Шешімдерді қабылдау процесі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министірлігі
___________________________________ ______университеті
“ _______________” факультеті

“_____________ ” кафедрасы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Фактілерге негізделген шешімді қабылдау

Орындаған:____________
Қабылдаған: ___________

Астана-2007 ж
Мазмұны

Кіріспе
1. Шешімдерді шығару және қабылдау технологиясы.
2. Шешімдерді қабылдау процесі.
3. Фактілерге негізделген шешімді қабылдау.

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе.
Осы рефератта мен Фактілерге негізделген шешімдерді қабылдау
ерекшеліктеріне тереңірек талдап, салыстырып, толығырақ зерттеп
көрсетемін.
Алдымен жұмысымның кіріспе бөлігіне шолу жасағаным, өзім жазған
реферат жұмысыма дұрыс көңіл аударғандық деп ойлаймын. Қандай ғылымның
болмасын пайда болу тарыхы, маңызы мен мақсаты және қоғамда алатын өз орны
бар екендігі белгілі. Солардың ішінде басқа салалардан өзінің ерекшелігімен
жаңадан дамып келе жатқан Менеджмент негіздері күнделікті өмірде
қолданылуы барысында қоғамның әлеуметтік-экономикалық жағдайларына қарай
өзгерістерге ұшырап келе жатқан ғылым болып дамуда және менеджменттік
қызметте басқару шешімдерініңі маңызы өте зор.
Реферат жұмысымның кіріспе бөлігінде Шешім қабылдау және басқару
ғылымына, шешімдерге және олардың түрлерінің ерекшелігіне қысқаша
тоқталып өтейін. Басқару қызметі процесінде шешім қабылдау ең түйінді
мәселе. Шешім қабылдау басқару процесінің міндетті, қажетті бөлігі.
Басшының кез келген әрекеті іс жүзінде белгілі бір шешім қабылдаудан
басталады.
Кәсіпорынның және ондағы бөлімшелер қызметінің нәтижесі басшының дер
кезіде шешімді дұрыс қабылдау қабілетіне, әрі оны жүзеге асыра білуіне, ал
оның дұрыстығы басшының тәжірибесі мен біліміне байланысты. Егер ол
өндірісті, технологияны және адамдарды жақсы білетін болса, жұмыс
тәжірибесі мол болса, онда оған шешім қабылдау қиынға түспейді. Шешім
туындаған проблема болған жағдайда қабылданады. Проблема дегеніміз, жүйенің
қажетті (үміт еткен) және қолданылып жүрген қалпының арасындағы
сипатталатын жағдай.
Басқару субъектісі бойынша шешімдерді былайша бөлуге болад:
1.Әкімшілік шешімі:
2.Қоғамдық ұйымдар шешімі.
Әрине оның түрлерінің анықтамасына реферат жұмыстың алғашқы
бөлімінде ашып көрсеттетін боламын. Ал екінші бөлімде Басқару Шешімдерін
қабылдау технологиясына, басқару шешімдерін қабылдау механизмі өндіріс
нәтижесіне әсер етуіне, басқару шешімдерін қабылдау процесіне жете
тоқталамын.

1. Шешімдерді шығару және қабылдау технологиясы.
Шешім қабылдау процесінің интуитивтік, пайымдауға негізделген немесе
тиімді сипаты болады.
Интуитивтік шешім – бұл бір нәрсенің дұрыстығын сезуге негізделген
таңдау. Мұндайда шешім – бұл бір нәрсенің дұрыстығын сезуге негізделген
таңдау. Мұндайда шешім қабылдайтын адамдар әрбір балама варианттарға
келісу және қарсы болу жағын қарастырып жатпайды. Мұны адамның өз
таңдауы біледі.
Пайымдауға негізделген шешім- бұл білімге немесе жинақталған
тәжірибеге негізделген таңдау. Бұрынғы ұқсас жағдайларда не болғанын біліп,
нақты жағдайда блама варианттардың нәтижесін болжалдау үшін білімі
пайдаланады. Сөйтіп, ол бұрынғы жеткен табысы бойынша балама варианттарды
таңдайды.
Пайымдау негізінде шешімді тікелей басшының өзі қабылдайтындықтан,
оны қабылдаудың біршам артықшылықтары бар.
Шешімді жасау процесі үш негізгі кезеңнен тұрады: шешімді әзірлеу,
қабылдау және жүзеге асыру. Төменде басқару шешімін жасау, қабылдау және
орындау кезеңдерінің үлгі схемасы келтірілген.

