КЕНОРЫННЫҢ ГЕОЛОГИЯСЫ ЖӘНЕ ҚОРЛАРЫ

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 81 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Орловский кенорынның Новая және Основная шоғырларын қазымдау үшін
толтырыммен қабатты жүйесімен кенді алу технологиясын игеру дипломдық жоба
Қазақстан Республикасында қолданатын мемлекеттік мөлшерлер, стандарттар,
ережелер, сонымен бірге дипломдық жобалаудың тапсырмасы бойынша жасалған.
Дипломдық жобада Орловский кенорының қазып алу технологиясының
техникалық шешімдері келтірілген.

1 КЕНОРЫННЫҢ ГЕОЛОГИЯСЫ ЖӘНЕ ҚОРЛАРЫ

1.1 Кенорын және аудан туралы жалпы мәліметтер

Орловский кенорны Шығыс-Қазақстан облысында облыс орталығы Өскемен
қаласынан солтүстік – батысқа 140 қашықтықта және аудан орталығынан
Бородулиха ауылынан 40 қашықтықта орналасқан (сурет 1).
Орловский кенорны Казахмыс корпорациясының Жезкент тау-кен байыту
комбинаты ААҚ –ның құрамына кіретін Орловский кенішімен игеріледі. Қала
тектүрлі Жезкент ауылы комбинат өндіріс алаңынан 2 км қашықтықта
орналасқан.
Кеніш Өскемен және Семей қалаларымен автокөлік жол арқылы байланысты.
Неверовская теміржол станциясы және Горняк (Ресей) қаласы ТБК – ның өндіріс
алаңынан 16 км қашықтықта орналасқан.
Кенорынның бөлігі 260 – 285 м абсолютті белгілі биік емес жеке
шоқылары бар толқынды жазықпен сипатталады.
МСН 2.04-01-98 Строительная климатология климаттық аудандануның
болжамдарына қарағанда Орловский кеніші 1В климатты ауданда орналасқан.
Климат өкпек континентальды. Ең жоғарғы температура плюс 410С, ең төмен
температура - минус 490С – ты құрайды. Орташа жылдық түсімдердің саны - 454
мм.
Кенорын ауданында гидросеть жок. Жақында орналасқан Золотуха өзені
кенорыннан щығысқа12 км қашықтықта орналасқан. Карстты жағдайлар
байқалмаған, көшкіндермен және селдермен кенорын сипатталмайды. Айданның
сейсмикалығы - 6 балл.
Отын – қуат база кенорын ауданында жоқ, көмір мен орман материалдарын
темір жолменен әкеледі. Кеніштің қуатқамтамасын ЛЭП 220 Л – 207 қашықтығы
72,3 км желісі бойынша Шульбинская ГЭС орталығынан алады. Кіреберіс
станцияаралық - АТ-63 МВА трансформаторлы Жезкент станциясы. Жылу жүйесі
және өндірістік объектілерді ыстық сумен Жезкент қазандығынан қамтамас
етеді.
Жұмыс істейтін күшті Жезкент, жақын арада орналасқан ауылдардан және
Горняк қаласынан алады.

1.2 Кенорынның және ауданның қысқаша геологиялық сипаттамасы.

Орловский кен алабы Рудный Алтайдың солтүстік – батысында, Алейская
антиклинорияның оңтүстік – батысында, Иртышская сығылыс аймағының маңайында
орналасқан.
Кен алабы солтүстік – шығыста Золотушинский кен алабымен шектеледі.
Орловско-Золотушинский кен алабының ауданында 3 өндірістік колчедан –
полиметалды кенорындар (Орловское, Золотушинское, Ново-Золотушинское), бір
неше ондық кенкөрінулер және полиметалды, мысты минерализациялардың
нүктелері белгілі.
Орловский кен алабының геологиялық құрамында орташа және үстінгі
девонның жанартау – тұңдырмалы жыныстары, оған астынғы полеозойдың
метаморфикалық қуаты мен асты – орташа карбонның континентальды жатыстар
негізгі орынды алады. Барлық аудан неоген – төрттік көріністерімен
жабылған.
Ауданның интрузивті құралымы төрт кешеннен құралған:
- девондық субвулканды фельзитармен (фельзитовидті кварцті альбит-
порфирлер);
- порфир мен порфириттердің добатолитті кешенінен ( сферолитті
кварцті альбит-порфирлер, плагиогранит-порфирлер және гранодиорит-
порфирлер);
- змеиногорскті кешенмен (гранодиориттер, плагиограниттер);
- кешіккен аз интрузилі кешеннен (диабазды дайкілер, диоритті
порфириттер және микрогранодиорит-порфирлер).
Кен алабы каркас – блокты құрылыммен сипатталады.
Орловский кенорыны тектоникалық блокта орналасқан, оңтүстік – батыстан
Березовский надвигімен, шығыстан - субмеридиональді Восточный сынуымен
шектелген.
Метаморфикалық қуат кварц-хлоритті, хлорит-эпидотты, кварц-альбит-
эпидотты және кварц-хлорит-карбонатты тақта тастардан құралған.
Кенорынның сыйдыратын жыныстар іліну бүйірінде қышқыл құрамды
вулканиттерден немесе жанартаулардан (таловская свита ), жатқан бүйірінде –
кремнилі-сазды қабатталған және линзалы эффузиф алевролиттерден, туфтардан,
кварц-альбитті туффиттерден (лосишинская свита, эйфель) турады. Таловская
нүкерінің қуаты – 500 м, лосишинская нүкерінің – 200 ден 800 м – ге
дейін.
Кенорында аз орын алған үстінгі девонның каменевская нүкерінің
жанартау – тұңдырмалы жыныстары (қуаты 80-200 м) және орташа карбонның
терригенді малоульбинская нүкерінің жыныстары ( нүкердің қуаты 600 метрден
көп болып келеді).
Кенорынның кен алабында интрузивті жыныстардың барлық кешені белгілі.
Кайнозойды жатылымдар барлық жерде кездеседі және саздақтар, саз,
топырақтардан турады. Борпылдақ жатылымдарының барлық қосқандағы қуаты 60
метрден 120 метрге дейін созылады.
Орловский кенорнында кенбақылаушы болып лосишинский және таловский
свиталарының қосылымы саналады.
Кен денесі күрделі шоғырларынан турады, олар жер бетінен 70 – 1200
метр тереңдікте жатқаннан оларды "слепыми" деп атайды. Кен денелерінің
пішіні – қат – линзатүрлі.
Орловский кенорынның шекарасында Основная, Новая, Громовская
шоғырлары және жеке жатқан кен денелері мен линзалар барланып, ізденген
(Западное, линзалар №№ 45, 46 және басқалар).
Основная шоғыры тектоникалық бұзылыстар арқылы қосылған төрт кен
денелерінен турады ( №№ 1, 2, 3, 4 ), олар 70 – 750 метр тереңдікте жатыр
(14 деңгейжиектің деңгейінде орналасқан). Шоғыр батыс – шығысқа қарай
созылған, 20-350 бұрышқа батыс пен солтүстік батысқа құлайды, жалпы құлау
бұрышы 20-650.
Бірінші кен денесі 70 – 175 метр тереңдікте орналасқан, оның үстінгі
жағы тотыққан. Созылым бойынша ұзындығы - 300 м,құлау бойынша ұзындығы (
орташа мөлшері ) - 145 м ( максималды - 180 м ). Орташа қуат - 19 м, құлау
бұрышы - 30-650 батысқа.
Екінші кен денесі созылым бойынша ұзындығы 660 м. Оның иені 400 м,
орташа қуаты мөлшерімен 35 м, максималды қуаты - 77,6 м. Екінші кен денесі
екіге бөлінеді – жатыс және тік.
Үшінші кен денесі екінші кен денесінің жалғасы болып келеді, орташа
қуаты - 16,2 м.
Кен денелерінің мөлшерлемелері 4 - 100 х 200 х 12 м.
Основная кен денелерінің жатқан және ілінген бүйіріндерінде жиырмадан
астам линзалар барланып табылған.
Кенорынның солтүстігінде Северо-Восточная және Северо-Западная
шоғырлары барланған.
Жобалауға Основная және Новая шоғырлары алынған, олар В +С1 өндірісті
дәреже бойынша барланған.

