Банктің нарықтық мүмкіндіктерін талдау

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 64 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ1

1 ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАРҒА БАНКТІК ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУДЕГІ МАРКЕТИНГТІК ЗЕРТТЕУЛЕР МӘНІ ЖӘНЕ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ3

1. 1 Маркетингтік зерттеулер мәні, мазмұны және әдістері3

1. 2 Банктің нарықтық мүмкіндіктерін талдау11

1. 3 Банктік қызметтердің жеке тұлғалар нарығын талдау18

2 «БАНК ЦЕНТРКРЕДИТ» БАНКІНІҢ ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАРҒА КӨРСЕТЕТІН ҚЫЗМЕТТЕРІН ТАЛДАУ27

2. 1 Банк ЦентрКредиттің несиелік қызметтерін талдау27

2. 2 Банк ЦентрКредиттің депозиттік қызметтерін талдау37

3 «БАНК ЦЕНТР КРЕДИТТІҢ» ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАРҒА ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУДЕГІ МАРКЕТИНГТІК ЗЕРТТЕУЛЕРІН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ42

3. 1 Банк бейнесін қабылдауда банк клиенттерін гендерлік талдау42

3. 2 Банктік қызметтер нарығын кластерлік талдау48

3. 3 Банктік қызметтерді маркетингтік зерттеулердің тиімділігін арттыру жолдары54

ҚОРЫТЫНДЫ58

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ61

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Нарықтық экономиканың эволюциялық жолына түскен Қазақстандағы маркетингтің дамуы нарық заңдары мен қағидаларынан туындайды. Маркетингті игеру және оның кәсіпорындағы басқару жүйесімен бірігуі нарықтық экономиканың даму деңгейін көрсетеді.

Нарықтағы қатаң бәсеке, халықтың төлем қабілеттілігінің әлі де болса төменділігі, кәсіпорынның айналым құралдарының жеткіліксіздігі, өндірістік шығындардың үнемі өсуі отандық өнімнің бәсекге қабілеттілігін төмендетіп, өткізуді қиындатуда. Осы және басқа проблемаларды шешу нарықты дамытатын қозғаушы күштер мен тәсіл-құралдарды түсінуге бағытталған ұйымның қазіргі бизнес философиясы -маркетингті творчестволық тұрғыда пайдалануына байланысты.

«Қазақстан - 2030» стратегиясы ұсынған стратегиялық мақсаттарға жету экономиканы түбегейлі реформалау жөніндегі терең ғылыми зерттеулерді, сонымен қатар лтандық компаниялардың іс-әрекеттерінде маркетингтің шетелдік тәжірбиесін қолдану туралы практикалық ұсыныстар әзірлеуді талап етеді. Қазақстанның қазіргі нарықтық экономика жағдайындағы кәсіпорынды басқару мәселелерін талдай отырып, маркетингті жетілдіру бағыттары мен даму ерекшеліктерін анықтау отандық өнімнің табыстылығы мен бәсекеге қабілеттілігін қамтамысз етуде маңызды болып табылады.

Кәсіпорынның маркетингтік іс-әрекеті маркетингтік зерттеулерден басталатынын ескерсек, маркетингтік зерттеулердің сапалы да жүйелі ұйымдастырылуы өзекті мәселелердің бірі.

Отандық кәсіпорындардың көпшілігі зерттеулер жүргізудің қажеттілігін әлі түсіне білмейді. Сондықтан Қазақсатн нарығында осындай тапсырыстардың 80 %-ы шетелдік компаниялар үлесіне тиіп отыр. Солай бола тұрса да маркетингтік зерттеулердің бағасы Қазақстанда Ресейдегіден 1, 5-2 есе, ал Еуропадағыдан 5-10 есе төмен. Соған қарамастан, кәсіпорындар мен ұйымдарда маркетингтік зерттеулер кеңінен қолданылып жүрген жоқ.

Зерттеудің мақсаты мен міндеттері. Дипломдық жұмыстың мақсаты - банктердегі жеке тұлғаларға банктік қызмет көрсетудегі маркетингтік зерттеулердің рөлі мен маңыздылығын талдай отырып, зерттеудің жаңа әдістерін пайдаланып банктегі маркетингтік зерттеудлерді жетілдіру жолдары бойынша нақты ұсыныстар жасау.

