Бетон қоспасының қасиеттері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 59 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

1 КӨПҚҰРАУЫШТЫ ҚОСПА ДАЙЫНДАУ ПРОЦЕСІНІҢ ТЕХНОЛОГИЯСЫ11

1. 1 Көпқұрауышты қоспа11

1. 3 Бетон қоспасының қасиеттері13

1. 4 Бетон қоспасының ыңғайлы төселуі16

1. 5 Бетон маркалары мен кластары16

1. 6 Бетон қоспасын дайындау процесінің технологиясы19

1. 7 Материалдарды жіберу, мөлшерлеу және қоспаларды дайындау23

2 АРАЛАСТЫРУ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ПРОЦЕСІН РЕТТЕУ26

2. 1 Үгілмелі материалдардың қоспа құру процесінің математикалық жазбалануы26

2. 2 Дискретті ағымдағы бөлшектердің өзара әрекеттесуі29

2. 3 Араластыру процесін модельдеу33

2. 4 Ең кіші квадраттар әдісі34

3 БЕТОНДЫ ҚОСПАНЫҢ САПАСЫН АДАПТИВТІ БАСҚАРУ46

ЖҮЙЕСІ46

3. 1 Технологиялық процесті оптимизациялау үшін адаптивті моделдер46

3. 2 Жалпы параметр әдісінің адаптивті алгоритмдерін таңдауын негіздеу50

3. 3 Технологиялық процестерді адаптивті басқару жүйесі56

3. 4 Икемделетін моделі бар объектіні адаптивті басқару57

4 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ63

4. 1 Бағдарламаны құру және енгізуге кететін шығынды есептеу63

5 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ66

5. 1 Технологиялық процестің қауіпті және зиянды өндірістік факторлар анализі66

5. 2 Ұйымдастырушылық шаралар67

5. 2. 1 Жұмыс атқарушы мамандарды қауіпсіздікпен қамтамасыз ету жұмыстары68

5. 2. 2 Қызмет етуші және жөндеу жұмыскелердің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін техникалық жұмыстар68

5. 3 Техникалық шаралары68

5. 3. 1 Бөлек және бір-бірімен қиыстырыла қолданылатын электр тогының түсуіне қарсы қорғаныс құралдары мен негізгі техникалық тәсілдері69

5. 3. 2 Радиоактивті заттар және басқа да ионданған сәулеленуге қарсы техникалық шаралар69

5. 3. 3 Оператор үшін жарықтану ерекшелігін таңдау69

5. 3. 4 Микроклиматты сақтау70

5. 3. 5 Шу әсерлері71

5. 3. 6 Дыбыс қысымының деңгейін және дыбыс жұтатын келбеттеулермен шуды басуды есептеу72

5. 4 Өрт қауіпсіздігі74

ҚОРЫТЫНДЫ76

1 КӨПҚҰРАУЫШТЫ ҚОСПА ДАЙЫНДАУ ПРОЦЕСІНІҢ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

1. 1 Көпқұрауышты қоспа

Көпқұрауышты қоспаларды дайындау процесстерінің өзіндік ерекшеліктері, бір-бірінен шығыс құрауыштардың түрлері мен сипаттамаларымен, араластырылатын зат сапасына деген талаптармен өзгешеленеді және оларды орындау үшін әртүрлі жабдықтар қажет. Көптеген айырмашылықтарға қарамастан, бұл процестер үшін ортақ белгілер де тән.

Бастапқы құрауыштар мен олардан дайындалатын қоспалар қасиеттері сапа көрсеткіштерінің кейбір қосындысымен жазбалануы мүмкін. Басты жағдайда, бұл химиялық құрамның сипаттамалары (бөлек элементтердің және олардың қосылуларының концентрациясы, немесе концентрация қатынасы), бірақ оларға физикалық сипаттамалар да (мысалы, ылғалдылық, тығыздық, тұтқырлық және т. б. ), сонымен қатар материалдардың технологиялық қасиеттерін анықтайтын параметрлер де (жылуөткізгіштік, газөтімділігі, беріктігі және т. б. ) жатуы мүмкін.

