Табиғи цеолиттердің қасиеттері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе 6
І. ТАРАУ. ӘДЕБИ ШОЛУ. 7
1. 1 Силикатты структураға шолу. Жалпы мағлұматтар. Цеолиттер. 7
1.2 Цеолиттер туралы жалпы мағлұматтар 12
1.3 Цеолитгік құрылымдардың классификациясы 14
1.4 Кристалдық цеолиттер 16
1.5 Цеолиттердегі ионалмасу реакциясы 19
1.6 Ионалмасу сыйымдылығы 23
1.7 Ионалмасуды цеолиттерге қолдану 24
1.8 Табиғи цеолиттер 25
1.9 Табиғи цеолиттердің қасиеттері 32
1.9 Статикалық алмасу сыйымдылығын анықтау әдісі 34
ІІ.Тарау. Эсперименттік бөлім. 37
2.1 Бастапқы заттардың сипаттамасы. 37
2.2 Жұмыстың орындалу барысы. 38
2.3 Нәтижелерді талқылау 46
2.4 Қышқылды декатиондау және деалюминдеу 48
Қорытынды 51
Қолданылған әдебиеттер тізімі 52
ҚОСЫМШАЛАР 56

Реферат

Бітіру жұмысы 55 беттен, 9 кестеден, 4 суреттен, 40 әдеби көзден
тұрады.
Кілтті сөздер: модификацияланған цеолит, ионалмастырғыш, сорбция.
Зерттеу нысандары: Шанханай цеолиті, 25% ортофосфор қышқылы.
Жұмыс мақсаты: механо-химиялық өңдеу негізінде модификацияланған
цеолиттің ионалмастырғыш қасиетін арттыру.
Зерттеу әдістері: фотокалориметрлік, рентгенофазалық анализ.
Қорытынды: Эксперименттік бөлімінде модификацияланған цеолиттің
ортофосфор қышқылымен механо-химиялық әрекеттесу зерттеуінің нәтижелері
алынды. Модификацияланған цеолиттің синтездеу жағдайлары және статистикалық
режимде сорбциялық қасиеттері зерттеліп анықталды. Мn (ІІ) иондарының
модификацияланған цеолитпен сіңірілу дәрежесі 97% .

Реферат

Выпускная работа содержит 55 страниц , 9 таблиц, 4 рисунков. Список
литературных источников состоит из 40 наименований.
Ключевые слова : модифицированный цеолит, ионообменный, сорбция.
Объекты исследования: Чанканайский цеолит, 25% ортофосфорная кислота.
Цель работы: модификация цеолитов в результате механохимической
обработки, способствующей увеличению их ионообменной емкости и исследование
их ионообменных свойств.
Методы исследования: фотоколориметрический, рентгенофазовый анализ.
Выводы: В экспериментальной части даны результаты исследования
механохимического взаимодействия модифицирования цеолита с Н3РО4
Взятые при различных соотношениях. Определены условия синтеза
модифицированных цеолитов и изучены сорбционные свойства в статическом
режиме: степень поглощения ионов Мn (ІІ) модифицированным цеолитом
составляет 97%.

Кіріспе

Көптеген әдебиеттерден белгілі болған табиғи алюмосиликатты
цеолиттер бір қатар комплексті қасиеттерге ие. Оның ішінде нейтралды
(бейтарап) газ тектес молекулаларды сіңірудегі жоғары сорбциялық қасиет
көрсетеді. Ал ион алмастырғыш қасиет ауыр металдағы ионы бар сұйық
қалдықтардан тазалуда қолданылады. Дегенмен табиғи цеоллитер, Онай ішінде
Чанканайлық цеолит әлсіз сорбциялық қасиет көрсетеді.
Табиғи цеолиттердің жоғары технологиялығы жаңа экологиялық
технологияларды, композициялық материалдарды, катализаторларды, әр түрлі
емдік құралдарды өңдеуге мүмкіндіктер ашады. Бұл кезде шикізат табиғи түрде
қолданылуы мүмкін немесе ерекше қасиеттер бар синтетикалық,
модификацияланған және активтелген цеолиттерді алудың негізі болып
табылады.
Табиғи цеолиттер сорбциялық ионалмастырғыштық, молекулярлы-ситалық,
каталитикалық және биологиялық эффект тудыратын басқа да ерекшеліктерге ие
болады.
Сондықтан бұл жұмыстың негізгі мақсаты цеолиттердің ионалмасу
сыйымдылығын арттыру үшін оларды модификациялау жағдайларын зерттеу.