1.3 Кеннің сапалық сипаттамасы

Кенорынның өндірістік тектүрі - колчедан-полиметалды.
Орловский кенінің мөлшерлі құрамы және технологиялық қасиеттері Шығыс-
Қазақстан геологиялық басқармасы, Казмеханобр, ВНИИцветмет және Жезкент ТБК
зертханаларымен барлау және эксплуатация кезеңінде талданған.
ВНИИцветметпен (1986 жылы) Орловский кенорынның кенің табиғи және
технологиялық тектүрлерін анықтауда зерттеулер өткізілген, содан табиғи
тектүрлерінің келесі таптастыру келтірілген:
- барит-полиметалды;
- мыс - мырыш;
- тұтас және сеппелілікті мыс - колчеданды.
Основной шоғырының 1-9 деңгейжиектері бойынша геолого-технологиялық
картирование орындалған.
Тұтас массивті кен барлық кен көлемінен 50 % - ды құрайды. Олар
Бірінші кен денесі және Новая шоғырында жиі кездеседі, ал желі – нүктелі –
Екінші кен денесінде орналасқан. Желі – нүктелі кендер тұтас жатқан кеннің
астында орын алған өгерген жыныстарында орналасқан және олардың маңайында
асимметриялық ореолды құрайды.
Тұтас кенде массивті текстура жиі тараған, ал таспа, дақты, брекчилі
және колломорфті – аз кездеседі, ал дақтүстілерде – дақтүсті, ұялы-
дақтүсті және желі – дақтүсті текстура орын алады. Структуралар:
аллотриоморфнобидайлы, гипидиоморфнобидайлы, интерсертальді,
субграфическалық, реликтті, метаколлоидті, желі-петельчатая.
Кенорында кеннің және негізгі компоненттердің орналасуында тік
аудандық байқалады. Кен шоғырының ілінген бүйірі барит-полиметалды кеннен
турады, оның астында мырыш – мыс кендер жатады, олар бірінші тұтас болып
келеді, содан соң мыс –колчеданды дақты болып келеді.
Бірінші кен денесі және Екінші кен денесінің өңтүстік бүйірі мен бір
бөлігі көбінесе барит-полиметалды кеннен турады. Екінші кен денесінің
солтүстік бүйірінде полиметалды кендер кенінен тараған. Мыс - мырыш
(көбінесе мыс) және мыс-колчеданды кендер Екінші кен денесінің ортасында
және Үшінші мен Төртінші кен денелерінде, Новая шоғырының көп бөлігінде
дамыған.
Новая шоғырының өздігі барит кенінің жоқтығы. Кеннің мыс –колчеданды
түрі 50 % - ды, мыс - мырыш - 15 % - ды және полиметалды - 35 % - ды
құрайды.
Кондиция, шарт бойынша барлық табиғи тектүрлер екі технологиялық
түрлерге бөлінген – тотыққан және сульфидті колчедан-полиметалды.
2001 жылдың 1 қантарына кенорынның барлық балансті қорынан тотыққан
кеннің қоры 1 % - дан аз болады. Тотығу аймағы 1 – ші деңгейжиек
дәрежесінің үстінде, Бірінші кен денесінде ғана тараған. Тотығу аймағында
келесі кен минералдары бар: ковеллин, халькозин, борнит, англезит,
церуссит, плюмбоярозит; екінші дәрежедегі минералдар - гидрогетит, ярозит,
гетит. Кенсіз минералдар - опалом, халцедон, кварц, галлуазит.
Біріншілік сульфитті кендерде негізгі кенді қамтамас ететін минералдар
- халькопирит, сфалерит, галенит, пирит, барит. Екінші дәрежедегі
минералдар - блеклая кені, сажистый дисульфид железа, магнетит және
арсенопирит, самородный висмут, висмутин, теллуровисмутит, алтын, люцонит,
фаматинит. Кенсіздерден кварц, флюорит, серицит, хлорит және өзгеретін
мөлшерде альбит жиі тараған. Аз тарағаны кальцит, доломит және эпидот.
Басты, екіншілік және сирек сульфиттік табиғи кеннің түрлері 1
кестесінде келтірілген.