Барлық жағдайда, көпқұрауышты қоспаларды дайындау процесінің мақсаты, сапа көрсеткіштерін оларға қойылатын талаптарға сәйкес келтіру болып табылады. Бұл талаптар өндірістің келесі этаптарында алынатын өнім сипаттамаларының тапсырмаларына тәуелді қалыптасады. Ізделінген сәйкестікке, қоспа рецептісі деп аталатын қоспа құрауыштарының анықталған сандық қатынасы арқылы жетеді.

Көпқұрауышты қоспа дайындаудың басты кезеңдерінің бірі қоспаны араластыру болып табылады. Араластыру процесі кезінде, мысалы бетон қоспасын, материалдар бүткіл цемент пен толтырғыштар дәндерінің көлемдерінде біркелкі таратылып, суланады да, кез-келген жерінде қасиеттері бірдей болатын біркелкі масса алынады. Дайындалатын қоспа түрі мен құрамы, араластыру талаптарына елеулі әсер етеді. Қозғалмалы қоспаларды қатаң қоспаларға қарағанда араластыру жеңілірек; ірідәнділерді ұсақдәнділерге қарағанда - жақсырақ.

Қоспа түрі мен сипаттамасына тәуелді, араластырудың әртүрлі тәсілдерін қолданылады. Ірідәнді қозғалмалы қоспаларды тығыз тау жыныстарынан дайындалған толтырғыштармен қолданған кезде, қоспалауыш барабанының айналуы кезінде материалдарды бірнеше мәрте көтеріп содан кейін белгілі биіктіктен қайта лақтыру нәтижесінде араластыру орындалатын өздігінен құлау қоспалағыштарын пайдаланады. Ұсақ саңылаулы толтырғыштардан дайындалған ұсақдәнді қатаң және жеңілбетонды қоспалар үшін, айналмалы қалақшалар мен басқа да сол тәріздес құрылғылар көмегімен бұл қоспаларға қажетті біраз қарқынды араластыруды материалдардың өзара араласуы арқылы жүзеге асыратын күштеп әрекет етуші қоспалағыштар қолданылады.

Араластыру сапасына оның ұзақтылығы үлкен әсер етеді. Айналмалы әрекетті қоспалауыштарда араластыру ұзақтылығы бүткіл материалдар тиелген мезеттен бастап түсіру басталғанға дейінгі аралықпен анықталады. Араластыру уақытының қоспа сапасына және оның біртектілігіне әсері төменде көрсетілген (1-сурет) . Араластыру ұзақтылығы жеткіліксіз кезінде қоспаның біртектілігі нашарлап, беріктігі төмендейді. Араластыру ұзақтылығын біртекті қоспа алынуына сәйкес келетін оптималды ұзақтылықтан асыру, берілген қоспа қасиеттеріне аз әсер етеді.

1-сурет Араластыру уақытының қоспаның салыстырмалы беріктігіне 1 және біртектігіне (вариациялар коэффициенті 2) әсері

Оптимады араластыру ұзақтылығы, көпқұрауышты қоспаның құрамынан, сипаттамасынан және қолданылатын қоспалауыштың түрінен тәуелді.

Араластыру процесі кезінде, бетон қоспасы толтырғышының түйір көлемдері үлкен роль ойнайды.

Осы бөлімде, көпқұрауышты қоспа алу, бетон мысалында келтірілген.

1. 2 Бетон жайлы жалпы түсініктер

Бетон деп, белгілі пропорцияда алыған, минералды немесе органикалық тұтқыр заттың сумен, ұсақ немесе ірі толықтырғыштардың жақсы араластырылып, тығыздалған қоспа қатаюының нәтижесінде алынатын, жасанды тасты материалды айтамыз.

Құрылыста цементтен немесе басқа органикалық емес тұтқыр заттардан дайындалған бетондарды кеңінен қолданады. Бұл бетондарды әдетте сумен қатырады. Цемент пен су бетонның белсенді құрастырушылары болып табылады; олардың арасындағы реакция нәтижесінде, толықтырғыштар түйірлерін біртекті монолитке біріктіретін цементті тас пайда болады.