І. ТАРАУ. ӘДЕБИ ШОЛУ.

1. 1 Силикатты структураға шолу. Жалпы мағлұматтар. Цеолиттер.

Силикатты құрылымы туралы қазіргі түсініктер күрделі иондық
кристалдардың құрлымын анықтайтын Полинг дамытқан принциптерге
негізделген. құрылымын кристалдардың алғашқы бірлігі аздаған катионнан
түратын Sі4+ сияқты төрт оттек иондарымен тетраэдрлік координирленген
тетраэдрлік комплекс болып табылады. (Полингтің бірінші ережесі).
Силикатттарда А13+ ионы оттегімен тетраэдрлік және октаэдрлік сияқты
координацияланады. Бұл алюмосиликаттардың құрамы мен құрылымы үшін өте
маңызды. Тетраэдрлік координацияда Р5+, Gа3+ және Gе4+ иондарыда болуы
мүмкін.
Тетраэдрлік топтар жалпы оттек иондары арқылы әртүрлі көпядролы
комплекстерге байланысады, нәтижесінде күрделі силикатты құрылымдар
түзіледі. Бұл құрылымдардың химиялық құрамының әртүрлілігі тетраэдрлік және
октаэдрлік жағдайларда Полингтің электроваленттілік ережесіне сәйкес
жүретін катиондардың орын басуының салдары болып табылады
(1 кесте). Кремнийдің алюминийге орын басуы артық теріс зарядтың пайда
болуына әкеледі, ол өз кезегінде құрылымнын бос жерінде орналасқан
(сілтілік немесе сілтілік жер металдардың иондарымен) қосымша оң
иондарымен нейтралдануы керек. Әртүрлі типті алюмосиликаттардың түзілуі бір
өлшемді, екіөлшемді немесе үшөлшемді құрылымдардарға тетраэдрдің әртүрлі
жолмен қосылуының және қосымша катиондардың орын басуының нәтижесі. Кейбір
құрылымдардарда тетраэдрлар ұзын тізбекке қосылады, одан талшықты немесе
ине тәрізді кристалдар түзіледі. Басқа құрылымдардарда тетраэдрлар табиғи
слюдалар сияқты қабаттарда түзеді. Тура осындай құрылымдарда сазды
минералдарда бар, оларды кремний оттекті қабаттармен бірге, алты оттек
ионымен қоршалған алюминий, темір немесе магний иондарымен түзілген
қабаттарда бар. Мұндай қабатта құрылымдардың үш бағытта әртүрлі түрақтылығы
болады және судың немесе басқа молекула мен иондардың әсерінен ісінеді.
Егер SіO4 немесе АІО4 тетраэдрлары жалпы оттек ионымен үшөлшемді торға
қосылса, каркасты структура түзіледі.

Кесте 1.
Силикатты құрылымдардағы катиондардың оттекпен координациясы (1)

Ион- Радиус,А Радиустар Координация-лық Байланыстардың
дар қатынасы саны салыстырмалы
бірліктері
B3+ 0.20 0.20 3.4 1 немесе 34
Be2+ 0.31 0.25 4 12
Lі+ 0.60 0.34 4 14
Sі4+ 0.41 0.37 4,6 1
P5+ 0.34 0.34 4,6 54 немесе 56
Al3+ 0.50 0.41 4,5,6 34 немесеІ2
Ge4+ 0.44 0.43 4,6 1 немесе 23
Ga3+ 0.62 0.46 4,6 34 немесе ұ
Mg2+ 0.65 0.47 6 13
Na+ 0.95 0.54 6,8 16 немесе 18
Ca2+ 0.99 0.67 7,8,9 14
K+ 1.33 0.75 6,7,8,9,10,12 19
NH4+ 1.50 0.85 9,12 19 немесе 112