Кесте 1 – Кеннің минералогиялық құрамы
Кеннің табиғи Басты минералдар Екінші дәрежелі Сирек минералдар
тектүрі минералдар
1 2 3 4
Барит-полиметалды Пирит Мельниковит Алтын
Сфалерит Темірдің Күміс
Халькопирит дисульфидтері Гринокит
Галенит Мельниковит-пирит Люцонит
Марказит, мыстың Фаматинит
екіншілік
сульфидтері
Англезит, церуссит
Плюмбоярозит
Магнетит, ильменит
Арсенопирит
Мыс - мырыш Пирит Пирротин Алтын
Халькопирит Өңсіз кендер Күміс
Сфалерит мыстың екіншілік
Галенит сульфидтері,
арсенопирит
Мыс -колчеданды Пирит Сфалерит Алтын
Халькопирит Өңсіз кендер Күміс
Марказит, пирротин Арсенопирит
Мыс сульфиттерінің Висмут минералдары
екіліктері, мыс пен
темірдің
сульфаттары,
мельниковит

Орловский кенорынның кенің әр түрлі тектүрлерінің байытылуы
зерттеулерімен Казмеханобр және ВНИИцветмет институттары айналысқан.
Новая шоғырының кені зертханалық, технологиялық сынамаларында жүргізілген.
Зерттеулердің қортындылары бойынша Новая шоғырының кені мен Екінші кен
денесінің Основная шоғырының кені технологиялық қасиеттері бойынша бір
қалыпты болып саналды.
Орловский кенорынның (Основная шоғыры) сульфитті кенінің химикалық
құрамы орталанған технологиялық сынамалары бойынша 2 кестесінде
көрсетілген.
Кеннің негізгі пайдалы компоненттері болып мыс, қорғасын және мырыш
саналады. Мыс пен мырыш қорғасынға қарағанда көп. Жалпы тұтас кенге
қорғасын : мырыш : мыс қарым қатынасы 1 : 4,1 : 4,8 болып келеді. Сонымен
бірге алтын, күміс, кадмий, селен, пиритті күкірт, барит кездеседі. Аз
мөлшерлерде кобальт, мышьяк, германий, сурьма, висмут, теллур,
молибден, таллий, галлий кездеседі.
Негізгі және жолдас компоненттер 10 – 12 кестелерінде көрсетілген.
Қорлардағы компонеттерінің орташа мөлшері: мыс – 4,68 %, қорғасын –
1,05 %, мырыш – 3,60 %, алтын – 0,93 гт, күміс – 46,01 гт.

1.4 Кенорынды игеру инженерлі-геологиялық жағдайлары

Орловкий кенорынның кен шоғырлары палеозой массивінің қатты
жыныстарында жер бетінен 70 – 1200 метр тереңдікте орналасқан.
Жер бетінен кенорын барлық жерде лёссты саздақтармен жабылған,
олардың қуаты 2,0 метрге дейін жетеді. Саздақтастар пластинкалы қоңыр түсті
саздардың үстінде орналасқан. Саздақты – саз қабаттардың жалпы қуаты 60-120
метр. Олардың астында орналасқан қатты жыныстар экзогенды желдетіп шығару
аймақты, қуаты 25÷40 м.
Лёссты саздақтар сулап, үстінен басқанда, бірінші бұзылмаған күйіне
қарағанда 20% - ға дейін отырады.
Саздар суға тұрақсыз жыныстарға жатады; ашқанда және ылғалдатқанда
суланады да, тау қазбаларының бүйірлерінде жабысып қалады. Саздардың табиғи
ылғалдығы 15÷25% - ды құрайды, кеуектілігі - 32÷48%, тығыздығы – 2,0 тм3.
Қатты палеозой массивтің желдетіп шығару аймағының жыныстары өте
қатты бұзылған, жарықшақты, суға толы және топыраққа дейін желдетілген.
ВНИИцветметтің 7 зерттеулері бойынша негізгі жанас жыныстар мен
кендер қатты және тұрақты, М.М. Протодьяконовтың бекемдік коэффициенті 6
дан 18 – ге дейін, бірақ оның ішіне желдетіп шыққан аймағының, тектоникалық
бұзылымдар және гидротермалды өзгерген жыныстар кірмейді, олардың бекемдік
коэффициенттері және тұрақтылықтары аз, сонымен бірге М.М. Протодьяконовтың
бекемдік коэффициенті 1-4 (кесте 3).
ВНИИцветметтің 7 зерттеулері бойынша кенорынның кенге жақын және кен
аймағының негізгі кен мен жыныстардың тығыздық, беріктілік және серпімділік
қасиеттері орталанған. Мәліметтер 4 кестесінде көрсетілген.
Жалпы кенорында 1966 жылдың санаулары мен сынаулар бойынша жанас
жыныстардың орташа тығыздығы 2,7 тм3, балансті кендерде – 3,9 тм3.

Кесте 2 – Кендердің химикалық құрамы
Элементтер Орташа мөлшері, %
Мыс 4,75
Қорғасын 1,06
Мырыш 4,48
Темір 24,4
Барит 4,94
Глинозем 3,30
Кремнезем 24,61
Қалций тотығы 0,04
Магний тотығы 0,86
Күкірт жалпы 30,01
Сульфатты күкірт 0,76
Кадмий 0,019
Сурьма 0,025
Мышьяк 0,13
Кобальт 0,10
Олово 0,0027
Марганец 0,012
Молибден 0,0012
Никель 0,0008
Титан 0,061
Селен -
Таллий -
Висмут 0,014
Индий -
Теллур -
Ванадий -
Галлий 0,0014
Германий -
Рений 0,0002
Ртуть 0,0001
Алтын, г т 0,88
Күміс, г т 48,4

Орловский кенорынның жыныс пен кеннің морттылық коэффициенті 4 тен 12
– ге дейін өзгереді. Ең морттылы болып кварц бойынша тараған тұтас және
дақталған мысколчеданды кендер саналады, сонымен бірге кремнилі
алевролиттер.
Кесте 3 – Орловский кенорынның кен мен жыныстардың бекемдігі.

Жыныстардың және кеннің аты М.М. Протодьяконов
бойынша бекемдік
коэффициенті
Іліну бүйірінің жыныстары
Кварцті альбит - порфирлер 10÷14
Лавобрекчилер кварц альбит – порфирлердің 7÷11
Әр түрлі құрамды туфтар 9÷10
Кремнистті алевролиттер 7÷8
Алевролиттер, туфогенді алевропесчанниктер 5÷6
Гидротермально өзгерген кварцті альбит –порфирлер 5÷6
Гидротермалды өзгерген лавобрекчии кварцті 4÷5
альбит-порфирлер
Кен аймағының жыныстары
Тұтас мыс - колчеданды, мыс – мырыш және баритқұрамды 8÷12
кендер
Нүктелі кремленген кендер 10÷11
Нүктеленген кендер 5÷9
Хлоритті жыныстар (хлоритолиттер) 1÷3
Жатқан бүйірдің жыныстары
Микрокварциттер 8÷10
Туфопесчаниктер 4÷6
Сазды алевролиттер 4÷6
Хлоритті жыныстар (хлоритолиттер) 2÷4
Каолинді жыныстар 1÷2
Желі жыныстар
Диабазді порфириттер 5÷6
Плагиоклазды гранит - порфирлер 9

