Негізінен жобаланған нысан Сәулет - құрылыс факультет ғимараты
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Сәулет және дизайн кафедрасы
ДИПЛОМдық жоба
Түсіндірме жазба
ДЖ. 050420. 23-03. 01. 10. ТЖ
Тақырыбы: ___________________________________ __________________________
___________________________________ ________________________________________
Ғылыми жетекші
_______________________________
(қызметі, ғылыми дәрежесі )
_______________________________
(аты-жөні, тегі, қолы)
Консультанттар
_______________________________
_______________________________
(аты-жөні, тегі, қолы)
_______________________________
_______________________________
(аты-жөні, тегі, қолы)
_______________________________
_______________________________
(аты-жөні, тегі, қолы)
_______________________________
_______________________________
(аты-жөні, тегі, қолы)
Студент
_______________________________
(аты-жөні, тегі)
_____________________
___________________
(қолы)
(күні) _______________________________
(топ)
Нормабақылаушы
______________________________
(қызметі, ғылыми дәрежесі)
__________________________________ __
____
(аты-жөні, тегі)
____________ ________________
(қолы)
(күні)
Кафедра меңгерушісі __________________________________
2010
С – 501 тобының студенті
Ахметов Азамат Адамович
С. Торайғыров атындағы ПМУ территориясының реконструкциясымен Сәулет-
құрылыс факультет ғимаратының сәулеттік-жоспарлау жобасы тақырыбы бойынша
дипломдық жұмысқа
аннотация
Жұмыстың орындалу барысында аймақтың саяси – экономикалық
ерекшеліктеріне сәйкес конструктивті жоспар және сәулет жоспарлы
тапсырмалар берілді.
Дипломдық жұмыстың түсіндірме хаты А4 пішінді, 77 парақтан және
750х750мм, 6 планшеттен тұрады.
Түсіндірме хатта келесі негізгі бөлімдер кіргізілген:
Кіріспе
1. Жалпы бөлім
2. Сәулеттік композиция шешімі
3. Конструктивті бөлім
4. Сәулет физикасы
5. Экономика бөлімі
6. Еңбек және қоршаған ортаны қорғау бөлімі
Графиктік бөлім келесі сызбалардан тұрады:
- Жоспар (3) М1:100; 1:50
- Қасбеттер(3) М1:50
- Қима(1)М1:100;1:50
- Бас жоспар М1:500
- Ситуациялық схема
- Перспектива
Графикалық жұмыспен түсіндірме хат компьютірде арнайы Archi CAD,
Auto CAD, Corel Draw, Photoshop және оларға арналған утилиттер арқылы
орындалған.
Жоба алдын ала анализ, арнаулы және нормативті әдебиеттердің
пайдалану нәтижесінде, қазіргі уақытта шарттардың өзгертулермен сәйкес
орындалған.
Жобаланған Сәулет-құрылыс факультет ғимараты инженерлік
коммуникациялардың барлық түрлерімен қамтамасыз етілген: су құбыры, канал
жүргізу, автономиялық жылу беру, электржабдықтыру, ауаны айдау, аз токты
жабдықтар (радио, телефон).
Аннотация
на дипломную работу по теме
Проект реконструкции территории ПГУ им. С. Торайгырова с разработкой
архитектурно-планировочного решения учебного корпуса Архитектурно-
строительного факультета
студента группы
А-501к
Ахметова Азамата Адамовича
Во время выполнения данной работы были поставлены задачи архитектурно-
планировочного характера, конструктивного плана в соответствии с социально-
экономическим развитием региона.
В дипломном проекте содержится 77 листов пояснительной записки
формата А4 и графическая часть формата 750х750мм на 10-х планшетах.
В пояснительной записке включены следующие основные разделы:
Введение
1. Описание существующего положения;
2. Архитектурно - планировочное решения;
3. Конструктивный раздел;
4. Строительная физика;
5. Экономика.
6. Охрана труда и окружающей среды.
Графическая часть включает следующие чертежи:
- Планы этажей (5) М 1:200
- Фасады (2) М 1:100
- Разрез (1) М 1:100
- Генплан
- Ситуационная схема
- Перспектива
Графическая часть и пояснительная записка исполнены на с помощью
специализированных профессиональных компьютерных программ Archi CAD,
Auto CAD, Corel Draw, Photoshop и утилитов к ним.
Проект выполнен в результате использования и нормативной литературы с
учетом изменений современных требований и условий эксплуатации.
Проектируемый учебный корпус Архитектурно-строительного факультета
обеспечено всеми видами инженерных коммуникаций: водопроводом,
канализацией, централизованным отоплением, электроснабжением, вентиляцией,
слаботочными устройствами (радио, телефон).