Белгіленген мақсатқа жету үшін дипломдық жұмыста келесі міндеттерді шешу көзделді:

-банктік қызметтер сферасындағы маркетингтің қажеттілігін анықтау;

-банктік мүмкіндіктерге талдау жасау;

-банктік қызметтердегі жеке тұлғалар нарығын теориялық тұрғыдан талдау;

-«Банк ЦентрКредиттің» несиелеу қызметтерін талдау;

-«Банк ЦентрКредиттің» депозиттік қызметтерін талдау;

-банктік қызметтер нарығын кластерлік талдау;

-банктің клиенттерін гендерлік талдау;

-банктік қызметтерді маркетингтік зерттеулердің сапасын арттыру жолдарын анықтау.

Зерттеу обьектісі - -«Банк ЦентрКредит» банкінің маркетинтік қызметі, оның ішінде жеке тұлғаларды маркетингтік зертеулері.

Зерттеу пәніне жеке тұлғаларға қызмет көрсетудегі маркетингтік зерттеу әдістері мен маркетингтік зерттеулердің сапасын арттыру жолдары кіреді.

Зерттеудің теориялық және әдістемелік негізіне отандық және шетелдік ғалым экономистердің маркетингтікке қатысты еңбектері мен зерттеу нәтижелері алынды. Зерттеудің мәліметтік базасы ретінде статистикалық агенттігінің және жергілікті статистика басқармаларының мәліметтері, «Банк Центр Кредит» банкінің есептік мәліметтері, түрлі баспа көздерінің мәліметтері, тұтынушылардан сауалдама арқылы алынған ақпараттар пайдаланылды. Дипломдық жұмыста маркетингтік зерттеу әдістері мен маркетингтік талдау әдістері қолданылды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы және көлемі. Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады, кестені және суретті қамтиды.

1 ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАРҒА БАНКТІК ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУДЕГІ МАРКЕТИНГТІК ЗЕРТТЕУЛЕР МӘНІ ЖӘНЕ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

1. 1 Маркетингтік зерттеулер мәні, мазмұны және әдістері

Маркетингтік зерттеулер дегеніміз -компанияның басқару шешімдерін дұрыс қабылдау мақсатында, алдына қойған маркетингтік міндеттерге сәйкес ақпарат жинау, өңдеу және мәлісеттерді талдау мен қорытындылар ұсыну.

Маркетингтік зертеулердің міндеттеріне келесілер жатады: фирманың нарықтағы бәсекелестік позициясын анықтау, оның өткізу және баға саясатын, тауарды нарыққа жылжыту мәселелерін бағалау, тұтынушылардың мінез-құлықтарын зерттеу, сатып алушылардың жаңа тауарға деген әсерін, бәсекелестер тауарларын, макроортаны талдау.

Маркетингтік зерттеулер -бұл тұтынушылардың талғамдары мен талаптарын зерттеуге бағытталған фирманың маркетингтік әрекетінің маңызды түрінің бірі. Мұндай зерттеулерді кәсіпорындар маманданған маркетингтік бөлімдерінің күшімен өзкізеді. АҚШ компанияларының 75 %-ында осындай бөлімшелер бар, онда маркетологтар, статисттер, бағдарламашылар, әлеуметтанушылар, психологтар жұмыс істейді.

Қазақстанда маркетингтік зерттеулерді көптеген маманданған компаниялар жүргізеді. Оларға жататындар: БОИФ әлеуметтік және маркетингтік зерттеулер агенттігі, «Gallup Media Asia», «Amer-Nielsen», BISAM, Cessi Kazakhstan, Sange Research, IGM, комкон-2 Евразия, Эксперт Консалт және тағы басқа компаниялар.

Маркетингтік зерттеулерде статистика, эконометрия, математика, әлеуметтану, психология сияқты әр түрлі ғылымдар әдістемелері қолданылады.

Маркетингтік шешім қабылдауда ақпарат ауадай қажет. Сондықтан ақпарат дұрыс жиналып, қолдану үшін талдануы керек. Ақпарат жинаудың әр түрлі әдістері бар. Оның көздері бастапқы және соңғы мәліметтері болып бөлінеді.

