Скважиналарды атқылау әдіспен пайдалану

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

М А З М Ұ Н Ы

КІРІСПЕ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

1. Скважиналарды атқылау әдіспен пайдалану ... .

1. Атқылау скважинаны пайдаланудың режимін таңдау
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... .

2. Скважиналарды сұйықтықпен ауыстыру тәсілімен
игеру ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ...

3. Есептеу
тәсілі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...

ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...

КІРІСПЕ

Мұнай газ саласындағы жоғары қысымдар мен температураларда
жоғары токсикалық, өрт және жарылыс қауіпті заттардың орасан зор мөлшерін
өндіретін, тасымалдайтын және мұнай өңдейтін кәсіпорындар үлкен экономика –
экологиялық қауіп көзі болып табылады.
Қазақстанда мұнай өңдейтін кәсіпорындар 1945 жылдан бастап
жұмыс істей бастады. Бірінші іске қосылған Атырау мұнай өңдеу зауыты, ол
1959 жылға дейін тек сырттан әкелінген шикі затты өңдеді, яғни
Түрікменістан және Әзірбайджанның мұнайын. Қазіргі кезде республикада жұмыс
істейтін тағы да екі мұнай өңдейтін зауыт бар – Павлодар мен Шымкент мұнай
өңдеу зауыттары. Ақтау қаласында мұнайдың ілеспе газынан алынатын этан
фракциясын өңдеп этилен, этилбензол, стирол және полистрол шығаратын
біріктірілген ірі тоннажды өндіріс пен пластмасса жұмыс істейді. Бұл
зауытта бояуы өңбейтін алуан түрлі пластамассалар алынады.
Мұнай өңдейтін зауыттар ауа мен су бассейндерін ластайтын көздің
бірі. Мұнайдан, одан алынған өнімдерді сақтайтын ыдыстардан, су мен мұнай
сеператорларынан әр түрлі заттар бөлініп, қоршаған ортаны ластайды.

Қазақстан аумағында мұнай мен газдың керемет қорлары бар.
Қазіргі кезеңде Қазақстанда мұнай-газы бар ірі кен орындары - Теңіз,
Қарашығанақ, Өзен.
Арал төңірегінде де мұнай мен газдың үлкен қоры бар екені
анықталды. Оның бірі Торғай ойысының оңтүстік шегінде, Жезқазған қаласынан
оңтүстік – батысқа қарай 230 км орналасқан Құмкөл кенорны. кенорындары.
Қызылордада осы кен орнын игеруге Харрикейн Құмкөлмұнай мемлекеттік АҚ
және ҚұмкөлЛукойл қоғамы және батыс Қазақстанда Ембімұнай,
Теңізшевройл, Өзенмұнайгаз, Ақтөбемұнайгаз бірлестіктері игеруде.
Мұнай мен газ қоры айтарлықтай, болашағы бар деп

есептеуге болатын кен орындарына Торғай, Шу – Сарысу, Зайсан –

Алакөл аймақтары да жатады.

Мұнай өңдейтін өнеркәсіптердің экономика -

экологиялық кауіп шараларын жақсарту үшін мұнай және газ

кенорындарын игеруде, табиғи көмірсутектер мен оларды өңдеу

өнімдерін игергенде, дайындағанда, тасымалдағанда және

сақтағанда табиғатты қорғау шараларының кешенін тиімді іске

асыру керек.

Мұнай өңдейтін өнеркәсіптеріндегі кәсіпшіліктің, газ өңдеуші заводтың
және көмекші объктілердің жинау жүйелерін пайдалануда қоршаған табиғатты
және ортаны қорғау аймағындағы тиімді шаралардың бірі - құрылымдар мен
жабдықтардың пайдаланудағы сенімділігін қамтамасыз ететіндей технологиялық
үрдісті жобалау және енгізу.

1. Скважиналарды атқылау әдіспен пайдалану.

Жаңа кен орнын игеруге беру кезінде, тәртіп бойынша,

скважинадан мұнайды көтеріп шығару үшін қабат энергиясы

жеткілікті болады. Сұйықты көтеріп шығару тек қана қабат

энергиясының есебінен жүзеге асатын тәсілді – атқылау пайдалану

тәсіл деп аталады.

