Кәсіпорын қызметінде өнімді өткізудің әдістемесі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. КӘСІПОРЫННЫҢ ӨНІМДІ Өткізуді ұйымдастырудың теориялық
аспектілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...7
1.1 МАРКЕТИНГТІК ҚЫЗМЕТІНДЕГІ ӨНІМДІ ӨТКІЗУДІҢ РОЛІ, ОРНЫ ЖӘНЕ ОҒАН ӘСЕР
ЕТЕТІН
ФАКТОРЛАРЫ ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .7
1.2 Кәсіпорын қызметінде өнімді өткізудің
әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .14
1.3 Кәсіпорында өнімді өткізу саясатының негізгі
бағыттары ... ... ... ... ... ... .1 7
2. “ПОЛИМЕР МЕТАЛЛ- Т” ЖШС-ң ӨНІМДІ ӨНДІРУ ЖӘНЕ ӨТКІЗУ ҚЫЗМЕТІН
ТАЛДАУ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .29
2.1 Кәсіпорынның өндірістік- экономикалық қызметінің
сипаттамасы ... ... ..42
2.2 “Полимер Метал-Т” ЖШС-ң қаржы- экономикалық жағдайын талдау ... 47
2.3 “Полимер Метал-Т” ЖШС-ң өнімді өткізу қызметінің тиімділігін
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 54
3. “Полимер Метал-Т” ЖШС-ң Өнімді Өткізу қызметін жетілдіру
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 54
3.1 Кәсіпорында өнімді өткізу жүйесін кешенді пайдалану
жолдары ... ... ... 54
3.2 “Полимер Метал-Т” ЖШС-ң өнімді өткізу саясатын жетілдіру
бағыттары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .64
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .68
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КӨЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...70
ҚОСЫМШАЛАРЫ

Кіріспе

Қазақстан Республикасының саяси, экономикалық және қоғамдық өмірінде
өтіп жатқан іргелі өзгерістер кәсіпорындардың шаруашылық іскерліктің жаңа
жолдарын қарастырумен қатар, экономикалық тиімділікті қамтамасыз етуде
бірқатар маңызды мәселелердің шешімін табуын талап етеді. Солардың бірі
ретінде маркетинг жүйесінің қалыптасуын атап өтуге болады. Бұл үшін осы
жүйе қызметін талдау және өнімді өткізуді кәсіпорынның өндірістік - өткізу
қызметінде қолдану технологиясын әзірлеген жөн.
Қазіргі кезде өнімді өткізу кәсіпорындардың шаруашылық қызметін
жоспарлау, өндірісті ұйымдастыру мен басқарудың барлық жақтарын қамтуы
тиіс. Бұл жағдай осы заманғы маркетингтің ролі мен маңызы туралы
көзқарастарға сәйкес келеді. Шындығында кәсіпорын тиімді қызметін басқару
үшін қазіргі замандағы маркетинг біртұтас және жүйелі бағытта дамуы қажет,
бірақ мұндай бағыт әзірге жүзеге асырыла қойған жоқ.
Кәсіпорындардың маркетинг қызметіне жүргізілген талдау, нақты
мақсаттарға іс жүзінде қол жеткізу үшін оның жекелеген бөлшектерінің
маркетингтік шаралар түрінде қолданылатындығын көрсетті. Сонымен қатар,
отандық өнеркәсіп орындарындағы маркетинг көп ретте жарнама және өнімді
өткізу ісіне бағытталған. Ал тауар саясаты маркетинг қызметінің негізгі
құрамдас бөлігі екенін ескере кетсек, онда тауар саясатына тоқталмай
айналып өту мүмкін емес.
Бұл жағдай Республика Президентінің 2007 жылғы 28 ақпанындағы
Қазақстан халқына Жолдауында ерекше айтылады: Экономика біздің дамуымыздың
басты басымдығы, ал экономикалық өсімнің барынша жоғары қарқынына қол
жеткізу – негізгі міндетіміз болып қала береді. Біз бұған өз
экономикамыздың бәсекелестік қабілетін арттыру арқылы, қол жеткіземіз.1
Маркетингтің классикалық теориясындағы маркетинг– концепциясының басты
бөлігі тауар дегенге келсек, кәсіпорынның маркетинг қызметі барлық нарықтық
бәсекелестерге төтеп бере алуы үшін дұрыс тауар саясатын өз қызметтерінде
дұрыс жүргізе алмауда. Осы себептен көптеген кәсіпорындар бәсеке
талаптарына шыдай алмай және де тұтынушылардың тілектерін орындай алмай
нарықтағы өз позициясын жоғалтуда.