Бастапқы (екінші ретті) мәліметтер -бұл маркетингтік зерттеулердің мақсаттарынан бөлек, бұрын басқа мақсаттармен жиналған ақпарат.

Бастапқы мәліметтердің артықшылықтары:

Бұл ақпарат қолға оңай түседі және салыстырмалы түрде арзан (фирмалардың материалдары, салалық жарияланымдр, мерзімдік басылымдар және т. б. ) болады.
Бастапқы мәліметер соңғы ақпараттан жылдамырақ жиналады.
Мұндай ақпараттар сенімді болып келеді.

Кемшіліктері:

Бастапқы ақпарат ескі болуы мүмкін, өйткені ол басқа мақсат үшін жиналған.
Ақпарат жалпы сипатта болғандықтан жүргізіліп отырған зерттеулер мақсатына сәйкес келмеуі мүмкін.

Бастапқы ақпарат негізінде жүргізілген зерттеулер «кабинеттік» деп аталады.

Бастапқы ақпарат фирманың ішкі құжаттамаларында және сыртқы ақпарат көздерінде болады. Фирманың ішкі құжаттамаларында -пайда туралы есептер, бухгалтерия және қаржы қызметінің есеп берулері, баланстар, өткізу көрсеткіштері, шот-фактуралар, тауарлық-материалдық құндылықтардың есеп тізімдемесі жатады. Сыртқы ақпарат көздері -мемлекеттік мекемелердің басылымдары, статистикалық анықтамалар, газеттер мен журналдар, кітаптар, консалдингтік фирмалардың, жарнама агенттіктерінің есеп берулері мен шолулары.

Бірақ мұндай мәліметтерді байқап талдау керек, өйткені олар әр түрлі мақсаттар мен әр түрлі жағдайларда жинақталғандықтан мұқият тексеру керек.

Егер зерттеуші өзіне қажетті ақпаратты сыртқы көздерден таба алмаса, онда оларды жинауы қажет.

Соңғы ақпарат - бұл нақты зерттелетін мәселені шешу үшін жаңа ғана жиналған ақпарат. Мұндай зерттеулер «далалық» деп аталады.

Соңғы ақпаратты жинаудың арнайы жоспарын дайындау қажет.

Соңғы ақпараттардың артықшылықтары:

Зертеудің нақты мақсатына сәйкес жиналады.
Ақпаратты жинау әдістемесі бақыланады және белгілі болады.
Ақпарат сенімді болады.

Кемшіліктері:

Көп уақыт және қаражат керек (сынамалы маркетингтің нақты нәтижесін алу үшін 6 айдан астам уақыт қажет) .
Кейбір мәліметтер алынбауы мүмкін.

Маркетингтік зерттеулерді бес кезеңмен өткізуге болады:

1) Зерттеудің мәселесі мен мақсаттарын айқындау.

2) Зерттеу жоспарын құру.

3) Ақпарат жинау.

4) Жиналған ақпараттарды талдау.

5) Зерттеу қорытындылары туралы есеп.

Маркетингтік зерттеудің тұжырымдамасы -зерттеудің міндеттерін, объектісін және мақсаттарын айқын белгілеу, жұмыс жоспарын жасау.

Маркетингтік зерттеулердің бірінші кезеңінде оны әзірлеу талаптарын қалыптастыру және зерттеу мәселесін анықтау қажет. Мәселені анық басяндау - табысты маркетингтің негізі. Егер мәселе дұрыс тұжырымдалса, ол аздап шешілді деуге болады. мақсаттар мен мәселелер неғұрлым анық және түсінікті белгіленсе, маркетингтік зерттеулер соғұрлым тиімді болады. ақпарат жинау -қымбатқа түсетін шара. Сондықтан мәселе бұлдыр немесе дұрыс белгілебесе, қажетсіз шығындарға ұшыратыды. Мәселелерді айқындау процедурасына мәселелер каталогын құру да кіреді.

Әдетте, мәселелер өндірістік-өткізу қызметін талдау нәтижесінде және басшылар мен мамандардан сараптамалық пікір сұрау жүргізу арқылы анықталады.