Орловский кенорынның үстінгі деңгейжиектеріндегі (7÷11) тұрақтылық
ВНИИцветметпен зерттелген. Жыныс пен кеннің тұрақтылығы келесі факторлардан
әсерлі – беріктіліктен, жарықшақтықтан, тектоникалық бұзылғаннан,
хлоритизация дәрежесінен және серицитизация процесінен, сонымен қатар игеру
тереңдігінен, қазып алу уақытынан байланысты.
Массивтегі жыныстың беріктілігі мен тұрақтылығының азайыу
жарықшақтылық дәрежесінен әсерлі және структуралы әлсіздену коэффициентімен
Кәл сипатталады (кесте 5)
Кесте 5 – Жарықшақты жыныстардың мөлшерлі сипаттамалары

Жарықшақтық және блоктану Структуралы
Жарықшақтық дәрежесі Керн шығымы,көрсеткіштері әлсіздену
% коэффициен-ті

Кәл
м2 – ге Жарықшақ-тар
келетін арасындағы
жарықшақ қашықтық, м
саны, дана
Азжарықшақты 80 0÷8 35 0,4÷0,5
Орташажарықшақты 45÷80 8÷15 15÷35 0,2÷0,4
Көпжарықшақты 30÷45 15÷30 5÷15 0,1÷0,2
Уатылған 30 30 5 0,1

Орловский кенорнында ТЭЕ қарасты жыныстардың және кеннің
тұрақтылығының 5 дәрежесі шығарылған. Тұрақтылық дәрежелерінің сипаттамасы
6 кестесінде көрсетілген.
Бір неше полиметалды кенорындарды зерттеп, оның ішінде Орловский
кенорыны да бар ашудың шеткі аралығы арқасанда ВНИИцветмет тау жыныстардың
тұрақтылық классификациясын шығарған (кесте 7).
Кесте 7 – Тау жыныстарының тұрақтылық классификациясы
КатТұрақтылық Жарықшақтық Структуралы Бекемдік Шекті
егодәрежесі дәрежесі әлсіздену коэффициентіаралық
рия коэффициен-т*, ℓn, м
і ƒ
Кәл
1 2 3 4 5 6
I Өте тұрақты Азжарықшақты 0,4÷0,75 13
6
Орташажарықшақ-ты 0,25÷0,4 15
II Тұрақты Азжарықшақты 0,4÷0,7 15÷10
4÷6
Орташажарықшақ-ты 0,2÷0,4 17÷11
Көпжарықшақты 0,1÷0,2 20÷13
IIIОрташа тұрақтыАзжарықшақты 0,4÷0,7 11÷6
2÷4
Орташажарықшақ-ты 0,2÷0,4 13÷7
Көпжарықшақты 0,1÷0,2 20÷9
IV Тұрақсыз Азжарықшақты 0,4÷0,7 7÷2
0,5÷2
Орташажарықшақ-ты 0,2÷0,4 9÷2
Көпжарықшақты 0,1÷0,2 12÷3
V Өте тұрақсыз Орташажарықшықты 0,2÷0,4 2
0,5
Көпжарықшақты 0,1÷0,2 3
Уатылған 0,1
* Кәл үлкен мағыналары ƒ мағыналарының ең төменгілеріне келеді

Кенорынның үстінгі 7 – 11 деңгейжиектерін сынау арқасында ВНИИцветмет
Орловский кенорынның тұрақтылық бойынша кен мен жыныстардың орналасуын
зерттеп кестеге еңгізген, (кесте 8), осы мәліметтерді кенорынның астынғы
деңгейжиектерінде қолдануға да болады. Тау қазбаларының қорларын барлау
бойынша жыныстардың тұрақтылық бойынша орналасуын, жыныстардың физико –
механикалық қасиеттерін және жыныстардың жарықшақтықтарын зерттеп, қайта
өзгерту қажет.
Кесте 8 – Орловский кенорынның жыныс пен кеннің тұрақтылығы бойынша орын
алуы
Жыныстар БекемдіЖа-рық-1 м – Жарықшақтықтың СтруктурТұрақтыл
к шақ-тықге сипаттамасы алы ық
коэффицжүйесінкелетін әлсізденкатего-р
иенті ің саныжарықша у иясы
ƒ қтық коэффици
саны ен-ті
Кәл
1 2 3 4 5 6 7
Жатқан бүйірде
Алевролиттер 16 3 5 Тік жарықшақты, 0,3 II
сазбен толтырылған
Алевролиттер 6 4 7 Ылди жарықшақты, 0,12 IV
кремнистті сазбен толтырылған
Кварцті 6÷9 2 4 Тік және жазық 0,37 III
альбит-порфирле жарықшақтар
р
Туфтар және 5 4 7 Тік, ылди және жазық0,3 IV
туфтақтатастар жарықшақтар
Кен аймағы
Тұтас 13÷15 2 3 Тік жарықшақтар 0,41 II
поли-металды
кендер
Тұтас 16÷20 2 Тік жарықшақтар 0,54 I
барит-полиметал
ды
кварцталғанкенд
ер
Тұтас 7÷13 2 3 Ылди жарықшақтар 0,23 III
барит-полиметал
ды кендер
Тұтас мыс – 15÷17 2 3 Тік және жазық 0,4 II
қорғасын кендер жарықшақтар
Тұтас мыс – 12 3 5 Тік және ылди 0,29 III
қорғасын кендер жарықшақтар
Тұтас мыс – 9÷12 3 5 Тік және жазық 0,3 III
колчедан кендер жарықшақтар
Дақталған 10÷12 3 5 Тік, ылди және жазық0,36 III
мыс-колчеданды жарықшақтар
кен кремнилі
алевролиттарда
Дақталған 6÷8 3 5 Тік жарықшақтар 0,3 IV
мыс-колчеданды
кен
серицит-хлоритт
і
метасоматиттард
а
Дақталған 3 3 8 Ылди жарықшақтар 0,13 V
мыс-колчеданды
кен
серицит-хлоритт
і метасоматитта
8 кестесінің жалғасы
Жыныстар БекемдіЖа-рық-1 м – Жарықшақтықтың СтруктурТұрақтыл
к шақ-тықге сипаттамасы алы ық
коэффицжүйесінкелетін әлсізденкатего-р
иенті ің саныжарықша у иясы
ƒ қтық коэффици
саны ен-ті
Кәл
Ілінген бүйірде
Алевролиттер 11÷12 2 6 Тік және ылди 0,18÷0,3III
кремнилі жарықшақтар 6
Алевролиттер 6÷8 2 8÷10 Ылди жарықшақтар 0,12÷0,1IV-V
сазды 6
Туфты 6÷10 3 6 Ылди жарықшақтар 0,15 IV
алевролиттер
Туфты 6 3 11 Ылди жарықшақтар 0,11 V
алевродақтатаст
ар
Кварцті 12 2 Тік жарықшақтар 0,54 II
альбит-порфирле
р өзгермеген
Кварцті 10 2 4 Тік және жазық 0,37 III
альбит-порфирле жарықшақтар
р
Кварцті 6 3 5 Тік және жазық 0,3 IV
альбит-порфирле жарықшақтар
р хлоритталған