Силикатты құрылымның кластары
Цеолиттердің кристаллохимиясын жақсы түсіну үшін, келесі бес негізгі
типті силикаттармен алюмосиликаттарды қысқаша қарастырайық: аралық құрылым,
оқшауланған топты құрылым, тізбекті құрылымды, құрылымдар, тізбекті
құрылымдық 2.
Силикаттардың кристалдық құрылымдарын бейнелеу үшін төрт түрлі
модельдер қолданылады:
1. Көпқырлылар. МО4 және МО6 топтарды дүрыс тетраэдрлар мен октаэдрлар
түрінде беруге болады. Күрделі құрылымдарды бейнелеу үшін куб, алтықырлы
призма және архимедовты көпқырлар, қималы октаэдр мен кубооктаэдр
қолданылады. Осы көпқырлылардың геометриялық сипаттамалары 2-кестеде
келтірілген.
Кесте 2.
Силикатты құрылымдарға кіретін кейбір көпқырлылар
Полиэдр Әрбір типті қырдың саны Төбенің Қабыр Қабырға
саны ғаның ның
саны кубтық
қабырға
сына
арақаты-
насы
3 4
Сусыз цеолит Гидратталған цеолит
Ұн тақ 20% Ұн тақ 20% байланыс
байланыс тырушысы бар
тырушы сы .
бар таблеткалар
таблетка
лар
Шабазит 2 5 3,9
Морденит 5 2,6 2,3
Эрионит 3 3,8 зд
Клинопти лолит 4,5 2,6 2,2
Атипті 1 7,0 5,6 5,5 4,4
X типті 1,25 6,4 5,1 4,7 3,8
Үтипті 2,0 5,0 4,0 3,7 3,0
Т типті 3,5 3,4 2,8

1.7 Ионалмасуды цеолиттерге қолдану

Радиоактивті қалдықтарды өңдеу. Қазіргі уақытта ядролық отынды
өңдегенде түзілетін радиоактивті заттарды қолдану проблема болып табылады.
АҚШ-та жүргізілген зерттеулер көрсеткендей, цеолиттерді ұзақ өмір сүретін
цезий мен стронцийдің изотоптарын бөлу үшін қолдануға болады. Көрсетілген
изотоптарды радиоактивті өндірістің сұйық қалдықтарынан бөледі. Сусыз цезий
хлоридіне немесе стронций фторидіне айналдырып, ұзақ уақыт сақтау үшін
металдық канистрге жабады. Адсорбенттер ретінде клиноптилолит, зеолин
(морденит), МаА және А\У-500 қолданады. Зеолинді қолданып бірнеше килокюри
137 Сз изотопын 98% жоғары тазалықпен бөледі 8, 12. Радиациялық жоғары
деңгейіне тұрақты, химиялық тұрақты цеолиттер радиоактивті изотоптарды бөлу
үшін жарамды. Радиоактивті изотоптарды сақтаудың басқа әдісі олардың иондық
алмасуда селективті бөліп, содан кейін кептіріп, изотоп бар цеолиттердің
дегиратациясына негізделген. Радиоактивті изотоптар бар дегиратирленген
цеолиттерді сақтауға арналған контейнерлерге жабады.
Цеолиттердің өнеркәсіпте қолданылуы. Цеолиттердің қасиеті және олардың
қолданылу мүмкіндігі ғылымның көптеген аймағында зерттелді: бейорганикалық,
органикалық, физикалық және коллоидтық химияда, биохимияда, минералогияда,
геологияда, беттік химияда, мұхитграфияда, кристаллографияда, катализде
және химиялық технологияның барлық салаларында. Цеолиттерді қолданудың
әртүрлі мысалдарының ішінде қалыпты парафинді көмірсутектердің
каталитикалық реакциясын, хладагенттерді кептіруді, ауа компоненттерін
бөлуді, резина мен пластмассаның вулканизация процестері үшін катализаторға
тасымалдағыш торды алуды, атомдық өнеркәсіптің сұйық қалдықтарынан
радиоактивті изотоптарды бөлуді, табиғи газдардан күкірт қосылыстары мен
көміртек диоксидін бөлуді, цеолиттік жинағышты қолданып вакуум алуды,
ферменттерді бөлуді, сутек изотоптарын бөлуді, атмосфераны ластайтын бөгде
заттарды, оның ішінде күкірт диоксидін шығаруды атауға болады.
Осымен, қарастырылған әдебиеттерді анализдегенде, табиғи цеолиттер және
оларды практикада толық пайдаланылуы ионалмасу қасиетінін жоғарғы емес
тиімділігінің қолданбауынан болып табылады. Сондықтан цеолиттерді
модифицирлеу проблемасы актуальды және оны шешуді қажет етеді.

