Қабат мұнайының орташа көрсеткіштері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 79 бет
Таңдаулыға:

АҢДАТПА

Дипломдық жоба “Өзен кен орындағы айдау скважиналарын игеру кезіндегі су қабылдағыш қасиетін арттыру жұмыстарын талдау” атты тақырыпқа орындалған. Дипломдық жоба 5 бөлімнен тұрады:

Геологиялық бөлім.
Технико-технологиялық бөлім.
Экономикалық бөлім.
Техника қауіпсіздігі.
Қоршаған ортаны қорғау.

Геологиялық бөлімде Өзен кенорнының жалпы сипаттамасы берілген және де кенорынның стратиграфиясы, тектоникасы, қабат сұйығының құрамы, өнім қабаттарының өткізгіштік қасиеттері анықталған.
Техника-технологиялық бөлімінде ААҚ “ӨМГ” қарасты

1 МГӨБ 1999-2002 жылдар арасындағы айдау скважиналар қор динамикасына талдау жүргізіп, айдау скважиналарының қабылдауына әсер ететін факторларды, қабатты ашуға қойылатын талаптарды анықтап, типтік жобалық скважинаны таңдап, орнатылған жұмыс режимінен кейін скважинаны зертеу әдістерін және қолданылатын жабдықтарды талдадым.

3. Экономикалық бөлімінде қабат қысымын ұстау жүйесіне кеткен жылдық өндірістік щығындарын және айдау скважиналарында жүргізілетін шаралардың экономикалық тиімділігін есептедім.

4. Техника қауіпсіздік бөлімінде ААҚ “ӨМГ” объектілерінің 2002 жылы бойынша еңбекті қорғау және Өзен кенорнының ХІ горизонтының қауіпті және зиянды факторларын таңдау және игерудегі қорғау шараларын қарастырдым.

5. Қоршаған ортаны қорғау бөлімінде өндірістің биосфера компоненттеріне әсерін талдау және атмосфераға әсер ету және гидросфераға әсер ету және литосфераға әсер ету (топыраққа және жер қойнауына) және ұйымдастыру шаралары және де өнеркәсіпорындардың қауіп санатын анықтау және атмосфераны ластайтын заттардың ШРШ-мен жалғыз тұрақты көзбен шыққан барынша жергілікті концентрацияның есептелулерін қарастырдым.

Мазмұны

КІРІСПЕ3

1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ5

1. 1 Өзен кен орны жайлы жалпы мәліметтер5

1. 2 Кен орнының геологиялық зерттелуінің және игерілуінің тарихы6

1. 3 Стратиграфия9

1. 4 Тектоника15

1. 5 Мұнайгаздылық16

1. 6 Сулылық21

1. 6. 1 Қабат суларының физика-химиялық қасиеттері22

2. ТЕХНИКО-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ. 23

2. 1. 1 1 МГӨБ-дағы айдау скважиналар қорының динамикасы. 23

2. 2 АЙДАУ СКВАЖИНАЛАРЫНДА ТҮП ЖӘНЕ ҚАБАТ ҚЫСЫМДАРЫН АНЫҚТАУ25

2. 3 ӨНДІРІЛЕТІН ӨНІМНІҢ СУЛЫЛЫҒЫ28

2. 4. АЙДАУ СКВАЖИНАЛАРЫНЫҢ ҚАБЫЛДАҒЫШ ҚАСИЕТІНЕ ӘСЕР ЕТЕТІН ФАКТОРЛАР31

2. 5. №1 МГӨБ-ДАҒЫ АЙДАУ СКВАЖИНАЛАРЫНЫҢ34

ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ ЖӘНЕ ТЕХНОЛОГИЯСЫ. 34

2. 6 Айдау скважиналарын меңгеру тәсілдерінің салыстырмалы бағасы және тәсілді таңдау. 36

2. 7. ОРНАТЫЛҒАН ЖҰМЫС РЕЖИМІНЕН КЕЙІН СКВАЖИНАНЫ ЗЕРТТЕУ ЖӘНЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ЖАБДЫҚТАР. 37