Мәселелер анықталғаннан кейән мақсаттар қойылады. Егер мәселе -бұл міндеттердің жалпы қойылым болса, онда мақсаттар -зерттеу объектісінен шығатын жеке міндеттердің жиынтығы болып табылады. Мақсаттар анық құрачтырылып, олардың сандық өлшемі болуы қажет. Мысалы, тауар өлшемінің өткізу көлемі төмендей бастады. Осы құбылыстың себептері мен факторларын анықтау зерттеулердің мәселесі болып табылады. Бұл мәселені шешуде маркетингтік зерттеудің алдына мынадай мақсаттар (міндеттер) қойылады: өнімге сатып алушылар көзқарасын анықтау; осы өнімді сату көлемінің өзгеруіне бәсекелестердің тигізетін әсерін талдау; тауар өніміне нақты сұранысқа бар сатып алушылардың демографиялық бейінін (профилін) анықтау (жасы, жынысы, білімі, табысы және т. б. ) .

Мәселені анықтау үшін «неге» деген сұрақ қойылады. Егер зерттелетін мәселе туралы ешбір мәлімет болмаса немесе ол шамалы түрде ғана болса, онда барлау зерттеуін пайдалану қажет. Мұндай зерттеулер мәселені нақты анықтауға немесе болжамды тексеру үшін ақпаратты алдын-ада жинау мақсатында қолданылады. Ал егер мәселе нақты анықталған болса, бұл кезде сипаттаушы және казуалды зерттеулерді пайдалану керек. Шешуі керек ететін мәселені зерттеуді талап ететін мәселеге өзгерту қажет, яғни оны зерттеу мақсатына сәйкес құрастыру керек. Мысалға, фирма өнімінің өткізу көлемі төмендеген. Осыған байланысты маркетинг маманының алдында оны қаоай жоғарылату керек деген мәселе туады. Бұл өнімді нарықтан алып тастау қажет пе? Маркетинг маманы оның себебі тарату арналарының тиімсіздігінен болды деп есептесе, бұл болжау зерттеуді талап ететін мәселенің негізі бола алады.

Маркетингтік зерттеулердің екінші кезеңі -маркетингтік зерттеулер жоспарын әзірлеу. Бұл зерттеу сметасын анықтау, мәліметтер көздерін айқындау, оларды жинау және талдау әдістерін таңдау процедурасынан тұрады. Зерттеулер жоспарын әзірлеудің процедурасы және оны орындаудың стандартты әдісі жоқ.

Үшінші кезеңде ақпарат алу көздері анықталады. Маркетингтік зерттеу бастапқы ақпаратты зерттеуден басталады. Одан кейін ғана соңғы ақпаратты жинауға көшу керек. Бастапқы ақпараттарға мән бермейтін зерттеушілер қателеседі. Талдау негізінде алынған қайталама ақпарат кейде зерттеу мақсаты үшін жеткілікті болады. бастапқы ақпараттарды алудың маңызды көзіне маманданған зерттеу ұйымдарының есеп берулері, фирмалар жүргізетін «күнтізбелік жазбалары» жатады.

Көп жағдайда маркетингтік зерттеуді өткізу үшін соңғы ақпараттар қажет болады. Оларды жинақтаудың 3 әдісі бар:

Бақылау - бұл таңдап алынған адамдар тобының әрекеттерін немесе болып жатқан жағдайларды бақылау жолымен соңғы ақпаратты жинау әдісі. Ол далалық (дүкен, көше) және зертханалық (жасанды), стандарты немесе еркін жағдайда жүргізілуі мүмкін.

Бұл әдістің артықшылығы - объективтілігі жоғары, тұтынушы тілегшіне тәуелді емес, тұтынушы мінез-құлқын бақылау мүмкіндігі.

Кемшіліктері - қабылдау субъективтілігі, көп еңбек сіңіру керектігі, тұтынушының себептері (мотивтері) және психологиялық ерекшеліктері туралы ақпарат алынбайтындығы.

2. Эксперимент -мұнда бір немесе ьірнеше айнымалы факторлардың өзгерісі бір немесе көптеген тәуелді айнымалыларға ықпалы анықталады.

Эксперименттер зертханалық және далалық болып бөлінеді.

Зертханалық эксперимент басқа факторларды зерттеуге мүмкіндік береді. Далалық эксперимент нақтылы жағдайда жүзеге асырылады және бақыланбайтын факторлардың әсер етуін растайды.