1.8 Табиғи цеолиттер

Цеолиттердің адсорбциондық, ионалмасу және басқа қасиеттерінің
структураларын зерттеу жиі табиғи үлгілеріне жүргізіледі. Мәселен,
ионалмасу және әртүрлі газдардың селективті адсорбциясы бойынша барлық
бірінші эксперименталдық жұмыстар табиғи минералдарда орындалған. Табиғи
цеолиттер туралы негізгі мағлұматтар, олардың классификациясы, таралуы,
түзілу жағдайы және қасиеті синтетикалық цеолиттердің қасиетімен синтездеу
процесін түсіну үшін өте маңызды. Атап айтқанда, цеолиттің кейбір
әртүрлілігін катализаторлар және адсорбенттер ретінде табиғи үлгілері әлі
кең қолданыс таппаған, аздаған кен орындары түзеді, ал олардың бірқатар
синтетикалық аналогтары практикада қолданылуда.
Өкінішке орай, табиғатта цеолитттердің таралуы олардың өнеркәсіптік
мәніне сәйкес емес. Кең таралған, мысалы, анальцим және филлипсит сияқты
минералдардың ешқандай практикалық маңызы жоқ. Өз кезегінде белгілі
минералдар ішінде өнеркәсіпте кеңінен қолданылатын синтетикалық
цеолиттердің табиғи аналогтары жоқ, ал кейбір табиғи цеолиттер өте аз
концентрацияда кездеседі. Олардың қасиетін зерттеу үшін заттың миллиграмды
мөлшерімен жүмыс істеуге тура келеді.
Минералдардың номенклатурасын Флейшер мен Макконел жеткілікті
қарастырған. Бұл монографияның авторы, кейбір ескірген атаулар мен
синонимдерді алып тастап, "Система минералогии" деген оның белгілі
кітабындағы Дананың номенклатурасын қатаң сақтаған.
Бұдан біраз уақытқа дейін табиғи цеолиттердің номенклатурасы толық
болмады, өйткені идентификациясы, химиялық құрамы, оптикалық қасиеті,
морфологиясы және т.б. негізінде жүргізілген. Рентгеноструктуралық анализ
пайда болғаннан кейін кейбір минералдардың атаулары өзінің мәнін жоғалтып
алады.
Табиғи цеолит анальцимнің кристалдық структурасына бірінші анализді
1930 ж. Тейлор жүргізген. Осы жылы Полинг натролиттің структурасының
моделін, сонымен бірге натролитке туыс садрлит, скаполит және канкрименттің
моделдерін ұсынған. 1933 ж. талшықты цеолиттердің структуралары туралы
қосымша мәліметтер жарияланған. Сонда шабазит структурасы бойынша бірінші
жұмыс пайда болды, соңынан Дент және Смит дұрыс орындалмағанын көрсетті.
1933 жылдан 1956 ж. периодта, яғни Рид және Брек "Union Carbide
Corporation" жүргізілген А цеолиттің структурасын жариялағанда цеолиттердің
структуралары туралы жаңа мәліметтер пайда болған жоқ және дегидратация,
регидратация және адсорбция кезінде цеолиттерді анализдегенде, ол жоғарыда
көрсетілген структуралық зерттеулер негізінде жүргізілді. 1956 ж. табиғи
минерал фожазит кубтық цеолиттің каркасы жөнінде, сонымен бірге А
синтетикалық цеолиттің структурасына толық анализ жасалынып жұмыстар
жарияланған.
Бүл период барысында цеолиттердің структурасын 3 типке бөледі:
көрші тетраэдрлары тең қашықтықта орналасқан үшөлшемді каркасты
структуралы;
алюмокремний оттекті тетраэдрлі қабаттармен бір-бірімен әлсіз
байланысқан пластикалық структуралы;
тізбекті алюмокремнийоттекті тетраэдрлер өзара әлсіз байланысқан
талшықты структуралы;
Бұл классификация Бреггпен енгізілген, осы уақытқа дейін қолданылған
2 шындығында барлық цеолиттер алюмосиликатты, каркасты болып табылады.
Ал цеолиттердің барлық структуралары үшөлшемді. Бірқатар цеолиттердің толық
байланысы, белгілі бір кристаллографиялы, олардың бағыттары бірдей емес
және кейбір мұндай минералдарды пластинчаталы және талшықты деп атайды.
Бірақ бірде бір цеолиттер қабатты немесе бірөлшемді структуралы емес және
бұл терминдер кристалдың габитусын немесе пісірілуін көрсету үшін ғана
қолданылады.
3-ші, кестеде Брегг классификациясына сәйкес құрылған бірқатар
цеолиттер келтірілген.
Кесте 3.
Табиғи цеолиттердің бұрынғы класификациясы