ANNOTATION
For degree work of A student of the A-501k group by
Akhmetov Azamat Adamovich The subject: ”The project of reconstruction of
the territory of Pavlodar State University of S. Toraigyrov with the
development of architectural and planning solutions Training Corps
Architectural Faculty”
Making an inventory of the economical position of the region, by
execution of the degree work were put the task of the architecture-planning
character and the construction plan.
The degree work consists of 77 pages of the A4 format and graphical
part of the 750x750 mm size in 6 plans –tables.
In the description note were described the next sections:
1. Description of the exist position;
2. Decision of the architecture – plan;
3. Construction part;
4. Building physics;
5. Economics.
Graphical part consists of the next drawings;
- Perspective of the building;
- Side of the front entrance of the building, 3 drawings;
- Plans of the floors M 1:100;
- Cut M 1:200
Graphical part and the description note of the degree work were made on
computer by the special professional programs Archi CAD , Auto CAD,
Corel Draw, Photoshop.
Design decisions are confirmed with calculations, economic
calculations and technological substantiations.
The projected residential building is provided with all kinds of
engineering communications: a water pipe, the water drain, independent
heating, electrical supply, ventilation, low-current devices (radio, the
phone).
Мазмұны
Дипломдық жобаға тапсырма
Бітіру жұмысының кестесі
Аннотация
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
1. Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
1.1 Сәулет өнерінің негізгі
мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . .13
1.2 Сәулеттік композиция
шешімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
1.3 Бас
жоспар ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...15
1.4
Эвакуация ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2. Конструктивті
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...18
2.1 Сыртқы
конструкциялар ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 18
2.2 Ішкі
конструкциялар ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..22
2.3 Қабат аралық плитасының
есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
3. Құрылыс
физикасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... 38
3.1 Жалпы
ережелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...38
3.2 Климатология
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...39
3.3 Жарық
көзі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .41
3.4 Табиғи
жарық ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .43
3.5
Акустика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .53
4. Экономикалық
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..54
4.1 Жалпы
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..54
4.2 Техника-экономикалық
көрсеткіштер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .54
4.3 Құрылыстың есептік құнын
анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..55
4.4 Құрылыстың есептік сметасын
анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 57
5. Еңбек және қоршаған ортаны қорғау
бөлімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... . ... 62
5.1 Қауіпсіздіктің жалпы мінездемесі мен
анализі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..62
5.2 Шу және
дыбыс ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..63
5.3 Шуды шектеу
шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..64
5.4 Өндіріс
шаңы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .65
5.5 Жарылу өрт
профилактикасы ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... 66
5.6 Техника
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..66
5.7 Құрылыс түзілістерін жинақатғанда техника
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ...67
5.8 Тас жұмыстар өндірісінде еңбек
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..69
5.9 Қазіргі заман қалаларындағы жасыл отырғызулар және олардың рөлі.71
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...74
Пайдаланған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .77
Кіріспе
Адамдар қоғамның әрбір даму сатысында архитектура алдында нақты
міндеттер қойған, осылай немесе басқаша архитектуралық шығармашылық
мақсаттарын анықтаған, себебі архитекторлар уақыт өте келе тарихты
кейіптейтін – ескерткіштермен, өткеннің материалдық және рухани мәдениет
символдары - тұратын үй, қалалар, храмдар, монументтер жасау арқылы
өздерінің әлеуметтік миссиясын түсінген.
Және сонымен бірге жоқ – себебі әрбір дәуір сәулетші шебердің міндетін
өзінше түсінген, оның алдына өз проблемаларын қойған, әлі де сыры беймәлім
мәселелер шешімін талап еткен, архитектураны өзінің әлі де белгісіз
тұтынушылық және эстетикалық мұратына сай көргісі келген. Ал бұл дегеніміз
әрбір дәуірдің архитектураны өзінше түсінетіндігі және біздің қойған барлық
мәселелерімізге – мейлі мәңгілік болмасын, алайда өз нақты жауаптарын
табады деген сөз. Олар соншалық қысқаша қисынға келтірілгенімен маңызды
емес, анық және белгілі болса болғаны.
Сол себепті біз шешімдермен асықпаймыз, олар біздің қоғамдық
мұраттарымызға сәйкес бүгінгі сәулетшілік проблемалары туралы, ХХ ғасырдың
соңғы он жылдығындағы сәулетші шебердің міндеттері туралы, архитектуралық
түр туралы қорытынды тұжырымдарын анықтасын.