2. 8. Айдау скважиналарыныҢ санын52

жӘне ҚабылдаҒыштыҒын аныҚтау. 52

2. 9. СКВАЖИНАЛАРДЫҢ ҚАБЫЛДАУ ҚАСИЕТІН55

АНЫҚТАУ. 55

2. 10. ҚАБАТ ҚЫСЫМЫН ҰСТАУ ҮШІН ЖӘНЕ СКВАЖИНАНЫҢ ҚАБЫЛДАУ ҚАБІЛЕТІНЕ, БЕЛГІЛЕНГЕН АЙМАҚҚА ОРНАЛҒАН СУ МӨЛШЕРІНІҢ ЕСЕБІ. 58

3 Экономикалық бөлім60

3. 1. Қабат Қысымын Ұстау жҮйесіне кеткен жылдыҚ Өндірістік шыҒындар есебі. 60

3. 1. 1. Амортизация есебі. 60

3. 1. 2. Энергетикалық шығындардың есебі. 62

3. 1. 3. Қосымша материалдар шығындарының есебі. 62

3. 1. 2. Мұнайды жинауға, тасымалдауға және технологиялық дайындауға кеткен шығындар. 63

3. 1. 3. Қабатқа жасанды әсер ету бойынша шығындар. 64

3. 1. 6. Еңбек ақы қорының есебі. 65

3. 1. 7 Күрделі жөндеуге кететін шығындар. 67

3. 1. 8. Жылдың экономикалық тиімділік есебі. 70

4. ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ71

4. 1. ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ71

Қорғау шараларын игеру74

5. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ78

5. 1. Өндірістің биосфера компоненттеріне әсерін талдау. 78

5. 1. 1 Атмосфераға әсер ету79

5. 1. 2. Гидросфераға әсер ету. 81

5. 1. 3. Литосфераға әсер ету (топыраққа және жер қойнауына) . 82

5. 2 Ұйымдастырылған шаралар. 83

5. 3. Техникалық шаралар. 83

5. 3. 1. Атмосфераны қорғау. 83

5. 4. Өнеркәсіпорындардың қауіп санатын анықтау (ӨҚС) 86

5. 4. 1. Аттмосфераны ластайтын заттардың ШРШ-мен жалғыз көзден шыққан барынша жергілікті концентарцияның есептелуі89

5. 4. 2. Гидросфераны қорғау. 91

5. 4. 3. Литосфераны қорғау. 93

ҚОРЫТЫНДЫ98

Әдебиеттер тізімі100

КІРІСПЕ

Мұнайдың шаруашылықтағы маңызын халық ерте кездерден-ақ жоғары бағалаған. Оны “жер майы”, “асыл май”, “тау майы” деп құрметпен атаған.

Қазіргі дәуірде мұнайды және одан алынатын әртүрлі құнды өнімдерді қолданбайтын өндіріс немесе ауыл шаруашылық салалары кемдекем.

Бензин, керосин, тағы сол сияқты сан түрлі жанар және жағар майлардың мұнай айыру зауыттарында жоғары температурада қыздыру, тағы басқа әдістер арқылы алынатыны бәрімізге мәлім. Бұл өнімдер болмаған жағдайда жер үстінде жүретін, суда жүзетін, ауада ұшатын сан алуан механизмдер мен машиналардың қозғалысы не болмаса космос кемелерінің ғарышқа самғауы мүмкін емес еді.

Мұнайдың химия өнеркәсібі мен Отан қорғау мақсатындағы маңызы да әркімге белгілі.

Мұнай қуатты және арзан отындардың қатарына жатады. Тас көмірмен салыстырғанда оның қызуы әлдеқайда артық. Мысалы, бір тонна мұнай 1, 3 тонна антроциттің, 3 тонна қоңыр көмірдің, 3, 3 тонна шымтезектің және 7 тонна жанар сланецтің орнына жүреді. Осыған байланысты мұнай тектес газдың да қуаты күшті. Соңғы 1997 жылға дейінгі тәуелсіз мемлекеттер бойынша өндірілген газдың жылу қуаты бүкіл Донецк, Москва түбіндегі Печорск, Қазақстандағы Қарағанды бассейндерінен өндірілген тас көмірдің барлық жылуынан анағұрлым артық. Газ күлінен резина, машиналардың дөңгелектері, пластмасса, тағы басқа көптеген өмірге керек заттар шығарылады.