Цеолиттің атауы Идеализирленген құрамы Н2О
Молекуласы
үшін,
цеолиттің
дегиратирленген
ішкі көлемі,
см3л
А. Үшөлшемді каркасты струкгура.
Анальцим КаА13і2О6 • Н2О 0.089
Шабазит (Са,Ка2)А12ЗІ4012 • 6Н2О 0.29
Гмелинит (Са,Ка2)А12ЗІ4012 • 6Н2О 0.27
Гармотом (Ва,К2)А128І40І2 • 5Н20 0.18
Ливинит СаА128і3ОІо • 5Н2О 0.23
Морденит (Са,Ка2,К2)А12Зі10024 • 6.7Н2О 0.15
Б. Алюмокремний оттекті қабатпен әлсіз байланысқан пластинчаталы структура
Эпистильбит СаА128і6ОІб • 5Н2О 0.19
Гейландит СаА128і6ОІб • 5Н2О 0.21
Стильбит (Са,Ка2)А12Зі6016 • 6Н2Ө 0.22
В. Тізбекпен әлсіз байланысқан талшықтЬІ структура
Эдингтонит ВаА128і3Ою • ЗН2О 0.15
Мезолит Ш2Са2А16Зі9О3 • 8Н2О 0.15
Натролит Ка2А128і3Ою • 2Н2О 0.11
Сколецит СаА128і3Ою • ЗН2О 0.16
Томсонит (Са,Ка2) А128і2О8 • 2.5Н2О 0.16
Г. Басқа структуралы цеолиттер
Брюстерит (8г,Са,Ва)А12ЗІ6ОІб • 5Н2О 0.17
Фожазит (Са,Ка2) А128і5ОІ4 • 10Н2О 0.33
Жисмондин Са А128і2О8 • 4Н2О 0.28
Ломонтит СаА128І4ОІ2 • 4Н2О 0.17
Филлипсит (Са,К2)А128І40І2 • 4.5Н20 0.20