Үстінгі деңгейжиектерде жыныстардың және кеннің үш тұрақтылық
дәрежесі белгіленген: тұрақты, орташа тұрақты және тұрақсыз. Аз мөлшерлерде
өте тұрақты мен өте тұрақсыз жыныстар мен кендер орын алады.
Желдету, тектоникалық бөлінгендерде және жыныстардың гидротермалды
өзгеру аудандарында жыныстардың тұрақтылықтары азайады, сол аудандардың
қуаты 100÷150 метр қашықтықта.
Кеннің маңайындағы жыныстардың тұрақталағы аз, себебі сол аймақта әр
бағыттағы көптеген микрожарықшақтар тараған, олар кальцит, пирит және
басқада минералдармен толтырылған. Жыныстар ашылым, үлкен жүктемелерді
түсіргенде және ылғалған кезде тығыссызданады да тау қазбаларына түседі.
ВНИМИ (протокол № 15-890 13 наурыз 1981ж.) қортындылары бойынша
Орловский кенорыны 600 м тереңдіктен тау соққыға әсерлі дәрежеге жатады.
Тау қысымының динамикалық әсеріне тұтас барит-
полиметалды кендер, мыс-мырыш және мыс-колчеданды кендер жатады (кварциттер
бойынша тұтас және дақталған кендер). Жанас жыныстардың көптеген түрлері
тау соққысына әсерлі емес. Осы болжамдар 500 – 550 метр тереңдікте 9 және
10 деңгейжиектегі қорларды қазымдаған кезде көзге түсті. Кеннен жүргізген
тау қазбаларында тау қысымының динамикалық көрінуі іліктастүрінде,
шелушения - қабыршақтану және кеннің атылу түрінде байқалады. Қазымдау
жұмыстары тереңдегеннен тау қысымының динамикалық көрінуі көбейеді.
Қопсу коэффициенті тау жыныс бөліктерінің пішіні мен мөлшерінен,
жыныс салынатын ыдыстың пішіні мен сыйымдылығынан әсерлі. ВНИИцветметтің
қортындылары бойынша қопсу коэффициенті ұңғымалы уатым кезінде 1,4(1,65 –
деп санау керек, ал азшпурлы тәсілде – 1,6(1,85, орташа – 1,7.
Бұзылған жыныстардың табиғи қиябет бұрышы бөліктердің пішіні мен
қабыршықтануынан, олардың ылғалданған дәрежесінен және гранулометрикалық
құрамынан әсерлі. Қопсылған жыныстардың кепкен түріндегі бос жыныстардың
үйінділерінде және кен қоймаларында табиғи қиябет бұрышының орташа мөлшері
32(45о – ты құрайды, ылғалданған күйінде - 25(40о. Камера мен қазбалардағы
қазымдалған кеннің табиғи қиябет бұрышы 65(85о – ты құрайды.
Жабысқыштық дегеніміз тау массасының бір біріне тығызанып жабысу,
оған әсер болатын гравитация күші және тау қысымы, жабысқыштық мөлшері
салыстырмалы, ол жабысумен сипатталады да уақыт пен статикалық жүктеменің
функцияларымен санап шығарылады. Қопсылған тау массасында 10 % мөлшерінде
0,04 мм үлкендікті серицит – хлоритті материал болса, оның ылғалдығы 5(8 %
- дан аспаса жабысқыштық пайда болады.
Орловский кенорынның бір де бір шоғырларында метан, сутек және
күкіртсутек газдары анықталмаған, сондықтан БҚЕ – нің §122 нүктесі бойынша
кенорын газғақауіпсіз болып саналады.
Унипромедь институтымен Орловский кенорыны барлау кезінде Основная
шоғырының табиғи кеннің тектүрлерінің керн сынамаларын зерттеу талдауларын
жүргізілген, осы жұмыстың негізгі мақсаты кенорынның өрткеқауіпсіздігін
бағалау. Кеннің және жанас жыныстардың өздігінен жану қауіптігін олардың
минералогиялық құрамы және текстура – структуралы өздігі негізінде
анықталған. Кенорынның кейбір бөлімшелері өрткеқауіпті дәрежеге жатады.
Осындай зерттеулер Новая шоғыры бойынша жүргізілмеген, бірақ Основная
шоғырымен салыстырсақ минералогия құрамы мен структуро-текстуралы өздіктері
бір қалыпта. Одан шығатын қортынды Новая шоғырының кендері әр түрлі жерде
өрткеқауіпті болады.
ВНИИцветметтің зерттеулері бойынша кендегі күкірт мөлшері 35 %
болғанда, кен денелерінің қуаты 15(30 метрден асса және шахта суы қышқыл
болғанда өздігінен жануға жағдайлар өте жақсы, сонымен қатар аммиакты –
селитралы жарылғыш заттар өздігінен жарылады. Сондықтан Орловское кенорыны
аммиакты – селитралы жарылғыш заттар өздігінен жарылатын жарылысқа қауіпті
дәрежеге жатқызылған.
Орловский кенорында мыс – колчеданды және колчедан-полиметалды
кендерде пирит 65 % және пиритті күкірт 35 % - дан асса жарылысқа қауіпті
дәрежеге жатады. Жарылыс қауіптігі шаңнан пайда болады, шаң кенді уатқанда
бұрғылау жару жұмыстарынан, камерадан және кентүсіргіштерден кенді
шығарғанда, шойтастарды қайта ұсақтағанда болады. Сульфиттік шаңның жарылуы
шаң бұлтының концентрациясынан, бөлшектілігінен және химиялық
қабілеттілігінен байланысты, сонымен қатар оқтаулау көзі қуатты болғаннан
әсерлі.

