Сейсмикалық юра шөгінділерінің жату сипаттамасы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

sЖОСПАР
Кіріспе 1
1.Геологиялық бөлім 3
1.1 Алаңның географиялық, экономикалық сипаттамасы 3
Геологиялық, геофизикалық зерттеулер. 5
1.3 Литологиялық, стратиграфиялық қима. 10
1.4 Тектоника 19
1.5 Мұнайгаздылығы 23
1.6 Қиманың гидрогеологиялық сипаттамасы 28
1.7 Мұнай және газ қорларын есептеу 33
1.8 Көлемдік және методикалық іздеу жұмыстарының жобалары 35
1.8.1 Іздеу жұмыстарының тапсырмалыр және мақсаты 35
1.8.2 Іздестеру ұңғыларын орналастыру жүйесі 36

Кіріспе

Қазақстан мұнай мен газдың қоры бойынша бай мемлекеттердің қатарына
жатады. Оның территориясында Оңтүстік Маңғышылақ мұнай газды обылысы
орналасқан. Соңғы жылдарда юра, триас түзілімдерінен ашылған Өзен, Жетібай,
Қаламқас, Солтүстік Ракушечный т.б сияқты Қазақстанды алдыңғы
мемлекеттердің қатарына қосатын мұнай мен газдың ірі кен орындары ашылған.
1961жылы Оңтүстік Маңғышылақта жаңа мұнай көздерін барлау
жұмыстарының кең көлемде жүргізілген кезінен басталды. 1964 жылға дейін
барлау жұмыстары көбіне Жетібай, Өзен арналарында жүргізіліп, бұл кен
орындарын өндірістік игеруге дайындады.
Терең бұрғылау жұмыстары алғашқы жылдары юра қабаттарына жүргізілсе,
ал 70- ші жылдардың басынан бастап тереңде жатқан триас шөгінділерінде
ізденіс жұмыстары басталды. Сол жылдары ашылған мұнай мен газ кен орындары:
Ракушечный, Тамды, Оймаша, Солтүстік Қарақия, Каменистое, Сарсенбай,
Алатөбе, Придорожный, Жарты, Махат, Батыс Ақтас, және т.б.
Отыз жылдай уақытта жүргізілген терең барлау жұмыстарының
нәтижесінде Маңғыстау өте ірі мұнай мен газ қоры бар өлкеге айналды.
Қазіргі таңда обылыста 59-дан астам мұнай және газ кен орындары бар.
Мұнай мен газ кен орындары көмірсутек түріне қарай төмендегідей
болып бөлшектенді: мұнай- газ кен орындары 23, мұнай кен орындары 22, газ
кен орындары 14.
Маңғыстауда мұнай газ кен орындары палеоген тобынан бастап, палеозой
дәуіріне дейінгі шөгінділерде табылған. Кен орындардың көпшілігі юра мен
бор дәуірлі тау жыныстарынан табылған (59,3%), сонан кейінгі орынды төменгі
юра мен триас ( 27,19%) түзілімдеріне бөлуге болады.
Ең ескі дәуір палеозойда мұнай көзі Оймаша кен орындарында гранит
тау жыныстарымен байланысты болса, Елеместе карбонат теңіз шөгінділерінде
табылған.
Қазіргі триастан өндірістік мұнай мен газ қорлары Оңтүстік
Маңғышылақ алаңдарында кең көлемде табылып отыр. Триастың әрбір үш
бөлімшелерінде құнарлы қабаттар барлығы дәлелденді. Олардың ішінде орталық
триастың мұнайлылығы мен газдылығы, басқа бөлімдермен салыстырғанда едәуір
басым. Осы құнарлы мұнай мен газ кендері ұсақ кеуекті немесе кезекті тау
жыныстары коллекторларында орналасқан. Триас құнарлы қабаттары 2900-5000 м
тереңдікте кездеседі.
Осыған сәйкес жобаланған Демал алаңында ідеу бұрғылау жұмыстарының
жүргізу себептері, сол алаңның маңындағы көршілес алаңдарынан, яғни Жарты,
Махат-Прибрежное, Сарсенбай сияқты алаңдарында триас шөгінділеріне
жүргізілген жалпы терең нүктелік әдіс (МОГТ) сияқты сейсмикалық
жұмыстарынан алынған мәліметтер бойынша, белгілері пайда болған.
Жобаланған Демал алаңында іздеу бұрғылау жұмыстарының мақсаты, сол
алаңнан триас және төменгі триас шөгінді тысындағы көмірсутек белгілерін
анықтау, сонымен қатар берілген мәліметтерге сүйене отырып толығымен
сипаттама беру.
Демал алаңындағы іздеу жұмыстарына дипломдық жобаны құру үшін
геологиялық, геофизикалық және кәсіптік материалды “Маңғыстаумұнайгаз”
өндірістік бірлестігінде өткен диплом алдындағы практикада алынған. Осыны
ескере отырып “Маңғыстаумұнайгаз” бірлестігіне үлкен алғысымды білдіремін.
Осы дипломдық жобаға сәйкес барлық бөлімдері толығымен орындалды.
Орындалған мәлімет қорытындыларында, Демал алаңында келешекте іздеу
бұрғылау жұмыстарын жүргізу керек пе? деген сұрақтың, толығымен жауап беру
бастамасы ретінде болып табылады.
Дипломдық жоба әдістемелік талаптарға сәйкес орындалды.