Бұл цеолиттердің кейбіреулері дұрыс классификацияланбаған, өйткені
габиус пен структура арасындағы тура байланыс сәйкес емес. Мысалы, эрионит
минералы талшықты габиуспен ерекшеленеді, бірақ нақты үшөлшемді структурасы
бар.
Қазіргі уақытта қолданылатын рентгеноструктуралық анализ кристалдардың
сыртқы ұқсастығына емес, олардың структуралық және физико-химиялық
сипаттамаларына негізделген цеолиттердің идентификациясы мен
классификациясының жүйесін жасауға мүмкіндік береді.
Мұндай міндеттерді басқа көптеген минералдардың тобын зерттегенде шешу
керек, оның ішінде соңғы 20 жылда ғана сазды структураның ерекшелігі
сипатталған. Осыдан біраз уақытта далалық шпат минералдар тобының
структурасын түсінуге анықтама енгізілген. Ол жер тарихымен геологиялық
формацияның түзілу заңдылығымен, жер қыртысының химиясын зерттеу үшін өте
маңызды. Бірақ қазіргі уақытта классификацияның көп сұрақтары
эксперименттің жетлідірілген әдістері пайда болған сайын үздіксіз өзгереді.
Табиғи және синтетикалық цеолиттердің сипаттамасы мен идентификациясы үшін
бірқатар әртүрлі әдістер қолданылады. Көп жылдар барысында минералдардың
сипаттамасы мен идентификациясы, химиялық құрамы, оптикалық және басқа
физико-химиялық қасиеттері, сонымен бірге морфологиясы бойынша жүргізіледі.
Қазіргі уақытта ұсақ дәнді агрегаттардың рентгеноструктуралық анализінің
үлкен мәні бар.
Белгілі минералог Дана минералдар мен цеолиттердің классификациясы үшін
қабылданған және жазылған минералогияның мәліметтерін қолданған. Ол мысалы,
табиғи цеолиттердің қышқылдық силикаттар (яғни жоғары құрамды кремний
қышқылды силикаттар), метасиликаттар және ортосиликаттар деп бөледі.
Винчелл "Минерал деген не?" деген сұрақты қарастырып, минералды табиғи
бейорганикалық фаза сияқты анықтады. Ол қарапайым химиялық формуламен
минералды анықтағанда негіз етіп алуға болмайтынын көрсетті. Өйткені
көптеген формулалар тек жуықталған құрамды береді. Ол минералдың
сипаттамасы үшін жеткіліксіз.
Шындығында, ауыспалы құрамды минералдар бар және керісінше бірдей
құрамды әр түрлі минералдарда болады. Мысалы, далалық шпат тобынан үш әр
түрлі минералдар — адуляр, санидин және миролиннің құрамы бірдей СаSі3О8.
Сондай-ақ SіО2 22 әр түрлі фазалы түрде болатыны белгілі. Далалық шпат
плагиоклаздың алты әртүрлілігі бар. 18 әртүрлілігіне дейін мүйіздік алдамша
болса, сонда бұл әртүрліліктің идентификациясы химиялық құрамын, оптикалық
сипаттамасын және мүйіздік алдамшаның рентгенограммасын комплексті
зерттеудің нәтижесі болып табылады.
Рентгенострукгуралық анализ пайда болғаннан кейін цеолиттердің ескі
атаулары өзінің мәнін жоғалтты да, минералдардың номенклатурасындағы
шатасуларды орнықтырды. Қазіргі уақытта бар табиғи цеолиттердің тізімінде
химиялық құрамы, структурасы және басқа физикалық қасиеті бойынша
идентифицирленген 34 минерал бар. Қазіргі уақытта 30 цеолиттің структурасы
анықталған. Табиғи цеолиттер фожазит және мординиттердің синтетикалық
аналогтарының структурасы және топологиясы табиғи минералдарға жақын,
өнеркәсіптік масштаб өндіріледі және практикада кеңінен қолданылады, ал
шөгінді жыныстарда кеңінен таралған цеолиттер - анальцим, шабазит,
клиноптилолит, эрионит, морденит, ломонтит және филлипсит молекулярлы —
елеуіш, бөлгіш үшін өнеркәсіптік адсорбенттер ретінде аз қолданылады.
Көптеген цеолиттер, басқалармен салыстырғанда метастабильді, анальцим
және далалық шпаттар сияқты тұрақты фазалы және ұзақ геологиялық период
барысында өзгеріске ұшырауы мүмкін. Сонда да табиғи жағдайда цеолиттер
жақсы кристалданады, олардың химиялық құрамы кең ауқымда өзгереді. Әртүрлі
зерттеушілермен жүргізілген бір және сол минералдың зерттеулерінің
нәтижелері жиі қайшылық туғызады. Бүл әртүрлі катиондардың қатысуымен
өртүрлі структуралық түзілуімен түсіндіріледі. Синтетикалық цеолиттер
зерттеуге көбірек жарамды және жоғары біртектілігімен тазалығынан
өнеркәсіптік талаптарға жақсы сәйкес келеді. Бұл талаптар нәтижелердің
жоғары дәрежелі жүргізілуімен (мысалы, өнеркәсіптік бөлу процесі) және
бөгде заттардың аздаған мөлшері жағымсыз эффектіні тудырғанда (мысалы,
гетерогенді катализ процесінде минералдағы темірдің әсері) ерекше маңызды.

