Кәсіпорынның инвестициялық тартымдылығын арттырудың негізгі бағыттары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ
6
1 НАРЫҚ ЖАҒДАЙЫНДА ӨНЕРКӘСПТІК КӘСІПОРЫННЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН
АРТТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
10
1.1 Өнеркәсіптік кәсіпорындарда инвестицияның мәні, мазмұны және
инвестициялық қызмет түсінігі

10
1.2 Өнеркәсіптік кәсіпорындардың инвестициялық қызметін анықтайтын
көрсеткіштері 20
1.3 Өнеркәсіптік кәсіпорындарда инвестициялық жобаларды ұйымдастыру
жолдары 28
2 АТАМЕКЕН АҚ-Ң ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ӘЛЕУЕТІН ТАЛДАУ

33
2.1 Атамекен АҚ-ның экономикалық қызметін талдау
33
2.2 Атамекен АҚ-ның қаржы экономикалық тұрғыдан талдау жасау
41
2.3 Кәсіпорынның инвестициялық тартымдылығын бағалау
46
3 ӨНЕРКӘСІПТІК КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ТАРТЫЛЫМДЫЛЫ-
ҒЫН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
53
3.1 Қазақстан Республикасында инвестициялық ахуал және инвестициялық
саясатты жүйелі түрде пайдалану
53
3.2 Кәсіпорынның инвестициялық тартымдылығын арттырудың негізгі бағыттары
66