1.Геологиялық бөлім

1.1 Алаңның географиялық, экономикалық сипаттамасы

Демал алаңы админстративті орналасу жағынан Маңғыстау обылысының
Ералиев ауданына жатады. Географиялық жағынан алаң, Оңтүстік-Маңғышлақ
үстіртінің оңтүстік бөлігінде орналасқан.
Үстірт Каспий теңізіне, оңтүстік–батыс бағытымен жәй иілген.
Жобаланған ұңғы рельефтерінің абсалютті белгісі 100м.
Территорияның географиялық ауданы бойынша орта азиялық белдемнің
континентальды климатына жатады. Жазы ыстық, құрғақ 5 ай бойы созылады.
Жаздың орташа максималды температура белгісі +450С. Қысы салқын, аз қарлы
минималды температурасы –300С- ге дейін. Әрдайым солтүстік–шығыс бағытынан
салқын жел соғады.
Күз-көктем кезеңі азғана өтпелі уақытты алады. Бұл уақыт аз жаңбырлы.
Жауын–шашынның орташа жылдық көлемі өзгеріп тұрады, ол әр жылда 60-тан
250мм-ге дейін өзгереді. (Ж.С Садықов “Подземные воды Мангышлак-Устюртской
провинции” Москва. Недра 1970г).
Өсімдік әлемі өте аз, жануар әлемі әртүрлі, сайгак, джейран, қоян,
қасқыр, қарсақ және әртүрлі жыртқыштар кездеседі.
Жергілікті халқы қазақтар, олар мал шаруашлығымен айналысады.
Жақын маңда асфальты жолдар (Ж. Өзен-Фетисово) және темір жолдар (ст.
Ж. Өзен) бар, олардың ара қашықтығы 17,5км және 50км. Бұл жолдардан басқа,
жобаланған алаң маңына барлық автотранспорттардың қозғалуына ыңғайлы
грунтты жолдарды пайдалануға болады, әсіресе құрғақ жылдар кезінде.
Жобаланған алаң Жаңа-Өзен қаласынан 60км, Ералиева ауданының орталық
бөліміне дейін 80км қашықтықта орналасқан. Жаңа-Өзен қаласында орналасқан
РИТС-2 бөлімі, жобаланған алаңдағы бұрғылау жұмыстарын басқарады.
Іздеу бұрғылау ұңғыларын Маңғышылақ іздеу бұрғылау басқармасы (МУРБ)
жүргізеді, ал өндірістік қызмет көрсету базасы (БПО) 130км қашықтықтағы
Маңғышылақ станциясында орналасқан.
Маңғышылақ станциясында орналасқан материалды –техникамен қамтамасыз
ететін базасынан (УПТОиКО) бұрғылау автотранспортымен қажетті жүктерді
тасымалдайды.
Бұрғылау автотранспорттарымен вахтаны алып келеді. Қажетті жағдайда
вертолет немесе жедел жүретін транспорттар қолданылады.
Вахтаны ауыстыру үшін бұрғылау маңындағы вагондардан жасалған
ауылдарды, сонымен қатар асхана және культвагондарорнластырылған.
Бұрғылау техникалық сумен қамтамасыздандыру мақсатында альбсеноман
шөгінді тысының қабат суын пайдалану үшін 2000м тереңдікпен бір ұңғы
бұрғылау керек, бірақ неоген қабатын ашқан жағдайда, басты шөгінді тысынан
сулы горизонттарды анықтау мақсатында палеоген шөгінді тысы толығымен БКЗ
комплексінің жүргізілуі тиіс, зерттелген жұмыс барысында алынған су
дебитін, техникалық бұрғылау жұмыстарында қолданады. Сонымен қатар
жобаланған алаңнан 25-30км қашықтықта орналасқан Өзен- Бекдаш суын
қолдануға болады немесе автоцистернамен тасымалдауға болады.
Ұңғыны бұрғылауға дайындалған ерітіндіні, бұрғылау қоспаларынан
дайындайды, олар материалды- техникамен қамтамасыз ететін базасынан
(УПТОиКО) тасымалданады.
Өндірістік геофизикалық зерттеулерді №2 геофизика басқарма жұмыстары
жүргізеді. Тампонажды жұмыстарын, Жаңа-Өзен қаласында орналасқан тампонаж
конторасы орындайды.
РИТС және ЦИТС бөлімдерімен байланысын, радиостанция көмегімен
орындалады. Аудандағы жобаланған алаңда пайдалы қазбалар және құрылыс
материалдары жоқ.

Геологиялық, геофизикалық зерттеулер.

Жазғұрлы ойпаңының оңтүстік бортындағы шөлейтті өте қиын аудандары көп
уақыт бойы зерттелмеген.Себебі сол кездегі 1961жылдары үлкен кенорындардың
ашылуымен бұл аудандар зерттелмеген.
Басты кезеңдерде бұл алаңдар зерттеліп, іздеу кешендері және игеру
жұмыстары жүргізіле бастады. Бұл жұмыстар әртүрлі ұйымдар арқасында
жүргізілді, соның ішінде геология және мұнай өнеркәсіп министерстволары
сонымен қатар ғылыми- зерттеу институттары көп еңбек етті.
Жазғұрлы белдем ойпаңы және оған оңтүстік жағынан кіріңкіреп жатқан
Ақсу-Кендірлі баспалдақтары,масштабы 1:200 000 болатын аэромагниттік,
грвиметрлік және мемілекттік геологиялық түсірілімдермен қамтыған.
Жүргізілген жұмыс қорытындыларында Байрам-Қызыладыр, Қорғанбай,
Қауынды алаңдарының құрылымдық қатарлары, терең бұрғылау жұмыстары
жүргізіле бастады.
70-ші жылдары геофизикалық іздеу жұмыстары, юраға дейінгі шөгінді
тыстары зертеле бастады. Алаңның геологиялық, геофизикалық зерттеулеріне
үлесін қосқан авторлардың бірі КурочкинВ.С., Живидрова А.Н., Арбузов Б.,
ШрейдерВ.П., және т.б. айта кетуге болады. Олардың жұмыстарын
қорытындыларында төменгі бор (валанжин) түзілім табанынында V2IV және V21
сонымен қатар ІIIV горизонтары бойынша құрылымдық карталар тұрғызуда.
Кулак, Демал, Ақташ сияқты жергілікті көтерілімдерінің конструкциясы және
амплитудасы анықталған. Сонымен бірге МОГТ іздеу және нақтылау жұмыстарының
қорытындыларында Демал алаңының V32,V21, V1, V31, IV1, II, I, шағылу
горизонттарының құрылымдық карталары тұрғызылды. Жалпы геологиялық
құрылымды толығымен зерттеу жұмыстарын, МОГТ және іздеу жұмыстары көмегімен
жүргізілді.
Осыған сәйкес 1990жылы терең іздеу бұрғылау және МОГТ сейсмобарлау
жұмыстарының қорытындысына сүйене отырып жобаланған Демал алаңының құжаты
берілді. (Кесте1.)