Қазіргі сәулетшілік – біздің қалаларымыз бен үйлеріміз, біздің
пәтерлеріміз, мектептеріміз, театрларымыз бен дүкендеріміз, алаңдар,
көшелер мен желекжолдар, солар, әрбір қадам сайын бізді айнала қоршағандар,
біздің бәріміз күнделікті тұратын орта. Ол қуантып та, күйдіре де алады,
жирендіріп те, таң қалдыра да алады. Кейде архитектураны адам қолымен
жасалатын екінші табиғат деп те айтады. Біз құрылысшылар деп атайтын
миллиондаған адамдар, әлемнің әрбір түкпірінде жасампаз еңбекпен
айналысуда. Төңіректің бәрінде монтаж крандары мұнарлайды, барлық жерден
қабат қабат сайын, үй үй сайын, квартал квартал сайын бой көтерген адамдар
қонысы біз көреміз. Мұның бәрі сәулетшіліктің шығармашылық еңбек жемісі,
ғасырлар қойнауынан және осы күнге дейін жердегі адам өмірін жайластыру,
оны табиғаттың стихиялы күшінен сенімді қорғау, өмірді жайлы, ынғайлы
қылуға қам жеген көне кәсіптің өкілі. Және тағы бір міндет өзі жасайтын
архитектуралық түрдің сұлулығы туралы сәулетші шебер ойлауы қажет.
Қазіргі сәулетшіліктің жаңа болмыс (синяя птица) формасы –
архитектордың тапжылмай шығармашылық ізденістер мәні, сын мен наразылық
нысаны, ал тіпті қоғам наразылығы. Қазіргі форма әлдеқайда ыңғайлы, жайлы
және әдемі болып көрінетін бұрынғымен үнемі қарама-қайшылықта болады.
Өзіндік форманы іздеуде архитектор функциональды құрылыстың дәлдігімен,
құрылымдық шешімнің айқындығымен, материал табиғилығымен жасауға әрдайым
дайын.
Қаншама қарама-қайшы тенденциялар мен ағымдар барлық затта әлі де
аяқталмаған жүзжылдықта өзін бекітуге тырысты. Қаншама теориялар мен
концепциялар тез әйгіленген және ұмытылған. Әрбір жаңа үміт өкінішті
уақытпен қатынаған, тек аздаған туындылар ғана керемет ақылдар мен
таланттар әрекетінің жемісі, олар біздің дәуірдің шығармашылық әлеуетінің
белгісі болып мәңгі сақталады.
Өмір жалғасуда. Ол үнемі жаңа, барынша күрделі және шегіріп қоюға
болмайтын міндеттер қояды. Адамдар архитектураның адамзатқа өмірді оның
барлық көріністерімен қабылдауға бейімді көп үлгілі формалар әлемін беру
жағдайында екендігіне әлі де сенімдерін жоғалтпаған. Алайда форма аясы тар
мақсат емес. Ол сол немесе басқа өмірлік құбылыстың әрдайым жауабы ғана
болады. Үй немесе қала пайда болмас бұрын, жасаудағы қоғамдық сұраныс, кез
келген шығармашылық актінің әлеуметтік негізі, адамдар құрылыс әрекетінің
бастапқы алғышарттары анықталады.
Уақыт пен қоғам мақсаттарды анықтайды. Олар жоғарғы тапсырыс берушілер
– бірінші кезекте өзекті проблемаларды көтереді, олардың сипатын барынша
нақты танытатын шеберлерді таңдайды.
Жасау үдерісінде уақыт пен қоғам дұрыс ұғынудың барлық қайшылықты
міндетінен бас тартады, оған сәйкестінің барлығын қолдайды және бағыттайды,
қорытындысында өз мазмұнының нақты формальды көрінісін әрдайым алады.
Бұл үдеріске қоғамдық сұранысты танитын және толғанатын, нақты
проблемалардың кәсіби шешімін табатын архитектордың шығармашылық тұлғасы
тағы да қатысады. Оған өз дәуірінің тенденцияларын түсіну қажет,
перспективаны көре біліп, қоғам талпыныстарын бағалап, алға қойған мақсатқа
жауап беретін өзінің кеңістіктік идеалын архитектуралық формада ұсына білу
керек.
Алайда мұны жасамай тұрып, архитектор жасалатын архитектуралық формаға
тікелей әсер ете алатын, нақты міндеттің барлық аспектілерін, барлық
жағдайларын оқып танысады. Форма көптеген факторлардан тәуелді, олардың
әрқайсысы уақыт ерекшелігі мен қоғамдық сипат тенденцияларын міндетті түрде
өзінде бейнелейді.
Функция – объективті категория – жасаушының субъективтік еркіне
бағына нақты құрылымды табады. Автор неғұрлым функция мәніне терең үңілсе,
соғұрлым функция онымен жасалатын жүйеде үйлесімді орналасады.