Цемент пен толықтырғыш арасында әдетте ешқандай химиялық әрекет жүрмейді (автоклавты өңдеумен алынатын силикатты бетонды қоспағанда), сондықтан толықтырғыштарды жиі инертті материалдар деп атайды. Алайда олар, бетонның ұсақ саңылаулығын, қату мерзімін, жүктеме мен сыртқы ортаға әсерін өзгерте отырып, оның құрылымына және қасиеттеріне елеулі әсер етеді. Толықтырғыштар бетонның қатаюы кезіндегі деформацияны біраз азайтып, үлкен көлемді өнім мен құрылысты жасауға мүмкіндік береді. Толықтырғыштар ретінде көбіне жергілікті таулы жыныстар мен өндіріс қалдықтарын пайдаланады (шлактар және т. б. ) . Мұндай арзан толықтырғыштарды қолдану, бетон көлемінің 85-95%-ын толықтырғыштар мен су, ал 10-15%-ын цемент құрайтындықтан, бетонның құнын төмендетеді.

Бетон қоспасының құрамы, белгілі мерзімге қарай бетонға қажетті қасиеттерді (беріктік, аязға төзімділік, суөткізбеушілік және т. б. ) қамтамасыз етуі қажет.

Бетон нәзік материал болып табылады: оның сығылу кезіндегі беріктігі, созылу кезіндегі беріктіктен бірнеше есе артық. Созғыш күштерді қабылдау үшін, бетонды болат стержендермен торланады, нәтижесінде темірбетон алынады. Темірбетонда арматураны, созғыш күштерді қабылдайтындай етіп, ал сығу күштері бетонға берілетіндей етіп орналастырады. Арматура мен бетонның біріккен жұмысы, олардың өзара жақсы тұтасуын және шамамен бірдей температуралық коэффициенттерін қамтамасыз етеді. Бетон арматураны коррозиядан сақтайды.

Бетонның басты құрастырушы болып табылатын және көп жағдайда қасиетін анықтайтын - тұтқыр заттың түрі бойынша: цементті, силикатты, гипсті, шлаксілтілі, полимербетондар, полимерцементті және арнайы бетондар түрлерін бөледі.

Қолдану аумағына байланысты: темірбетон құрылыстарына (фундаменттер, бағаналар, білектер, тосқауылдар, көпірлік және басқа да түрлі құрылыстар) арналған қарапайым бетон; плотиналарға, шлюздарға, арналар бетін өңдеуге, суқұбырлы-конализациялы құрылыстарға және т. б. арналған гидротехникалық бетон; қоршау құрылыстарына арналған бетон (жеңіл) ; едендерге, тротуарларға, жолдар мен аэродромдарға төсеуге арналған бетон; мысалы ыстыққа, қышқылға, радиацияға төзімді арнайы бетондар және т. б. болып бөлінеді.

1. 3 Бетон қоспасының қасиеттері

Бетон қоспасы деп, ұстала бастау мен қату процестерінің басына дейінгі бетон құрауыштарының ұтымды құрастырылған және мұқият араластырылған қоспасын айтамыз. Бетон қоспасының құрамын, қоспаның өзіне және бетонға қойылған талаптарға сай анықталады.

Бетон қоспасындағы негізгі құрылымқұраушы құрастырушысы цементтік қамыр болып табылады.

Бетон түрінен тәуелсіз, бетон қоспасы екі басты талаптарды қанағаттандыруы қажет: қолданылатын тығыздау тәсіліне сәйкес жақсы ыңғайлытөселуге ие болуы қажет және дайындау кезінде жеткен біртектілікті тасымалдау мен төсеу кезінде сақтауы қажет.

Өспелі күштің әсер етуі кезінде бетон қоспасы алдымен қатты деформацияларды өткізеді, құрылымдық беріктіктен асқан кезде ол тұтқыр сұйықтық сияқты ағады. Сол себептен бетон қоспасын қатты дененің және нағыз сұйықтықтың қасиеттеріне ие болатын қатты-созымды-тұтқыр дене деп те атайды.

Темірбетон бұйымдарын жасау мен монолитті құрылыстарды бетондау кезінде бетон қоспасының ең маңызды қасиеті ыңғайлытөселу, яғни өзінің біртектілігін сақтай отырып берілген тығыздау тәсілі кезінде пішінді толтыру қабілеттілігі болып табылады.

Ыңғайлытөселуді бағалау үшін үш көрсеткіш пайдаланылады:

1) қоспаның құрылымдық беріктігінің сипаттамасы болып табылатын бетон қоспасының қозғалғыштығы;

2) бетон қоспасының динамикалық тұтқырлығының көрсеткіші болып табылатын қатаңдығы;

3) бетон қоспасының оның тұрғаннан кейінгі субөлумен сипатталатын байланыстылық.