ҚОРЫТЫЫНДЫ
71
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
74

КІРІСПЕ

Дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі, президентіміз Н.Ә.
Назарбаевтың 2006 жылдың 1 наурызындағы халыққа жолдауында айтылғандай
елдің дамуын бәсеке қабілетті экономика құру арқылы жүргізу керек, сондай-
ақ Қазақстанның әлемдегі бесекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру
стратегиясы болып табылады.
Экономикалық дамуға көптеген факторлар әсер етеді, олар табиғи
ресурстардың саны мен сапасы, қолдану мүмкіншілігі, негізгі капиталдың
көлемі мен сапасы, технологияның дәрежесі, жаңа техниканы қабылдау жүйесі,
еңбек ресурстарынның кәсіптілік дәрежесі, оның ғылыми және мамандану
сипаттамасы, өндірілген өнімге сұранысты арттыру және қолдана білу, ұлттық
басқаруда бар ресурстарды тиімді қолданып өте көп мөлшерде сапалы өнім
өндіре білу.
Әлемдiк тәжiрибенiң дәлелдеуi бойынша, инвестициялар кез-келген елдiң
өркендеуiнiң маңызды факторы ретiнде қарастырылады.
Қазақстан халқына ел Президентiнiң жолдаған “Қазақстан-2030”
Жолдауында республика экономикасына инвестицияларды тарту маңызды
стратегиялық мәселе ретiнде қарастырылған.
Инвестицияларды экономикаға тарту iшкi жинақтардың және қаражаттардың
жетiспушiлiгiнен құтылуға, өндiрiстiң өсуiне, экспорттың жоғарылауына,
импорттың төмендеуiне, тауарлық тапшылықтың қысқаруына және өндiрiстi
ұйымдастырудың тиiмдiлiгiн жоғарылатуға көмектеседi.
Жалпы қазiргi кезде адамдар экономикаға салынған инвестициялардың
нақты тиiмiдiлiгiн көруi тиiс, ол жұмыс орындарының көбеюiнен, жаңа
өндiрiстердiң пайда болуынан, еңбек өнiмдiлiгi артуы үшiн жағдайдың
жақсаруынан танылады. Осыған орай Қазақстанда инвестиция саласын одан әрi
жетiлдiру мәселесiнiң маңызы артуда.
Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасы өз аймағы бойынша саяси-
экономикалық маңызды мәселелерді шешуде жетекші орынға ие болып отыр.
Саяси тұрақтылық, әлеуметтік-экономикалық рекформалардағы жетістіктер,
табиғи және қоғамдық мүмкіншіліктеріміз біздің еліміздің іргетасы болып
табылады. Егеменді ел болып жарияланғаннан кейін, шетелдік инвесторларды
елдің экономикасына тарту стратегиялық мақсаттардың бірі болған еді.
Нарықтық экономиканы тапқырлықпен жүзеге асырған өркенниетті елдердің
тәжірибесі көрсеткендей, шетелдік инвестицияның экономиканы дамытуға,
халықтың әл-ауқатын көтеруге үлкен септігін тигізетінін айғақтайды.
Шетелдік инвестиция тарту жөнінде Қазақстан ТМД мемлекеттері арасында
алдыңғы орында тұр. Өзіндік жинақтаған тәжірибесі бар және тәжірибе
негізінде бағыт-бағдарын айқындауда. Қазіргі таңда шетелдік инвестицияларды
елдің экономикасына жаңа әдіс-тәсілмен тарту мәселесі алға шығуда. Ол-
дегеніміз көлемнен сапаға өту саясатын ұстану болып табылады.
Бұл диплом тақырыбының зерттеудегі маңыздылығы. Қазақстанның қазіргі
кездегі экономикасы үшін инвестиция өте маңызды рөл атқарады десек те
болады, яғни казіргі уақыттағы өнеркәсіптік-экономикалық дағдарыстан шығуға
көмектеседі деп білеміз. Өнімділіктің негізгі құралы ретінде инвестициялық
әрекет экономикалық ортаға жаңа элементтер енгізетін әрекетке ие. Бұл
кәсіпорын шеңберінде өнім өндіруде ұтымдылықты қамтамасыз етуге,
ресурстарды тиімді пайдалануға және әрине өзіміз айтып өткендей
экономикалық дамуға әкеледі. Қазақстанда дәл қазір бұған қолымыз жетпей
отыр, өйткені нарық жағдайында қайшылықтар мәселесі шешімдер кезегін
күтуде. Бір жағынан еркін кәсіпкерлік ортаны құру жене тұтынушылардың
сұранысын ақтау өз бетінше әрекеттер жасауға әкеліп тірейді, яғни
технологиялық жаңалықтарды енізіп, іске қосу керек. Екінші жағынан терең
экономикалық дағдарыс, инвестициялық белсенділіктің төмендеуі, ҒЗТКЖ-ге
жұмсалатын қаржының азаюын атап өтуге болады. Жоғарыда айтылып кеткен
факторлардың әсері болу үшін, инновацияны енгізудегі ғылыми-техникалық қол
жеткізушіліктерді қабылдап алу міндетті, өйткені олар жаңа жаңалықтарды
енгізушілікті бақылайды және оның іс жүзінде жаңа өнім ретінде сатылуын,
қаржының жұмсалуы, техника мен технологияның жаңарып ауысуы, осы жаңа
енгізулерді тиімді түрде пайдаланып экономикалық даму септілігіне ие болады
ҚР Президентінің халыққа 01.03.2006 жылғы жолдауында былай делінген:
Біз ндустриалды-инновация стратегиясын жүзеге асыруды бастадық, бұл
экономиканың әртараптануы, яғни болашаққа арналған бағдарлама.
Біз бәсекеге қабілетті және осы бәсекелестікті әлдеқайда жоғарылытатын
экономикалық әлеуетке ие басымдықты саланы таңдадық, мұнымен біз
Қазақстандық кластерлікті дамыту жүйесінің бастамасын құраймыз деп білеміз.

Еліміздегі кәсіпорындардың экономикасын дамыту үрдісінде
инвестициялар тарту саласында мемлекеттiк саясатты жетiлдiру мен оны
дәйектi түрде жүзеге асыру үлкен мәнге ие болып отыр. Зерттеуге алынған
тақырыптың өзектiлiгi осы жағдайлармен түсiндiрiледi
Қазіргі кезде индустриалды-инновациялық инфрақұрылымның дамуы
қалыптастырыла бастады. Мемлекеттік институттардың даму капитализациялары
жылдың басында 730 АҚШ долларын құрады, ал инвестициялық болжамалар 1
млд.200 млн АҚШ долларын құрайды.
2004 жылы 204 инвестициялық жобалар іске асырылған, соның ішінде тең
жартысы- даму институтының көмегімен жүзеге асқан.
Біздің стратегиялық алға қойған мақсатымыз- бәсекеге қабілетті
елдердің қатарына қосылу. Сондықтан мемлекет пен жеке секторлар бір-бірімен
екі жақты сенімділік пен табысқа негізделген жақсы қатынаста болу керек.