Атқылау тоқтағаннан кейін өнімділігі жоғары

скважиналарды ортадан тепкіш сораптық қондырғысымен немесе

скважиналық штангалық сораптық қондырғысымен пайдаланады.

Мұнай скважиналардың атқылауы қабат қысымы скважинадағы

сұық бағанасының гидростатикалық қысымынан аз болған кезде де

жүре береді.

Өнімді қабатты ашу үрдісі мына түрде жүргізілуі керек,

қабаттың табиғи сүзілу қасиеті сақталуы керек. Аппаты жағдай туа

қалған кезде, ашық атқылаудың алдын алу арнайы

саңылаусыздандырылған қондырғы, яғни превентор арқылы

атқарылады. Оларды атқылауды қондырғыны жасату кезінде

скважинаның сағасына орнатады.

Кен орнының құрамына кіретін көмірсутек кеніштері жер

астында әрқалай орналасқан және геологиялық-физикалық

қасиеттері әртүрлі болып келетін қабаттарда немесе тау-

жыныстарының массивтерінде орналасады. Көп жағдайда

жекелеген мұнай-газ қабаттары қалыңдығы әртүрлі, өткізбейтін

жыныстармен бөлінген немесе кен орнының жекелеген

учаскілерінде орналасады.

Игеру объектісі – деп, бұл игерілетін кен орны аумағындағы

белгілі бір топ ұңғылар көмегі арқылы жасанды бөлінген

геологиялық түзілістерді айтамыз (яғни, жер қойнауынан

алынатын көмірсутектердің өндірістік қоры бар қабат, массив,

құрылым, қабаттар жиынтығын айтады).

Игеру объектісіне бір, бірнеше немесе кен орнының барлық

қабаттары кіруі мүмкін.

Қазіргі уақытта мұнай кәсіпшіліктерінің техникалық

жарақтануының жақсаруына байланысты бірнеше қабаттарды

ортақ бір пайдалану объектісіне біріктірген кезде көптеген

параметрлер мен критерилерді ескеру тенденциясы байқалады.

Мысалы қабат жыныстарының әртүрлі қасиеттері мен

өткізгіштігінің елеулі айырмашылықтары, оларды бір игеру

объектісіне біріктіруге кері әсер етпейді, өйткені бір ортақ тор

бойынша орналасқан айдау ұңғылары арқылы әртүрлі қабаттарға

әсер ету су-мұнай шекарасының қозғалысын реттеуге

мүмкіндік береді. Игерілетін қабаттардың саны көбейген сайын

аздаған депрессияда (қысым өзгерісінде) бірдей шығым алынады,

осының нәтижесінде қабат жұмысының фонтандау мерзімі

(уақыты) ұзарады, сорапты ұңғыларда жабдықты түсіру тереңдігі

азаяды, әлсіз цементтелген қабаттардың бұзылуы қиындайды (яғни,

қабат өзінің тұтастығын сақтайды) және бөтен сулардың ұңғыға

құйылуы азаяды және т.б.

Әртүрлі қабаттарды бір объектіге біріктіру негізінен кеніштің

және оның жекелеген объектілерінің геологиялық құрылымдарын

комплексті зерттеу нәтижесінде жүзеге асады.

Пайдалану объектілерін бөлудің негізгі критерииі – игерудің

тиімділігін қалыптастыру болып табылады.

Литологиялық сипаттамалары әртүрлі қабаттарды біріктіру

тиімсіз. (мысалы, жарықшақты карбонатты жыныстардан құралған

коллекторларды терригенді коллекторлармен біріктіру дұрыс

емес).

Жалпы, жыныстарының өткізгіштігі 2-3 еседей

айырмашылығы болатын қабаттарды біріктіруге болады, егерде

олардан өнім алу қарқынын теңестіре алса.

Су арынды жүйесі беті ортақ (яғни біртұтас) болып келетін

қабаттарды біріктіру тиімді, ал бір немесе бірнеше қабаттар тез

суланған жағдайда және қабат суларының химиялық

үйлесімсіздігі кезінде қабаттарды біріктіру тиімсіз болады.

Егерде, қабаттардың табиғи жағдайы бірдей

гидродинамикалық жұмыс режимін қалыптастырса, онда

қабаттарды біріктіре игеру жеңілдей түседі.