1 - қатаң қоспа; 2 - қозғалмалы қоспа; 3 - конустың отырып қалуы;

б) бетон қоспасын қатаңдыққа тексеру құралы; 4 - зерттеулер сұлбасы.

2-сурет Бетон қоспасын ыңғайлытөселуге тексеру

Бетон қоспасының қозғалғыштығы, сынауға қажетті бетон қоспасынан пішінделген өлшенетін конустың (см) отырып қалуымен сипатталады. Бетон қоспасының қозғалғыштығын, қоспаның бір сынамасынан орындалған екі анықталғандықтың орта мәні ретінде есептеледі. Егер конустың отырып қалуы нольге тең болса, онда бетон қоспасының ыңғайлытөселуі қатаңдықпен сипатталады.

Бетон қоспасының қатаңдығы, қатаңдыққа тексеру құралында бетон қоспасыны алдын-ала пішінделген конусты тегістеу мен тығыздау үшін қажетті тербеліс уақытымен (тәулік) сипатталады.

1-кесте - Бетон қоспасының түрлері

Ыңғайлытөселу бойыншамаркасы:

Ыңғайлытөселу бойынша

маркасы

Ыңғайлытөселу нормасы: Ыңғайлытөселу нормасы

Ыңғайлытөселу бойыншамаркасы: қатаңдық, сек

Ыңғайлытөселу нормасы: Қозғалмалылық, см

Ыңғайлытөселу бойыншамаркасы: Конустың отыруы

Ыңғайлытөселу нормасы: Конус балқуы

Ыңғайлытөселу бойыншамаркасы: Өте қатаң қоспалар

Ыңғайлытөселу бойыншамаркасы:

СЖ3

СЖ2

СЖ1

Ыңғайлытөселу нормасы:

100-ден жоғары

51-100

50 және төмен

Ыңғайлытөселу бойыншамаркасы: Қатаң қоспалар

Ыңғайлытөселу бойыншамаркасы:

Ж4

Ж3

Ж2

Ж1

Ыңғайлытөселу нормасы:

31-60

21-30

11-20

5-10

Ыңғайлытөселу бойыншамаркасы: Қозғалмалы қоспалар

Ыңғайлытөселу бойыншамаркасы:

П1

П2

П3

П4

П5

Ыңғайлытөселу нормасы:

4 және төмен

1-4

5-9

10-15

16-20

21 және жоғары

26-30

31 және жоғары

Бетон қоспасының байланыстылығы, құрылыстың және бетон қасиеттерінің біртектілігін ескертеді. Тасымалдау, пішінге салу және тығыздау кезінде бетон қоспасының біртектілігін сақтау өте маңызды. Қозғалмалы бетон қоспаларының тығыздалуы кезінде, судың бір бөлігі жоғары қарай сығылып, дәндер құрастырушыларының ығысуы жүреді. Пластифицирлеуші қосындылар қолдану кезінде біріктіруші су көлемін азайту және толтырғыштардың дәндік құрамын дұрыс таңдау жолы арқылы бетон қоспасының судыұстапқалу мүмкіндігін жоғарлату, қозғалмалы бетон қоспаларының қатпарлануымен күресудегі басты шаралар болып табылады.

1. 4 Бетон қоспасының ыңғайлы төселуі

Біріктіру суының көлемі, бетон қоспасының ыңғайлытөселуін анықтайтын негізгі факторы болып табылады. Біріктіру суы, цементті қамыр мен толтырғыш арасында таралады:

, (1)

мұндағы С - біріктіру суы, кг/м ³ ;

С _Ц - цемент қамырындағы су, кг/м ³ ;

С _ТОЛ - толтырғыш суы, кг/м ³ .

Цементтік қамырдағы су көлемін, оның реологиялық қасиеттері анықтайды: ығысудың шекті күштенуі және тұтқырлық, яғни бетон қоспасының техникалық қасиеттері - қозғалғыштығы мен қатаңдығы.

Толтырғыштың суды қажет етуі, басты технологиялық сипаттамасы болып табылады. Ол толтырғыш дәндерінің беттік қосындысының өсуімен артады, сондықтан ұсақ құмдарда жоғары болады.