Бұл -нарықтың шектелген, бірақ мұқият таңдалып алынған секторында жүргізілетін, бақыланатын эксперимент. Оның мақсаты - бір немесе бірнеше факторлардың өзгеруі нәтижесінде болатын сату көлемі немесе пайданы болжау. Көбінесе нарыққа жаңа немес жаңғырытып, жетілдірілген өнімді енгізу үшін пайдаланылады.

3. Пікір сұрау -соңғы ақпаратты алуды жүзеге асыру мақсатымен респонденттермен жеке байланыс әдіс және мәліметтерді жинаудың кең тараған түрі. Маркетингтік зерттеулердің 90 %-ы пікір сұрауға негізделген. Ол өнеркәсіптік кәсіпорындарда да, марктингтік агенттіктерде де кеңінен қолданылады. Пікір сұрау құрылымдық және құрылымдық емес сипатта болады. Құрылымдық сауалнамада барлық сауалдамаға қатысатындар бірдей сұрақтарға жауап береді. Құрылымдық емес сауалдамада сұхбат жүргізуші алынған жауаптарға байланысты сұрақтар қояды. Сұхбатты осы әдіспен мынадай түрлерде жүргізуге болады:

- сұралушылар арасында (студенттер, зейнеткерлер) ;

- бір уақытта сұралушылар саны бойынша (жекелей немесе топпен әңгімелесу) ;

- пікір сұрау жиілігі бойынша (бір немесе бірнеше рет пікір сұрау) .

Пікір сұрауды сипаттаушы зерттеулерде бақылау әдісін барлау, экспериментті, казуалды зерттеулерде қолдану тиімді.

Зерттеуші ақпарат жинауға кіріспей тұрып, зерттелетін өзгермелерді анықтау керек. Ең дұрысы, ақпарат жинау алдында сауалдамаға кіргізілетін айнымалы негізінде құрылған кесте макеттерінің жиынтығы дайындалуы керек. Ақпарат жинауға дейін зерттелуі қажет айнымалы анықталуы керек.

Маркетингтік зерттеулердің келесі кезеңінде маңызды мәліметтер мен нәтижелерді көбірек алу мақсатымен жиналған мәліметтер бағаланады және талданады. Мәліметтерді талдаған кезде тиісті орта шамалар алынады, ең елеулі өзара байланыстарды анықтау үшін қисындасқан кестелер жасалынады, корреляция коэффициенттері есептеледі.

Маркетингтік зерттеулердің соңғы кезеңінде негізгі қорытындылар мен есеп берулер дайындалады. Ол тапсырыс берушінің талабынан шығатындай болуы керек. Есеп беру кіріспе, негізгі жіне қорытынды болып үш бөліктен тұрады. Алғы сөз - титул парағы, мазмұны, меморандум және қысқаша аннотациядан тұрады. Меморандумда зерттеулердің сипаттамасы, нәтижедері қарастырылып, ары қарай зерттеу қажеттілігі туралы ұсыныстар жасалады. Кіріспеде -зерттеудің мақсаты мен көкейтестілігі келтіріледі. Есеп берудің негізгі бөлімінде қолданылатын әдістеме және ұсыныстар жасалады. Есеп беруде зерттеу әдістерінің қысқаша шолуы болады, ал техникалық бөлігі қомысшаларда беріледі. Жалпы есеп беру фирма және маркетинг қызметінің қызметкерлері үшін түсінікті және осы мәселе бойынша қажет ақпаратты алуға мүмкіндік беретіндей юолып жазылуы керек.

Маркетингтік зерттеулердің әдістері

Маркетингтік зерттеулердің әдістері оны жүргізу мен ақпарат алу техникасы бойынша сандық және сапалық болып бөлінеді.

Сандық әдістер деп жабық типті құрылымдық сұрақтарды пайдалану арқылы әр түрлі сұрау жүргізуді айтады.

Сапалық әдіс ақпаратты сапалы сипаттау және оны стандартты емес түрде жинау арқылы жүргізіледі. Бұл әдіс бақылау, тереңдетілген сұхбат, фокус-топтар және т. б. қолдануға негізделген.