Дипломдық жұмыстың зерттеу обьектісі: Атамекен АҚ-ы

Зерттеу негізі: кәсіпорында инвестициялық тартымдылық үрдісін танып-
білу.
Диплом зерттеуіндегі қолданған әдістер:
- әдебиетке аналитикалық шолу;
- инвестициялық үрдіске талдау жасау;
- құрылымдық-функционалды әдіс.
Дипломдық жұмыстың мақсаты - кәсіпорынның инвестициялық тартымдылығын
арттыру жолдарының теориялық және әдістемелік негiздерiн зерттеу,
инвестициялық саясаттың тиiмдiлiгiн талдау және инвестициялық саясатты
жетiлдiру жолдарын қарастыру болып табылады. Аталған мақсатқа жету үшін
мынадай міндеттер қойылды:
- кәсіпорынның инвестициялық әрекетінің теориялық және басқарудың
әдістік тәсілдерін танып-білу.
- Атамекен АҚ-ың инвестициялық тартымдылығын арттыру жолдарын
қарастыру.
- Атамекен кәсіпорынының экономикалық қызмет әрекеттеріндегі қазіргі
заманға лайық басқаруының даму жолын қарастыру.
Дипломдық жұмыстың теориялық негізінде Қазақстан Республикасы Заңдары,
Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары мен бағдарламалары, отандық
және шетелдік ғалым - экономистерінің еңбектері, бұқаралық ақпарат
құралдарының мәліметтері алынды.
Диплом жұмысы кіріспеден, үш тараудан, қорытынды және қолданылған
әдебиеттерден тұрады.

1 НАРЫқ ЖАҒДАЙЫНДА ӨнеркӘсіптік кӘсіпорынның Инвестициялық ҚЫЗМЕТІН
АРТТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛыҚ негіздері

1.1 Өнеркәсіптік кәсіпорындарда инвестицияның мәні, мазмұны және
инвестициялық қызмет түсінігі

Экономика дамуының құрылымдық өзгерiстерiн табысты iске асырудың, жаңа
ғылыми-техникалық негiзде өндiрiстiк әлеуетті құрудың әлемдiк нарықта
бәсекелестiк позицияны күшейтудiң негiзгi шарты жоғары инвестициялық
белсендiлiк болып табылады. Оңтүстiк-Шығыс Азияда “жаңа индустриалды елдер”
атты экономикалық феноменнiң пайда болуы, қазiргi заманғы ғылымды қажет
ететiн салалардың тез дамуы осы елдер экономикасына тартылатын
инвестициялардың тез өсуiнiң арқасында мүмкiн болды.
Нарықтық қарым-қатынастар жағдайында республикадағы өнеркәсiптiк
өндiрiстiң дамуына инвестициялардың әсерiн анықтау үшiн, алдымен,
“инвестициялар” категориясының әлеуметтiк-экономикалық мәнiн анықтап алу
қажет.
Инвестициялар – бұл, нарықтық экономикаға өту кезеңiнде пайда болған,
Қазақстандық экономика үшiн бiршама жаңа термин. Орталықтандырылған
жоспарлы жүйеде негiзгi қорларды қайта өндiруге, оларды жөндеуге жұмсалатын
шығыстардың барлығын қосатын “жалпы күрделi салымдар” түсiнiгi қолданылады.
“Инвестиция” терминi (латын тiлiнiң investio- киiндiремiн) ғылыми және
публисцистикалық әдебиеттерде кең қолданылады. Ғылыми әдебиеттерде
инвестицияны анықтауда көптеген пiкiрлер бар. Пол Самуэльсон: “Таза
инвестициялау” немесе капиталды құру деп, бiз қоғамның нақты капиталының
(ғимараттар, құрал-жабдықтар, материалды-өндiрiстiк қорлар және т.б.) таза
өсiмiн айтамыз. Тұрғын адам “инвестициялау” деп, өзiнiң жер учаскесiн,
айналымда жүрген бағалы қағаздарды немесе басқа да меншiк объектiсiн сатып
алғанын айтады. Бiрақ таза инвестициялау тек қана жаңа нақты капитал
құрылған кезде ғана орын алады деп жазған.
Әйгiлi “Экономикстiң” авторлары инвестиция түсiнiгiн кең түрде
түсiндiрдi. Олардың анықтамалары бойынша инвестиция- “өндiрiс шығындары
және өндiрiс құралдарын жинақтау және материалды қорларды ұлғайту”, яғни
өндiрiс шығындарының және жинақтардың барлық жиынтығы.
Инвестиция көзi болып, жинақ қаражаттары табылатыны белгiлi. Бiрақ
жинақтар бiр шаруашылық агентпен iске асырылады, ол инвестициялауды тiптi
басқа адамдар тобы немесе шаруашылық субъектiлерi iске асыруы мүмкiн.
Сондықтан ғалымдар тобы түсiнiктi анықтау кезiнде инвестицияның мәнiне ғана
емес, оның мақсатты бағытталуына да көңiл аударады. В.Бочаров инвестицияны
тұтынуға қолданылмайтын табыстың бiр бөлiгi деп түсiндiредi. Инвестициялық
қорлар инвестициялық iс-әрекеттiң белгiлi объектiлерiне жұмсалады. Мұнда
капиталдық құнның өсiмi табыс түрiнде немесе әлеуметтiк эффект түрiнде
болады.
В. Фельзенбаум, инвестиция түсiнiгiн мағынасы бойынша “күрделi
салымдар” және “қаржылық” (портфельдi) инвестициялар түсiнiктерiне, яғни
меншiктен табыс алуға құқық беретiн акцияларға, облигацияларға және басқа
да бағалы қағаздарға салынған салымдарға жақын келетiн нақты
инвестицияларды қамтиды деп атап өткен.
Инвестицияға анықтама бергенде, инвестицияның тек қана мазмұндылық
сипаттамасына ғана емес, сонымен қатар олардың мақсатты бағытталуына да аса
назар аудару қажет. Осы көзқарастан қарайтын болсақ, инвестиция жалпы
ұлттық өнiмдi өндiруге жұмсалынатын табыстардың маңызды бөлiгiн құрайды,
яғни капитал құрумен, физикалық капиталды кеңейтумен байланысты өндiрiстi
кеңейтуге және жаңартуға кеткен шығындар болып саналады.
lс-тәжiрибеде әр түрлi зерттеушiлер инвестиция түсiнiгiне әр түрлi
мағына бередi. Жалпы тұрмыстық сана-сезiм деңгейiнде инвестицияны жер сатып
алуға, қозғалмайтын мүлiк, акциялар сатып алуға, құрылысқа, техникаға,
пайдалы қазбалары бар кен орындарына және т.б. қаржылық салымдарды салу деп
түсiндiредi.
Инвестицияларды нақты (капитал құрушы) – жаңа кәсiпорын құруға, iс-
әрекеттегi кәсiпорынды қайта құруға немесе техникалық жарақтандыруға
бағытталған салымдар және қаржылық (портфельдi) – мемлекеттiң, әртүрлi
кәсiпорындардың, инвестициялық қорлардың бағалы қағаздары мен акцияларын
сатып алуға жұмсалған салымдар деп бөлуге болады. Бiрiншi жағдайда қаржы
салымдарын жасайтын салымдар деп бөлуге болады. Бiрiншi жағдайда қаржы
салымдарын жасайтын кәсiпорын-инвестор, өзiнiң өндiрiстiк өзiнiң өндiрiстiк
капиталын – негiзгi өндiрiстiк қорларды және олардың жұмыс iстеуiне қажеттi
айнымалы бағалы қағаздардан табыс-дивидендтер алу арқылы ұлғайтады. Мұнда
өндiрiстi құруға ақша қаражаттары салымдарын, инвестициялық жобаларды iске
асыруға қаржы құралдарын тарту үшiн акцияларды шығарған басқа кәсiпорындар
мен ұйымдар жасайды.

Жаңа өндiрiстi Өндiрiстi Тиiмдiлiктi Мемлекеттiк
құруға кеңейтуге арттыруға басқару
бағытталған бағытталған бағытталған органдарының
инвестиция-лар инвес-тициял инвес-тициял талаптарын
ар ар орындауға
бағытталған
инвестициялар

Тәуекелдiлiктiң жоғары Тәуекелдiлiктiң төмен
дегейi деңгейi

1-сурет. Инвестиция түрi мен тәуекелдiлiк деңгейi арасындағы байланыс.

Сонымен қатар, тiкелей және жанама инвестициялар болады. “Тiкелей
инвестицияларды мемлекеттiк қолдау туралы” Қазақстан Республикасының
Заңында тiкелей инвестициялар – бұл Қазақстан Республикасының
кепiлдiктерiне байланысты және Қазақстан Республикасына берiлетiн ресми
техникалық көмек немесе гранттар шеңберiне кiретiн инвестицияларды
қоспағанда, инвестициялардың барлық түрi. Ал жанама инвестициялар – бұл
бағалы қағаздар немесе мүлiктiк құнды заттар жиынтығына жасалған салымдар,
деп көрсетiлген.
Инвестициялардың барлық түрлерiнiң кәсiпорынның тiршiлiкке
қабiлеттiлiгiн сақтауда және оның дамуында маңызы зор.
Нақты активтерге инвестициялауды дайындау және талдау,
инвестициялардың түрлерiне, яғни олар арқылы кәсiпорын алдында, тұрған
қандай мәселелердi шешу қажет екендiгiне байланысты. Осы позициядан
инвестициялардың барлық мүмкiн түрлерiн келесi негiзгi топтарға
топтастыруға болады:
1) Тиiмдiлiктi арттыруға бағытталған инвестициялар. Олардың мақсаты ең
алдымен құрал-жабдықтарды ауыстыру, персоналды оқыту немесе өндiрiстiк
қуатты, өндiрiс жағдайлары тиiмдi аймақтарға ауыстыру арқылы фирманың
шығындарын төмендету болып табылады;
2) Өндiрiстi кеңейтуге бағытталған инвестициялар. Мұндай
инвестициялардың мақсаты – iс-әрекеттегi өндiрiстер шеңберiнде ертеректе
құрылған нарықтар үшiн тауар өндiру мүмкiндiктерiн кеңейту;
3) Жаңа өндiрiстердi құруға бағытталған инвестициялар. Мұндай
инвестициялар кәсiпорында бұрындары өндiрiлмеген тауарларды шығаратын
немесе жаңа қызмет түрiн көрсететiн мүлде жаңа кәсiпорындарды құруды
қамтамасыз етедi немесе кәсiпорында өндiрiсте жүрген тауарлармен жаңа
нарықтарға шығуға әрекет жасауға мүмкiндiк бередi.
4) Мемлекеттiк басқару органдарының талаптарын қанағаттандыру
мақсатына бағытталған инвестициялар. Инвестициялардың бұл түрлерi
экологиялық стандарттар, өнiмнiң қауiпсiздiгi және iс-әрекет шарттары
жөнiнен үкiметтiң талаптарын орындау қажеттiгi кәсiпорын алдында тұрған
жағдайда қолданылады.
Инвестициялардың осылай топтастырылу себебi, олармен байланысты
тәуекелдiлiктiң деңгейiнiң әртүрлiлiгi болып табылады. Инвестиция түрi мен
тәуекелдiлiк деңгейiнiң арасындағы тәуелдiлiктi келесi сурет түрiнде
көрсетуге болады .
Инвестиция түрi мен тәуекелдiлiк деңгейiнiң арасындағы мұндай
тәуекелдiлiк логикасы айқын: ол инвестициялау аяқталғаннан кейiн фирма
жұмысының нәтижелерiнiң өзгеруiне нарықтың мүмкiн реакциясын дұрыс болжай
алмау қаупi деңгейiмен анықталмайды. Мақсаты нарыққа белгiсiз өнiм шығару
болып табылатын жаңа өндiрiстi ұйымдастыру жоғары дәрежелi белгiсiздiкпен
байланысты, ал нарықпен қабылдалынған тауар өндiрiсiнiң тиiмдiлiгiн
жоғарылату (шыныдарды төмендету), инвестициялау нәтижесiнiң минималды қауiп
әкелетiндiгi түсiнiктi. Осы сияқты, мемлекеттiк басқару мекемелерiнiң
талаптарын қанағаттандыру мақсатымен жасалған инвестициялар да
тәуекелдiлiктiң төмен деңгейiмен байланысты.
Толық ғылыми-техникалық өндiрiстiк циклдi инвестициялауға болады
немесе оның элементтерiн (сатыларын) - ғылыми зерттеулер, жобалық –
конструкторлық жұмыстар, iс-әрекеттегi өндiрiстi кеңейту немесе қайта құру,
жаңа өндiрiстi ұйымдастыру немесе жаңа өнiмдi шығару және т.б. iс-
әрекеттердi инвестициялауға болады.
Өндiрiстiк-экономикалық потенциалды сақтау және дамыту – кәсiпорынның
өндiрiстiк – шаруашылық iс-әрекеттiң маңызды бөлiгi болып табылады. Осы
бағыттағы кәсiпорынның iс-әрекетi инвестициялық iс-әрекет деп аталады.
“Тiкелей инвестицияларды мемлекеттiк қолдау туралы” Қазақстан
Республикасының Заңына сәйкес, инвестициялық iс-әрекет деп, инвестициялауды
iске асыру үрдісімен байланысты кәсiпкерлiк iс-әрекеттi айтамыз.
Инвесторлар (инвестициялық iс-әрекеттi iәске асырушы немесе заңды
тұлғалар), тапсырыс берушiлер, жұмысты орындаушылар, инвестициялық iс-
әрекет объектiлерiн пайдаланушылар, жабдықтаушылар, инвестициялық қорлар)
және инвестициялық процестiң басқа да қатысушылары – инвестициялық iс-
әрекет субъектiлерi болып табылады. Тапсырыс берушiлер ретiнде инвесторлар
немесе инвестициялық жобаны iске асыру жөнiнде инвестордан алған жеке және
заңды тұлғалар болуы мүмкiн.
Инвестициялық iс-әрекеттiң субъектiлерi ретiнде жеке және заңды
тұлғалар, соның iшiнде, шетелдiк тұлғалар, мемлекеттер және халықаралық
ұйымдар болуы мүмкiн.
Инвестициялық iс-әрекеттiң объектiлерiн пайдаланушылар ретiнде
инвесторлар және басқа да жеке және заңды тұлғалар, мемлекеттiк және
жергiлiктi мекемелер, шет мемлекеттер және халықаралық ұйымдар болуы орта
құрылмына мыналар кiредi:
- күрделi құрылыс ортасы, мұнда салалардың негiзгi және айнымалы
өндiрiстiк қорларға инвестиция салу жүргiзiледi;
- инновациялық орта, мұнда ғылыми-техникалық өнiм және интеллектуады
потенциал iске асырылады;
- қаржылық капитал айналымы ортасы (әртүрлi түрдегi ақшалай, қаржылық
және қарыздық мiндеттемелер).
Нақты инвестицияларды қаржыландыру көздерiн жалпы барлық экономика
деңгейiнде (макродейңгей) және шаруашылық (микродеңгей) қарастыру қажет.
Макродеңгейде мұндай қаржыландыру көзi ретiнде жалпы жинақтар, яғни
тұрғындардың жеке жинақтары, бизнес жинақтары және мемлекеттiк бюджеттiң
сальдосы қарастырылады.
Нарықтық экономика жағдайында негiзгi инвестициялық шешiмдер
шаруашылық субъект деңгейiнде қабылданады. Кәсiпорында қаржы салымдарын
жасау үшiн бiрнешесе альтернативтi қаржыландыру мүмкiндiктерi бар. Бiр-
бiрiне ұқсамайтын бұл қаржыландыру көздерi бiрге қолдануы мүмкiн.
Тәжiрибеде солай жиi болады.