1.5 Кенорынды игерудегі гидрогеологиялық жағдайлар

Кенорын шекарасында жерасты сулардың екі тектүрі таралған – порылы
немесе санылаулы және жарықшақты. Санылаулы сулар кайнозойдың, ал
жарықшақты сулар - полеозойдың жыныстарында жиі тараған.
Кеуекті сулар барлық жерде тараған – кенорынның геологиялық тілімінің
жербетіне жақын жерде, орташа үстінгітөрттік делювиальды-пролювиальды
жатылымдарда. Сужанас жынысы – көбінесе лессті дақтатастар, кейбір жерде –
дақтатастардың астындағы топырақ линзалары. Су деңгейі бір неше метр
тереңдікте орналасқан, азсулы деңгейжиектің табаны –10(12 метр тереңдікте.
Азсулы деңгейжиектің астында суны ұстайтын неоген сазының қуаты
жатады, оның астынғы жарты бөлігінде азсулы супесь пен сазды топырақтың
линза мен қабаттары жиі тараған, одан аз тарағаны – сулы топырақтар қабаты,
сол топырақтар кеуек сулы. Суны ұстап туратын неогенкешеннің қуаты 50(110
метр.
Шахта оқпандарымен төрттік және неогенді жатылым азсулы жыныстардан
өткенде шахтаға сукелімі аз мөлшерлі. Сонымен қатар жағдайды күрделенетін
суффозия процесі және азсулы жыныстардың күйі құйылупластикалық күйіне
өзгеруі, оның әсерінен тау қазбасына саз немесе плывундардың күтпеген
жерден шығу мүмкіндігі бар. Осындай жағдайлар болмау үшін Северная
шахтасының оқпаның суланған дақтатастардан жүргізген кезде мұздануды істеп
қояды.
Новая шахтасының оқпаның жүргізген кезде көптеген қиындықтар болды.
1987 жылдың 22 мамыр күні жербетінен 98 метр тереңдікте ойламаған жерде
суффозия мен жерасты эрозия әсерінен песчаник пен саз бөлшектері бар су
қазбаға жарылып шықты. Бірінші уақытта шахта оқпанына сукелімі 250-300
м3сағатына мөлшерлі болды және оқпан 31 метр тереңдікке суға толды. Суны
оқпаннан сорып шығарғаннан төрт күннен кейін оқпанға сукелімі 34
м3сағатына құрады. Оқпанды құрастырып салу үшін арнайы әдістер қолданды,
соның арқасында оқпанды 111 метр тереңдікке салды, сонымен қатар песчанник
пен сазды сулар оқпанға жарылып шыға берді.1993 жылдың 1 наурыз күні келесі
ойламаған су жарылып шықты да оқпанды су басып кетті, осы жағдайдан кейін
құрылыс жұмыстары тоқтатылды.
Шахтаның оқпан маңайында гидростатикалық қысымды азайту үшін (сукелім
интервалдарын цементтеу арқылы) жербетінен төрт су деңгейін азайтатын
ұңғымалар бұрғыланған. Осы төрт ұңғымалардың екеуі неоген кешеннің астында
сулы топырақтарды ашқан (суны сорып шығаруы 44 м3сағатына жетті), ал
қалған екеуі – суұстайтын саздарды ашып, жалпы сусыз болып шықты. Суны
азайтатын ұңғымаларды бұрғылағанның қортындысына қарасақ шахта оқпанының
забойы эрозиялық врезге кірген, ол врез донеоген рельефінде уақытша
ағынымен қалыптасқан (қатты массивтің төбесінде) және пролювиальды
генезисті қабатталған топырақ пен саздармен толтырылған. Шахта оқпанына ең
бірінші ойламаған сушығымы болғанда саз бен топырақтың шығымынан жыныс
массивінде қуыстар пайда болды. Содан кейін кеңістікте цементация
жүргізгеннен сол қуыстар цементацияның тұрақтылығына зиян келтірді, оның
әсерінен саз бен топырақ қосылған суның шығымы ары қарай жалғаса берді, ал
жыныс массивінің қуыстары әр бір сушығымынан кейін үлкей берді. Сол қуыстар
жерасты суының бір жерге жиналуға көптеген көлемде әсерін тигізді (жерасты
көлі). Ал осы қуыстарға сукелімі суны азайтатын ұңғымалардың дебитінен көп
болды деуге болады, соның әсерінен суны азайтатын ұңғымалардың жұмысы
әсерсіз болды деуге болады.
Новая шахтасының оқпаның құрастырып салғанда осы қиындықтарды өтуге
болатын еді, саз бен топырақты суның шығымын және қуыстарды болдырмауға
болатын еді. Ол үшін арнайы шараларды алдын ала уақытымен жүргізуге керек
еді. Бірақ жобада тілімінде сулы топырақ көрсетілмеген, сондықтан бақылау –
оқпанды ұңғыма бұрғыланбаған, осы жағдай оқпанның құрылысы тоқтатылғанына
ең негізгі себеп болды. Су деңгейін төмендететін ұңғымалар бұрғылауды естен
түсірмесек, бақылау – оқпанды ұңғымаларды бұрғылаудың керегі жоқ болу
мүмкін, себебі ол ұңғыма оқпан шегінен ары бұрғыланатын болса, ол сулы
топырақтарды ашып шығармаушы еді, сондай қортындылар екі суны төмендететін
ұңғымалар да бойынша. Сондықтан, осындай күрделі гидрогеологиялық
жағдайларда шахта оқпандарын жүргізген кезде қиын жағдайларды болдырмау
үшін (басты-сулы неоген кешеннің суны үстау жыныстарда) жербетінен бақылау
– оқпанды ұңғымаларды бұрғылаудың керегі жоқ және барлау ұңғымалардың
жүргізуі керегі жоқ.
Суны ұстайтын, кенорынның жарықшақты суларын порлы сулардан
қорғайтын, қуатты неогенді кешен арқылы сол сулардың гидравликалық қарым
қатынасы жоқ, сонымен қатар жарықшақты сулар қыспақ болып келеді.
Ұңғымалармен ашылатын қыспақ жарықшақты сулардың деңгейі жербетінен 6(8 м
тереңдікте байқалады. Кенорынды барлаған кезде жарықшақты суларды 100 метр
тереңдікте ашатын ұңғымалардың дебиті 0,1 ден 2,14 дм3с өзгереді, улесті
дебиті – 0,001 ден 0,05 дм3с, сүзу коэффициенты – 0,033 ден 0,25
мтәулігіне, әсерлі максималды радиус 750 метр.
Скиповая шахтасының оқпаның өткен кезде жарықшақты сулардың
арқасында сулану интервалы 36(92 метр тереңдікте байқалады. Максималды
сукелім 12 м3сағатына, ал үңгілеудің аяққы мерзімінде интервал 10 м3сағ.
тең болды. Осы интервалдың есептелген сүзу коэффициенті 0,14 мтәулігіне
құрады. Орловская шахтасының оқпанына 35-40 м интервалда 8-12 м3сағ су
келді, есептелген сүзу коэффициенті 1,05 м3тәулігіне құрады.
Квершлагты үңгілеу кезінде бірінші деңгейжиекте Северная шахтасының
оқпанында 380 метр қашықтықта 14 сәуір күні 1979 жылдың қазбаның забойына
қатты желдетілген суланған жыныстың келімі болды сукелімі 50 м3сағатына
құрады. Жерасты суның көп мөлшердегі келімі 20 см қуатты жарықшақтықтан
болды, бұл жарықшақтық жыныс пен кен денесінің шекарасында болды.
Бақылауға қарасақ Орловский кенорынның тау қазбаларына 1975 – 2000
жылдар аралығында сукелімі (кесте 9) 44сағ. тен 234 м3сағ. өзгереді,
сонымен қатар техникалық суның көлемі 15 тен 73 % аралығында, орташа көлемі
39 % құрайды. Кеніштің геологиялық бөлімінің мәліметтеріне қарасақ кеніштің
12-13 деңгейжиектерін ашқанда сукелімі болжамдар бойынша 165 м3сағатына
құрайды. Тау жұмыстары толық көлемде жүрсе, табиғи сулардың келімі арқылы
тау қазбаларына сукелім 210-300 м3сағатына көлемде болуы мүмкін, оның
ішінде Новая шоғырының тау қазбаларына – 70-90 м3сағатына көлемде.