Шешім Пробле-маЖинақ-талғШешім Мәселе Шешім-ніңОрындалу
қабылдау-лар ан мәселе-лербойынша орында-лубарысын
дың мәселесінмәлімет-теінің шешімді ын бақылау
қажетті-лқою рді талдаунегізде-лутаңдау ұйым-дастжәне
ігін ін бағалаужәне ыру нәтижені
анықтау қабылдау бағалау

Шешімді жасаудың және қабылдаудың принципі осы схемасы, шешімді
қабылдаудың Технологиялық процесінің енгізілу-енгізілмеуіне қарамастан,
оның барлық кезеңдері мен линиясы шешім түріне байланысты. Қарапайым
міндеттерді шешкен кезде аталған кезеңдердің барлығын пайдалану міндетті
емес, және де керісінше, біршама күрделі міндеттерді, әсіресе
перспективалық мәселелерді шешкен кезде шешім қабылдауға, әдетте барлық
кезеңдер енгізіледі.
Келтірілген кезеңдердің көрсеткеніндей, басқару шешімін жасаудың және
қабылдаудың қатаң логикалық құрылымы болады, әрі қабылданатын шешімге қарай
айқын бірізділікті қажет етеді. Алайда, кез келген жағдайда, бұл жұмыстың
барлық сатысы әзірлік, негізгі және қорытынды кезеңдерге бөлінеді.
Шешімді қабылдаудың әзірлік кезеңінде кез келген деңгейдегі басшы
өндірістік, экономикалық, әлеуметтік жағдайларды бағалаудан бастауы тиіс.
Жағдай ұғымына шешім қабылдауға тура келетін, әрі басқару жүйесіне ықпал
етіп, оны жаңа жағдайға ауфстыратын ішкі және сыртқы жағдайлардың барлық
жиынтығы енеді.
Жағдайдың өзі тұтастай ауыл шаруашылығы кәсіпорындарын немесе оның
жекелеген өндірістік бөлімшелерін, жұмыскерлер тобын, жекелеген
орындаушыларды қамтуы мүмкін. Жағдайдың қалыптасу сипатына қарай
қабылданатын басқару шешімінің де зіндік типі болады. Жағдайды дер кезінде
бағалау және дұрыс түсіну көбінесе басқару шешімін қабылдау уақытына
байланысты.
Басшы қалыптасқан жағдайды жете ұға білуі тиіс. Ағдайды бағалау
процесінде қабылданатын шешімнің мақсаты қалыптасады- бұл міндетті шешу
процесінің бірінші кезеңі. Мақсат дегеніміздің өзі басқаратын объектіге
қолайлы, әрі қажетті ықпал ету болып саналады, соның нәтиесінде қалыптасқан
жағдай тиімді шешілетін болады.
Проблема мен мақсат дұрыс тұжырымдалған жағдайда міндеттің шешілуі 50
пайызға қамтамасыз етіледі деп есептеуге болады. Басшының міндеті-
өндірістік-техникалық, экономиалық, сондай-ақ әлеуметтік сипатта басқару
жүйесінде пайда болуы мүмкін проблемларды дер кезінде айқындау.
Басшы кез келген проблеманы ең алдымен ұйымдық, басшылық тұрғысында
қарастырады. Басшының басқару объектісі проблемаларын шешудегі ерекше
көзқарасының өзі, міне, осында. Проблеманы тұжырымдау көп жағдайда басшының
біліміне, тәжірибесіне, іскерлігіне, осы жұмысқа мамандарды, шаруашылық
белсенділерін жұмылдыра білуіне байланысты.
Нақты мәселені, міндеттің не себепті қойылғандығын қарастырған кезде
басшы жағдайды- оның пайда болу себептерін, орындауды неғұрлым тиімді
ұйымдастыру мүмкіндітерін т.б. айқындайды.
Шешімді ойдағыдай орындау үшін мақсаттың дәл, әрі айқын болуының
айрықша маңызы бар. Кейде бітұтас мақсатты айқындау оңайға түспейді,
өйткені өндірісте кү сайын көптеген мідеттер туындап жатады. Сондықтан
басты буын принципі бойынша міндетті негізгі мақсатқа бағындыру қажет.
Мұндайда орындауға тиісті мақсаттың да, қорғалатын мақсаттың да
болатындығын ескеру қажет. Мақсаттар қарама-қайшы болуы да мүмкін. Мұндай
жағдайда да басты буын принципін ескерген жөн.
Мақсатты дәл анықтаудың психологиялық мәні де бар, өйткені мұндай
жағдайда шеімді орындаушылар батыл әрекет ете алады. Дұрыс шешім қабылдау
жеткілікті, әрі айқын мәліметтер болғанда ғана мүкін болады.
Мәлімет көлемі қарастырылатын міндеттердің күрделілігіне, сондай-ақ
шешімді қабылдайтын адамның біліктілгі мен тәжрибесіне байланысты.
Перспективалық шешімдрді ойластыру үшін алуан түрлі, әрі көлемді мәліметтер
қажет. Жедел мәселелер, технологиялық жағдайлар туралы шешім қабылдағанда
мәліметтің онша көп болмауы қажет емес.
Шешім қабылдау мақсатында мәлімет жинау үшін қолда бар типтік
мәліметтерді пайдаланады, арнайы жасалған нышан бойынша сұрау салады,
жекелей бақылау жүргізеді, мамндармен және қарапайым жұмыскерлермен әңгіме
өткізеді, қалыптасқан жағдаймен танысады, эксперттердің пікірін таңдайды.
Егер мүмкіндік болса, социологиялық зерттеу жүргізеді.
Алынған мәліметтерді талдаған кезде, оның сипатына қарай әр түрлі
тәсілдерді де пайдаланады. Мәселен, сапалық мәліметтер дегенді зерттеу үшін
белгілі логикалық амалдарды: салыстыруды, синтезбен
талдауды,абстракциялауды, жинақтауды, индуктивтік және дедуктивтік
қорытындылауды, әртүрлі дәлелдеутәсілдерін пайдаланады.
Егер мәліметтер қалыптасса, оны талдаудың сандық тәсілдерін қолданып,
мұндайда компьютерлік техника мен экономикалық математикалық тәсілдерді
пайдаланады.
Шешімдер варианттарын (баламаларын) тұжырымдау. Шешімдер варианттары
санының (баламаларының) болуы проблемаларды шешудің ең қолайлы жолын
таңдауға мүмкіндік береді. Бір вариантты ғана ойластырып қою, әдетте,
қолайлы шешімді қамтамасыз етпейді. Мұндай жағдайда болжалдау дегеніміз.
Ұсыныс түрінде келіп түскен міндеттерді алдын ала сынама вариантта шешу.
Алдын ала түскен вариантты шешу, әдетте, міндетті тұжырымдау кезінде пайда
болады. Барлық варианттарды, тіпті алғашында орындауға болмайтын сияқты
вариантты да қарастыру керек. Ол үшін осыған ұқсас міндетті шешкен кезде
жинақталған тәжірибені пайдалану қажет.
Шешілетін варианттарын ойластыру дегеніміз не?
Біріншіден, бұл шешімнің барлық құрамдас бөлігін, әсіресе, мақсаты
мен міндетін мүмкіндігінше толық тұжырымдайды.
Екіншіден, қойылған мақсатқа жетудің негізгі бағыты, жолы мен амалы,
сондықтан қолда бар еңбек, материалдық, қаржы және басқадай ресурстар,
ғылыми идеялар, жаңалықтар, өнертабыстары зерттеледі, әсіресе, уақыт
факторы ескертілді.
Үшіншіден, басқарушы және басқарылатын жүйелердің, әсіресе осы
шешімді жүзеге асыратын кезде басқару мен байланыс арасындағы әрекеттестік
пен үйлесімді ойланыстырады.
Төртіншіден, әр вариант бойынша іс-әрекет нәтижесінің мүмкіндігі
бағаланады.
Қабылданатын шешімнің нәтижелік межелеуішін таңдау – күрделі, әрі
жауапты кезең. Критерий (межелеуіш) дегеніміз, қабылданатын шешімнің әр
түрлі вариантарының тиімділігін салыстыруға мүмкіндік беретін көрсеткіш
немесе бірнеше көрсеткіш.
Мақсатты тұжырымдау мен өлшемдерді таңдау арасында басқару шешімі
үшін әрқашанда тікелей байланыс болуы кезеңі аяқталады.
Шешім қабылдаудың дәстүрлі нышанымен қоса, басшы шешімді
орындаушылармен, оны жүзеге асырудың нақты бағдарламасын да ақылдасады.
Проблеманы жедел шешудің кең тараған тәсілдерінің бірі идеяны ұжымдық
генерациялау – ми шабуылы тәсілі. Мұның мәнісі эксперттер негізінде және
проблемадағы әр түрлі көзқарасты ескерте отырып, проблеманы дәл тұжырымдау,
оны шешу амалдарын қарастыру.
Мұндайда мынадай қағиданы басшылыққа алады. Әуелі бір проблемаға
назар аударады. Содан кейін кез келген идеяны, оның орынды-орынсыздығына
немесе практикалық құндылығы күмәнды бола тұрса да қарастырады. Ұсынылған
ұсынысты сынауға немесе бағалауға тыйым салынады. Жаңа идеяны
генерациялауды қолдайды, әрі көтермелейді, творчествалық ахуалды қуаттайды.
Ми шабуылы нәтижесі бойынша секцияға қатысушылар анкета толтырады және
мақсат тармағы жасалады.
Бұл тәсіл көптеген жақсы идеяны жинауға мүмкіндік береді. Әр түрлі
көзқарастар синтезделеді. Мұның барлығы жаңа, соны проблемаларды шешуге
ықпал етеді.
Қызмет көрсету тәсілі: секцияға қатысушылар проблемаларды шешудің
ұсынылған вариантарын талқылайды, жақтаушылар мен қарсылық
білдірушілердің пікірін таразылап, ең қолайлысын таңдауға тырысады.
Артықшылығы: әр алуан ой-пікірлер проблемаларды неғұрлым терең
түсінуге ықпал етеді.
Кемшілігін секцияға қатысушылардың барлығы бірдей проблеманы жете
түсінбеуі және толық таныспауы, сол себептен олар оны шешуге өз үлестерін
қоса алмауы мүмкін.
2 .Шешімдерді қабылдау процесі.
Ешбір адам тәжітебеде шешім қабылдау процесімен кездеспеуі мүмкін
емес. Коммуникациядағы қабілеті тәрізді шешім қабылдау тәжірибемен дамитын
қабілет.
Шешім – бұл баламаларды таңдау.
Шешім қабылдау –кез келген басқару функиясын орындауға қажетті байланыс
процесі.Шешімдерге маңызы аз жұмысқа киім таңдау сияқты, жұмыс орнын
таңдау немесе өмірлік жар таңдау да жатады.Дегенмен баламалар мәзірдегі көп
атаулар, университетте 100-ден аса мамандықтар болуы мүмкін. Біз күнделікті
шешімдерді ойланбай қабылдаймыз. Кейде бір шешімдерге жеткілікті назар
аудармаймыз.
Алайда, басқаруда шешімдер қабылдау-жеке өмірдегіге қарағанда
неғұрлым жүйелі процесс. Шешім қабылдаулар басқарудың барлық аспектілерінде
болады, бұл –басқарушының күн сайынғы жұмысшының бөлігі.
Шешім қабылдау аумағындағы Минцберг жетекшінің 4 рөлін бөліп шығарады:
• Кәсіпкер
• Жұмыстағы бұзылуды түзетуші маман
• Ресурстарды бөлуші
• Келісім жасаушы маман
Ұйым шешімі – бұл лауызмына негізделген міндеттерін орындау үшін жетекш
жасайтын таңдау.
Ұйым шешімдерінің мақсаты-ұйым алдында қойылған міндеттермен байланысты
қозғалысты қамтамасыз ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.