Мұнай және одан алынатын өнімдер техникада ғана емес, сонымен бірге басқа өнеркәсіп салаларында да кеңінен қолданылады. Мысалы, бензин еріткіш ретінде, сүйектен тағамға керекті майларды айырып алуға да жұмсалады. Сонымен қатар мұнайдың түрлі машина-механизм, аппарат майлары, лигройн, газойл, парафин, вазелин, битум, мазут тағы басқалары алынады. Лигройн жеңіл, ал газойл ауыр дизельдерде отын есебінде, парафин-майлы қышқылдар мен спирттерді айыруда және электротехникада, оқшаулатқыш материалдар құрылыста су өткізбейтін жабдықтар және жанармай шам есебінде пайдаланылады. Парафиннің өзінен техникалық құнды түрлі майлар шығады. Олар жан-жануарлардың алынатын тағамға қолданылатын майлардың орнына жібереді.

Көптеген иіс судың түрлері, кремдер, парфюмериялық жұмсақ майлар осы мұнайдан дайындалады. Мұнай тектес газдардан алынатын шайырлардан пластикалық масса, жасанды дәрі-дәрмектер, фотография пленкалары және қысымға шыдамды сынбайтын әйнектер, тағы басқалар жасайды.

Медицинада аурулардың кейбір түрін емдейтін құнды әрі қымбат дәрі-дәрмектер осы мұнайдан бөлініп шығарылған “ақ майдан” жасалады.

Қазіргі уақытта мұнай құрамына 1000-нан астам халық шаруашылығына қажет заттар алынып отыр.

Мұнай мен газдан алынатын сан алуан түрлі химиялық, тағы басқа заттардың шегіне адам баласы әлі де болса жете қойды деп айтуға болмайды, оның шегі жоқ екені шындық. Ғылым мен техниканың бұдан былай да дами түсуіне байланысты мұнай мен газдан алынатын пайдалы заттардың саны да арта беретіні сөзсіз.

1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

1. 1 Өзен кен орны жайлы жалпы мәліметтер

Өзен кен орны Маңғыстау түбегінің геологиялық әдебиеттерде Оңтүстік Маңғыстау ойысы деп аталатын оңтүстік шөл дала бөлігінде орналасқан.

Әкімшілік жағынан кен орны территориясы Маңғыстау облысы құрамына кіреді. Ең жақын елді мекен Жаңа Өзен қаласы, ол кен орнынан оңтүстікке қарай 8-15 км-де орналасқан. Батысында 80 км - Жетібай қаласы, ал 150 км - Ақтау қаласы.

Орографиялық жағынан Оңтүстік Маңғыстау ауданы теңіз жаққа, оңтүстік-батысқа қарай сәл көлбеуленген, төмпешікті үстірт түрінде, оның абсолютті белгілері солтүстігінде +260 м және оңтүстігінде +24 м. Ауданның орталық және оңтүстік бөлігінде үлкен ойпаттар бар, олардың ішіндегі ең ірісі минималды абсолюттік белгісі - 132 м “Қарагие” ойпаты.

Аудан рельефі өте күрделі құрылысымен сипатталады. Орталық бөлігін Өзен және Түнқарақшы ойпаттарының ортасында жатқан үстірт алады. Үстірттің абсолюттік белгілері солтүстігінде +260 м және оңтүстігінде +200 м. Батысы мен солтүстік-батысында кен орнының аумағы шегінде үстірт Өзен ойпаты жағына қарай кемерлер түрінде күрт үзіледі.

Өзен ойпаты 500 км ² ауданды алады. Ойпаттың түбі жыралармен кескіленген. Минималды абсолюттік белгісі +31 м.

Қарастырылып отырған аудан топырағы мен өсімдіктерінің сипатына қарай шөлді аймаққа жатады. Ауданның шөл далалары негізінен су көзі жетіспеушілігінен және өсімдік жабынының маусымдылығынан пайдаланылмайды.

Аудан климаты күрт континентальды, шөлейтті, тәуліктік температураның күрт өзгеретіндігімен, ыстық, құрғақ жазымен және салыстырмалы суық қысымен сипатталады. Жазда максималды температура +45 °С, минималды температура қыста -30 °С.