Кесте1.

№ Жұмысты Жұмыс түрі Басты зерттеу қорытындылары
жүр-гізген отчетжәне масштаб
ав-торлары,
жылы,
аттары,ұйымдар
1 2 3 4
1 Мурзагалиев МОВПМЗ Палеоген, төменгі бор және жоғарғы
Д.М., Сейсмикалық юра шөгінділерінің жату сипаттамасы
Амеличкина мәліметтерді бойынша I, IIIг және IIIб шағылу
М.И., талдап, қорыту горизонттарының құрылымдық кар-тасын
Авериянова тұрғызу. Субкеңістік бағыт-тағы 3
С.Г.1969-1971,т. аймақтық геологиялық, гео-физикалық
п. қимасы тұрғызылды. Жазғұрлы
8169-71,КНГФ депрессиясы Оңтүстік Маңғышылақта
максимальды иілім облысы болып
табылады. Мезокай-назой шөгінді
тысының қалыңдығы 4,5-5км құрайды.
Депрессияның орталық бөлімі
Жазғұрлы, Басғұрлы ойпат маңында
орналасқан. Мұнда сейсмикалық
жұмыстарының шамасы бойынша, әр
жылда бірнеше жер-гілікті
көтерілімдер байқалған.
2 Воскобой В.А МОГТ аймақтық Қорытындысында IIIкm, IVBt2,
Багрянцев В.И., сейсмика IVBt3және V1 шағылу горизонттары
Гарысова Ю.Г., зерттеулері, бойынша сейсмологиялық қимасы және
1971ж.,сп 171 Масштабтары құрылым тектоникалық кар-талар, РТ
және 371, 1:100 000; жабындысы бойынша кестелер
МНГФ 1:200 000;және көрсетілген. Жазғұрлы депрессиясы
1:500 000 ассиметриялық құры-лымды көрсетеді.
Солтүстік борты тік құламалы,
Оңтүстігі жазықтау. Депрессияның бір
шама бату бөлігі жергілікті
көтерілімдермен күрде-ленген. Олар:
Құрғанбай, Байрам- Қызыладыр,
Қауынды. Депрессияның орталық және
батыс бөлігінде дизъюнгтивті бұзылыс
белдем қатар-ларымен бөлінген.
3 Арбузов В.Б., МОГТ материалдары IIIkm, IVCL, V1( РТ жабындысы) және
Игуменов В.М., бойынша оперативті IVIV2 (РТ-ның іші) шағылу
ЖурловВ.Я және талдауларды және гори-зонттары бойынша күмбезді
т.б 1975ж. әртүрлі құрылым карталары тұрғызылды.
Т.п. 975МНГФ интерпретация Картада Жазғұрлы депрессиясының
тәсілдерін сынау, орталық және батыс бөлімдері
масштабтары көрсетілген. IIIkm шағылу
1:200 000 гори-зонттарының батыстан шығысқа
қарай абсолюттік белгісі 1800-ден
3100 метрге дейін IVBt2 , бойынша
2400-ден 3600-ге дейін, ал V1
бойынша 3400- ден 4700 метрге дейін
өзгереді. Депрессияның аймақтық
бұзылыстары (юраға дейінгі
түзілім-дері) екі бөлімнен тұрады:
батысы - көтерілген,
шығысы-құламалы. Жаз-ғұрлы
депрессиясының батысы Раку-шечный
күмбезінен бірқалыпты біріктірілген.
VIV2 шағылу горизонты Ракушечный
күмбез және алаң маңы шығыстан
жанасып Токмак-Фети-сованы басып
өтеді. Жазғұрлы деп-рессиясы және
Ракушечный күмбез маңында бірнеше
көтерілімдер байқалған және оларды
барлауға дейін ұсынды: Уйлюкское,
Адырское, Тематическое, Мыс Змеиный,
Демал, Оңтүстік Сакудук.
4 Курочкин В.С МГОТ I және II горизонттарының
Прокудина Л.И іздеусейсмобарлау құры-лымдық карталары бойынша,
Нагибина К.А жұмыстары, ба-тыстан шығысқа қарай түсу
Живидрова А.И масштабы1:50 000 жыныстарының моноклинальды бір-
1976с.п 475-76 бірімен шамалы үйлесімсіз
МНГФ бұрыш-тармен белгіленген. IV1
құрылымдық картасы жалпы сақталады,
тек Тематический және Демал
алаң-дарында көлемді террассалар
және көтерілген белдемдер
белгіленген. КартадаV1горизонты
бойынша, моно-клинальды батулар,
әртүрлі құры-лымдық элементтермен
күрделенген. Адыр және Тематический
алаңдары көтерілген белдемдермен
бөлінген. Демал 4050 изогипсмен
тұйықталған, өлшемі 5х8км,
амплитудасы 35м. Демал алаңынан
оңтүстік шығысы Каспий теңіз
айдынына қарай террассалар
белгіленген. Картада V2 шағылу
горизонты (пермтриас іші) жоғарыда
айтылған көтерілім алаңдардың
изогипсмен тұйықталған. Демал
көтерілімі 4850м изогипспен
тұйықталған, өлшемі 15,5х10км
ампли-тудасы 65м оңтүстік шығыста
Кумак көтерілімі бөлінген. Өлшемі
9х9км, амплитудасы 65м.

5 Курочкин В.С МОГТ I және II горизонттарының
Живидрова А.И сейсможұмыстарын құры-лымдық карталары бойынша
1976.с.п. 476, нақтылау, масштабы ба-тыстан шығысқа қарай батқан
МНГФ 1:50 000 моноклинальды аялары, екі
құрылым-дық элементтермен бөлінген.
Алаң-ның орталығында көлемдік
мульда-лармен және Тоқмақ
мүйісіндегі құрылымдық тұмсық оның
осі солтүстік шығыс бағытымен
батады.
IV1 горизонт картасы бойынша жалпы
құрылымдық жобасы жоға-рыда құрылған
жағдаймен сәйкес келеді. Мульда
профильдер ортасы өзінің жағдайын
сақтайды, әрі қарай шығыста
көтерілім алаңдарымен белгіленген,
олар шығыс қанатын-дағы біршама түсу
бұрышымен мери-дианальды созылған
жота тәрізді көтерілімдермен пайда
болады. V1 горизонтының картасы
бойынша алаңның батыс бөлігінде
террасса түрде Адыр және
Тематический бөліп жатыр. Ал
Сарсенбай жергілікті көте-рілім
болып табылады. Алаң орталы-ғындағы
мульда өлшемі жоғарланған және
шығысы Демал көтеріліміне ауысады.
Өлшемі 6х4км 4050м тұйықталған
изогипсі бойынша амплитудасы 70м
құрылым мұрын маңы, Тоқмақ мүйісінен
солтүстік шығыс бағытымен батады.
Кумак көтерілімі жергіліктенеді,
өлшемі 3,5х1,5км, амплитудасы
шамамен 50м. Пермтриас жыныстары юра
шөгінділерінің астында біршама
үйлесімсіз бұрыштармен жатады.
Батыста үш көтерілімдер бөлінген
Адыр, Сарсенбай, Тематическое. Демал
көтерілімінің өлшемі 8х5км-ге дейін
жетеді 4850м тұйықталған изогипсі
бойынша амплитудасы 60м Кумак
көтерілім өлшемі 6х3км, 4750м
изогипсі бойынша ампли-тудасы
шамамен 70 метрді құрайды.
6 Курочкин В.С 476 Демал алаңында мұнай және газға,
Живидрова А.И сейсмопартиялары геофизикалық мәліметтерді
1977 МНГФ мәліметтерін талдапдәлел-деумен бірге терең барлау
қорыту масштабы ұңғыларын салу.
1:50 000
7 Арбузов Б., Тақырыптық жұмыстарТөменгі бор (валанжин) түзілім
Шрейдер В.П табанында VIV2 жәнеV21 сонымен қатар
1982. МНГФ Т.п. 782 IIIV горизонттары бойынша құрылымдық
карталар тұрғызылды. Кулак, Демал,
Ақташ жергілікті көтерілімдерінің
конструкциясы және амплитудасы
анықталған.
8 Курочкин В.С МОГТ іздеу және V23, VII2, V1, V13, IV1, III, II, I
және т.б 1989, нақтылау жұмыста-рышағылу горизонттарының құрылымдық
МНГФ с.п 487-88 карталары тұрғызылған.

1.3 Литологиялық, стратиграфиялық қима.

Қысқаша геологиялық стратиграфиялық сипттамасының оның қалыңдығының
өзгеру жағдайын сол маңайда жатқан алаңдарда жүргізілген, геологиялық,
геофизикалық мәліметтерге сүйене отырып сипатталады. Олар Сарсенбай, Махат-
Прибережная, Ракушечная, Қауынды.
Жобаланған Демал алаңының ең көне шөгінділерінің ішінде триас
шөгіндісін анықтау.

Триас жүйесі (Т)

Триас жүйесі барлық бөлімдермен берілген.

Төменгі бөлім (Т1)

Төменгі триас шөгінділері жұқа туфоқұмтасты аргиллит қалыңдығы,
әктастар, алевролит, туфотекті жыныстар, азғана құмтастармен орналасқан.
Жыныстары сұр-жасыл, қоңырлау–сұр, қызыл-қоңыр, шоколод түстермен боялған.
Аргиллитті сұр, қою-сұрдан қараға дейін, тығыз жұқа бұзылыстармен
перит ұяшықтары кездеседі.
Құмтастары ашық- сұр, жасыл- сұр, ұсақ түйірлі, аралас ірі түйірлерде
кездеседі. Тығыз, қатты, сазды–карбонатты цемент азғана қабатшалы
алевролиттермен берілген.
Туф, Туфиттері ашық-сұр, тығыз, қатты бұзылыстары гипспен толтырылған.
Әктастары қою-сұр, қара, жұқа түйірлі, ұсақ түйірлі, тығыз
органнотекті-детритті әктастар және доломит қабаттары кездеседі. Жыныстары
тығыз, қатты кей жерлерде кальцит ұяшықтары кездеседі. (Садыков Ж.С
Подземные воды Мангышлак-Устюртской провинции Москва, Недра, 1970г).
Жобаланған алаңда анықталған төменгі триас қалыңдығы 25-100 метрді
құрайды.

Ортаңғы бөлім (Т2)

Ортаңғы триас түзілімдері әртүрлі сұр, ашық-сұр, қою- сұр, жасыл
белгілермен террегенді қабатшаларымен байланысты вулканоттекті-карбонатты
қабаттары берілген.
Қиманың төменгі бөлімі ашық доломит, қоңырлау-сұр,
ұсақтүйірлі,бақалшақ бұзылыстарымен байланысты өте қатты ұсақ кесекті
туфотасты материал қосындысы кездеседі, бөлек қабатшаларында ірі екі жақты
пелеципод қабыршықтары кездеседі.
Әктастары қою-сұр, қара ұсақ түйрлі, тығыз, қатты қара, аргиллит және
жасыл туфоаргиллит жұқа қабатшалармен берілген, тік жарылымында ірі түйірлі
кальциттермен толтырылған.
Туфоаргиллиттері, туфоалевролитті, туфоқұмтастары сұр, жасыл-сұр,
жасылдау, жыныстары тығыз аралас түйірлерімен жәй периттелінген. Қиманың
жоғарғы бөлімінде аргиллиттер, алевролиттер және құмтастар қабаттасып
орналасқан.
Аргиллиттері қара, алевролиттенген жылжуларымен балық қабыршықтары
берілген. Алевролиттері қою-сұр, көмірленген, өсімдік қалдықтары
қосындысымен жатыр.
Құмтастары ашық-сұр, жасыл түсті ұсақ түйірлі туфотекті материал
қосындысы және ұсақ өсімдік детриттері кездеседі.
Анықталған ортаңғы триас қалыңдығы 230-265м.

Жоғарғы бөлім (Т3)

Жоғарғы триас шөгінді тысы вулканотекті-терригенді қабаттарымен
орналасқан.
Қабатты анықтаған кезде, кварцитті құмтасы, орта түйірден ұсақ
гравиитке дейін өзгереді.
Туфоқұмтастары қою-сұр, ашық-сұр, ұсақ түйірден ірі және өте ірі
түйірлерге дейін, полимикті, тығыз, қатты, көмірленген өсімдік
қалдықтарымен кездеседі.
Туфоаргиллиттері сұрдан қараға дейінгі тығыз, қатты айнамен
жылжыған слюдитті алаңдармен кездеседі.
Қиманың жоғарғы бөлімі терригенді және аргиллитті қабатшалармен
берілген. Сонымен бірге алевролиттер және құмтастар кездеседі. (Сектор
Заподного Казахстана №34 ИГиРТИ. Описание образцов кернапо разведочный
площадям Южного Мангышлака г. Актау, ИГиРГИ).
Аргиллиттері қара слансталған жарылымды алевритті қатты да сирек
көмірленген өсімдік қалдықтары таңбаланған.
Құмтастары полимитті ірі және өте ірі түйірлі қабатшалары кездеседі.
Жоғарғы триас шөгінді қалыңдығы 430-500 метрді құрайды.

Юра жүйесі (J)

Юра жүйесінің түзілімдері біршама қалыңдықты алып жатыр және де
барлық бөлімдермен берілген. Төменгі, ортаңғы және жоғарғы.

Төменгі бөлім (J1)

Төменгі юра шөгінділері триас шөгіндісімен сәйкес емес жағдайда
жатыр.
Жалпы юра шөгінді тысы құмтасты-галечникті қосындысы бар базальт
қабаты жатыр. Қимада құмтастар, алевролиттер, саз аргиллиттері орналасқан.
Бөлек пачкалы құмтас-алевролитті немесе саздылы жыныстар қалыңдығы 10-20м.
Жыныстардың қанығу сипаттамасы бойынша ұсақ көмірленген өсім-дік
детриттері шашыранды жағдайда және де бөлек көмірлі қабатшалармен
орналасқан.
Құмтастары сұр, ашық-сұр, ұсақ, орта кей жерлерде ірі түйірленген
жақсы сортталған полимиктті қатты, массивті, біршама гравиа қосындысымен
берілген. Алевролиттер құрамы біршама құмтасқа ұқсас.
Сазы сұр, қою-сұр, тығыз, аргиллиттәріздес құмтасты кей жерлерде
алевролитті, сұр алевролитті қабатшалар және ұсақ түйірлі құмтастар
кездеседі. Жыныстары шашыранды, көмірлі затымен мол берілген. (Крылов Н.А.,
Васильев Е.П., Оруджева Д.С. и др. “Закономерности размещения ипоиски
залежи нефти и газа в средней Азии и Казахстане” Москва, Недра, 1973г).
Аргиллиттері жұқа бұзылыстармен, текстурасы қабыршақты ірі бұзылысты
жылжымалы айна тәріздес көрінеді.
Төменгі юра қалыңдығы 240-270 метрді құрайды.

Ортаңғы бөлім (J2)

Ортаңғы юра шөгінді тысы төмегі юра шөгінді тысымен сәйкесінше
жағдайда жатыр.
Ортаңғы юра бөлім құрамына аален, байос және бат ярустарымен
бөлінген.

Аален ярусы (J2 a)

Қабатшалы линзалы саздармен және ұсақ галечникті конгломераттарға
бағынышты аралас түйірлі құмтасты қабаты мен берілген.
Құмтастары сұр, сары-сұр, қоңырлау, ұсақ орта және ірі түйірлі кей
кезде біршама саз қосындысы кездеседі. Құмтастары жәй және орта қатты
саздармен цементтелген. Сазды-хлоридті және биотитті цементтерімен кеуекті
жапсарлы түрде орналасқан. Көбінесе өте ірі түйірлі арлас құмтастар сирек
гравилиттер және ұсақ галечниктер конгломераттар бұлар аален ярусының
төменгі бөлімінде жақсы дамыған. Қиманың жоғарғы бөлім құмтастары өте ірі
сынықтармен байланысты және де ұсақ түйірлерге айнала бастайды.
Саздары сұр, қою сұр, аргиллит тәріздес әртүрлі дәрежедегі құмтастар
және алевролиттер карбонатталған және карбонатталмаған тығыз гидрослюидті.
Конгломераттары бұрышыты және жарты бұрышты кремний сынықтарынан
тұрады. Кварцты және құмтасты, сазды жыныстармен берілген.
Аален шөгінді тысы, әсіресе әртүрлі сазды көмірленген өсімдік
органикасымен қаныққан, олар шашыранды түрде кездеседі, сонымен қатар бөлек
саздылы қабатшалар түрінде кездеседі.
Кездескен алевролит қабатшалары сұр және қою-сұр түсті, тығыз,
қатты, құмтасты, сазды жағдайда жатыр.
Алаңда аален түзілімінің қалыңдығы 380-400м құрайды.

Байос ярусы (J2b)

Байос ярусы, құмтастармен алевролит саздармен берілген. Сирек мергел
көмір қабатшалары кездеседі. Ең бастысы жыныстарының кездескен жұқа қабатты
қимада байос ярусының төменгі бөлігі сазды және линза
қабатшаларынабағынышты құмтасты-алевролиттер берілген. Олар (20-30м-ге
дейін) қалың қабаттарын құрайды. Қиманың жоғарғы бөлігі басты құмтастағы-
алевритті жыныстары құрайды. Сазды қабатшалар түрде орналасқан, олардың
қалыңдығы 5-10м. Жыныстың құрамы көмірленген өсімдік органикасы және
көмірленген қабатшалары құрайды.
Құмтастар сұр, сары-сұр, қоңырлау, ұсақ және орта түйірлі, сазды
алевритті, жие алевролиттерге ауысады. Цемент түрі жапсарлы және кеуек
түрлі, сирек базальтты-кеуекті сазды.
Алевролиттер сұр, қоңырлау, орта және ұсақ түйрлі полимикті құрамы
және жыныстың пайда болу минералы бойынша олар құмтасқа жақын. Цементі
серицидті-хлорид пленкалы және базальты-кеуек типті.
Саздар көбінесе қою-сұр, қара кей жерлерде қоңырлау, әртүрлі
дәрежедегі құмтасты және алевритті көмірленген өсімдік органикасымен қатты
қаныққан.
Байос шөгінді тысының қалыңдығы 420-450 метрді құрайды.