Пайдалану объектілерін таңдауға мұнай мен газдың

физикалық және физика-химиялық қасиеттері әсер етеді.

Мұнайдың жоғары тұтқырлығы, мұнайдың газбен қанығу

қысымдарындағы үлкен айырмашылық, және кейбір қабаттардағы

мұнайгаздың құрамындағы парафиннің және күкіртті

қосылыстардың елеулі мөлшері қабаттарды басқа горизонттармен

бір объектіге біріктіруге кедергі жасайды. Кейбір жағдайларда

мұнай құрамындағы азоттың, күкіртсутегінің және мұнайда еріген

газдағы басқа да қоспалардың жоғары болуына байланысты

қабаттарды біріктіруге болмайды.

2. Атқылау скважинаны пайдаланудың режимін таңдау.

Атқылау скважиналардың жабдығы мен пайдалану режимін

таңдаудың графиктік тәсілі бойынша қарастырылады. Бұл тәсілдің

жаңа кен орындарын игеруге берген кезде, мәні зор, өйткені істеп

жатқан қорда, скважиналардабелгілі бір диамертлері көтергіштер

бар, олардың пайдаланудың режимінтәжірибе жолымен, штуцердің

диаметрін өзгерте отырып анықтайды.

Мұнай шоғыры геологиялық сипатының себептерімен

шартталған, жер қыртысының кейбір аймағындағы сұйық

көмірсутектердің жиналуын көрсетеді.

Жиі түрде мұнай шоғыры су қабатымен байланысты болады.

Бұл кезде өзара орналасудың екі негізгі түрі болуы мүмкін. Егер су

мұнай шоғырының бойымен төмен орналасса ,онда бұндай суды

табандық деп атайды. Егер сумен әсерлесу шоғырдың төменгі

бөлігінде, оның қанаттарында орналасқан болса оны шектік сулар

деп атйды.

Мұнай және су арасында орналасқан шекараның деңгейі

мұнай-су әсерінің орынын анықтайды. Бірқатар мұнайды

пайдалану жағдайларына , мұнай шоғырының жоғарғы немесе

төменгі жағында орналасқан сулар немесе мұнай қабатының

қатпарында орналасқан сулар әсер етеді.Мұнай шоғырының

қалыптасуы кезінде, бос газбен толған аймақ яғни газ телпегі

құрылуы мүмкін. Бұндай аймақтың мөлшері елеусіз аз немесе

өндірістік маңызы зор болып шығуы мүмкін. Бұндай жағдайда

шоғыр- мұнай газды деп аталады.

Шоғырды пайдалану үрдісі кезінде игерудің көрсеткішіне

елеулі түрде су және газ аймақтарымен әсерлесу ықпал тигізеді.

Сондықтан кен орынды барлаудың барысында, шоғырдың түрін

және оның аймақтарының су және газбен толу мөлшерінің

қатынасын анықтап, бағалау қажет.

Көптеген кен орындардың статистикалық зерттеу барысында

қабаттық мұнайдың және газдың құраушылары жайлы алынған

мәліметтері, өндірілетін өнімнің құрамы және басқа да

термодинамикалық және физико-химиялық сипаттамалары,

шоғырдың түрін бағалауға , қабатта мұнай және газдың

қатынасын, жоғары аномальды қабаттық қысымдардың және

игеруге маңызы бар басқа да факторларға қатысты - ақпарат

беруші болып табылады.

Мұнай және газдың құрамы бір шоғыр шегінде өзгеретін

параметрлерге қатысты болғандықтан, оларды пайдалану кезінде,

бұл шоғыр шегінде бұндай параметрлердің өзгеруіне сезімтал

емес, топтасудың әдісін қолдану қажет. Бұндай әдіс ретінде

топтасудың рангылық әдісін қолдану ұсынылды. Қабат бойымен

ұңғыма түбіне-қысымы ең төмен нүктелерге, сұйықтың

фильтрациясының жүруі қабаттық энергия есебімен іске асады.

Сұйық қабаттық қысым әсерінен сығылған түрде болады. Кен

орынды пайдалану үрдісі кезінде, қабаттық қысым құлайды.

Сондықтан сұйықты қабаттан қысым түспей тұрғанға дейін және

қажетті депрессияны ұстау мүмкін болмайтын жағдайға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.