Ауданда күшті желдер соғады. Қыста қар аз. Атмосфералық жауын-шашын сирек және негізінен көктем-күз мезгіліне келеді.

Атмосфералық жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері 100 мм шамасында, және қардан жаңбыр көп жауады.

Жаңа Өзен қаласына ауыз су Сауысқан-Бостанқұм массивтеріне бұрғыланған геологиялық скважиналардан 70 км суөткізгіш құбырлармен тасымалданады. Техникалық сумен қамтамасыз ету альб-сеноман горизонттарының жер асты сулары арқылы іске асырылады.

Ауданның елді мекендерін тас жол байланыстырады. Облыстың аудан орталықтарын байланыстыратын темір жол бар.

Кен орнында өндірілген мұнай Атырау қаласына және одан ары Ресейге жөнелтіледі. Жолаушы және өндірілген газ Қазақ газ өңдеу зауытына, және сондай-ақ Ақтау қаласының пластмасса зауытына түседі.

1. 2 Кен орнының геологиялық зерттелуінің және игерілуінің тарихы

Маңғыстауды зерттеу өткен ғасырдың аяғында басталған. Маңғыстау мұнайының алғашқы белгілерін 1899-1901 жж. Таспас орлары мен құдықтарының ауданында А. А. Насибьянц тапқан.

Өзен көтерілуі 1937-1941 жж. С. Н. Алексейчик далалық геологиялық зерттеулер жүргізгенде анықталған.

1941-1945 жж. арасында Маңғыстауда геологиялық зерттеулер жүргізілген жоқ.

1950 ж. ВНИГРИ Б. Ф. Дьяков, Н. Н. Черепанов және Н. К. Трифоновтың жетекшілігімен Маңғыстауға ірі кешенді геологиялық-геофизикалық экспедиция ұйымдастырды. Бұл коллектив ауданды зерттеуге үлкен үлес қосты. 1951 ж. “Казнефтеобъединение” бас геологы Н. А. Кадин Батыс Қазақстанның геологиясы мен мұнайлылығы бойынша кең мәлімет берді, барлық геологиялық материал талданды және Маңғыстаудың мұнайгаздылық болашағы ерекше атап көрсетілді.

1951 ж. трестінің геологиялық-іздестіру басқармасы (директоры К. Н. Тулин, бас геологы А. П. Черняева) Маңғыстау түбегіне бұрғышылар партиясын бағыттады, олар Төбешік алаңында құрылымдық-іздестіру бұрғылау жүргізе бастады.

1957-1961 жж. Маңғыстаудың өндірістік мұнайгаздылығы жөніндегі мәселелер шешілді. Бұл мақсатта ВНИГРИ мұнайды іздеу және барлауға үш аудан ұсынды. Қазан құрылымын бұрғылаудың нәтижесі болмады, Төбешік алаңында мұнай кен орны анықталды, бірақ ондағы мұнай ауыр, шайырлы және барлауға тиімсіз болып шықты, ал Жетібай және Өзен құрылымдары аумағында мұнайгаз кен орындары анықталды. 1961 ж. желтоқсанның басында 1248-1261 м аралығындағы N1 скважинаны сынағанда 10 мм штуцерден тәуліктік шығымы 80 м ³ фонтан алынды. Горизонттың өндірістік бағалануы 1962 ж. сәуірде 3 режимде сынаумен берілді. 1963 ж. наурыздың басында осы горизонттағы 2 және 22 скважиналардан мұнай фонтандары атқылады.

Өзен кен орнын өнекәсіптік меңгеруді жеделдету мақсатында КСРО үкіметінің 1963 ж. 7 қыркүйектегі қаулысымен Шевченко (қазіргі Ақтау) қаласында “Мангышлакнефть” бірлестігі құрылды да, Өзен экспедициясы соның құрамына енді.