Бат ярусы (J2bt)

Бат түзілімі байос түзіліміне сәйкес жағдайда жатыр. Бат ярусының
шөгінділері құмтастармен алевролит, саз алмасумен сиптталады.
Құмтастары сұр, қою-сұр, қоңырлау және сары-сұр, ұсақ түйірлі,
сирек,орта түйірлі, полимикті, алевролитті-сазды жыныстармен сипатталады.
Алевролит құрамын құмтастар құрайды. Олар құмтасты, сирек сазды.
Сазы қою- сұр, сұр, қою-қоңыр, жасыл-сұр, түрлі дәрежелі құмтасты және
алевролиттермен тығыз орналасқан.
Алаңда бат түзілімінің қалыңдығы 220-230м- ді құрайды.

Жоғарғы бөлім (J3)

Жоғарғы юра шөгінді тысының қимасы келловей, оксфорд және ким-ридж-
титон ярустарымен берілген. Жоғарғы юра шөгінді тысы, ортаңғы юра шөгінді
тысымен сәйкес жағдайда жатыр. Жоғарғы юра шөгілу уақыты ан-ықталмаған.

Келловей ярусы (J2k)

Келловей ярусының шөгінді құмтас-алевритті жыныс қабатшаларына
бағынышты сазды қабатымен берілген. Сазы жасыл-сұр, қою-сұр, кейде қоңырлау
белгісімен тығыз алевритті жай құмтасты. Қиманың жоғарғы бөлімінде мергел
қабатшалары кездеседі.
Құмтасы сұр, жасыл-сұр, сирек қою-сұр және қоңырлау. Көбінесе ұсақ
түйірлі, күшті алевритті, ақырындап құмтасты алевролитке көшеді.
Алевролитті жасыл-сұр, сұр, ұсақ және аралас түйірлі құмтасты,
полимикті,базальтты-кеуек түрдегі корбонат сазды цементімен цементтелген.
Келловей ярусының қалыңдығы толығымен белгісіз өзгереді.
Келловей ярусының қалыңдығы 100-120 метрді құрайды.

Оксфорд ярусы (J3o)

Оксфорд ярусының шөгінді тыс қимасында сазды-карбонатты, шөгінді
қабатымен берілген, әсіресе төменгі бөлімінде.
Саздары сұр, қою-сұр жасылдау, мергелді, алевритті, сирек жәй
құмтасты, тығыз.Мол карбонатты кальций сазы ақырындап мергелге айнала-ды.
Мергелдер әдетте пелитоморфты ұсақ түйірлерді құрайды. Басты массасы
сазды-кальцийдті біршама алевритті қоспасымен жарылымды.
Жарылымдары ұсақ кристалды кальцийдтермен толтырылған.
Оксфорд қимасында сирек алевролит және ұсақ түйірлі құмтасты
қабатшалар белгіленеді.
Құмтастар ашық-сұр, сұр және қою-сұр, жасылдау және қоңыр түсті
белгісімен боялған, массивті, полимикті.
Алевролиттер ұсақ және аралас түйірлі ашық-сұр, түйірлі ашық-сұр,
қою-сұр, жасылдау және қоңырлау белгісімен жұқа қабатты полимикті алевролит
қосындысы, кварц дала шпаты, сонымен қатар өсімдік дитридті және фауна
қалдық жиналымдары кездеседі.
Оксфорд қалыңдығы 200-210м.

Кимеридж-титон ярусы (J3Km+tt)

Бұл ярустың шөгінді тысы сынықты органотекті, афонитті, доломит-
тенген және доломит қабатшаларындағы кристалданған әктастар, мергел, саз,
алевролит, құмтас қабаттарымен берілген. (Паламерь В.П., Базиелович С.
“Результаты структурно-поискового бурения на площадях Шевченко-Атамбай” г.
Атырау, трест МНГР, 1969г).
Әктастары әртүрлі органотекті жыныстармен берілген. Сонымен қатар
жиі ұсақ түйірлі және 30-%-тен тұратын кристалданған тікенекті қалдықтары
брахиопод, мшанок, және т.б. органотекті жыныстар кездеседі. Жыныстар,
сынған жарылымдары кальцидпен толтырылған.
Доломиттері жиі реликті органотекті-сынықты құрылымды әктастармен
сипатталған.
Құмтастар және алевролиттер сұр, жасыл-сұр, полимикті, карбонатты
және кремни цементімен қатты цементтелген. Жынстар жарылымдарымен бұзылған
ұсақ кристалданған кальцидпен толтырылған. Ярус қалыңдығы 90-100 м-ді
құрайды.

Бор жүйесі (К)

Бор шөгінді тысы юра шөгінді тысымен сәйкес емес жағдайда жатыр.
Олар литологиялық ұстамдылығымен сипатталады, Апталды,сеноман-туроналды
және деталды уақыттарындағы шайылымдарына қарамастан, Кокумбай баспалдақ
маңында қалыңдығы және тұрақтылығы таралымды.
Бор шөгінділері жоғары және төменгі бөлімдерімен берілген.