1.9 Табиғи цеолиттердің қасиеттері

Цеолит өзінің кристаллохимиялық құрылымына байланысты биологиялық
активті, қышқылға тұрақты және адсорбциялық, катион ауысқыштық,
каталиткалық және детоксикациялық қасиеттерге ие. Осы аталған қасиеттері
негізінде цеолитті ауыл шаруашылығында, өндірісте, медицинада, экологияда
және басқада адамзаттық сферада қолданылады.
Цеолитті ең алғаш 60-шы жылдары АҚШ және Жапонияда алды, осы аталған
екі мемлекетте цеолитті жылына 2 миллион тоннадан астам қолданады. Шикі
цеолит Ресей және Қазақстанда өндіріледі. Цеолит өзінің кристалдық
құрылымына байланысты алюмокремнийқышқыл каркастан тұрады, ол сілтілік-жер
металдарының катиондарынан және су молекулаларынан құралған. Кептіру
процесі арқылы суды цеолиттен айыратын болсақ, онда цеолит каркас көлемінің
50%-ке дейін кеуектілікпен микрокеуекті кристалды “губка” тәрізді
болады.[50]. Осындай сипаттамада цеолит катион сиымдылығы жоғары ауыспалы
болады. Дәл осы сипаттамасы цеолит өнімдерін агроөнеркәсіптік өндірісте
қолданудың қажеттілігін және актуалдылығын көрсетеді. Цеолиттің химиялық
құрамы төмендегідей:
SіO2 – 71,5% Al2O3-13,1% Fe2O3-0,9% TіO2-0,2% CaO-2,1% MgO-
1,07%
Кеуектілігі-34%, питом салмағы-2,370 кгкуб.дм, питомның беттік қабаты-
0,4130 кв.мг, ион ауысқыштық сиымдылығы-1,5 мг.экв.г, термиялық
сиымдылығы-700 0С-ге дейін, клиноптилолиттің болуы-70%-ке дейін,
ылғалдылығы-4%, қысқандағы механикалық тұрақтылығы-15 кгкв.см.[51].

1-Сурет. Цеолит кристалы

1.9 Статикалық алмасу сыйымдылығын анықтау әдісі

Бұл әдіс стандартты иониттерге қолданылады және статикалық алмасу
сыйымдылығын анықтай әдісін белгілейді.
Әдістің негізі мынада: электролит жоқ ерітіндісімен үнемі жанасуда
болатын иониттің бірлік көлемімен ерітіндіден сіңіретін иондардың мөлшерін
анықтау.
Толық статикалық алмасу сыйымдылығын анықтау әдісі (ТСАС)
250 мл-лік жалпақ табанды колба алып, күшті қышқылдық катионит ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.