Зерттеудің өзектілігі өнімді өткізу саясаты кәсіпорын қызметіндегі
тауар ассортиментін қалыптастыруды, олардың жаңа түрлерін шығаруды, олардың
сапасының жоғары болуы мен бәсеке қабілеттілігін, өмірлік кезеңін талдауды,
тауар белгілерін, қораптамасын, маркіленуін және де сервистік қызмет
көрсетуін талап ететін көп факторлы қызмет аясы. Сондықтан да өнімді өткізу
саясаты төңірегінде қазіргі таңдағы нарық талаптарына сай өзіндік
проблемалары бар. Бүгінде біздің еліміз әлемдік сауда ұйымына мүше болуға
ат салысып жатқанда біздің кәсіпорындарымыз өндіретін өнімдер дүниежүзілік
талаптарға сай болуы керек. Ал, бұл талаптардың бәрі сайып келгенде, тауар
саясатына, яғни тауар ассортиментіне, жаңа тауарлар шығаруға, тауардың
өмірлік кезеңінің ұзақтығына, қораптама, орама түрлерінің сан алуандығына
байланысты. Олай болса, әрбір кәсіпорындарының өз қызмет аясында өнімді
өткізу саясатын дұрыс бағытқа қою заман талабы.
Дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі, президентіміз Н.Ә.
Назарбаевтың 2006 жылдың 1 наурызындағы халыққа жолдауында айтылғандай
елдің дамуын бәсеке қабілетті экономика құру арқылы жүргізу керек, сондай-
ақ Қазақстанның әлемдегі бесекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру
стратегиясы болып табылады 2.
ЖОҒАРЫДА КӨРСЕТІЛГЕН ЖАҒДАЙЛАР ОСЫ ЗЕРТТЕУ ТАҚЫРЫБЫН ТАҢДАУДЫ
АЙҚЫНДАЙДЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫН СИПАТТАЙДЫ.
Дипломдық жұмыстың мақсаты – маркетинг қызметіндегі өнімді өткізу
саясатының теориялық және әдістемелік мәселелерін зерттеу, құрылыс
өнімдерін шығаратын “Полимер Метал-Т” ЖШС-ң маркетингтік қызметін талдау
және өнімді өткізу саясатынын жетілдіру жолдарын қарастыру. Көзделген
мақсатқа қол жеткізу үшін келесі міндеттер айқындалынды:
• Кәсіпорындардағы маркетингтік қызметінің және де соның ішінде өнімді
өткізу саясатының теориялық және әдістемелік мәселелерін зерттей
отырып, оның отандық кәсіпорындарда қолдану деңгейін анықтау;
• Қазақстанның құрылыс өнімдері нарығын зерттеу;
• Кәсіпорында өнімді өткізу саясаты үрдісін қарастыру;
• Өнімді өткізу саясатын зерттеу барысында әдістемелерді әзірлеуді
зерттеу;
• Тауар ассортиментін кеңейту жолдарын іздеу;
• Өнімнің өмірлік кезеңі бойынша, тауардың нарықта неғұрлым ұзағырақ
тұруын қарастыру;
• Тұтынушылардың талғамына сай жаңа құрылыс өнімдерінің түрлерін шығару
үшін тұтынушылардың қажеттілігін зерттеу;
• Құрылыс өнімдерін өндіретін “Полимер Метал-Т” ЖШС-ң саясатына шолу
және оны жетілдіру жолдарын көрсету.
Дипломдық жұмыстың зерттеу пәні ретінде “Полимер Метал-Т” ЖШС-де
жүргізілген маркетингтік зерттеулер талданады.
Дипломдық жұмысты зерттеудің теориялық, әдістемелік негізінде қазақстандық
және шетелдік ғалым-экономистердің маркетинг пен менеджмент саласындағы
нақты өнімді өткізу саясаты бойынша еңбектері алынды. Сонымен қатар,
Қазақстан Республикасының заңдары мен экономикалық мәселелері бойынша
ақпараттық басылымдардағы нормативтік құқықтық құжаттары қолданылды.
Сонымен қатар, өнімнің технологиялық құрамын және талаптарға сай
дайындалуын білу үшін “Полимер Метал-Т” ЖШС-і жөнінде мәліметтер алынды.