Қаржы ресурстары Кәсiпорындағы инвестициялау көзi
1 2
1. Жеке
Амортизациялық қаржы бөлiнулер (негiзгi Өткiзуден түскен түсiм (өзiндiк
қорлар мен материалды емес активтерге құн)
салынған тозу қаржылары)
Жалпы пайда
Тауарлар мен қызмет көрсетулердi
өткiзуден түскен пайда (кәсiпкерлiк Өткiзуден түскен табыс
табыс. Басқа да өткiзулерден түскен табыс
Басқа да өткiзулерден түскн табыс.
Өткiзуден тыс нәтижелердiң (табыстар)
сальдосы. Өткiзуден тыс табыстар
Резервтiк қор
Жөндеу қоры. Жалпы табыс
Сақтандыру резервтерi
Бақалар Таза табыс
2. Тартылған қаражаттар. Сәйкес инвесторлардың қорлары
2.1. Ағымадағы инвестициялық қызметтегi
үлестiк қатысу қаражаттары.
2.2. Бағалы қағаздарды эмиссиялаудан
түскен қаражаттар.
2.3. Еңбек ұжымының мүшелерiнiң жеке
және заңды тұлғалардың табыстық және
басқа да жарналары.
2.4. Сақтандыру төлемдерi.
2.5. Франчайзинг, селенг, аренда бойынша
төлемдердiң түсуi
2.6. Басқалары
3. Бюджеттiк қаржы бөлiнулер Бюджеттiк қаржыландыру қаражаттары
4. Бюджеттiк емес қорлардан түскен Бюджеттiк емес қорлардың
түсiмдер қаражаттары.
5. Қарыздық қаражаттар. Несие берушiлердiң қорлары
5.1. Банк несиесi
5.2. Басқа да қаржылық институттардың
несиелерi
5.3. Бюджеттiк несие
5.4. Коммерциялық несие
5.6. Басқалары
6. Тартылған қаражатар Сәйкес инвесторлардың қорлары
6.1. Аығмадағы инвестициялық қызметтегi
үлестiк қатысу қаражаттары.
6.2.Бағалы қағаздарды эмиссиялаудан
түскен қаражаттар.
6.3. Еңбек ұжымының мүшелерiнiң жеке
және заңды тұлғалардың пайдалық және
басқа да жанрлары.
6.4. Сақтандыру төлемдерi.
6.5. Франчайзинг, селенг, аренда бойынша
төлемдердiң түсуi.
6.6. Басқалары
7. Бюджеттiк қаржы бөлiнулер. Бюджеттiк қаржыландыру қаражаттары
8. Бюджеттiк емес қорлардан түскен Бюджеттiк емес қорлардың
тұсiмдер. қаражаттары