Бетонның қажетті беріктігін қамтамасыз ету үшін сулыцементтік қатынас мөлшері тұрақты болып сақталуы қажет, сондықтан да, су қажеттілігінің өсуі цементтің көп шығындалуына әкеледі. Ұнтақ құм болғанда ол 15-25%-ға жетеді, сондықтан ұнтақ құмдарды табиғи ірі немесе уатылған құммен байытылғаннан кейін және су қажеттілігін төмендететін пластифицирлеуші қосындылармен бірге қолдану қажет.

1. 5 Бетон маркалары мен кластары

Бетонды және темірбетонды құрылысты жобалау кезінде бетонның қажетті сипаттамаларын орнатады: беріктік класы (маркасы), аязғатөзімділік пен суөткізбеу маркасы.

Бетонның сығу бойынша беріктік ретіндегі жобалық маркасына, үлгі-кубтық эталондарды осьтік сығуға (кг/см ² ) тәулігіне кедергілерін қабылдайды.

Бетонның осьтік созу бойынша беріктік ретіндегі жобалық маркасына, бақылау үлгілерінің осьтік созуға (кг/см ² ) тәулігіне кедергілерін қабылдайды. Ол марка, мәні бойынша ең үлкен болған жағдайда ғана орнатылады.

Бетонның аязғатөзімділік бойынша беріктік ретіндегі жобалық маркасы, үлгілердің стандартты байқау жағдайында кезек-кезек тоңазытылып және қайта ерітуге төзу айналымдарының санымен сипатталады. Бетон үшін кері температуралар әсеріне бірнеше дүркін төзу кезінде орнатылады.

Бетонның суөткізбеушілік бойынша беріктік ретіндегі жобалық маркасы, бетон үлгілерінің стандартты байқау жағдайында суды өткізбейтін біржақты гидростатикалық қысыммен (кгс/см ² ) сипатталады. Бетон үшін, тығыздық пен суөткізбеушілік бойынша талаптар орындалғанда орнатылады.

Бетонның сығу бойынша беріктік ретіндегі жобалық маркасы, стандартты бетон үлгілерін байқау жағдайымен бақылайды:

а) монолитті құрылыстар үшін 28 тәулік мерзімінде;

б) құрастырылған құрылыс үшін - бұйымның берілген түрі үшін стандартпен немесе техникалық шарттармен орнатылған мерзім ішінде.

Бетонның монолитті құрылыстардағы жобалық маркасын, цементті эканомдауға мүмкіндік беретін, тиеу мерзіміне тәуелді 90 немесе 180 тәулік ішінде арнайы дәлелдер болғанда орнатуға рұқсат беріледі.

Бетон беріктігін, сериямен дайындалатын үлгілерді сынау жолымен анықтайды: серия, көбіне, үш үлгіден тұрады.

Созу кезіндегі беріктік шегі, сығу кезіндегі беріктік бойынша бетон маркасының өскен сайын жоғарылайды, алайда созуға кедергінің ұлғаюы беріктігі жоғары бетондардың аумағында төмендейді. Сондықтан созу кезіндегі бетон беріктігі сығу кезіндегі беріктік шегінің 1/10-1/17 бөлігін, ал иілу кезіндегі беріктік шегі - 1/6-1/10 бөлігін құрайды.

Бетон біртекті болуы қажет - бұл техникалық және экономикалық ең маңызды талап. Бетонның берілген маркасының біртектілігін бағалау үшін, белгілі уақыт мерзіміндегі бетон үлгілерінің бақылаулық сынауларының нәтижелерін пайдаланады. Яғни, стандартты үлгілердің бір уақытта және бірдей жағдайларда қатуы тиіс. Беріктікке цемент пен толтырғыштар ретіндегі тербелулер, құрастырушылардың мөлшерлеу дәлдігі, бетон қоспасының дайындалу мұқияттылығы және т. б. факторлар әсер етеді.

Беріктікті нормылау үшін, оның мүмкін болатын тербелістерін ескеретін, қажетті беріктігі бар бетонның алынуына кепілдік беретін стандартты сипаттаманы қолдану керек. Мұндай сипаттама ретінде бетон класы болып табылады.

Бетон класы - қамтамасыз етуді 0, 95-ке кепілдік беретін қандайда бір оның қасиетінің сандық сипаттамасы. Бұл деген, класпен орнатылған қасиет 100 жағдайдың ең кем дегенде 95-де қамтамасыз етіледі деген сөз, тек жағдайдың 5-де ғана оның орындалмауын күтуге болады. Бетондар класы төмендегі кестеде келтірілген (2-кесте) .

