютерлік жұмыс қорытындысымен және адамның ойластыруы, оның
әртүрлі типтегі тапсырмамен шешу. Жасанды интелектуалды жүйемен және
адамның сана арасындағы айырмашылықты немесе ұқсастық туралы сұрақ жиі
байланыспайды. Сондықтан кейбір зерттеушілердің ойынша стратегиялық жолда
көбінесе компьютерлік жүйе мүмкіндігінше адам санасына жақын болу керек. Ал
басқалары керісінше көзқарасы бойынша жасанды интелект мақсатын адамның
санасын жобалау емес, ақпараттық құрылысты қарастыру, адамның ойластыруы
дұрыс емес деп тұжырымдайды. Қазіргі таңда интелектті компьютерлік жүйелер
қарастырады. Газеттік мәтінді әртүрлі дауыспен оқуға, технологиялық
әдебиеттерді аударымы қолданылады. Адам қабілетінің интелекті уақытша мінез
тұтады.
Кибернетика көзі.
Басқару үшін- техникалық құралдарды басқару қажет: ақпарат беру,
орындайтын құрылғылар, есептеу машиналары. Бірақ ең бастысы басқару туралы
білім қажет, яғни адам қолына ыңғайлы әдіс-тәсілдерді ұсына алатын. Міне
осындай ғылым кибернетика болып табылады. Бұл ғылымның аты грек тілінен екі
сөздің қосындысынан шыққан: яғни Кибер (аудармасы үстінен қарау) және
Наутис (аудармасы теңізші) яғни Кибернаутис теңізші үстінен қарау,
басқаратын басшысы, басқару деген мағынаны білдіреді. Грек философы Платон
ең алғаш рет Кибернетика терминін көпшілікпен басқару қол өнері
мағынасында қолданды. XVIII ғасырда француз ғалымы Ампер ғылым
класификациясын қарастыра отырып, кибернетиканың көпшілікті басқару ғылымы
деп атады. Бірақ сол кездерде бұл ғылымның математикалық және техникалық
негізі болмағандықтан бұл термин 200 жылға ұмытылған. 1948 жылы Винер
өзінің Кибернетика немесе басқару және машинамен байланыс атты кітабында
осы терминді өте кең мағынада қайтарды. Бұл кітапта шың мәнінде кибернетика
ғылымы өлі және тірі әлем математикаға және есептеу машиналарға
негіделетіні жайлы толығымен әңгімеленген. Тарихи мәліметтерге сүйенсек ол
екі бағытта құрылған:
Бірінші бағыты, көтеген ғылымдар- физика, химия, экономика, радиотехника,
медицина, биология және т.б. пәндер математикалық модель құрастыруға
көмектесті. Табиғаттағы болып жатқан әртүрлі көріністер әртүрлі ғылыммен
үйренетін ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz