Фирманың ішкі ортасы

МАЗМҰНЫ

Кіріспе4

І-тарау. Маркетингтiк ортаның теориялық аспектілері7

1. 1 Ішкi маркетингтік ортаның мәні, сипаты7

1. 2 Сыртқы маркетингтік ортаның негізгі факторлары13

ІІ-тарау. ААҚ « LG Elektronics Almaty Kazakstan» компаниясының өндірістік және маркетингтік іс-әрекеттерін талдау25

2. 1 Компанияның жалпы сипаты, құрылымы және мақсаты25

2. 2 Компанияның өндірістік және қаржылық нәтижесін талдау, бағалау32

2. 3 Компанияның маркетингтік іс-әрекетін және маркетингтік орта факторларын талдау және бағалау41

2. 4. Компанияның өндірістік және маркетингтік іс-әрекеттерін дамыту жөнінде ұсыныстар58

Қорытынды63

Пайдаланылған әдебиетердің тізімі66

Кіріспе

Қазіргі нарық қатынастары шаруашылық қарым-қатынаста жүріп жатқан субъектілерінен экономикалық үдерістерді игеруді, ол үшін оларды, терең және жан-жақты талдауды талап етеді. Осы талдау негізінде бар ресурстарды тиімді пайдаланып, тұтынушылардың қажеттерін сапалы және жоғары деңгейде, неғұрлым толық қанағаттандыруды белгілейді. Нарықта қалыптасқан қатаң бәсекелестік күресті жеңіп шығу үшін бұл аса қажетті іс. Соның негізінде фирманы дәл басқару бағыттары және ұтымды шаруашылық бизнес шешімдері іздестіріледі. Ал ол талдауды жүргізу үшін кең көлемде және неғұрлым толық коммерциялық ақпаратнарықта әрекет жасап жүрген фирмалар, олардың өнімдерінің өзгерісі туралы т. б. с. с. болжамдық талдау үшін қолданылады. Осы аса маңызды да күрделі іс маркетингсіз орындалуы мүлде мүмкін емес. Сондықтан фирманы басқару жүйесінде, оның әрекетін ұтымды реттеу ісінде қазіргі кезде маркетингтік орта жетекші рөл атқарады.

Маркетинг фирманың дұрыс бағытын анықтайды. Ол тұтынушылардың қажеттіліктерін зерттеумен қатар сату көлемін ұлғайту мақсатында сұранысты қалыптастыру және ынталандыру, фирма қызметінің эффективтілігін жоғарлату және фирманың жалпы пайдасын көбейту және т. б. мәселелерін шешеді.

Маркетинг өзін қолданатын ортаны зерттеуден басталады. Оған қатысты жұмыс атаулы нарықтық, жалпы шаруашылық және экономикалық конъюнктураларды зерттеуге сүйене отырып жүргізіледі. Ең алдымен өндіріс және тауар өткізу тұрғысынан фирманың мүмкіндіктерін анықтау негізінде осы тұңіректе шоғырландырылған барлық процестер қарастырылады. Сондай-ақ әрбір тауар өндіруші жалпы нарықтық қарым- қатынастың шеңберінде бүтіннің бөлігі ретінде таңдап алынатын болады және олар өз әріптестерімен бәсекеде жеңіп алған сегменттерінде потенциалдық тұтынушыларымен үнемі байланыс жасап отыруы тиіс.

Маркетинг ортасының құрамдас бөліктері: микроорта, макроорта және медиаорта.

Микроорта және оның негізгі субъектілеріне: фирма, жабдықтаушылар, маркетинг делдалдары, клиенттер, бәсекелестер, контактілік аудиториялар жатады. Ал, фирма іс-әрекетінің макроортасы және оның негізгі факторлары: демографиялық, экономикалық, табиғи, саяси, ғылыми-техникалық, мәдени.

Жалпы дипломдық жұмыста күрделі электр тұрмыстық тауарлардың Қазақстан нарығындағы «LG Elektronics» Оңтүстік Корея компаниясының іс-әрекеті зерттелінеді.

Сонымен қатар дипломдық жұмыстың зерттеу объектісі «LG Elektronics» корпорациясының Қазақстандағы туынды кәсіпорны - «ашық акционерлік қоғам LG Elektronics Almaty Kazakstan» болып табылады.

Диплом жұмысының зерттеу мақсаты маркетинг іс-әрекетін теория және практика негізінде талдау, бағалау.

Кіріспеде дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі дәлелденді, мақсаты мен міндеттері қойылды. Дипломдық жұмыстың бірінші тарауында, маркетингтік ортаның теориялық аспектілерін толық түрде дәлелдене көпжақты ақпаратты пайдалана отыра жазылды. Бұл жерде маркетингтік ортаның негізгі түрлері мен факторлары қарастырылды.

Дипломдық жұмыстың екінші тарауы, бірнеше бөлікті қамтиды, яғни, компанияның жалпы сипаттамасы; ішкі ұйымдық құрылымы; өндірістік және қаржылық жағдайы; компанияның маркетингтік іс- әрекеттері және маркетингтік орта факторларына талдау жүргізілді. Сонымен қатар компанияның өндірістік және маркетингтік іс-әрекетерін дамыту жөнінде нақты ұсыныстар ұсынылды. Қорытындыда жүргізілген зерттеулерден шығатын негізгі түйінділер мен ұсыныстар берілген.

Сонымен бірге дипломдық жұмыстың теориялық және методологиялық негіздерін отандық, Ресей және шетел ғалымдарының еңбектері, ағымдағы басылымдардың мақалалары, компания іс-әрекетінің электроникалар және жаңа технологиялар саласына арналған.

Интернеттегі сайттары «LG Elektronics» фирма журналдары құрайды. Дипломды зерттеу процесінде берілген компания іс-әрекеті туралы кәсіптік (диплом алдында) тәжірибені өту барысында жиналған материалдар қолданылды.

І-тарау. Маркетингтiк ортаның теориялық аспектілері

1. 1 Ішкi маркетингтік ортаның мәні, сипаты

Маркетинг- соңғы уақыттардағы өндiрiстiң және тауар қатынастарының дамыған елдердегi жетiлуiнiң көрiнiсi.

Маркетинг ағылшын тiлiндегi «market», нарық дегендi бiлдiретiн сөзден шыққан. Ол нарық экономикасы жағдайындағы тауар қатынастарын кешендi зерттеу концепциясын аңғартады. Нарықтық тауар қатынастары кезiнде ең әуелi тауар тұтынысына айрықша мән берiлiп, бұл келесi кезеңде соған сәйкес тауар өндiрудi ұйымдастырумен жалғасады. Сондықтан екi аралықты, яғни өндiру мен тұтыну процестерiн байланыстыру сауда немесе тауар өткiзу жүйесiне жатады.

Сонымен өзара тығыз байланыстағы осы үш процестi зерттеу мен оны тиiмдi жүзеге асырып отыру - маркетингтiң негiзгi мәселесi. Сол себептi олардың әрқайсысын басқару жүйесiндегi бүтiннiң бөлшектерi ретiнде жеке-жеке зерттеп барып, сол арқылы белгiлi бiр қорытындыға келгенде ғана орынды шешiм қабылдай алуымыз мүмкiн.

Маркетинг- экономикалық дамудың өзектi проблемаларын жан-жақты талдай отырып, бүгiнгi таңдағы уақыт талабына сәйкес келетiн әрi келешекке бағыт сiлтейтiн қызмет түрi болып табылады.

Қазiргi экономикасы қуатты әрi озық технологияға арқа сүйеген елдерде тауардың артық өндiрiлу мәселесi ертерек қарастырылған болатын. Мiне, соның нәтижесiнде үстiмiздегi ғасырдың орта тұсында маркетинг берiк өмiрлiк бағыт алып, нарықтық қарым-қатынастардың әлеуметтiк- экономикалық табиғаты және оның проблемалары мен қайшылықтары маркетинг iлiмiнiң аса маңызды зерттеу объектiсiне айналуда.

Әдетте маркетинг iсiн ұйымдастыру жеке кәсiпорындардың (фирмалардың), тұтынушылардың өздерiнiң алға қойған мақсаттары шеңберiнде жүзеге асырылатынына сәйкес ол ең әуелi сала аралық және аймақтық (регионалдық) нарықтық қарым-қатынастарды жетiлдiре түсуге күш салады.

Экономика өндiрiстен басталып, тұтыну арқылы өз күшiне енетiндiктен, тұтынушылардың үстемдiлiк еткен бәсекелiк күрес жағдайында тауар өндiрудi тұтынушылардың талабына қарай дұрыс жолға салып, реттеп отыру маркетингтiң басты мiндетi. Өйткенi тауар сату, тауар сұранысын жинақтау және оны iздестiру мен материалдық ынталандыру өндiрiс ауқымын кеңейте түсуге, сондай-ақ, бәсеке тегеурiнiне төтеп беруге мүмкiндiк туғызумен қатар, кәсiпорынның келешегiн болжауға, оның өнiмдерiн алдын-ала дұрыс жоспарлауға жол ашады. Шын мәнiнде тұтынушы билiгiндей нарық қана маркетингтi ұтымды қолданудың негiзiне айналып, оның мақсаты мен бағдарламасын жүзеге асыруға жағдай жасайды. Өйткенi тап осы деңгей ғана тұтынушылардың нақты талаптарын шұғыл әрi кеңiнен зерттеуге және зерттеу қорытындысына сай көлемде сапалы тауарлар өндiрудi ұйымдастыра бiлуге мүмкiндiк бередi.

Халықтың әлеуметтiк- экономикалық жағдайы және рухани байлығы нарықтық тауар қатынасындағы субъектiлердiң құралуы мен дамып- жетiлуiне сәйкес қалыптасатындықтан, маркетингтiк мағлұматтардың адам мұқтажына қарай бейiмделетiнi белгiлi. Шындығында, маркетингтiң басты мiндетi- нарықты зерттеу арқылы тауар өндiрушiлерге және оны сатушыларға қызмет көрсету, басқаша айтсақ, ең алдымен белгiлi бiр тауар түрiн алуға мүдделi тұтынушыларды iздестiре отырып, соның нәтижесiнде жинақталған дерек-мәлiметтерге сәйкес өндiрiс қуатын ұтымды пайдалануды ұйымдастыра бiлу болып табылады. Бұған қоса, өндiрiлген тауарды алдын- ала анықталған сұранысқа ойдағыдай өткiзудi қамтамасыз ете отырып, сол тауарды өндiрушi мен сатушының да жоғары пайда алуына жағдай жасау қажет.

Маркетинг аса маңызды теориялық ұғымдарға мән берумен бiрге, нақты iс- тәжiрибеге де баса назар аударып, солардың негiзiнде сындарлы стратегиялық болжаулар ұсынады.

Қазiргi жаңа маркетинг қызметiн кеңiнен пайдаланып жүрген елдерде оның тиiмдiлiгi жөнiндегi жорамалдар жеткiлiктi, бiрақ маркетингтiң қайтарымдылығына қатысты мәселелерiне жете мән бермей келедi.

Шаруашылықтың қандай түрiн болсын, пайда әкелмейтiн саласы жоқ, ал кез- келген адам қабiлетiнiң де өзiндiк құны бар. Мiне, сол себептi маркетинг қызметiнiң де келтiрер пайдасы болмаса, iс жүзiнде кеңiнен қолданылмас едi.

Сонымен, маркетинг құны оны жүзеге асыруға жұмсалатын еңбектiң көлемi мен сапасына қарай анықталады.

Маркетинг iшкi, экспорттық, импорттық, ғылыми- техникалық, тiкелей инвестициялық, халықаралық, тауар және қызмет көрсету маркетингi, коммерцияға жатпайтын жүйенiң маркетингi тәрiздi бiрнеше салаға бөлiнедi. Олардың жалпы тәсiлдерi мен жүйелерiнiң ерекшелiктерiне байланысты әрқайсысының мiндеттерi, атқаратын қызметтерi де өзгеше болып келедi.

Сонымен қатар кез келген фирма өндiрiсiне көптеген субъективтi және обьективтi факторлар ықпал жасайды, басқаша айтқанда, фирма өндiрiсiн iшкi және сыртқы орталар қоршайды. Фирмалар мен кәсiпкерлер өндiрiс жөнiнде көптеген ұйымдармен, мемлекеттiк органдармен және тұтынушылармен әр түрлi қарым-қатынастар жүргiзедi. Осылар маркетингтiк ортаның субъектiлерi болып табылады. Сонымен қатар фирманың өндiрiсiне саяси, экономикалық, әлеуметтiк факторлар ықпалын тигiзедi. Яғни, мемлекеттiң заңдары, салық және кеден жүйелерi, адамдардың экономикалық өмiр деңгейi және т. б. Маркетинг ортасы дегенiмiз - ол фирманың маркетинг бөлiмiнiң мақсатты клиенттерiмен тиiмдi байланыс орнатып, оны үзбей сақтау мүмкiндiктерiне әсер ететiн белсендi субъектiлердiң және күштердiң жиынтығы. Өзгерiп тұратын нарықтық жағдайға байланысты маркетингтiк орта құбылмалы болады. Сондықтан, фирма басшыларының мiндетi құбылмалы ортаны үздiксiз зерттеп отыру және оның өндiрiсiне сәйкес нақты шаралар қолдану болып табылады. Осыған орай маркетингтiң мақсаты: фирманы қоршаған орта субъектiлерiнiң қарым-қатынасын талдау және оларға лайық арнайы стратегиялық және тактикалық жоспарлар құру болып табылады.

Қандай болсын ұйым, фирма оның маркетингтiк жүйесi қоршаған орта тудырған жағдайда қимыл жасайды. Бұл жағдайлар (және олардың өзгерiстерi) екi топқа бөлiнiп, сыртқы және iшкi орта деп сипаттауға болатын факторлар тiзбегiмен анықталады.

Сыртқы орта күрделi құбылыс. Бұған демографиялық сипаттаманы сатып алушылар, бәсекелестер, табыстырушылар (транспорттық фирмалар, өткiзушi фирмалар, сатушы агенттер) ; финанстық орындар (банк, қамсыздандыру компаниялары) ; жарнамалық агенттiктер және қоғамдық көзқарасты зерттеушi фирмалар, кедендiк және басқа да үкiметтiк органдар жатады. Сыртқы ортаның жағдайларына, сондай-ақ заңдар, жалпы экономикалық жай, саяси ахуал, ғылыми-техникалық жетiстiктер, мәдениет жатқызылады.

Маркетинг ортасын зерттеу барысында сыртқы орта келесi түрлерге бөлiнедi:

• Макроорта;
• Микроорта.

Iшкi орта фирманың жаңа тауарды жасауды, сынауды, сервистiк жұмыстарды, тауарды алушыға дейiн жылжытуды, өткiзудi, бөлшектер қорымен жабдықтауды, персоналды оқытуды, шикiзат, материалдар жеткiзушiлерiмен, осы секiлдi финанстық және басқа да органдармен қарым - қатынастарды iске асыратын функционалдық бөлiмдерiнен тұрады. Iшкi орта ұғымына қызметкерлердiң бiлiктiлiгi, олардың тиiмдi пайдалануы, ақпарат таратушы жүйелер құрылымының нарықтық және сыртқы ортаның өзгерiстерiне қатысты иiлiмдiлiгi жатады.

Нарықтық экономикада кез келген фирманың мақсаты адамдардың қажеттiлiгiн қанағаттандыру және сату мүмкiндiгi бар тауарларды шығару және неғұрлым көп пайда табу болып саналады. Сондықтан, фирма өзiнiң iшкi ортасын нарықтық талабына сай бейiмдеуi тиiс. Сонымен, iшкi орта дегенiмiз- фирманың нәтижесiне тiкелей ықпал жасайтын факторлардың жиынтығы.

Iшкi маркетингтiк ортаның ерекшелiгi әрбiр фирма нарықтық жағдайының құбылысына байланысты iшкi құрылымын дербес түрде өзгертуге құқығы бар. Сонымен қатар iшкi фирмалық функционалды бөлiсу жөнiнде жоғары басшылық атқаратын және бақылайтын факторлар көбiнесе фирманың стратегиялық мақсаттарына арналады.

Жоғары басшылықпен бақыланатын факторлары:

1. Фирманың нақты өндiрiс түрлерiмен ұзақ мерзiмдi iс- әрекеттердi iрiктеу. Мұның мәнi - өндiрiлетiн тауарлар тұрақты түрде жоғары сұранысқа ие болуы;
2. Фирманың мақсатын айқындау. Яғни, фирманың нарықтағы нишасын нығайту тиiс және жедел аралық iс-әрекеттердi ұзақ мерзiмдi мақсаттарға бейiмдеуi тиiс;
3. Маркетингтiң орны мен ролiн тағайындау- нарықтағы кез- келген субъектiлерiнiң түпкi нәтижесi маркетинг қызметiмен тығыз байланысты болады. Сондықтан фирманың менеджерлерi тауарларға үздiксiз сұранысты қалыптастыруы тиiс және фирманың пайдасын арттыруы тиiс;
4. Iскерлiк қызметтер. Мұның мақсаты фирманың негiзгi iс-әрекеттерiнен тыс қосымша пайда табу мақсатымен тұтынушыларға әр түрлi қызметтер көрсету;
5. Корпоративтiк мәдениет- бұл фирма қызметкерлерi арасындағы қарым- қатынасты жоғарғы деңгейде ұйымдастыру. Яғни, этика мен этикеттi сақтау, мәдениеттi қарым-қатынас қалыптастыру, технологиялық ахуалды дұрыс қалыптастыру. Фирманың iшкi маркетингтiк орта факторларының үлгiсi:

Кесте 1

Фирманың ішкі ортасы

Күрделiлiгi және көптiгiне қарамай, сыртқы және iшкi ортаның факторларын олардың басқаруға иiлiмдiлiгi жөнiнен екi топқа бөледi:

Бiрiншi топ - фирманың басшылары жағынан басқаруға көнедi;

Екiншi топ - басқаруға көнбейдi. Сондықтан фирманың өзiне бейiмделуiн (адаптацияда болуын) талап етедi.

Өзiне жүйелiк тұрғы тән болып келетiн маркетинг сыртқы және iшкi ортаны дәл осындай қатынасты байланыста және жиынтықта қарайды. Осымен фирма жабдықтаушыларға да және алушыларға да қатысты, алушы және берушi ретiнде тұйық жүйе болып келедi.

1. 2 Сыртқы маркетингтік ортаның негізгі факторлары

Макроорта дегенiмiз - бұл фирма өндiрiсiне жанама жолмен ықпал жасайтын экономикалық, саяси, әлеуметтiк факторлардың жиынтығы.

Макроорта кәсiпорындардың iс-әрекетiне жалпы бiрыңғай сыртқы жағдай жасайды. Ал жеке алынған белгiлi бiр фирманың жағдайына айрықша жағдай тудырмайды. Фирмалардың әрқайсысы макроортаның әсерiн талдайды, бағалайды және iс-әрекетiне тигiзетiн жағымды немесе қолайсыз жақтарын сынайды, алайда оны басқара немесе өзгерте алмайды.

Макроортаның құрамын былай белгiлеуге болады:

1-сурет Макроортаның топтасқан факторларының құрылымы

Ал әрбiр факторлар тобының iшкi мәнi кестеде көрсетiлген.

Кесте 2

Макроорта факторларының кейбір негізгі сипаттары

Нарық көлемiн талдау барысында демографиялық факторлар маңызды орын алады. Онда маркетинг халықтың өсiм құрылымын, туу мәселелерiн қарастыруы қажет. Соның негiзiнде тауар өндiрушi кiмге, қанша және қандай тауар өндiретiнiн бiледi. Мысалы, 1999 жылдың басында тұңғыш ұлттық халық санағы бойынша Қазақстан Республикасында халықтың жалпы саны 14, 9 млн. адам болды. Республикадағы демографиялық жағдай 1995-1998 ж. ж. аралығында былай сипатталған (1000 адамға шаққанда) 1:

• Адамдардың өлу коэффициентi 1995 ж. -10, 5; 1998 ж. - 9, 9;
• Некелесу коэффициентi 1995 ж. - 7, 2; 1998 ж. - 6, 2;
• Туу коэффициентi 1995 ж. - 17, 2; 1998 ж. - 14, 3;
• Халықтың табиғи өсу коэффициентi 1995ж. -6, 7; 1998ж. - 4, 4.

Осындай көрсеткiштер әрбiр өлке көлемiнде талданып, кәсiпкерлер маркетинг әрекетiнде маңызды бағыттар беруi қажет. Мысалы, бiздiң елде демографиялық факторлардың өзгеру бағыты балалар тауарларына сұраныстың төмендеуiне әсер етiп отыр. Демографиялық өзгерiстер отбасы жағдайына да әсерiн тигiзуде. Өйткенi әрбiр отбасы тобы әртүрлi тауарларды қажет етедi және әрбiр отбасының өзiне тән шектеулi көрсеткiштерi болады. Бұның нақты көрсеткiштерi маркетингтiк зерттеулер арқылы анықталады. Ал, ресми мәлiметтерге сүйенетiн болсақ, 1998 жылы Республикада әрбiр адамға шаққандағы айлық ақшалай табыс 3020 теңге болған (оның минималды өмiр сүруге қажет соммасы 3716 теңге болуы керек едi) 2.

Сонымен қатар демографиялық факторларға бiлiм алу деңгейi де ықпалын тигiзедi. Халық бiлiмi қаншалықты жоғары болса, соншалықты жоғарғы сапалы тауарларға, баспа басылымдарына және интелектуалды игiлiктерге сұраныс ұлғаяды.

Экономикалық факторлардың нарық субъектiлерiне тигiзетiн ықпалы демографиялық факторлардан кем емес. Фирманың әлументтi тұтынушыларын бiлумен бiрге, олардың қанша тауар сатып ала алатынын анықтау iсi аса маңызды. Айталық, тұрғындардың төлем қабiлетi сұранысына әртүрлi экономикалық факторлары әсер етедi. Мысалы, мемлекеттiң экономикалық даму деңгейi, жалақының көлемi, инфляция мен жұмыссыздықтың деңгейi және т. б. Әсiресе қазiргi жағдайда осы тәрiздi көрсеткiштердi бiлу аса маңызды болып отыр.

Табиғи факторларды зеттеу жұмысы табиғи ресурстарды ұжымды пайдалану мәселелерiн және қоршаған ортаны сақтау мүмкiндiктерiн талдаумен байланысты. Шикiзаттың, энергоресурстардың шектелiнуi кәсiпорындардың алдына көп мәселелердi қояды. Мысалы, оларды үнемдеу үшiн ұжымдылығы жағынан тиiмдi алмасатын игiлiктердi табу. Сондықтан, фирмалар осы және басқа бағыттарда ғылыми - зерттеу жұмыстарын жүргiзуге мәжбүр болады.

Ғылыми-техникалық факторларда талдау барысында жаңа тауар өндiруге, тауарды және технологияны жаңартуға, дер кезiнде ғылым мен техниканы дамытуға мүмкiндiктер iзделiнiп, оның iске қосу жолдары жасалуы қажет. Соған байланысты ғылыми- техникалық жетiстiктердi пайдалану нәтижесiнде фирманың қызмет атқаратын ортасы да айтарлықтай өзгередi. Мысалы, тұтынушылар ғылыми- техникалық өзгерiстерге байланысты жаңа, сапалы тауарларды талап етедi, ал фирма бәсекелестерiнен жеңiлмес үшiн ғылыми-техникалық прогрестiң дамуына көп көңiл бөлуi тиiс.

Саяси-құқық факторлары мемлекет органдарының талаптарын бiлу үшiн және оларға бейiмдеу қажет. Кәсiпорынның жұмысын шектейтiн заңдарды бiлу арқылы нарық әрекеттерiн бағыттауға болады. Мысалы, Қазақстанда баға, бәсеке, тауар таңбасы, тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы, тағы басқа кәсiпкерлiкке байланысты көптеген заңдар iске қосылған. Саяси-құқықтық ортаны жете бiлудiң өзi келесi мүмкiндiктердi пайдалануға көмектеседi:

• Фирмалардың заңсыз ысыраптан қорғалынуына;
• Тұтынушыларды заңсыз ысырапты iс- әрекеттерден және қызмет көрсетуден қорғауға;
• Қоғамның мүддесiн сақтауға.

Кәсiпорындағы маркетинг жұмысының нәтижесi мәдени факторларға да байланысты. Қалыптасқан қоғам ережелерi, салт-дәстүрлерi, табиғатқа, еңбекке деген адамдардың көзқарасы, iс-қимыл қатынастары, т. б. мәдени факторлардың маңызды көрсеткiштерiне жатады. Мысалы, қазiр республикада көптеген жастар бос уақытын ағылшын тiлiн оқуға, компьютердi игеруге, спортпен айналысуға жұмсауда. Сондықтан гимнастикалық құралдарға, спорт киiмдерiне, ағылшын тiлiндегi кiтаптар менаудио кассеталарға, компьютер курстарына сұраныс өсуде.

Макроорта факторларын зерттеу кезiнде екi жағдайды ескеру қажет. Олар:

1. Барлық макроорта факторлары бiр-бiрiмен аса тығыз байланыста қалыптасады;
2. Әрбiр макроорта факторларының фирма жұмысына әсер ету деңгейi фирманың көлемiне, орналасқан жерiне, iс-әрекет саласына т. б. көрсеткiштерiне көптен-көп байланысты болады.

Әрбiр фирманың негiзгi мақсаты - табыс табу.

Микроорта фирмаға және оның клиенттерiне, қызмет көрсету мүмкiндiктерiне тiкелей қатынасы бар күштермен белгiленедi. Солардың қатарындағы аса маңыздылары мыналар: жабдықтаушылар, маркетинг делдалдары, бәсекелестер, клиенттер және фирманың контактылы аудиториялары.

Кесте 3

Микроорта күштері

Микроорта дегенiмiз - фирма қызметiне тiкелей қатысты басқа ұйымдар мен кәсiпорындардың жиынтығы.

Жабдықтаушылар дегенiмiз - фирманы және оның бәсекелестерiн тауарды өндiру үдерiсiне қажет материалдық ресурстарымен жабдықтайтын iскер фирмалары мен жеке тұлғалар.

Маркетинг тұрғысынан жабдықтаушылардың келесi түрлерi болады:

• «Эксклюзивтi» жабдықтаушылар - тек қана белгiлi фирмамен жұмыс жасайды;
• «Лоялдi » немесе «адал» жабдықтаушылар- фирмаға және оның бәсекелестерiне бiрдей адал қызмет көрсетедi;
• «Сырттағы» жабдықтаушылар- тек қана бәсекелестерге қызмет көрсетедi.

Жабдықтаушыларға әртүрлi маркетингтiк талаптар қойылады. Ол талаптар мынандай болуы мүмкiн:

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс