Мақтарал ауданында жергілікті қаржыны басқару

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

Диплом жұмысының тақырыбы: Мақтарал ауданының қаржылық жағдайын жоспарлау
және ұйымдастыру жолдары.

Мазмұны.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2

1.Бөлім.Қаржыны басқаруды ұйымдастыру,жоспарлау және болжау ... ... .6

1.1.Қаржыны басқару ұғымы және негізгі қағидалары мен элементтері ... 6

1.2.Әлеуметтік экономикалық дамудағы жергілікті қаржы органының
ролі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...15

1.3.Қаржылық жоспарлаудың міндеттері,қағидалары мен әдістері ... ... ... 23

2.Бөлім.Мақтарал ауданында жергілікті қаржыны
басқару ... ... ... ... ... ... .31

2.1.Мақтарал ауданының қаржы бөлімінде жергілікті бюджеттің түсімдері
мен
шығыстары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..31

2.2.Мақтарал ауданында бағдарламаға сәйкес қаржыландыру көздері ... ...38

2.3. Мақтарал ауданында қаржының қалыптасу жағдайын талдау ... ... ... .54

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ..58

Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... 61

Кіріспе.

Жергілікті қаржы – ақша нысанындағы қоғамдық өнімнің бір бөлігін
жергілікті басқару органдары өздеріне артылған функцияларға сәйкес
жасау,бөлу, пайдалану процесіндегі қаржы қатынастарының жүйесі. Жергілікті
қаржы мемлекеттің қаржы жүйесінің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.Ол
жергілікті бюджеттерді,арнаулы бюджеттен тыс қорларды және басқарудың
жергілікті органдарының қарамағындағы шаруашылық жүргізуші субьектілердің
кірістіреді.
Жергілікті қаржы отандық экономика үшін біршама жаңа ұғым. Бүкіл
жергілікті бюджеттер елдің мемлекеттік бюджетінің бірінғай жүйесіне
енгізілген 1938 жылдан бастап, жергілікті қаржы дербес катигория ретінде
өзінің өмір сүруін тоқтатқан болатын.
Бүгінде, жұртқа мәлім,қоғамда экономикалық қатынастарды
орталықсыздандыру мемлекеттің жалпы экономикалық саясатын жүзеге асыруда
аймақтардың дербестігі мен ролін арттырып отыр.
Нарықтық қатынастардың қалыптасуы жағдайында жергілікті органдар
қызметінің аясы кеңейе түсуде,олар
әлеуметтік,экономикалық,экологиялық ,демографиялық сипаттағы проблемаларды
шешуде едәуін дербестікке ие бола бастады.
Жергілікті қаржының басты буындарының бірі- жергілікті бюджеттер егжей-
тегжейлі қаралады,ал басқа буындарды- жергілікті шаруашылық жүргізуші
субьектілердің қаржылары (корпоративтік қаржылар),сондай-ақ бюджеттен тыс
қорлар жалпы ұлттық шаруашылықтың шаруашылық жүргізуші субьектілері мен
мемлекеттік бюджеттен тыс қорларына тән біркелкі белгілері мен қасиеттері
бар функциялық жағынан бір тектес ұғымдар ретінде оқулықтың тиісті
тарауларында қаралған.
Жергілікті қаржының ролі,оның құрылымы мен бағыты бүтіндей билік пен
басқарудың жергілікті органдарына жүктелінген функциялардың сипатымен,
сондай-ақ мемлекеттің әкімшілік-аумақтық құрылысымен және оның саяси
экономикалық бағыттылығымен анықталады.
Жергілікті бюджет- бұл ұлттық табысты аумақтық тұрғыда қайта
бөлуге мүмкіндік жасайтын және билік пен басқарудың жергілікті органдарының
қаржы базасын жасауды қамтамасыз ететін экономикалық қатынастардың
жиынтығы.
Өркениетті батыс елдерінде жергілікті қаржы мемлекеттің қаржы
ресурстарын қалыптастыру мен пайдалану процесінде едәуір рөл атқарады.Оның
үстіне жергілікті бюджеттердің айтарлықтай дербестігі болады және батыс
елдерінде олар мемлекеттік бюджеттің жалпы жүйесіне кірмейді.
Нарықтық экономикаға өту және тиісті экономикалық реформаларды
жүргізу кезінде жергілікті әкімшілік органдары өздерінің құзыры мен
дербестігін арттыруға обьективті түрде ұмтылады. Аймақтар Қазақстан
Республикасының аумақтық субьектілері болып табылатындықтан биліктің
жергілікті органдарыөз аймағының халқының толып жатқан
экономикалық,әлеуметтік және мәдени мұқтаждары мен тілектеріне жауапты
өздерінше іздестіруі тиіс.
Экономиканың дамуы көбінесе мемлекеттің қаржы жүйесінің жағдайына
байланысты . Мемлекеттің дамуындағы қаржылық, несиелік , бюджеттік қарым-
қатынастың ролі , орны мен мәні өте маңызды екені белгілі . Қазақстан
Респуликасында экономикалық реформаларды жүзеге асыру үшін қазіргі кезеңге
дейін нарықтық экономика аумағындағы жинақталған жалпы қаржы қарым-
қатынасының , оның ішінде бюджеттік қарым қатынастың даму тәжірибелерін
білу және дұрыс пайдалану қажет.
Қаржы қатынастарының теориясын зерделейтін қаржының мақсаты қаржы
категорияларын, ұғымдарын, терминдерін ұғып алуда олардың сыныптамасын
әлеуметтік экономикалық процестердегі маңызы мен формасын, орнын біліп алу
теориялық және практикалық жағынан қамтамасыз ету; сонымен бірге қаржыны
ұйымдастыру нысандарының өзара байланысы мен өзара іс әрекетін және оның
қоғамның әлеуметтік экономикалық дамуының нақтылы жағдайларындағы
қолданудың әдістерін түсінуге қол жеткізу міндеті болып табылады.
С.Құлпыбаев, Қ. Iлиясовтың “Қаржы” әдебиетiнде “Жергілікті ќаржылыќ
билік пен басќарудыњ жергілікті органдарыныњ сан ќырлы ќызметініњ ќаржы
базасы болып табылатын жергілікті бюджеттерге мањызды рол беріледі.” деп
жазған. Сондықтан жергiлiктi бюджет каржы саласының басты базасы болып
табылады.
Б. С. Өтебевтың “Мемлекеттік бюджет” әдебиетінде бюджеттік іс- әрекет
жүргізу мемлекеттің орталықтандырылған ақша қаражаттары қорын қалыптастыру
мен пайдалануына байланысты және ерекше экономикалық, ұйымдастырушылық
формаларды қолдану негізінде жүргізіледі деп жазған.
Менің дипломдық жұмысымның тақырыбы: Мақтарал ауданының қаржылық
жағдайын жоспарлау және болжау проблемалары.
Дипломдық жұмыс тақырыбының мақсаты - жергілікті қаржы
бағдарламалардың тиімділігін бағалауды және жергiлiктi бюджеттерiнiң кiрiс-
шығыстарына талдау жасау және нақты дұрыс жүргізілу бағыттарын анықтау
болып табылады.
Бірінші бөлімде Қаржының негізгі қағидалары мен
элементтері,әлеуметтік экономикалық дамудағы жергілікті қаржыны тиімді
пайдаланудың маңыздылығы, қаржылық жоспарлаудың міндеттері мен
мақсаттары,бюджетті жоспарлау мен болжаудың ролі және мақсаттары , алымдар
мен төлемдерді жоспарлау бойынша алымдар мен төлемдерді жоспарлауда салық
кодексі бойынша жергілікті бюджетке түсетін алымдар мен төлемдерді
белгілеген.
Екінші бөлімде ауданның жергілікті бюджетінің түсімдерін
талдау,ауданда бағдарламаға сәйкес қаржыландыру көздері жоспарлау,ауданда
қаржы шығындарының тиімділігін талдау, бюджет кірісінің және шығысының
жіктемесі, әлеуметтік салаларға төленетін бюджеттік қаржыларды жоспарлау
жан- жақты талданды және мақтаарал ауданының 2006 жылға арналған аудандық
бюджет түсімдері мен шығыстарының талдауы орындалған.
Әлеуметтік салаға бөлінетін бюджеттік қаржыларды жоспарлау бойынша
2005 жылы әлеуметтік қамтамасыз ету бағдарламаларды қаржыландыру,халықты
әлеуметтік қорғау жүйесіндегі жәрдемақылар маңызы сипатталған.
Соңында қорытынды мен әдебиеттер тізімі көрсетілген.

I-Бөлім. Қаржыны жоспарлау мен болжау.

1.1. Қаржының негізгі қағидалары мен элементтері.
Басқару адам қызметінің барлық аясына, соның ішінде қаржы қызметіне
де тән нәрсе. Ол белгілі нәтижеге жету үшін субъектінің объектіге нысаналы
ықпал етуінің тәсілдері мен әдістерінің жиынтығы.
Адамдардың сапалы, мақсатты қызметі ретіндегі басқару экономикалық
заңдардың объективті заңдылықтары мен талаптарына негізделген. Осы
заңдардың талаптарын танып білуге сүйене отырып және оларды пайдаланудың
нысандары мен әдістерін жасай отырып, мемлекеттік, шаруашылық және қоғамдық
органдар арқылы қоғам қаржыны, бағаны, кредитті және тағы басқаларын қоса,
өндірістік қатынастардың нысандарын саналы түрде басқарады.
Қаржыны басқару- бұл қаржыны және шектесуші экономикалық және әлеуметтік
жүйелерге оларды жетілдіру және дамыту мақсатымен ықпал жасау процесі және
қаржы қатынастарының бүкіл жиынтығының тиімді жұмыс істеуіне жетуді және
мұның негізінде тиісті қаржы саясатын жүргізуді қамтамасыз ету жөніндегі
мемлекет (қаржы органдары арқылы) шараларының жиынтығы. Сөйтіп, қаржыны
басқару –бұл тиісті қаржы саясатына жетудің мақсаты; қаржы механизмі-бұл
мақсатқа жетудің құралы; қаржы саясаты-қаржыны басқарудың тиісті процесінің
түпкілікті қортынды нәтижесі. Бұл орайда қажетті нәтижеге жету үшін
объектіге мақсатты ықпал жасаудың әдістері мен тәсілдері пайдаланылады.
Қаржы жүйесінде оны басқару арнаулы аппарат ерекше тәсілдер мен әдістердің,
соның ішінде әр түрлі ынталандырмалардың және санкциялардың көмегімен
жүзеге асырады.
Қаржыны басқарудың мақсаты макроэкономикалық теңгерілімдікте, бюджет
профицитінде, мемлекеттік борыштың азаюында, ұлттық валютаның беріктігінде,
ақырында, мемлекет пен қоғамның барлық мүшелерінің экономикалық
мүдделерінің үйлесуінде (ұштасуында) көрінетін қаржының тұрақтылығы мен
қаржының тәуелсіздігі болып табылады.
Қаржыны басқарудың негізіне мына қағидаттар қойылған:
басқарудағы демократизм;
қаржы мәселелеріне саяси тәсілдеме (көзқарас);
басқарудағы экономикалық және әкімшілік әдістердің оңтайлы үйлесуі
(ұштасуы);
басқарудың ғылымилығы;
орталықтандырылған, салалық және аумақтық басқарудағы келісушілік;
басқарудағы жауапкершілік;
шаруашылық шешімдерінің сабақтастығы. [1,10-бет]
Қаржыны басқарудың екі аспектісін ажырата білген жөн: біріншіден, мемлекет
қаржыны, оның нысандарын экономика мен әлеуметтік сфераны басқарудың
тетігі, тұтқасы ретінде пайдаланады және сөйтіп, қоғамдық өндірістің бүкіл
процесіне ықпал жасайды; екіншіден, қаржының өзі басқарудың объектісі болып
табылады: қаржы қатынастарының нысандары, ақша қорлары, қаржы аппараты,
яғни қаржы мекемелерінің жүйесі басқарылады.
Қаржыны басқаруға ғылыми көзқарас қаржы қатынастарының әрбір сферасында,
олардың әрбір буынында оны басқаруға көп жоспарлы сипат пен жүйелі
көзқарасты айқындайды. Заңи заңдарда, қаржылық болжамдар мен жоспарларда,
қаулыларда және басқаларда ресімделетін қаржылық сипаттағы басқару
шешімдерін әзірлеген кезде экономикалық және заңи заңдардың талаптарын,
өткен шаруашылық кезеңнің қортындыларының ғана емес, сонымен бірге
келешекті экономикалық талдаудың нәтижелерін, экономикалық-математикалық
әдістер мен қаржыны басқарудың автоматтандырылған жүйесін, басқарудың
экономикалық және әкімшілік әдістерінің ұтымды үйлесуін ескерген жөн.
Қаржыны ғылыми басқару іс-қимылға жаңа қаржы әдістері мен тұтқаларын енгізу
немесе ескілерінің күшін жою жолымен келеңсіз құбылыстарды уақтылы жеңіп
отыруды қажет етеді. Сонымен бірге айқын және уақтылы экономикалық ақпарат,
ғылыми негізделген көрсеткіштер, жоғары сапалы перспективалық және ағымдағы
қаржылық жоспарлау талап етіледі.
Қаржы қатынастырының әрбір сферасы мен әрбір буынында басқару
субъектілері қаржыға мақсатты ықпал етудің өзіндік әдістері мен нысандарын
пайдаланады. Мәселен, қаржыны басқаруда мынадай бірнеше өзара байланысты
нақтылы функциялық элементтерді бөледі: ақпарат, жоспарлау (болжау),
ұйымдастыру, реттеу, бақылау. [1,12-бет]
Қаржылық ақпараттың ғылыми негізделген жоспарлау мақсаты үшін де, сондай-
ақ бүкіл қаржы процесін оперативті басқару үшін де маңызы бар. Жоспарлау
процесіндегі басқару шешімдері қаржы ақпаратына талдау жасау негізінде
қабылданады, ол осыған байланыста жеткілікті толық әрі ақиқат болуы тиіс.
Ақпаратты алудың ақиқаттығы мен уақыттылығы негізделген шешімдер қабылдауды
қамтамасыз етеді. Қаржылық ақпарат бухгалтерлік, статистикалық және
оперативтік есеп беруге негізделеді.
Жоспарлау (болжау) қаржыны басқарудың жүйесінде маңызды орын алады. Бұл-
жоспарлы тапсырмаларды орындауға қажетті ақша қаражаттарының мөлшерін және
оның көздерін анықтау; орталықтандырылған және орталықтандырылмаған ақша
қорлары арасында, ұлттық шаруашылықтың салалары мен әкімшілік –аумақтық
бірліктері арасында қаражаттарды бөлудің оңтайлы үйлесімін (пропорциясын)
белгілеу; ресурстарды пайдаланудың нақты бағыттарын анықтау және т.б.
Ұйымдастыру – басқарудың барлық буындарының жөнге салынғандығын,
айқындығын, қаржы ақпаратының жоғары нәтижелігін, басқару қызметкерлерінің
жауапкершілігі мен тәртіптілігін білдіреді.
Қаржыны басқаруды дұрыс ұйымдастырудың маңызы зор. Көбінесе қаржыны
оперативті басарудың нәтижнсі қаржы субъектілерінің –қаржы органдарының,
салық комитеттері мен қаржы полициясының және ұлттық шаруашылық
салаларындағы қаржы бөлімдерінің толып жатқан аппаратының жұмысының қалай
ұйымдастырылып отырғанына байланысты болады. Қаржы аппаратының
ұйымдастырылуы дәрежесі жоғары болуы тиіс.
Бұл қаржы құрылымдарының барлық қызметкерлерінің біліктілігі мен жеке
бірлігіне жоғары талаптар қояды.
Қаржылық реттеу – бұл жоспарлы тапсырмаларының орындалуы үшін қаржы
ресурстарын икемді, шебер жұмасу, белгіленген нәтижеден теріс ауытқулардың
барлық түрін алдын алуға және жоюға бағытталған; мұның өзі резервтік
(сақтық) қорлары, жоспардан тыс қаржы ресурстары, пайдаланылмаған қаржылар
есебінен қызметтердің барлық түрлеріне арақатынас пен ұйлесімділікті
қамтамасыз етуді білдреді.
Бақылау басқарудың элементі ретінде жоспарлау процесінде де, сонымен
бірге оперативтік басқару стадиясында да жүзеге асырылады. Ол қоғамда
барлық қаржы процестерін (операцияларын) жүргізудің дұрыстығы мен
заңдылығын тексеру және қамтамасыз ету жөніндегі қаржы құқығының нормаларын
басшылыққа алып отыратын қаржы аппаратының қызметін қамтиды. Бақылау қаржы
ресурстарын пайдаланудың нақты нәтижелерін жоспарлы көрсеткіштермен
салыстыруға, қаржы ресурстарын өсірудің резервтерін айқындауға,
шаруашылықты неғұрлым тиімді жүргізудің жолдарын белгілеуге мүмкіндік
береді.
Қаржыны басқаруда басқа кез келген басқарылу жүйесіндегідей басқарудың
объектілері мен субъектілері бөлінеді. Объектілер ретінде қаржы
қатынастарының сан алуан түрлері бола алады, басқаруды жүзеге асыратын
ұйымдық құрылымдар субъектілер болып табылады. Қаржы қатынастарын олардың
сфераларына сәйкес объектілердің екі тобын бөледі: шаруашылық жүргізуші
субъектілердің қаржысы, мемлекеттің қаржысы. Оларға басқарудың мына
субъектілері сәйкес келеді: қаржы службалары (шаруашылық жүргізуші
субъектілердің бөлімдері), қаржы және салық органдары. Қаржыны басқаруды
жүзеге асыратын барлық ұйымдық құрылымдардың жиынтығы қаржы аппараты деп
аталады.
Кәсіпорындарда және ұлттық шаруашылық саласында қаржыны басқаруды
кәсіпорындардың, ұйымдардың және мекемелердің қаржы бөлімдері мен
службалары, сондай-ақ сақталып отырған министрліктер мен ведомствалардың
қаржы бөлімдері мен басқармалары жүзеге асырып отырады.[1,27бет]
Нарықтық экономиканың қалыптасып, дамуы жағдайындпағы қаржыны басқару
қаржы бойынша басқару шешімдерін негіздеуді, бүгінде нашар пайдаланып