Кесте 9 – Орловский кенорынның сукелімі

Сукелімі, м3ч Жалпы
Жылдар сукелімдегі
техникалық судың
көлемі,
%
Барлығы Оның ішінде:
табиғи су техникалық су
1 2 3 4 5
1975 44,0 - - -
1976 65,8 - - -
1977 78,3 - - -
1978 79,2 - - -
1979 160,0 92,0 68,0 42,5
1980 178,3 48,3 130,0 72,9
1981 125,0 54,7 70,3 56,2
1982 124,7 89,6 35,1 28,1
1983 233,8 156,4 77,4 33,1
1984 156,3 101,2 55,1 35,3
1985 130,2 83,4 46,8 35,9
1986 112,4 95,8 16,6 14,8
1987 72,0 - - -
1989 150,0 93,0 57,0 38,0
1991 155,2 98,6 56,6 36,5
1995 113,9 65,0 48,9 42,9
1996 106,4 72,0 34,4 32,3
1997 101,9 - - -
1998 130,3 - - -
1999 139,7 - - -
2000 148,2 - - -
Орташа
көпжыл-дық 124 75,6 48,4 39
мағынасы
Максималды 233,8 156,4 130,0 72,9
мағынасы

Кенорынның шахта суы химикалық құрамы бойынша сульфат-хлоридті және
кальци-натрилі тектүрге жатады. Минерализация бойынша олар аз тұзды,
қалдығы 2 ден 9 гдм3 және жалпы қаттылығы 21,0 ден 42,6 ммольдм3 құрайды.
Сутек көрсеткіштері бойынша олар нейтралды рН 6,5 нан 8,3 – ке дейін. Шахта
суында кейбір компонеттерінің мағына шектері:
- хлоридтер – 659,5 тен 2201,0 мгдм3;
- сульфаттар – 428,0 ден 1771,7 мгдм3;
- гидрокарбонаттар – 12,2 ден 329,0 мгдм3;
- карбонаттар – 9,6 дан 240,1 мгдм3;
- натрий және калий – 335,5 тен 1371 мгдм3;
- кальций – 171,0 ден 641,3 мгдм3;
- мырыш – 0,07 тен 540,0 мгдм3;
-қорғасын – 0,55 тен 363,2 мгдм3;
- мыс – 0,37 тен 282,8 мгдм3;
- магний– 6,08 тен 256 мгдм3.
ГОСТ 10178-76 портландцементте жасалған бетонға шахта суы әлсіз ден
сульфатты жебірлікті, ал бөлек жерлерде - W4 маркалы сужұтқышты бетондарға
әлсіз ерітіндіру жебірлікке әсерлі. Металды конструкцияларға шахта суында
сульфат пен хлорттің мөлшеріне қарағанда орташажебірлікті.
Кенорынды ары қарай эксплуатациялағанда тау қазбаларының куйінің,
сукелім мөлшерінің, техникалық суның шығымының тұрақты, уақытымен инженерлі
– геологиялық және гидрогеологиялық бақылауы керек.