1 – кесте. Қаржыландыру көздерiн топтастыру.
Кәсiпорынның меншiктi қаржы қорлары өзiне құрылтайшылардың бастапқы
жарналарын және капиталды салымдарды қаржыландыруға кеткен шаруашылық iс-
әрекет нәтижелерi есебiнен жиналған жинақтарды қосады.
Кәсiпорында инвестицияларды қаржыландырудың iрi көзiне амортизациялық
қаржы бөлiнулер жатады. Осы бөлiнулер нәтижесiнде кәсiпорынның негiзгi
капиталын ұдайы өндiрiсiн кеңейтуге қолданылатын бос ақша қаражатары
қалыптасады.
Табыстан төленетiн салықтар мен басқа да төлемдер төленгеннен кейiн
кәсiпорында таза табыс қалады. Оның бiр бөлiгiн өндiрiстiк және әлеуметтiк
сипатты капиталдық салымдар ретiнде қолдануы мүмкiн. Несиелiк қаражаттар
несие берушiлер есебiнен құралады. Қазiргi кезде инвесторлар тез эффект
беретiн кәсiпкерлiк iс-әрекет беретiн кәсiпкерлiк iс-әрекет салаларын
несиелеуге тырысады.
Инвестициялаудың бағыттарының бiрi ретiнде лизингтi айтуға болады.
Лизинг деп машиналардың, құрал-жабдықтардың, көлiк құралдарының және де
өндiрiстiк мағынасы бар ғимараттардың ұзақ мерзiмдi арендасын айтамыз.
Осында айта кету керек, дамыған нарықтық қатынастар жағдайында лизингтiң
құрал-жабдықтарды инвестициялаудағы үлесi 25% құрайды.
Бюджеттiк қаржы бөлiністері – бұл бюджеттiк қаржыландыру қаражаттары.
Қазақстан Республикасының бюджетiнен қайтарымсыз негiзде мемлекеттiк
орталықтандырылған капиталды салымдарды қаржыландыру, ол- объектiлер
құрылыс жұмыстарының бекiтiлген тiзiмiне және мемлекеттiк қажеттiлiгi бар
объектiлер қатарына енгiзiлсе ғана жүргiзiледi.
Инвестициялаудың әр түрлi түрлерiн тарту және қолдану мақсатында
мемлекеттiң және мемлекеттiк реттеудiң рөлi тiкелей бақылау мен реттеуге
(мемлекеттiк кәсiпорындарды басқаруға беру, халықаралық несие үшiн), және
экономикалық тетіктер арқылы жанама әсер етуге (халықаралық кәсiпкерлiктiң
тiкелей және портфельдi әдiстерi) саяды.
Реттеу дәрежесi инвестиция объектiлiгiмен анықталады және мысалы,
несиелiк инвестиция объектiсі кәсіпорындар немесе мемлекет болып
табылатындықтан, ол несиенi аралық иемдену құқығына ие, сондықтан да
инвестицияның тiкелей қолданылуын бақылау жасауға мiндеттi.
Инвестициялаудың коммерциялық түрiнде мемлекет тiкелей бақыламайды, оның
рөлi тек жанама түрде ғана болады, негiзiнен заң механизмi (салық жүйесi
және т.б.) және қаржы-экономикалық саясат арқылы реттейдi.
Инвестициялық саясаттағы мемлекеттiң маңызын нарықтық экономиканың
iшкi тұрақсыздығы туралы алғышартты негiздей отырып, экономикалық саясаттың
Кейсиандық теориясы анықтайды. Мүндай тұрақсыздық өндiрiс факторларын
жеткiлiксiз қолдану және тұрғындардың жұмыспен толық қатылмау салдарынан
туындайтын ресурстарға сұраныстың жеткiлiксiздiгiмен көрсетiледi. Сондықтан
Кейнс бойынша макроэкономикалық саясаттың негiзгi мақсаты төлеуге араласуы
көмегiмен қол жеткiзетiн толық жұмыс бастылық болып табылады. Осылардың құн
өсiмiн қамтамасыз етедi және соның нәтижесiнде жалпы iшкi өнiм динамикасына
әсер етедi.
Басқаша айтқанда Кейнс бойынша инвестициялық сұраныс динамикасы
экономиканың дамуының циклдiгiнiң басты себебi болып табылады. Өз кезегiнде
бұл сұраныс динамикасы салынған капиталдың өсiм ақысы (пайыздық мөлшер)
деңгейiне байланысты болады. Осыдан келiп баға динамикасы мен өсiм ақы
дңгейiне әсер ету мемлекеттiң ақша несие саясатының өзара байланысын
келесiдей тiзбек арқылы көрсетуге болады: ақша массасы – пайыз мөлшерi –
инвестиция – жапы iшкi өнiм. Мүндай схема Батыстың көптеген елдерiнде 50-60-
ыншы жылдары тиiмдi жұмыс iстедi.
Елде ақша-несие саясатын қалыптастыра отырып, мемлекет (Ұлттық банк)
ұлттық ақша және өсiм ақының валюталық құнын анықтайды. Мемлекет (Ұлттық
банк) өсiм ақыны құрудың мұндай факторлар қатынасын нарықтық күштер және
мемлекеттiк реттеу арқылы анықтайды.
Шетел капиталын тарту мақсатындағы өсiм ақыны реттеу тек дамушы
елдерде ғана емес, сонымен қатар экономикасы дамыған елдер де қолданады.
Мысалы, 80-iншi жылдардың бiрiншi жартысында АҚШ төлем балансының
жеткiлiксiздiлiгiн қаржыландыру үшiн өсiм ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.