Осы жұмысты орындау барысында, ғылыми талдау жүргізудің жүйелі бағыты,
салыстырмалы талдау, хабар өңдеудің статистикалық әдістері, т.б. ғылыми
тәсілдер қолданылды.
"ПолимерМеталл-Т" ЖШС бойынша жазылған дипломдық жұмыс: кіріспе, 3
бөлім және қорытынды бөлімдерден тұрады.
Бірінші бөлімде: Кәсіпорынның өнімді өткізуді ұйымдастырудың теориялық
аспектілері қарастырылды.
ЕКІНШІ БӨЛІМДЕ: “ПОЛИМЕР МЕТАЛЛ-Т” ЖШС-Ң ҚҰРЫЛУ ТАРИХЫ, ЖАЛПЫ СИПАТТТАМАСЫ;
ӨНІМДІ ӨНДІРУ ЖӘНЕ ӨТКІЗУ ҚЫЗМЕТІ, ТЕХНИКА- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ӘЛЕУЕТІ ЖӘНЕ
ҚАРЖЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЫ ТАЛДАНДЫ.
ҮШІНШІ БӨЛІМДЕ: “ПОЛИМЕР МЕТАЛ-Т” ЖШС-Ң ӨНІМДІ ӨТКІЗУ ҚЫЗМЕТІН ЖЕТІЛДІРУ
ЖОЛДАРЫ, КӘСІПОРЫНДА ӨНІМДІ ӨТКІЗУ ЖҮЙЕСІН КЕШЕНДІ ПАЙДАЛАНУ ЖОЛДАРЫ ЖӘНЕ
ӨНІМДІ ӨТКІЗУ САЯСАТЫН ЖЕТІЛДІРУ БАҒЫТТАРЫ ҚАРАСТЫРЫЛДЫ.
АТАЛҒАН БӨЛІМДЕРДІ ҚОРЫТА ОТЫРЫП, ЖҰМЫС ҚОРЫТЫНДЫСЫНДА
“ПОЛИМЕРМЕТАЛЛ” ЖШС-НІҢ ҚЫЗМЕТІ ЖИНАҚТАЛЫП, АРТЫҚШЫЛЫҚТАРЫ МЕН
КЕМШІЛІКТЕРІ, ОНЫ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ КӨРСЕТІЛЕДІ.

1. КӘСІПОРЫННЫҢ ӨНІМДІ Өткізуді ұйымдастырудың теориялық аспектілері
1.1 МАРКЕТИНГТІК ҚЫЗМЕТІНДЕГІ ӨНІМДІ ӨТКІЗУДІҢ РОЛІ, ОРНЫ ЖӘНЕ ОҒАН ӘСЕР
ЕТЕТІН ФАКТОРЛАРЫ
Кәсіпорынның өнімді өткізу қызметіндегі маңызды ролі – бәсекелік
басымдығының болуымен анықталады. Ол – кәсіпорын өнімдерінің жоғары сапалы,
қызмет көрсету деңгейі, оңтайлы баға, жеткізу жүйесінің тиімді болуы.
Дегенмен нарықта өнімді өткізуде бұл көрсеткіштер жеткіліксіз, яғни бұл
өнімнің басымдықтары тұтынушылардан қолдау табуы тиіс.
Еліміздегі халық шаруашылығы құрылымын қайта құру үрдісінде болып
жатқан өзгерістер, өндіруші еркіндігі мен нарықтық ортаны игеру кезінде
кәсіпорынды басқару маркетинг тұжырымдамасын қолдануды талап етеді.
Маркетинг тұжырымдамасы нарықта кәсіпорынның белсенді басымдық саясатының
стратегиясы мен тактикасы, шаруашылық іскерлігі және барлық өндірістік
ресурстар түрлерін тиімді қолдану нәтижелеріне әсер ететін маңызды
құрал.3
Қазіргі заманғы маркетингтің мәні тұтынушының қажеттілігін
кәсіпорынның пайдасына айналдыратын кәсіпкерлік қызметте көрініс алады.