2-кесте - Вариацияның нормативті коэффициенті V=13, 5% болған кездегі бетон класы мен маркасы арасындағы беріктік бойынша қатынас

Бетон класы

Берілген кластың

орташа беріктігі, кгс/см ²

Бетонның ең жақын маркасы

Бетон класы:

В3, 5

В5

В7, 5

В10

В12, 5

В15

Берілген кластыңорташа беріктігі, кгс/см2:

131

164

196

Бетонның ең жақын маркасы:

М50

М75

М100

М150

М200

2-кестенің жалғасы

Бетон класы: Бетон класы

Берілген кластыңорташа беріктігі, кгс/см2:

Берілген кластың

орташа беріктігі, кгс/см ²

Бетонның ең жақын маркасы: Бетонның ең жақын маркасы

Бетон класы:

В20

В25

В30

В35

В40

В45

В50

В55

В60

Берілген кластыңорташа беріктігі, кгс/см2:

262

327

393

458

524

589

655

720

786

Бетонның ең жақын маркасы:

М250

М350

М400

М450

М550

М600

М700

М800

Бетон беріктігі, жылы және ылғалды жағдайларда жақсы өтетін цемент пен су арасындағы физико-химиялық процестердің нәтижесінде ұлғаяды. Бетон кеуіп кеткенде немесе аяздан қатып қалған кезде, цемент пен су арасындағы әрекет тоқтайды. Бетонның ерте кебуі немесе аяздан қатуы, оның құрамы мен қасиетін біржолата бұзады.

Бетон беріктігінің ұлғаюы, бетон беріктігі уақыт бойынша шамамен логарифмдік заңдылықпен өседі деп алуға болады:

, (2)

мұндағы - тәулік көлеміндегі бетон беріктігі (ең кемі үш тәулік) ;

- бетон маркасы;

- бетон қатуының күндік есебі.

Бетон беріктігін аралық мерзімдер үшін, 3, 7, 28, 90 - тәуліктік үлгілерді сынау нәтижелері бойынша құрастырылатын беріктік өсуінің тәжірибелі қисық сызығы бойынша дәлірек анықталады. Бетонның бастапқы беріктігі, қатуына жақсы жағдайлар жағдайлар кезінде, төмен болады, тек 7-14 тәуліктен кейін ғана маркалық беріктіктің 60-80%-на ие болады.

1. 6 Бетон қоспасын дайындау процесінің технологиясы

Бетон қоспасы, цемент пен толықтырғыш қоспасын сумен біріктіру кезінде алынатын, күрделі көпқұрауышты қоспа болып табылады. Сонымен қатар оның құрамына арнайы қосымшалар мен дайындау процесі кезінде енген ауа да кіруі мүмкін.

Бетон қоспасын дайындау, шартты түрде келесі технологиялық шектеулерге бөлуге болатын, тізбектелген көпсатылы технологиялық процесс ретінде көрінеді: цемент пен толтырғыштарды (құм, щебень, химиялық қосымшалар, су) қабылдау, оларды қоймада сақтау және бетонқоспалауыш цехының бункер үсті бөлімдеріне тасымалдау, мөлшерлеу, бетон қоспасын араластыру, дайын бетон қоспасын тарату.

Бетон қоспалау екі принциппен ерекшеленеді: үздіксіз және айналмалы. Үздіксіз принцип бойынша жабдықтар үздіксіз толтырылады және үздіксіз жүктеулі болады. Мұнда бетон қоспасы үздіксіз түрде алынады.

Айналмалы принцип ерекшелігі, жабдықтардың жұмыс істеуі мен толтырылуы бір иленуден екінші иленуге дейін айналмалы түрде жүреді. Сондықтан айналмалы принципті қолданған кезде бір иленуден екінші иленуге дейін қажетіне қарай жедел түрде дайындалатын бетонның маркасын өзгертуге болады. Қазіргі кезде бетонқоспалауыш цехтарының көбісі осы айналмалы принцип бойынша жұмыс істейді.

Бетон қоспасын дайындаудың айналмалы принципін қарастырайық.