1965 ж. ВНИИ Өзен кен орнын игерудің Бас схемасын жасады және ол Миннефтепром комиссиясымен бекітілді. Онда мынадай жағдайлар қарастырылды:

кен орнын игерудің басынан бастап қабат қысымы мен температурасын көтеріп ұстау;
4 пайдалану объектілерін бөліп алу: І объект - ХІІІ+ХІV горизонттар; ІІ объект - XV+XVІ горизонттар; ІІІ объект - XVІІ горизонт; 4 объект - XVІІІ горизонт;
негізгі пайдалану объектілері (І және ІІ) бойынша кен орнын айдау скважиналарымен 4 км блоктарға бөлу;
барлық объектілерді біруақытта жеке блоктармен игеруге қосу;
ІІІ объектіні нұсқа сыртынан су айдау жүйесімен игеру;
ІV объектіні қабат қысымын көтерусіз, аралас режимде игеру.

Бірақ кен орнының су айдауға дайын еместігіне байланысты XІІІ-XVІІІ горизонттар 2, 5 жыл бойы ешбір әсер етусіз, табиғи серпінді су арынды режимде игерілді.

Өзен кен орнының барлық өнімді горизонттары бойынша әсер етудің қолданылудағы жүйесінің тиімсіздігінен скважиналар шығымы төмендей берді. 1971 ж. дейін су айдау көлемінің өсуіне қарамастан жылдық өндіру өсіміне тек өндіру скважиналары қорының артуы арқылы ғана қол жеткізілді.

Негізгі алаңдар мен горизонттар бұрғыланып біткеннен соң мұнай өндіру төмендеді және скважиналар өнімінің сулануы қарқындады. Мұнай өндірудің құлау коэффициенті 1976 ж. -5, 1977-1979 жж. 15, 6…10 % .

1974 ж. жасалған игеру жобасында келесі жағдайлар қарастырылды:

әрбір горизонт жеке игеру объектісі болып табылады;
өнімді горизонттар ені 2 км блоктарға айдау скважиналары қатарларымен бөлінеді;
жаңа скважиналар әрбір горизонтқа жеке бұрғыланады;
ыстық су айдаудың жобалық көлемі ұлғайтылды және кен орнын 1979 ж. қарай толығымен ыстық суға көшіру ұйғарылды.

Соңғы шарттың орындалуы қосымша 49, 3 млн. т. мұнай алуға мүмкіндік берер еді. Бірақ жоба орындалмады да, ыстық суға көшу толығымен 1983 ж. ғана аяқталды.

Өнімді горизонттардан мұнайды алу ерекшеліктері мұнайдың қорын игеру сипатының күрделі екенін көрсетті. Күрделі жағдайларда тек блоктық су айдау жеткіліксіз болғандықтан кейін сатылық-термалдық су айдау, фигуралық су айдау сияқты технологиялар қолданылды. Бұл технологиялар кен орнын игерудің тиімділігін арттыруға жәрдемдесті.

Қазіргі кезде ыстық су әртүрлі қондырғыларда дайындалады. Ыстық суды дайындауға көп шығын шығатын болғандықтан ыстық су айдаудың циклдік әдісі игерілген. Оның мағынасы өнімді қабатқа берілген көлемде бірде ыстық, бірде салқын су айдалады. Ыстық су айдау процесінде қабаттың жабыны мен табаны қыздырылады. Бұл жағдайда салқын су қабаттың қызған жабыны мен табанынан келетін жылу арқылы жылиды, ал, артынан салқын су айдағанда ыстық су қабатқа қарай ысырылады.

1. 3 Стратиграфия

Өзен кен орнында терең барлау бұрғылаумен қалыңдығы шамамен 3600 м шөгінді мезозойлық жыныстардың қабаты ашылған, оның құрылымында триас, юра, бор, палеоген, неоген және төрттік шөгінділері орын алады. Олардың былай белгіленуі скважина үлгітастарын зерттегенде алынған палеонтологиялық мәліметтерге және Маңғыстаудың басқа аудандарының ұқсас шөгінділерімен салыстыруға негізделген. Бөлімдер, ярустар және подярустар арасындағы шекаралар шартты, негізінен электрокаротаж бойынша жүргізілген. Соңғы кезде микрофауна мен т. б. зерттеулер арқасында қолда бар стратиграфиялық үлгілерді өзгертуге және анықтауға мүмкіндік туып отыр.

Өзен кен орнының мұнайгаздылығы юра және кейде бор шөгінділерімен байланысты. Кен орнының геологиялық қимасында бор және юра шөгінділеріне қарасты 26 құмды горизонттары анықталған. І-XІІ горизонттар (жоғарыдан төмен қарай) жасы бор - газды, XІІІ-XVІІІ горизонттар - жоғарғы және орта юра - кен орнының негізгі мұнай-газды қабаты, жеке күмбездерде төменгі юраның XІX-XXІV горизонттары мұнайгазды.