Қазақстанда маркетинг экономикалық сала ретінде біршама жақын уақыттан
бастап қолданыла бастады, ал бұған дейін ол капитализмге ғана тән теориялық
түсінік және тәжірибелік әрекет ретінде саналып келеді. Маркетингті осылай
теріс қабылдау іс жүзіндегі әміршіл басқару жүйесінің қағидаларына сай
келді. Бірақ маркетинг – бұл тауарларды итермелеу емес, тұтынушының
талаптарын, нарықтың нықты сегменттерінің талаптарын талдап ескеретін, жаңа
тауардың анықталған талаптарына сәйкес өңделген, ғылыми зерттелген
тұжырымдама. Басқаша айтқанда, маркетинг бұл – тауардың қозғалысын
реттейтін, басқаратын, өндірушіден тұтынушыға көрсететін, қызметін
реттейтін кәсіпкерлік іс немесе өнімге деген сұранысты болжап кеңейте
түсетін тауардың қозғалуы мен таралуын реттеп, қанағаттандырып отыратын
әлеуметтік үрдіс.
Маркетинг нақты бір салаға тән емес. Өйткені ол өздігінен тауар
жеткізу үрдістеріне де жатпайды. Маркетингтің негізге алатын басты
мәселелері – экономикалық конъюнктура мен нарық жағдайларын кеңінен және
тереңдей зерттеу; кәсіпорынның қатысы тұрғысынан өндірістік өнім өткізу
мүмкіндіктерін талдау; тауарлық нарықты зерттеу мен оны сегменттеу; оны
инновациялық және жоспарлау жұмыстарын жүргізу, т.б.4
Маркетинг теориясы мен тәжірибесі өзінің пайда болу кезінен бастап
макроэкономика деңгейінде басымырақ дамыды, оның зерттеу объектілері
ретінде компаниялардың маркетинг жүйелері және олардың айырбас қатынастары
қарастырылады.
Экономикалық субъектілердің микромаркетингті және оның өзгешелігінің
айқындалуы сол елдердегі экономиканың даму қалпына байланысты.
Қазақстандағы микромаркетинг экономиканың қазіргі даму деңгейінің негізгі
белгілеріне сай қалыптасуы кезеңінде.
Өнеркәсіптік маркетингтің объектісі өндірістік мақсатқа арналған
тауарларды өндіруші кәсіпорындардың маркетингтік қызметі болып табылады.
Ұлыбританияда өнеркәсіптік маркетинг үлесі 26%-ды құрайды және оның өсу
тенденциясы бар. Мұндай құрылым мен серпін нарықтық экономикалы елдерге,
оның ішінде экономикасында тұтынушылық маркетинг түрі көбірек дамыған
Қазақстанға да тән.
Өндірістің ғылыммен тығыз байланысы және өндірістік одақты құру -
әлемдік тәжірибе, ғылыми техникалық қымбаттауларды жасау және шығындардың
өсуі жағдайындағы жаңа енгізулердің бағыты болып саналады. Қазақстан
Республикасының Статистикалық Агенттігінің зерттеулері көрсеткендей,
өндірістің ғылыми лабораторияларымен, ғылыми зерттеу секторларымен,
эксперименталды бөлшектермен бірлесіп қызмет етуін кәсіпорындардың тек 8,6%
ғана орындайды.
Өнімді өткізу саясаты тұтынушы талабына сай тиімді ассортименттік, тауар
құрылымын, бір уақытта ТӨЦ-нің әр кезеңінде болатын өнім модификациясы мен
жаңа тауарды шығару проблемасын топшылайды.
Бір уақытта нарықта болатын, бірақ жаңашылдық кезеңімен ерекшеленетін
тауарлар ассортиментін оңтайландыру фирма табыстылығы мен жұмыс
тұрақтылығын кепілдендіреді.
Нарықта бір уақытта өнімді өткізудің келесідей топтары болады:
• Негізгі – кәсіпорынға негізгі пайда әкелетін және өсу кезеңіндегі
тауарлар;
• Қолдаушы – сатудан түскен түсімді тұрақтандыратын және де толысу
сатысында тұрған тауарлар.
Фирма нарықтағы лидерлігіне, сауда белгісіне және ерекше бәсеке
қабілеттілігіне сүйене отырып, тұтынушы өз өнімдерінің жетістіктеріне
сендіруге тырысады.
Бұл фазадағы өнімді өткізудің басымды мақсаттары:
• сұраныс өсуі жағдайында нарықты кеңейту;
• тауар модификациясы есебінен тура бәсекелестен арылу;
• тауарларды үлкен көлемде сату үшін үлкен өткізу желісін қолдану;
• тұтынушылардың жаңа тобын тарту мақсатында бағаны төмендету.
Мұндай нарықта даму үшін фирманың қаржылық базасы болуы керек.5
Тауардың кемелдену кезінде алғашқы сұраныс төмендейді. Кезең бойынша
кемелдену сатысы ең ұзақ болып саналады. Нарықтар шектен тыс сегменттелген.
Бұл кезең өндірістің қуаттылығын толық немесе кейбір артып қалулармен және
технология тұрақтылығымен байланысты. Өнім ірі партиялармен шығарылып,
ассортиментті кеңейту және тереңдету шығындары жоғары болады. Фирма
сұранысты қанағаттандыру мақсатында тауарлар үлкен көлемде шығарылады.
Тауарлар басымды сапасымен ерекшеленеді және ол дәстүрлі разрядқа өтеді.
Бұл кезеңде тауарды табысы орта тұтынушылар сатып алады. Нарықтың
молығуы шеңберінде өткізу тұрақтанады. Сондай ақ нарықта әлі де мәнді
сұранысты кәсіпорындардың маркетинг қызметіне жүргізілген талдау, нақты
мақсаттарға іс жүзінде қол жеткізу үшін оның жекелеген бөлшектерінің
маркетингтік шаралар түрінде қолданылатындығын көрсетті. Сонымен қатар,
отандық өнеркәсіп орындарындағы маркетинг көп ретте жарнама және тауарды
өткізу ісіне бағытталған. Ал тауар саясаты маркетинг қызметінің негізгі
құрамдас бөлігі екенін ескере кетсек, онда тауар саясатына тоқталмай өту
мүмкін емес.6
Тауар саясаты кәсіпорын қызметіндегі тауар ассортиментін
қалыптастыруды, олардың жаңа түрлерін шығаруды, олардың сапасының жоғары
болуы мен бәсеке қабілеттілігін, өмірлік кезеңін талдауды, тауар
белгілерін, қораптамасын, маркіленуін, және де сервистік қызмет көрсетуін
талап ететін көп факторлы қызмет аясы.
Әр кәсіпорында өндірілетін өнімді өткізуге ішкі және сыртқы сияқты
түрлі факторлар әсер етеді.
Ішкі факторларға кәсіпорынның аталған сапаға сәйкес өнім өндіру
қабілетімен, яғни кәсіпорынның қызметімен тікелей байланысты факторлар
жатады. Оларды келесі топтарға бөлуге болады:
- техникалық;
- ұйымдастырушылық;
- экономикалық;
- әлеуметтік-психологиялық;
Техникалық факторлар - өнімді өткізу деңгейіне тікелей әсер етеді,
өйткені жаңа технологияны, жаңа материалдарды, неғұрлым сапалы шикізатты
пайдалану – бәсеке қабілетті өнім өндірудің материалдық негізі.
Ұйымдастырушылық факторлар – еңбек пен өндірісті ұйымдастыруды
жетілдірумен, өнім сапасына жаупкершілікті және өндірістік тәртіпті
күшейтумен, өндіріс мәдениетін қалыптастыру және персоналдың біліктілік
деңгейін сәйкестендірумен байланысты.
Экономикалық факторлар - өнімді өндіру және өткізу шығындарымен, баға
саясаты және персоналды жоғары сапалы өнім өндіруге экономикалық
ынталандыру.
ӘЛЕУМЕТТІК-ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ФАКТОРЛАР – САЛАУАТТЫ ЖҰМЫС ЖАҒДАЙЫН
ҚАЛЫПТАСТЫРУҒА, ӨЗ КӘСІПОРЫНЫНЫҢ ТАУАРЛЫҚ МАРКАСЫНА БЕРІЛГЕНДІК, ОНЫ МАҚТАН
ЕТУ, ЖҰМЫСКЕРЛЕРДІ МОРАЛЬДІК ЫНТАЛАНДЫРУҒА АЙТАРЛЫҚТАЙ ӘСЕР ЕТЕДІ, ОСЫНЫҢ
БАРЛЫҒЫ БӘСЕКЕ ҚАБІЛЕТТІ ӨНІМ ӨНДІРУ МЕН ӨКІЗУДІҢ МАҢЫЗДЫ ҚҰРАМДАС
БӨЛІКТЕРІ.7
Нарықтық қатынас жағдайында сыртқы факторлар өнімді өткізу деңгейіне
қалыптасуына әсер етеді. Сыртқы немесе қоршаған орта қай кәсіпорынның
болмасын қызмет етуінің маңызды бөлігі болып табылады. Сыртқы ортаның
барлық әсерлерін жеке-жеке мынадай: экономикалық, саяси, нарықтық,
технологиялық, бәсекелестік, халықаралық және әлеуметтік факторларға бөліп
көрсетуге болады.
Кәсіпорынның маркетингтік ортасы – кәсіпорыннан тысқары жерлерде
әрекет етуші, мақсатты клиенттермен ынтымақтастық қатынастар орнату және
оны ұстап тұрудағы маркетинг қызметіне басшылық жасаудың мүмкіндіктеріне
ықпал етуші белсенді субъектілер мен күштердің жиынтығы.
Өнімді өткізу орта микро және макро орталардан құрылады. Микроорта –
клиенттерге қызмет көрсетуі бойынша кәсіпорынның өзіне және оның
мүмкіндіктеріне тікелей қатынасы бар күштермен, яғни жабдықтаушылармен,
маркетингтік делдалдармен, клиенттермен және байланыстағы аудиториялармен
ұсынылған.
Кәсіпорынның табысы көбінесе оның делдалдарының, бәсекелестерінің және
түрлі байланыстағы аудиториялардың әрекеттеріне қатысты болады.
Кәсіпорынның микроорта шеңберінде әрекет етуші күштер келесі сурет түрінде
көрсетілген.
Өнімді өткізудің микроортасы – кәсіпорын қызметіне тікелей қатысты болатын
маркетингтік күштер. Өнімді өткізу қызметінің жетекшілері маркетингтік
жоспарларды жасау кезінде кәсіпорынның өз ішіндегі басқа топтарды ескеруі
қажет. Мысалға: жоғары басшылық, қаржы, өндіріс, маркетинг, бухгалтерия
бөлімі, т.б.
ОСЫ МИКРООРТА ІШІНДЕ ЕРЕКШЕ ОРЫНДЫ ТҰТЫНУШЫЛАРҒА БЕРУГЕ БОЛАДЫ. СЕБЕБІ
ТҰТЫНУШЫ ОСЫ КӘСІПОРЫННЫҢ БӘСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІ БОЛУЫНА КӨМЕКТЕСЕТІН БАСТЫ
ФАКТОР. ОЛАРДЫ ЗЕРТТЕУ АРҚЫЛЫ КӘСІПОРЫН ОЛАРДЫҢ ҚАЖЕТТІЛІКТЕРІ МЕН ҚАЛАУЫН,
ТАУАРЛАР МЕН САТУ КӨЛЕМІНЕ ДЕГЕН СҰРАНЫСТЫ БІЛЕ ОТЫРЫП, ОЛАРДЫҢ КӨҢІЛІНЕН
ШЫҒАТЫН ТАУАРЛАРДЫ ӨНДІРУГЕ БАР КҮШТЕРІН САЛАДЫ. ТҰТЫНУШЫЛАРДЫҢ ЕЛЕУЛІ
ӨЗГЕРІСТЕРІ БАЙҚАЛҒАН ЖАҒДАЙДА, КӘСІПОРЫНДАҒЫ МАРКЕТИНГТІК БАҒДАРЛАМАҒА
ТОЛЫҚТЫРУЛАР МЕН ТҮЗЕТУЛЕР ЕНГІЗІЛУІ ҚАЖЕТ.

1- сурет – Кәсіпорынның микроорта шеңберінде әрекет етуші күштер
Тұтынушылар арасында тауарлардың қозғалуына, өткізуіне және бөлінуіне
компанияларға көмектесуші ұйымдар – маркетингтік делдалдар көмектеседі.
Тиімді сауда делдалдарын таңдай білу компания тауарын өткізуде өте маңызды.
Осы тұтынушылардың өнімді пайдалану дәрежесіне қарай кәсіпорын бәсеке
қабілеттілікке қол жеткізеді. Кез-келген кәсіпорын көптеген бәсекелестермен
бетпе-бет келеді. Бәсекелестерді анықтаудың ең жақсы тәсілі –
тұтынушылардың тауарларды сатып алу туралы шешімді қалай қабылдайтындығын
зерттеу керек. Бәсекеге жетудің тағы бір тәсілі – тиімді жабдықтаушыларды
таңдай білу.8
Жабдықтаушылар – кәсіпорынды тауарлар өндіру мен қызмет көрсету үшін
қажетті материалдық ресурстармен қамтамасыз ететін кәсіпорындар мен
ұйымдар. Осылайша кәсіпорынның мақсатына және бәсеке қабілетті болуына қол
жеткізу үшін оның қабілетіне байланыс аудиториялары ықпалын тигізеді.
Кәсіпорын және оның жабдықтаушылары мен делдалдары, бәсекелестері
неғұрлым кең ауқымды макроортада әрекет етеді. Макроорта – неғұрлым кең
шеңбердегі күштер арқылы берілген. Ол кәсіпорынды қоршап тұратын және оның
қалыптасуына әсер ететін факторлардан тұрады. Бұл ортаны сипаттайтын
факторлар келесі суретте берілген.

2- сурет – Кәсіпорынның макроорта факторлары .
Суреттегі түсініктерге қысқаша тоқталатын болсақ, алғашқысы демографиялық
фактор, яғни халықтың саны, орналасу тығыздығы тұрғысынан зерттейтін ғылым.
Бұл ортаның зерттелуі бүкіл дүние жүзі біртұтас әлемдік нарыққа айнала
бастауымен түсіндіріледі. Маркетингпен айналысатын маман үшін демографиялық
орта үлкен қызығушылық тудырады, өйткені нарықтың өзі адамдардан тұрады.
Нарықтың үнемі өзгеріп отыратын жағдайына бейімделу мақсатында маркетингтің
макроорта факторларын әрдайым бақылап отыруы қажет.
БҰЛ ФАКТОРЛАРДЫҢ ІШІНДЕ КӘСІПОРЫН ЖАҒДАЙЫНА ӘСЕР ЕТЕТІН ЕҢ МАҢЫЗДЫСЫ –
ЭКОНОМИКАЛЫҚ ФАКТОР БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. СОНДАЙ-АҚ ӨНЕРКӘСІПТІҢ ҚОРШАҒАН ТАБИҒИ
ОРТАҒА ЗИЯН КЕЛТІРУІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ ҚОҒАМДА КӨПТЕГЕН АЛАҢДАТУШЫЛЫҚ ТУҒЫЗУДА,
ЯҒНИ ТАБИҒИ ОРТАҒА ТИГІЗЕТІН ӨЗ ҮЛЕСТЕРІН БАҚЫЛАП ОТЫРҒАНЫ ЖӨН. МАРКЕТИНГ
ҚЫЗМЕТІН АТҚАРУШЫ КӘСІПОРЫН ЖЕТЕКШІЛЕРІ ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ҚОРШАҒАН ОРТАҒА
ЗИЯН КЕЛТІРМЕУДІ ЕСКЕРУІ ЖӘНЕ БҰЛ МЕМЕЛЕКЕТТІҢ БАҚЫЛАУЫНДА БОЛУЫ ТИІС.8
ҒТП – өндіріске жаңа техника мен алдыңғы қатарлы технологияны енгізу
негізгі және маркетингтік ортаның маңызды факторы болып саналады.
Жаңартылған құрал-жабдықтарды енгізу арқылы кәсіпорын өз қызметін ұтымды
пайдалануына мүмкіндік туады, және өндіретін өнімі де біршама жоғарылайды.
Ғылым мен техниканың дамуы үлкен мүмкіндіктермен қатар, қоршаған ортаға
айтарлықтай қауіп тудырады. Сондықтан да кәсіпкерлер өз қызметінің өз
қызметінің қоғам дамуына кері әсерін тигізбеуі үшін ғылыми-техникалық
ортадағы өзгерістерді ескеруі қажет.
Маркетингтік шешімдер қабылдауда саяси жағдайлардың әсері күшті. Бұл
орта бірінші кезекте кәсіпкерлік қызметті реттеу жөніндегі заңдылықтардан
қалыптасады. Кәсіпорын маркетингтік қызметінің дамуына әлеуметтік-мәдени
факторлар да әсер етеді.маркетинг мамандары маркетингтік мүмкіншіліктерді
анықтау үшін әлеуметтік-мәдени ортадағы тенденциялар өзгерістерін алдын-ала
болжауға тиіс. Бұл орта ең алдымен нормалар жүйесі, қоғамда орын алған
ережелер мен құндылықтар, адамдар арасындағы қарым-қатынас маңызды мәнге ие
болады.
Нарықтың өзгермелі жағдайына бейімделу үшін кәсіпорын үнемі
маркетингтің макроортасын қалыпты түрде бақылап отыруы қажет. Бірақ ол
факторлардың барлығы кәсіпорын қызметіне бірдей әсер етпейді. Ұйым өз
тарапынан макроортаның қандай факторлары қызметке зор әсер ететінін, ал
қайсысы дамуына қауіп төндіретінін анықтауы қажет.9
Осылайша кәсіпорын әлемдік нарықта өз орнын табу үшін, кәсіпорын ішкі және
сыртқы орта факторларын ескеруі қажет. Яғни, кәсіпорынның нарықтағы қызметі
оның стратегиясы мен тактикасын, формалары мен әдістерін анықтайтын әр
түрлі макро және микроорта факторларының әсерінен қалыптасады.

1.2 Кәсіпорын қызметінде өнімді өткізудің әдістемесі
Өнімді өткізу, оның құрамын анықтаушылардың мөлшерін өлшеу негізінде
бағаланады. Қазіргі заманда құрамын келесі топтар бойынша классификациялау
өте кең тараған: пайдалану бағытының көрсеткіштері, сенімділік,
технологиялық, стандарттау және унификациялау, эргономикалық, эстетикалық,
транспортабельділік, патенттік-құқықтық, экологиялық және қауіпсіздік
көрсеткіштері. Сипатталатын белгілерінің құрамы мен құрылымын анықтаудың
негізгі бағыттары, өнімді өткізу деңгейін бағалайтын көрсеткіштер
классификациясынан көрініс табады. Мөлшерленуіне қарай натуралды
бірліктермен (килограмм, метр, балл, көлемі шектеусіз), сондай-ақ бағалық
бірліктермен сипатталалды. Өнімді өткізудің деңгейінің бағалануына
байланысты – базалық және қатысты көсеткіштер. Анықталу стадиясына
байланысты – болжамды, жобалы, өндірістік, эксплуатациялық көрсеткіштер.
Сипатталатын белгілеріне байланысты – бірліктік және кешенді (топтық,
жалпылама, интегралды) болуы мүмкін. Бірліктік және кешенді өткізу
көрсеткіштері, обьектінің (жүйенің) сыртқы ортамен қатынасының қызықтыруына
тәуелді түрлі топтарға біріктіріледі. Пайдалану бағытының көрсеткіштері
өнімнің қай салада, қай жағдайда қолданылатынын көрсетіп қана қоймай, осы
өнімді өткізуден алынатын тиімді эффектті да айқындайды. Бұл көрсеткіш
бағаланып отырған өнімнің көмегімен белгілі уақыт аралығында қандай көлемде
өнім өндірілетінін немесе өндірістік қызмет көрсетілетінін айқындайды.10
Транспортабелділік көрсеткіштері - өнімді пайдаланбай немесе тұтынбай
тасымалдауға қолайлылығын сипаттайды. Транспортабелділік көрсеткіштеріне
мыналарды жатқызуға болады:
- ӨНІМДІ ТАСЫМАЛДАУҒА ОРТАША ДАЙЫНДАУ УАҚЫТЫ;
- өнімді тасымалдауға дайындауда орташа еңбексиымдылық;
- өнімді белгілі бір тасымалдау құралына орташа орналастыру
уақыты;
- тасымалдау құралының көлемін пайдалану коэффициенті;
- өнімді белгілі бір тасымалдау құралынан орташа түсіру уақыты;

Транспортабелділік көрсеткіштерін бағалау үшін өнім бірлігінің массасы
және көлемі, физико-механикалық құрамының көрсеткіштері, бұйымның
габариттік көлемі, өнімнің сақталу көрсеткіштері, тасымалдау режимдерінің
шекті рұқсат етілетін мәндері (транспорт шекті жылдамдығы, инерциялық
ауыртпалықтар және т.б.), тиеу-түсіру жұмыстарының нормасы, аталып отырған
өнімді тасымалдауда транспорт құралының жүк көтергіштігін немесе
сиымдылығын мүмкіндігінше максималды пайдалану, тасылатын жүктің сыртқы
жылулық және механикалық әсерлерге төзімділігі және т.б.сияқты тасымалдау
үрдісін сипаттайтын алғашқы мәліметтер болуы керек.
Материалдық және еңбек шығындарын бір мезгілде, тасымалдау
жұмыстарындағы адам саны мен біліктілік деңгейін және де уақыт факторын
есептеуге мүмкіндік беретін бағалық көрсеткіштер транспортабелділікті
неғұрлым толық және жан-жақты бағалауға көмектеседі.
Патенттік-құқықтық көрсеткіштер өнімнің патенттік қорғалғандығын және
патенттік тазалығын сипаттай отырып, бәсекелік қабілетті ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.