Зерттеу мақсаттарына сәйкес зерттеудің мынадай түрлері бар:

Барлау (іздеу) зерттеулері -мәселелер мен болжамдарды дәлірек анықтау үшін ақпаратты алдын ала алу мақсатында жүргізілетін маркетингтік зерттеулер. Бұл зерттеулер мәселені нақтылауға, идеялар ұсынуға және білімді көтеруге бағытталған. Мысалы, сату көлемінің төмендігі жарнаманың нашарлығына байланысты деген жорамал бар, бірақ барлау зерттеуінің нәтижесінде басты себеп өткізу жүйесінің олқылығында екендігі анықталды.

Барлау зерттеулерін жүргізудің негізгі жолдары -бастапқы мәліметтерді қолдану, әдебиеттермен жұмыс істеу, сарапшылардан және фокус-топтардан пікір сұрау алу, таңдалған оқиғаларды талдау. Барлау зерттеулерінде сауалнамалық пікір сұрау қолданылмайды, оларды жүргізудің нәтижесінде идеялар мен болжамдар алынады.

Сипаттама зерттеулер -маркетинтік мәселелерді, әр түрлі жағдайларды, нарықтарды, тұтынушының өнімге қатысын сипаттауға бағытталған маркетингтік зерттеулер. Мұндай зерттеулерде не, кім, қайда және тұтынушылар өнімді қашан, қалай сатып алады деген сұрақтарға жауап ізделеді. Мұндай мәлімет қайталама ақпаратта бар, сонымен қатар оны пікір сұрау мен бақылау жүргізу арқылы да алуға болады.
Казуалды зерттеулер -себеп-салдар байланысына қатысты ғылыми болжамдарды тексеру үшін жүргізілетін маркетингтік зерттеулер. Мұндай зерттеулерді қолдана отырып, мынадай сұрақтарға жауап алуға болды: «Егер Х факторының мәнін өзгертсек, онда Ү-тің белгілі бір мөлшерін ала аламыз ба?» Мысалы, «Эйр Астана» әуе компаниясы билеттерінің бағасы 10 %-ға төмендесе, онда жолаушылар саны 7 %-ға ұлғаюы мүмкін бе? Мұндай зерттеулер негізінен математикалық әдістерді пайдалану арқылы жүзеге асырылады.

Маркетингтік зерттеулер барлау зерттеуінен басталып, сипаттама зерттеуге көшеді, одан соң казуалды зерттеулер жүргізіледі. Маркетингтік зерттеудің негізгі бөлігі, ол -болжамды тексеруде қолданылатын сипаттама зерттеулер, бірақ олар себеп-салдар байланысын айқындауда онша тиімді емес.

Маркетингтік зерттеулердің кең қолданылатын әдістеріне мыналар жатады:

құжаттарды талдау әдісі;
тұтынушылардан пікір сұрау жүргізу;
сарапшылар бағалауы.

Құжаттарды талдау әдісі: дәстүрлі және бірыңғайландырылған (формализованные) болып екіге бөлінеді.

Дәстүрлі талдау дегеніміз -талданатын материалдың мәнін негіздеу, қисыны және құжат мазмұнын түсіндіру. Мұндай талдаудың басты кемшілігі -субъективтілігі (өз пікірінде болу, басқаның пікірімен санаспау) болып табылады.

Бірыңғайландырылған талдауда (контент -талдау) нақты және сандық өлшенетін параметрлер қолданылады.

Пікір сұрау әдістерінің барлық жиынтығын әлеуметтік әдістер деп атауға болады, өйткені оларды ең бірінші әлеуметтанушылар пайдаланады. Пікір сұрау әдістерінің мынадай түрлері бар:

Сауалнамалар (анкеталар) тарату жолымен пікір сұрау. Пікір сұрау пошта, телефон және жеке әңгімелесу арқылы жүргізіледі. Жеке әңгімелесі (сұхбат) -пікір сұрау жүргізудің ең әмбебап әдісі. Қажет болса, зерттеуші сауалдамадағы сұрақтардан басқа да сауалдар қойып, зерттеу нәтижелерін толықтыруы мүмкін. Бұл тәсіл -мұқият дайындықты, әңгіме өткізуді жоспарлауды және білікті мамандардың қатысуын талап ететін қымбат әдіс. Пікір сұрау жүргізудің мынадай әдістерін атап өтуге болады:

Жеке сұхбат - бір адаммен әңгімелесу. Жеке сұхбат жұмыс орнында, үйде және далада жүргізілуі мүмкін. Ол сұрақтарына, сұрақ санына және уақытына байланысты бірнеше минуттан бір сағатқа дейін созылуы мүмкін. Кейбір жағдайларда сұхбат беруге кеткен уақыты үшін респонденттерге шағын сыйлық, не ақшалай өтемақы беріледі. Жеке сұхбат -мәлімет жинаудың ең қымбат әдісі.