Пермь-триас (РТ) шөгінділері Өзен кен орнының ең көне жыныстары болып табылады.

Пермь-триас жүйесі (РТ)

Жоғарғы пермь терең метаморфизм іздері бар күңгірт полимикті құмтастармен және қара сланецтермен көрінеді. Төменгі триас (Т) шөгінділері қоңыр аргиллиттермен және орта түйіршікті құмтастармен орын алады. Бұл шөгінділердің оңтүстік Маңғыстаудағы қалыңдығы 440 метрге жетеді, жабынында шайылудың ізі бар.

Оленек және орта триас жыныстары құмтастар мен қышқылды туфтар қабатшалары бар қара және қарасұр аргиллиттер, әктастар, алевролиттердің біртұтас, едәуір біртекті тобын құрайды. Бүл шөгінділер жалпы қалыңдығы 1500-1600 м болатын біртұтас оңтүстік Маңғыстау тобына бөлінген.

Юра жүйесі (J)

Юра жүйесі шөгінділерінде барлық үш бөлім де кездеседі: төменгі, орта және жоғарғы, жалпы қалыңдығы 1300 м.

Төменгі бөлім (J ₁ )

Қиманың төменгі юра бөлігі құмтастар, алевролиттер мен саздың араласуынан тұрады. Қүмтастар сұр және ақшыл сұр, көбіне ұсақ және орта түйіршікті. Ірі түйіршікті түрлері қиыршық тас түйіршіктері қоспасымен бірге сирек те болса кездеседі. Кейде құмтастар ақшыл сұр алевролиттерге немесе сазды құмтастарға ауысады.

Құмтастар мен алевролиттер цементі сазды немесе сазды-кремнийлі. Саздардың түсі сұр және күңгірт, кейде қоңыр. Олар әдетте аргиллитке ұқсас және көмір тектес затпен байытылған. Құмтастар, алевролиттер мен саздардың алмасуы негізінен қиғаш қабатталады. Төменгі юраның жабынында сазды бүйрек тәрізді құрылым дамыған, оның қалыңдығы шайылу нәтижесінде күрт өзгерістерге ұшыраған. Төменгі юра шөгінділерінің қалыңдығы 120-130 м. Төменгі юра қимасында XXІV-XXV екі өнімді горизонт айқындалған.

Ортаңғы бөлім (J ₂ )

Оңтүстік Маңғыстаудың орта юра шөгінділері мұнайгаздылығы жағынан ең ірісі. Сондықтан орта юраны бөлшектеп стратиграфиялық мүшелеу өнімді горизонттарда олардың корреляциясын айқындаумен тығыз байланысты. Орта юрада жалпы қалыңдығы 700 м аален, байос және бат ярустары айқындалады.

Аален ярусы (J ₂ a)

Аален ярусы негізінен мортсынғыш, құмды-галькалы жыныстардан құралған және орта юра қимасының базальді қабаты ретінде қарастырылуы мүмкін. Ярустың қимасында сұр және қоңыр әртүрлі түйіршікті құмтастар басым, олардың арасында орта және ірі түйіршіктілері кең жайылған. Кейде соңғылары гравелиттермен алмасады. Аален құмтастары мен гравелиттерінің цементі негізінен сазды, кейде карбонатты және байланысқыш түрлі болады. Біршама көп жұқа қабаттар түрінде құмтастар мен гравелиттер арасында ұсақ галькалы конгломераттар да кездеседі. Саздар әдетте, сұр, қарасұр, кейде қоңыр түсті, тығыз, аргиллитке ұқсас.

Ярустың жалпы қалыңдығы 330 м. Аален мен байос ярустары арасындағы шекара XXІІ горизонттың табанымен өтеді.