Неоком ярус үсті (К1n)

Неоком шөгінді тысы, юра шөгінді тысында сәйкес емес жағдайда жатыр.
Басты яруст үсті монолит қабатында 0,3м қалыңдықпен базальтты конгломерат
қабаты жатыр, оның құрамы фосфоритті желвактардан және аралас галек
жыныстарынан тұрады.
Қиманың жоғарғы бөлімі құмтастардан, саз қабатшаларына бағынышты
әктастар, алевролиттер, доломиттер құралған. Жыныстар ашық-сұр, жасыл-сұр
түстермен боялған. (Курочкин В.С., Прокудина Л.И. Живадрова А.И. “Отчет о
роботе сейсмической партии 4175-76, проводившей пойсковые сейсморазведочные
работы на площади Токмак-Фетисово в Ералиевском районе, Мангышлакской
области, Каз. ССР. г.Актау фонды ПОМК,1976г).
Қиманың ортаңғы бөлімі кеуекті құмтастармен, саздармен, алевролит,
әктас, доломит, мергелдермен берілген. Қимада құмтас алевролиттері, саздылы
және карбонатты жыныстары жобамен бірдей.
Қиманың жоғарғы бөлімі саз, мергел қабатшаларына байланысты.
Құмтастар және әктастардан құралған.
Бұл қима бөлімі ала түсті бояулармен сипатталады.
Құмтастар ұсақ, орта, түйірлі, кварцты, әртүрлі дәрежеде
цементтелген олигомитті, жұқа шашыранды перидтермен берілген.
Органотекті-сынықты әктастары органикалық қалдықтармен құралған және
карбонатты материалдармен цементтелген.
Жұқа түйірлі әктастар ұсақ түйірлі карбонаттарымен әртүрлі
дәрежедегі доломиттерден құралған.
Алевролит ірі түйірлі, құмтасты, әртүрлі олигомиктермен берілген.
Саздар алевритті құмтасты кейде таза тығыз бұзылыс сынықтарымен
берілген.
Саздарда шашыранды көмірленген өсімдік детриттері бар.
Оолитті әктастары түйірлі саз материалды қосындысымен берілген.
Доломиттері жұқа түірлі алевролит материал қосындысымен сипатта-лады
Мергелдері бақалшақ жарылымдары жұқа қабатты алевритті материалдары
мол.
Алаңда неоком қалыңдығы 190-210 метрді құрайды.

Апт ярусы (К1а)

Апт ярусының шөгінді тысы неоком шөгінді тысымен сәйкес емес
жағдайда жатыр. Неоком жоғарғы шайылымында галькамен байланысты құмтастар
тығыз тақтадан басталады және фосфорит желвактарымен жатыр.
Әдетте тақта қалыңдығы 0,2-1,5м. сирегірек 2-2,5 метр қалыңдықты
құрайды. Құмтас қабаты, құмтасты алевролитті қабатшаларының қалыңдығымен
жобаланған.
Аптсаздары алевритті монтмориланитті кейде құрамында көп мөлшердегі
жұқа шашыранды көмірленген органика карбонаттары кездеседі.
Алевролиттері жасылдау, қою-сұр, аралас түйірлі полимикті, кварц
дала шпаттары, глауканит қосындысы бар және жұқа шашыранды перид кездеседі.
Құмтастары жасыл-сұр, сұр, ұсақ түйірлі алевритті, фосфорит
желвактарынқұрайды. Мергелдері таза, қою-сұр немесе аз ғана мөлшердегі
алевролит қосындысы, микротүйірлі глауконит және перит түйірлері кездеседі
жиі пелеципод және фораминифера қарбыршақтары сынықтармен сиптталады.
Апт ярусының шөгінді тысының қалыңдығы 100-110м-ді құрайды.

Альб ярусы (К1al)

Альб ярусының шөгінді тысы құмтасты алевролитті қабатшалармен
байланысты. Қою-сұр саздардан басталады. Қиманың ортаңғы белгілер бөлімі
құмтасты, алевритті және саз жыныстарымен тепе-тең құралған. Жоғарғы бөлім
доломиттенген алевролиттерге бағынышты түрде құмтастар және саздар
кездеседі.
Құмтастары қою-сұр және жасыл-сұр, ұсақ түйірлі, қатты және жәй
цементтелген.
Алевролит қатты және жәй цементтелген қою-сұр және жасыл-сұр аралас
түйірлі полимикті және кварцты дала шпаттары кездеседі.
Саздары қою-сұр, тіпті қара алевритті, кейде жәй қабыршақты сынықты
карбонаттар кездеседі.
Альб қалыңдығы 530 метрді құрайды.

Жоғарғы бөлім (К2)

Жоғарғы бор шөгінді тысы төменгі бор шөгінді тысында сәйкес емес
жағдайда жатыр.
Жоғарғы бор шөгіндісі сеноман, сенон-турон ярус үсті дат ярустарымен
берілген.

Сеноман ярусы (К2s)

Литологиялық шөгінді тысының құрамы кең көлемде сазды алевритті
жыныстар, құмтасты және ірі түйірлі алевролитті тақта жыныстармен
айырықшыланады. Негізінде ярус қабатында фосфорит қабаты кездеседі.
Сазы қою-сұр, жасыл-сұр, алевритті, жиі қабатты, тығыз слюдті, кейде
көмірлі өсімдік органикасы бар ұнтақталған фукоидті құмтастар кездеседі.
Алевролиттері сұр және сұр-жасыл аралас түйірлі және ірі түйірлі,
кей жерлерде полимикті және кварц дала шпаттарымен берілген.
Құмтасты жасыл-сұр, ұсақ түйірлі, алевритті, қатты және орта қатты,
массивті, полимикті.
Алаңда сеноман қалыңдығы 140-160м-ді құрайды.