Топтық сұхбат - 5-10 адаммен бірнеше сағат ішінде сұхбат жүргізіледі. әңгімені жоғары білікті, объективті болуы, тақырыпты білуі және топтар мен тұтынушылардың мінез-құлқын, ерекшеліктерін ұғынуы қажет.

Ірі дүкендерге келушілерден сұхбат (интервью) алу алғашқымен салыстырғанда арзаг.

Кеңселерде өткізілетін сұхбат. Әдетте мұндай сұхбат өндірістік-техникалық мақсатқа арналған өнім жөніндегі ақпаратты жинау кезінде пайдаланылады. Мұндай әдістің білікті мамандар жүргізуіне байланысты бағасы жоғары болады.

Телефондық пікір сұрау ақпарат жинаудың ең жылдам әдісі болып табылады. Артықшылықтары: көп респонденттерді қамтиды, салыстырмалы түрде бағасы төмен болады. кемшіліктері - пікір тек телефоны барлардан сұралады және ресми сипаттағы қысқа әңгіме өткізіледі, жауап алу және сапасын тексеру қиынға соғады.

Компьютерленген сұхбат. Интернет көиегімен ақпарат жинау -ең жаңа әдіс. Артықшылығы: ақпаратты жинау жылдамдығы, жоғары тиімділігі, шығындардың төмендгі. Кемшілігі: жауап берушіні білмеу, көзбе-көз көрмеу.

Қалдырылған респонденттердің сауалнаманы өздері толтыруы. Мұндай тәсіл сұхбат алуды ыңғайлы және арзан өткізу үшін қолданылады. Қатысушылар ретінде бір сыныптың оқушылары, топ студенттері, ұйым қызметкерлері, қонақүй тұрғындары бола алады. Бұл тәсіл сұхбат жүргізушінің респонденттерге ықпалының аздығымен және салыстырмалы түрде арзандығымен ипатталады.

Пошталық пікір сұрау-мауалнамаларды пошта арқылы жіберу. Алайда пошталық сауалнама қарапайым және қисынды мазмұндалған сұрақтарды талап етеді. Ал жауап қайтару дәрежесі төмен және баяу болады.

Пікір сұрау әдістерінің артықшылықтары:

Сұрақтарды стандарттау (бірыңғай сұрақтар) деңгейінің жоғарылығы;
Басқа әдістермен салыстырғанда жүзеге асырылуы қарапайым;
Терең талдау жүргізу мүмкіндігі.

Кемшіліктері:

Жауаптарды хаттамалау;
Ақпаратты өңдеу қиындығы;
Көп уақыт пен қаражаттарды талап етеді.

Пікір сұрау жүргізген кезде ақпарат үш әдіспен жиналады:

Бірінші жағдайда сұхбат жүргізуші респонденттерге сұрақ қойып, жауаптарды белгілеп отырады;
Респондент өз бетінше жауап толтырады;
Сұрақтар компьютер көмегімен қойылады.

Фокус-топ -құрылымдық емес сипаттағы ақпарат алу мақсатында модератордың басқаруымен өткізілетін респонденттердің кішігірім тобы. Бұл әдістің мәні - әр түрлі тұтынушылар тобының ойларын айқындау.

Фокус-топ талғамдары, қажеттіліктері, ойлары әр түрлі болып келетін респонденттерден тұрады. Топпен жұмыс ұзақтығы 1, 5-2 сағатқа созылады. Топ 8-12 адамнан тұрады. Топтың жұмысын басқарушы модератор қатысушылардың назарын нақты мәселеге бейімдеп отырады.

Фокус-топтарды болашақта сандық түрде анықтауға болатын болжамдарды анықтау және жаңа тауар тұжырымдамасын тексеру үшін пайдалану тиімді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.