жүрген әдістері іске асыруды, басқару функцияларының –реттеудің, қаржы
рыногын қалыптастыру әдістерінің бір элементі ретіндегі қаржы ресурстарын
есебін тауып пайдалануды күшейтуді талап етеді. Бұл жағдайда нарықтық
экономикаға көшкен Шығыс Европа елдерінің де, сонымен бірге әлеуметтік
жағынан бағдарланған нарықтық экономика жағдайында көп жылдар бойы өмір
сүріп отырған капиталистік елдердің де тәжірибесін ескерген жөн.
Өткен кездің оңтайлы тәжірибесінде келеңсіз қарау қаржының дамуына, оны
басқаруға қайшы келді: бюджетке төленетін төлемдердің салық нысандары
жеткіліксіз пайдаланылады; бюджеткен төленетін субвенциялардан (мақсатты
жәрдем қаржындан) бас тарту болды және т.б. Осы және басқа себептерге
байланысты қаржының рөлі төмендеді.
Экономиканы басқарудың қағидалы жаңа әдістеріне көшуді талап етті. Бұл
әдістер экономикаға қаржының реттеуші ықпалын күшейтуді қамтамасыз етуі,
қоғамдық өндірістің тиімділігін өсіруге, әлеуметтік саланы дамуға мүмкіндік
туғызуы тиіс.
Тәжірибе көрсетіп отырғандай, мемлекеттің қаржысын басқарудың қолданылып
жүрген жүйесінің айтарлықтай кемшіліктері бар. Олардың бастыларына
мыналарды жатқызуға болады.
Біріншіден, өкіметтік операцияларды қамтудың толық еместігі. Қазіргі
кезде өкіметтік операциялардың едәуір бөлігі, биліктің аймақтық және
жергілікті органдарының барлық операциялары Қаржы министрлігі атарпынан
болатын тиімді бақылаудан тыс қалып қояды. Ең алдымен бұл толып жатқан
бюджеттен тыс қорлардың қаражаттарын, шетелдік субсидиялар мен нәтижелерді
пайдалану жөніндегі операцияларға, шетел валютасындағы бюджет
операцияларына, сондай-ақ мезгілі өткен сыртқы берешекке қызмет ету
жөніндегі операцияларға, қатысты.
Қаржы министрлігі, Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі бұл
проблемаларды ойдағыдай шеше алатыны, мемлекеттік басқарудың деңгейлері
арасында салықтық түсімдерді, шығыстарды түзету жүйесіндегі икемділікті
бөлуге бақылау жолға қояры сөзсіз.
Үшіншіден, мемлекеттік бюджет тапшылығын қаржыландыру жүйесінің
кемшіліктері.
Бұрынғы КСРО-да мемлекеттік бюджеттің тапшылығын қаржыландырудың
дәстүрлері көзі ұзақ жылдар бойы Мемлекеттік банктің пайызсыз кредиттері,
сондай-ақ Жинақ банктеріндегі халықтың салымдары болып келді. Қазіргі кезде
бұл көздерді пайдалану қиын мәселе болып қалды.
Мемлекеттік бюджет тапшылығын жабудың баламалы қаржы көзі ретінде
пайдалануға болатын мемлекеттік бағалы қағаздарды шығару бүгінге дейін
кеңінен таралмай отыр.
Мұның экономикалық дағдарыстар мен инфляция жағдайында заңды екенін
мойындауға тура келеді.