Сенон-турон ярус үсті (sn-t)

Сенон-турон шөгінді тысы сеноман шөгінді тысына сәйкес емес жағдайда
жатыр.
Ол фосфоридті құмтас табанынан басталады. Құмтастары сұр, қатты,
ұсақ түйірлі, слюидті, кристал перит қосындысы кездеседі.(Багженцов В.И.,
МалининА.М. отчет о работах сейсмической партии 272-73 на площадях Ащисор
южное Караше и сейсмопартии 373, проводивших сейсмическое исследования
МОГТ на площадях сев. Ракушечная,Ю.Ускуюн, Айрантокыр, Шалва, Бектурлы,
Саукудык в Ералиевском районе, Мангышылакской области, г. Актау, фонды
ПОМН,1974).
Ярус үсті бор тәрізді әктастар, жазатын бор, борлы мергелдер
құрайды.
Жыныс түсі ашық-сұр, ақ. Жыныстары массивті қосындысы бойынша
органотекті-сынықты, хемотекті, сирек сынықты болып бөлінеді.
Органотекті-сынықты жыныстар арасында терригенді қосындысы бар
полидетридтері кездеседі. Хемотекті әктастары әртүрлі органотекті детрит
қосындысы бар пелитоморфтармен берілген.
Мергелдері тығыз, ала түсті кей жерлерде жарылымды, боры сирек
сазды. Көмірленген өсімдік қалдықтары кристал периттер және фауна сынықтары
кездеседі.
Сенон-турон шөгінді тысы қалыңдығы 240-255метрді құрайды.

Дат ярусы (К2d)

Дат ярусының түзілімдері мергелмен, құмтастармен, әктастармен
берілген.
Мергелдер ашық-сұр, кей жерлерде көгілдір түстері кездеседі. Өте
қатты. Ең негізгілері болып кремний конкрецияларыболып табылады.
Әктастары ашық-сұр, пелитоморфты және сазқабатшалы органотекті
сынықтары кездеседі.
Құмтастары ашық-сұр, ұсақ түйірлі.
Дат шөгінді тысының қалыңдығы 40м-ді құрайды.

Палеоген жүйесі (Р)

Палеоген түзілімі, дат ярус жыныстарында шайылым жағдайларында
жатыр.
Қима сұр түсті, ұсақ түйірлі, әктасты құмдардан басталады. Кейде ол
құмтас негізінде фосфорит галькалары, құмтас қабатшалары жатыр.
Қима жоғарлаған сайын перит конкрециясымен, сұр белгіден ақ
мергелдер кездеседі.
Жоғарғы саздар әктасты молдау барлық қосындысын құрайды.
Палеоген қимасының үлкен бөлігінің монотон қабатында ұнтақталған
фукоидты гипспен байланысты жасыл-сұр, саз көрсетілген.
Сазы майлы, кейде құмтасты. Саздар арасында алевритті жұқа түйірлі
құмдар мергел қабатшалар белгіленеді.
Қиманың барлық аймағында қабыршақты молюскалар көмірленген өсімдік
органикасы сидеридті конкрециялары белгіленеді.
Шөгінді тыстың қалыңдығы 900-920метрді құрайды.

Неоген жүйесі (N)

Неоген түзілімі палеогеннің жоғарғы бөлімінде сәйкес емес шайылым
жағдайда жатыр.
Негізінде шөгінді тысы ұсақ галечникті, конгломерант қабатшалары
жатыр, кейде ірі түйірлі құмдар және галька қосындылары кездеседі.Шөгінді
тысы перит қосындысы бар өте қатты жасыл-сұр, ашық-сұр мергелдерден
басталады.
Қиманың жоғарғы бөлімі жасыл-сұр, сары-сұр, саз жапырақтары жатыр.
Сонымен қатар, сирек аз мөлшерлі қалыңдықпен ұсақ түйірлі құмтас
қабатшалары кездеседі және де қиманың жоғарғы бөлімінде гипс әктастары
орналасқан. Неоген шөгінді тысы литолгиялық құрамымен және қалыңдықтың
ұстамдығымен сипатталған.
Неоген қалыңдығы 170-190метрді құрайды.

Төрттік жүйе (Q)

Төрттік жүйесінің шөгінді тысы неогеннің жоғарғы бөлімінде сәйкес
емес шайылым жағдайда жатыр. Олар континетальды шөгінділермен берілген:
супесилер, суглинктер, тақырлы шөгінділер, борпылдақ саздар.
Қалыңдығы белгісіз 10метрге дейін.

1.4 Тектоника

Оңтүстік Маңғышылақ мұнай газ облысы Солтүстік-Кавказ-Маңғышылақ
мұнай газ алабының шығыс беткейі болып табылады. Алаптың өзі жалпы
платформаға жатады, платформада әсіресе терең ойыстар дамыған
Вулканотекті қалың тысы, ортаплатформа тақталы кешен тысымен
қабатшалы ірге тас арасында орналасқан. Метоморфизм және жер қыртысының
жылжу (дислокация) дәрежесі бойынша бұған палеозой түзілімдері жатады,
Облыс іргетасында каледон, герцин жыныстары (Батыс Сібір плитасы), сонымен
бірге Скиф және Туран плитасның перм-тирас түзілімдері дамыған.
Маңғышылақтың тектоника тарихының дамуы, оның маңындағы
геоқұрылымдық элементтердің бөлінуі, ірге тас құрылым ерекшелігі және оның
платформа тысының түзілімдерімен байланыстығы, морфологиясы, жергілікті
құрылымдардың даму шарттарымен, оған байланысты мұнайгазды кен орындарының
анықталуымен кең көлемді түрде сипатталады. Көпшілік зерттеушілер облысты,
Туран немесе Скиф-Туран плитасына жатады деп мәлімдейді.
Оңтүстік Маңғышлақ территориясының тектоникалық аудандастыру жағынан
біріншіден Оңтүстік Маңғышылақ жүйесінің алмасуымен (дислокация) және
Туарқырдың сызықты қабатшаларының қарым- қатнастығымен анықталған, ал
екінші жағынан изометриялық орта массивтерімен яғни, (Қарабұғазкөл, Орталық
Каспий) сызықты алмасуларымен (дислокациясымен) шектелген.
Маңғышылақ жүйесінің алмасуының тағы бір ерекекшелігі, оның ірге
тасындағы, жоғарғы құрылым ярусына жататын қабатшаларының және
метаморфталған перм-триас жыныстарының дамуы.
Жалпы облыстың Оңтүстік шекарасын, соңғы кезеңдерде көпшілік
зерттеушілердің айтуы бойынша Беке-Башқұдықтың антиклиналды белдемінің
Оңтүстік қанаты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.