Байос ярусы (J ₂ b)

Байос шөгінділері ең көп және барлық жерде тараған. Байос ярусының шөгінділері негізінен арасында көмір қабатшалары бар алевролиттер мен саздардан құралған континентальды фациялармен белгіленді. Байос ярусы қимасының төменгі бөлігінде сазды және алевролитті жыныстар, жоғарғы бөлігінде құмтасты жыныстар басым. Олардың қалыңдығы 500-ден 520 м-ге дейін өзгереді. Зерттеулер кешені бойынша байос ярусының шөгінділері екі подярусқа бөлінеді.

Төменгі байос (J ₂ b ₁ )

Бұл подярустың шөгінділерінің жалпы қалыңдығы 470 м, және саздар, құмтастар мен алевролиттердің, көмір тектес заттың қабатшалары алмасуымен көрінеді. Жыныстар негізінен жұқа қабаттармен қатталады. Қүмтастар мен алевролиттердің түсі негізінен сұр және ақшыл сұр, кейде қоңыр және сары да болады. Сирек қарасұр түсті құмтас-алевролит жыныстар да кездеседі. Саздар көбіне қарасұр, тіпті қара, кейде қоңыр түсті.

Өзен кен орнының төменгі байос шөгінділерінде XXІІ, XXІ, XX, XІX, XVІІІ және XVІІ горизонттар орналасқан.

Жоғарғы байос және бат ярустары (J ₂ b ₂ +bt)

Олардың шөгінділері арасында саз қабатшалары бар біршама қалың құмтастар мен алевролиттер қабаттарынан тұрады. Құмтастар сұр, қоңыр-сұр, нашар және орташа цементтелген.

Алевролиттер сазды, құмтасты, ірі түйіршікті және құрамы айқын емес. Саздар қара қоңыр-сұр. Байос және бат шөгінділерінің арасындағы шекара шартты түрде XV горизонттың табанымен өтеді. Жоғарғы байос-бат шөгінділерінің қалыңдығы 100-150 м.

Жоғарғы бөлім (J ₃ )

Жоғарғы юра бөлімінде негізінен теңіз шөгінділері мен жануарлар қалдықтары түрінде кездесетін келловей, оксфорд және кембридж ярустары ерекшеленеді.

Келловей ярусы (J ₃ k)

Қүмтастар, алевролиттер мен кейде әктастар қабатшалары араласқан сазды қалың қабаттар түрінде кездеседі. Келловей ярусының саздары сұр, қарасұр, күлдей сұр, кейде жасыл және қоңыр түсті. Қүмтастар мен алевролиттердің түсі сұр, жасыл-сұр, кейде қарсұр және қоңыр. Қүмтастар арасында ұсақ түйіршіктілері көп. Келловей ярусында XІV горизонттың жоғарғы бөлігі мен XІІІ горизонт орналасқан. Оның қалыңдығы 50-135 м.

Оксфорд-кембридж шөгінділері (J ₃ о- km)

Юра шөгінділерінің мұнайгаздылығын бағалағанда оксфорд-кембридж шөгінділері аален-келловей кешені мұнайлы қабатының үстін жапқан сазды-карбонатты жабын ретінде көрінеді. Ол саз-мергель жыныстарының біршама қалың қабатынан құралған, ара-арасында құмтастар, алевролиттер мен әктастар жұқа қабатшалар түрінде кездеседі. Оксфорд-кембридж шөгінділерінің қалыңдығы төменгі будақ үшін 50-55 м, жоғарғысы үшін 30-97 м.

Бор жүйесі (К)

Бор жүйесінің шөгінділері жоғарғы юра шөгінділерінің шайылған бетінде орналасады және төменгі, жоғарғы бөлімдері мен барлық ярустарымен орын алған. Литологиялық және генетикалық белгілері бойынша бор шөгінділері үш бөлікке бөлінеді: төменгі терриген-карбонаттық, ортаңғы терриген (альб, сеноман) және жоғарғы карбонат (турондат) ярустары. Төменгі бөлікке ХІІ горизонт, ал ортаңғы және жоғарғы бөліктерге І, ІІ, ІІІ, ІV, V, VІ, VІІ, VІІІ, ІX, X және ХІ газды горизонттар жатады. Бор шөгінділерінің қалыңдығы 1100 м шамасында. Бор шөгінділерінің өнімді қалыңдығы алевролит және саз қабаттары мен будақтарының біртекті астарласуы ретінде көрінеді.

Кайнозой тобы (KZ)

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.