Қазіргі бетонқоспалауыш цехының негізгі технологиялық жабдықтарының типтік орналасу кестесі көрсетейік (3-сурет) . Суретте көрініп тұрғандай, технологиялық жабдықтар цех кеңістігінде тігінен, бірінің үстіне бірі орналасқан, яғни мұнда құрастырудың тік кестесі қолданылады. Технологиялық жабдықтардың өндірістік қызметі бойынша орналастыруды шартты түрде үш кезеңге бөлуге болады (3-ші сурет) .

Бірінші кезеңде мөлшерлегіш үсті бункерлері орналасады, оған сәйкес транспорттық тізбегі : цементқұбыры, конвейер, құбырлары бойынша цемент, құм, щебень, су және химиялық қосымшалар келіп түседі.

Екінші кезеңде, яғни мөлшерлеу бөлімінде, мөлшерлегіштер орналасады. Мөлшерлегіштерде мөлшерлегіш үсті бункерлерінен өзі ағып келетін бетон қоспасы құрауыштарын мөлшерлеу іске асырылады. Мөлшерлеу маңызды технологиялық кезең болып табылады. Негізінен, бетон зауыттарында салмақтық мөлшерлегіштер қолданылады, яғни мөлшерлеу салмақ бойынша жүреді: цементті, суды және қосымшаларды - (1%-ға дейінгі дәлдікпен, толтырғыштарды- (2% дәлдікпен. Мөлшерлеу дәлдігі, бетон құрамын есептеудің қажетті дәлдігін анықтайды: цементтің шығынын 5 кг-ға дейінгі дәлдікпен, суды - 2 л-ге дейінгі дәлдікпен, құм мен щебень үшін - 10 кг-ға дейінгі дәлдікпен көрсетеді. Қолданылып жүрген мөлшерлегіштер бетон құрамының жоғары дәлдігін қамтамасыз ете алмағандықтан, бетон құрамындағы жоғары дәлділік қажет етілмейді.

Цементтің, толтырғыштардың, судың және қосымшалардың мөлшерленуі арнайы мөлшерлегіштерде орындалады. Материалдардың мөлшерлену дәлдігі, берілген техникалық процесс үшін ең кіші рұқсат етілетін қателікке ие болуы керек. Жеңіл бетондарды дайындау кезідегі материалдардың мөлшерленуі, көлем-салмақтық мөлшерлегіштерде ірі саңылаулы толтырғыштардың себушілік тығыздығын бақылау негізінде қоспа құрамын коррекциялауы бар көлем-салмақтық тәсілмен жүзеге асуы қажет.

Алдын-ала

орташаландыру

Мөлшерлеу

Араластыру және

қайта өңдеу

Түпкілікті

орташаландыру

Дайын өнім

3-сурет Қоспа дайындау процесінің ірілендірілген технологиялық процесінің кестесі

Үшінші кезеңде бетонқоспалауыштар орналасқан, онда құрауыштарды араластыру мен негізгі бетон қоспасын дайындау жасалады. Құрауыштарды араластыру процесі кезінде цементтің және толтырғыштардың түйірлері бүткіл көлемде біркелкі таратылып, сумен суланады да, көлемінің кез-келген жерінде қасиеті бірдей болып табылатын біркелкі көлем пайда болады. Бұдан кейін технология боынша дайын бетон қоспасы бетонқоспалауыштан бетон шығару бункері арқылы бетон тиегіш арбаларына құйылып, тұтынушыға жіберіледі.

Технологиялық жабдықтардың осындай тігінен орналасуының тиімді жағы мөлшерлегіш үсті бункерлерінен бастап бетон тиеу арбаларына толтыруға дейін барлық материал өзінің салмағының ауырлығына байланысты өзі жүріп отырады.

Бетонқоспалауыш цехы күрделі объектілер қатарына жатады, олардың ерекшеліктері: технологиялық процесстің үздіксіздігі немесе қайталанатын айналмалдығы, тармақталулар және кейінгі бетон шығару бөлімінде бірігу, аралық сиымдылықтардың болуы, бөлек әрі салыстырмалы түрде жедел өтетін технологиялық процестер (бункерлерден ұсақ материалдардың мөлшерлегіштерге құйылуы), физико-техникалық параметрлері (температурасы, ылғалдылығы, тұтқырлығы), технологиялық режимдердің өзгеру сипатына әсер ететін кешігулер.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.