1.6 Кенорынның барланғаны

Орловский колчедан-полиметалды кенорын 1959 жылы ашылған болатын.
1960 жылдан бастап кенорынның алдын ала барлауы басталды.
Орловский кенорынның жербеті карталау және барлау ұңғымалар арқылы
іздеу және барлау кезеңдерінде зерттелген болатын. Сол зерттеулердің
қортындылары бойынша масштабы 1:50000, 1:10000 және масштабы 1:2000
карталар құрастырылып салынған.
Орловский кен алабының шекарасы бойынша Основная және Новая шоғырлары
толығымен, Новая шоғырының батыс бүйірі орнымен зерттелген.
Кенорынның толық барлауы тік және орнымен ылди ұңғымалармен
жүргізілген. Геофизикалық жұмыстар электрикалық корреляция және
радиотолқынды тексеру кешенінен турады.
Кенорынның геологиялық құрамына және кендену сипаттамасына қарап
Орловский кенорыны мыс-полиметалды кенорнына жатқызды, қатты пайдалы
қазбалар кенорындарының қорлары классификациясына сәйкес кенорын 2 топқа
жатады.
1966-1974 ж.ж. келесі тақырыпта барлық геологиялық, геофизикалық және
геохимикалық деректері бойынша жұмыс жасалған Геолого-структурные и
металлогенические особенности района Орловского месторождения и
закономерности размещения полиметаллического оруденения в его пределах
(А.М. Гинатулин, И.Г. Чинаков, Ю.Г. Бондаренко, И.Т. Сахаров, В.Д. Белый,
П.С. Ревякин, Ю.А. Костин).
Кенорында бірінші мерзімде геолого – барлау жұмыстары 1971 жылы
аяқталды.
1977 жылдан бастап кенорын (Основная шоғыры) Жезкент ТБК – нің
Орловский кенішімен қазымдалып келеді.
Кенорынның барланған дәрежесі 1 қаңтар 2001 жылдың келесі
мәліметтерімен сипатталады: В + С1 дәрежелі қорлар 91% құрайды, категория
С2 - 9 %.
Кенорында шахта оқпандары: Орловская және Скиповая – 12
деңгейжиекке дейін, Северная –11 деңгейжиекке дейін, Южная –10
деңгейжиекке дейін жүргізілген. Новая шахтасының оқпаны жербетінен 111
метр тереңдікке өткен. Ары қарай оның қазымдалуы тоқтатылған, себебі
кенорынның гидрогеологиялық жағдайлары қиындап кетті.
Основная шоғырының кен денелері 11 деңгейжиекке дейін тау қазбаларымен
ашылған. Қияқаздар 60 – 120 метр тереңдікке өтілген.
Основная шоғырының кен денелер 1 – 10 деңгейжиектеріндегі қорлары В
дәрежеге дейін зерттелген. Основная шоғырының 10 мен 11 деңгейжиектерде
қорлар 15-30 х 10-15 м торымен барланған. Қазірге кезде 11 деңгейжиекте
эксплобарлау және күрделі, дайындау қазбалары жүргізіліп жатыр. Жоспар
бойынша 11 деңгейжиектегі қорларды В дәрежесіне келтіреді. 11 деңгейжиектің
астындағы қорлар барланып жатыр және С1 дәрежесіне жатады.
Новая шоғыры тау қазбалармен ашылмаған, тек қана жербетінен бұрғылау
ұңғымалармен барланған. Барлау торының мөлшері 50-120 х 50-120 м - С1
дәрежелі қорлар үшін және 200 х 100 м - С2 дәрежелі қорлар үшін.
Кенорынның шет жағы 200 х 400 м және одан да аз торменен зерттелген.
Основная және Новая шоғырының батыс жағы толығымен барланбаған.
Орловский кенорынның кендену структурасының жалғасы ұңғымалармен
барланып мыс – полиметалды кендену табылған (№№ 428, 559, 491).
Қазіргі уақытта Орловский кенорнында іздеу – бағалау жұмыстары Шығыс –
Қазақстан ГБП – мен жүргізіледі.

7. Кенорынның қорлары

1.7.1 Кондициялары

Кондициялар келесі:
- санау блоктағы үлесті мыштың өндірістік мөлшері - 2,2 % ;
- балансті қорларды шектеу үшін үлесті мыстың мөлшері - 1 %;
- үлесті мысқа ауыстыру коэффициенты:
а) мысқа – 1;
б) қорғасынға - 0,4;
в) мырышқа (кадмині санағанда) - 0,4;
- үлесті мысқа ауыстырғанда сынамада келесі мөлшерлерді ескермеу:
а) мыс үшін - 0,2 %;
б) қорғасын үшін - 0,1 %;
в) мырыш үшін - 0,5 %;
- кен денесінің құлау бұрышы 300 болса ең аз қуат - 1 м және жатыс кен
денелерде - 1,6 м; ал қуат аз болғанымен мөлшері көп болса, метрпайызды
қолдану;
- жазықжатқан және тікжатқан кен денелерінде қорлар шекараларына
кіретінкенаралық жыныс пен кондициясыз кен қабатының ең үлкен қуаты - 2 м;
- баланссыз кеннің қорларын санайтын мыстың үлесті шет жағындағы
мөлшері - 0,5 %;
- мыс, қорғасын және мырыштан басқа, алтын, күміс, кадмий, пирит
күкіртінің, сирек және тараған элементтерінің қорларын санау;
- шет жағындағы мыстың мөлшері 1 %, ең аз өндірістік мөлшер 2,2 %
болғанда тотыққан кеннің қорларын бөлек санау керек (тотыққан минералдарда
мыстың мөлшері 20 %-дан асса).
Кондиция бойынша тотыққан кеннің қорғасын мөлшерін табу жоба бойынша
қарастырылмаған.

1.7.2 Жобалауға алынған қорлар

2001 жылдың 1 қаңтарын қарай жобалауға алынған Основная және Новая
шоғырларының В+С1 дәрежелі балансты қорлары 12 кестесінде көрсетілген.
Эксплуатациялық деңгейжиектері бойынша қорлардың саналымы Жезкент ТКБК
– ның геологиялық мекемесімен жасалған болатын. Деңгейжиектер бойынша
қорлардың деректері комбинаттың негізгі мәліметтері бойынша алынған.
Основной шоғырының ашылған бөлімшесіндегі кен денесінің шекаралары
эксплобарлау негізінде дәлдеп – түзетілген.
Дәрежелері бойынша жобалауға алынған кен қорларының қарым қатынасы
(мың т):
- В – 6304 (20,7 %);
- С1 – 24168 (79,3 %);
- В+С1 –30472.
Сонымен қатар 2001 жылдың 1 қаңтарға балансқа С2 дәрежедегі қорлар
келесі көлемде еңгізілген (мың т): кен - 3114, мыс - 123,4 (орташа мөлшері
3,96 %), қорғасын - 25,4 (0,82 %), мырыш – 137,9 (4,43 %). С2 дәрежедегі
қорлардың барлауы біткеннен соң, оларды одан да биік дәрежеге еңгізеді,
күрделі жоба бойынша қазымдайды.
Жезкент ТБК ААҚ тау жұмыстарының даму жоспары бойынша 2001 жылы
қорлардың қазымдалуы құрайды (мың т):
- кен – 1487,9;
- мыс – 56,28 (орташа мөлшері 3,78 %);
- қорғасын – 12,547 (0,84 %);
- мырыш – 53,973 (3,63 %).
2001 жылы өнімді алу мөлшері (мың.т):
- кен– 1500;
- мыс– 53,64 (орташа мөлшері 3,58 %);
-қорғасын – 11,967 (0,80 %);
-мырыш – 51,464 ( 3,43 %).

Кесте 10 – Орловский кенорынның қорлары

Өлшеу Балансті Баланстан
бірлігі шыққан
С1 С2 С1
1 2 3 4 5
I. Сульфидті кендер (Основная және Новая шоғырлары)
Кеннің қоры мың. т 41386 11555 1046
Мыс % 4,19 4,33 0,61
мың. т 1732,9 500,5 6,4
Қорғасын % 0,92 0,93 0,11
мың. т 381,7 107,3 1,2
Мырыш % 3,08 2,32 0,24
мың. т 1273,5 268,0 2,5
Алтын г т 0,8
кг 42606,3
Күміс г т 46,7
т 2472,6
Кадмий % 0,016
т 8699,8
Селен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.