Шаруашылық жүргізуші субъектісінің

қаржысын басқару.

Шаруашылық жүргізуші субъектінің қаржы бөлімі.
Жоспарлау-экономикалық Банк және кассалық Есеп айырысу бюросы
бюросы операциялар бюросы
ТОПТАР
Қаржылық-креОперативтік-жЭкономи ка- Сатып Жеткізуші Кінәрат-та
диттік оспарлау жәнелық талдау алушылар лермен есеп лап тобы.
жоспарлау бақылау мен есеп айырысу
айырсу
бюросы.

Мемлекеттік бюджет, банктер, жеткізушілер, жоғарғы ұйымдар алдындағы
қаржылық міндеттемелерді орындау;
Есеп айырысуларды ұйымдастыру; өндірістік капитал мен күрделі жұмсалымды
тиімді пайдалануға жәрдемдесу; қаржы ресурстарын дұрыс пайдалануды
бақылау, айналым қаражаттарының сақталымдылығы мен тездетілген
айналымдылығын қамтамасыз ету және басқалары.
Қаржыны оперативті басқаруға банк мекемелері қатысады.
Екіншіден деңгей банктері кәсіпорындар мен ұйымдарға есеп айырысу-кассалық
қызмет көрсетуді жүзеге асырады, ақшаға деген уақытша қажеттіліктерді
несиелендіреді.[1,27бет]
Шаруашылықты жүргізудің нарықтық негізіне көшкеннен кейін кәсіпорын
басшыларының, акционерлік компаниялар мүшелерінің ғана емес, сонадй-ақ
басқарудың әкімшіл-әміршіл әдістері жағдайында болмашы рөл атқарған қаржы
службаларының да рөлі ерекше арта түсті. Кәсіпорындарды дамытудың қаржы
көздерін, қаржы ресурстарын неғұрлым тиімді инвестициялар жасау және қаржы
менеджментінің басқа мәселелрі нарықтық экономика жағдайындағы
кәсіпорындардың қаржы службаларының негізгі мәселелері болып отыр.
Мемлекеттің қаржысын басқару.
Қаржыны басқару стратегиялық, яғни қаржыны жалпы басқару және
оперативтік басқару болып ажыратылады. Стратегиялық басқару қаржы
ресурстарын келешекте болжау арқылы анықтауда, мақсатты бағдарламаларды
және басқаны іске асыруға арналған қаржы ресурстарының ауқымын белгілеуде
көрінеді. Оны дәстүр бойынша мемлекеттік биліктің және басқарудың жоғарғы
органдары –Президент аппараты, Парламент, Үкімет, Қаржы министрлігі,
Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы Президентіне көп жағдайда Президент аппараты
арқылы қаржыны басқаруға үлкен өкілеттік берілген:
1) Республикалық бюджетті әзірлеу және оның атқарылуы туралы есеп беру
тәртібін айқындайды;
2) Республикалық бюджет комиссиясын құрады, ол туралы қағиданы бекітеді,
оның құрамын айқындайды;
3) Қазақстан Республикасының аумағында төтенше мемлекеттік бюджет енгізу
туралы шешім қабылдайды және оны әзірлеу тәртібін айқындайды;
4) Мемлекеттегі жағдай мен республиканың ішкі және сыртқы саясатының
негізгі бағыттары туралы Қазақстан халқына жыл сайынғы жолдауда алдағы
жылға арналған Қазақстан Республикасының қаржы-кредит және бюджет
саясатының негізгі бағыттарын айқындайды;
5) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөніндегі кеңес құрады
және ол туралы қағиданы бекітеді; Ұлттық қорды қалыптастыру және
пайдалану тиімділігін арттыру жөнінде, сондай-ақ оны пайдаланудың
көлемі мен бағыттары жөнінде шешімдер қабылдайды. Ұлттық қорды
қалыптастыру және пайдалану туралы есептерді бекітеді;
6) Қазақстан Республикасындағы төтенше немесе соғыс жағдайларында тиісті
қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған республикалық қаржы жоспарын
бекітеді және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де
өкілеттіктеріді жүзеге асырады.
Қаржыны жалпы басқару Қазақстан Республикасының заң шығару
қызметін жүзеге асыратын елдің ең жоғарғы өкілді органы – Парламентке
жүктелген. Палаталардың бірлескен отырысында Парламент Үкімет пен
Рспубликалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің
республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есептерін бекітеді, республикалық
бюджетті, сонадй-ақ республикалық бюджетке өзгерістер мен толықтырулар
енгізеді, бекітеді, салықтар мен алымдарды белгілейді және оларды алып
тастайды, мемлекеттік қарыздар мен республиканың экономикалық және өзге де
көмек көрсетуі туралы мәселелерді шешеді.
Парламенттің құзырында қаржы проблемаларын шешу заңнамалық
актілерді-Қазақстан Республикасының заңдары мен Парламент қаулыларын
талқылауға және кейін дауыс беруге енгізу жөніндегі заңнамалық бастама
құқында жүзеге асырылады. Парламент аса маңызды қоғамдық қатынастарды
реттейтін заңдар шығарады, негізгі қағидаттар мен нормаларды белгілейді,
олар; салық салуға, алымдар мен басқа да міндетті төлемдерді белгілеуге,
республикалық бюджтке, білім беруге, денсаулық сақтауға және әлеуметтік
қамсыздандыруға, елдің қорғанысы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуге,
мемлекеттік органдар мен жергілікті басқару органдарын ұйымдастыру мен
олардың қызметіне, айналадағы ортаны қорғауға, меншік режіміне және өзге
де мүліктік құқықтарға қатысты.

1.2. Әлеуметтік-экономикалық дамуындағы жергілікті қаржыны
тиімді пайдаланудың маңыздылығы.
Экономика мен әлеуметтік саланы басқару жүйесін түбірлі қайта
құрудан туындап отырған жаңа мәселелерді шешуге байланысты және
Қазақстан экономикасының дамудың нарықтық жолына өтуіне орай қаржыны
басқару саласында “Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару
жүйесін одан әрі жетілдіру шаралары туралы” Қазақстан Республикасы
Президентінің Жарлығына сәйкес қайта құрылған Қаржы министрлігі және
оның жер-жерлердегі органдарының рөлі шұғыл артып отыр. Қаржы
министрлігімен оған қосылған Мемлекеттік кіріс министрлігінің бюджетті
жоспарлау және мемлекеттің кірісін жоспарлау саласындағы функциялары
мен өкілеттіктері Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігіне
берілді. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылға 3
қырқүйектегі № 962 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының
қаржы министрлігі туралы қағидаға сәйкес Министрлік басшылықты, сондай-
ақ заңнамада көзделген шекте мемлекеттік бюджеттің атқарылуы және
атқарылуын бақылау, мемлекеттік меншікті басқару, есепке алу және
пайдалануын бақылау, банкроттық рәсімдерінің және дәрменсіз борышкерді
таратудың соттан тыс рәсімінің жүргізілуін бақылау, бухгалтерлік есеп
жүйесін және қаржылық есептеме аудитін реттеу саласындағы салааралық
үйлестіруді жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық атқарушы
органы болып табылады. [2,30-бет]
Министрліктің негізгі міндеттері мыналар болып табылады:республикалық
бюджеттің атқарылуын және жергілікті бюджеттердің атқарылуына кассалық
қызмет көрсетуді қамтамасыз ету; салықтардың, алымдардың және бюджетке
төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін және бюджке түсетін өзге
де түсімдерді, міндетті зейнетақы жарналарының толық және уақтылы
аударуларын, шикізат секторы ұйымдарынан бюджтке түсетін түсімдер
бөлігінің Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына аударылуын қамтамасыз
ету; республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуы,
бухгалтерлік есеп, есептеме және аудит жөнінде әдіснамалық басшылық
жасау; өз құзыры шегінде республикалық және жергілікті бюджеттер
қаражатының тиімді және мақсатты пайдалануын бақылау; мемлекеттік
меншікті басқарудың тиімділігін арттыру; мемлекеттік салық саясатын
әзірлеуге және іске асыруға қатысу; банкроттық рәсмін жүргізуге
(банктерді және сақтандыру) (қайта сақтандыру ұйымдарын қоспағанда),
сондай-ақ соттан тыс рәсімде дәрменсіз борышкерді таратуға мемлекеттік
бақылау және оған заңнамамен жүктелген өзге де міндеттер.
Министрлік заңнамада белгіленген тәртіппен мынадай негізгі
функцияларды жүзеге асырады:
Министрлік заңнамада арналған республикалық бюджеттің жобасын,
мемлекеттік және өзге де бағдарламаларды, Қазақстан Республикасының
стратегиялық жоспарларын және Қазақстан республикасының әлеуметтік-
экономикалық дамуының индиактивтік жоспарлрын, негізгі
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.