Бірақ, функцияға тиісті, оның мүдделерін басшылыққа ала отырып, оны
тиісті арнасына уақытылы бағыттау қажет, құр тәжірибеге сүйенген функция
мүдделеріне архитектуралық форманың толық бағынуына әкелетін шектен
шығуды болдырмас үшін. Функция мен форманың өзара әрекеттестік проблемасы
тек тұтастай композицияға ғана тиісті емес – ол қала болсын, магистраль,
алаң немесе үй болсын, - алайда, сонымен қатар әрбір жеке алынған бөлшектер
де тиісті.
Әрбір функция уақытында өзгереді, даму үдерісінде күрделенуге
талпынады, еншілес функция туғызуға қабілетті. Ал бірақ ерте дәуірлерде ол
инфузория секілді қарапайым болатын. Бірінші қарапайым функция – алғашқы
адамның үйі. Оның қарапайым формасы – үңгір немесе күрке. Екінші функция
шығу діни текті. Оның бастапқы формасы ретінде пұт қызмет етті. Көптеген
ғасырлар адамның сәулетшілікке деген барлық талаптары қарапайым
функциялармен – қорған, үй, дүңгіршек, шеберхана, шіркеу, спорт аренасымен
және т.б. анықталған.
Алайда қоғамдық қарым-қатынастың күрделенуіне қарай, еңбекті қоғамдық
бөлу үдерісінің ағымына қарай функцияның жаңа деңгейлері анықталады. Олар
өзіндік иерархия құрайды, олардың арасында өзара тәуелділік пен қатар
бағынатындық орнайды. Құрамына қарапайым және элементар функциялар кіретін
күрделі, кешенді функциялар анықталады.
Кез келген күрделі жүйеге жанасып жататын әрбір функция өз
кезегінде бөлінуге талпынады, бізді қоршаған әлемде барынша көп санды шағын
функциялар – бөлшектер функциясын туғызады.
Біз тіршілік ететін әлем үнемі күрделенеді, барынша мол көпқырлы
түрлі функциялардан тұратын, барынша мол әр түрлі формаларды талап ететін
көп функциональды болады.
Қазіргі архитектуралық шығармашылық функциональды немесе
әдеттегідей айтылатын, типологиялық белгілері бойынша айқын бөлінген. Ол
архитектураның біртұтас бағанаға жанасатын көптеген кәсіптер бұтағынан
тұрады. Әйтсе де бұл бағана көп ғасырлық тарих қойнауына тамыр тартса да,
ол көкке, болашаққа бойлаған сайын, ол соғұрлым жіңішке бола түседі.
Меніңше, біз көптеген жіңішке бұтақтардың нағыз бағананы құрғатып, барлық
шырынын ішетінін байқамайтын болармыз.
Осы жоба С. Торайғыров атындағы ПМУ территориясының
реконструкциясымен Сәулет-құрылыс факультет ғимаратының сәулеттік-жоспарлау
жобасы деп аталады. Негізінен жобаланған нысан Сәулет-құрылыс факультет
ғимараты. Кешеннің сәулеттік шешімі көлемдік-жоспарлау жүйесінің нәтижесі
болып табылады. Онда әрбір функционалдық элемент өзін оның мазмұны үшін
органикалық нысанда көрсетті. Фасадтардың негізгі тақырыбы – ритм. Тік және
көлденен элементтердің ритмі. Оның қатарына кірпіш пилондар, кіші
қабырғалар, балкондар, күннен қорғану элементтері кіреді.
Төменгі секциядағы аспалы пилондар бір түрлі жеңілдік беріп тұрғандай
болады, сол арқылы шетінен жүргізілген парапеттік белдеулер жұмсарады.
Бүйірінде шағын портал бар, оның жоғарғы жағындағы қалқанның үстінде күннен
қорғау элементі орналасқан. Күмбез стандарт үлгісінде орындалған және
орналасқан. Парапет белдеулері мен порталдарындағы горизонталь сызықтар
астыңғы бөлікпен бірдей түсте болады, сол арқылы жобаның сәулеттік суретін
біріктіреді.
Фасад бойындағы тік бұрышты шынымен қапталған саты клеткасы ырғақты
түрде орналасқан. Олардың сәулеттік шешімі бойынша күңгірт және ашық
түстердің үйлесіп және алмасып келуін байқауға болады.
Кешеннің композициялық шешімінің ерекшелігі оның әдемі сұлбасы және
жеке алғанда көрермен залы құрылғысымен ғимараттың үш сатылы құрылысы болып
табылады. Негізгі құрылымдық элементтер – стандарттар.
Бірегей шешімдер бірегей функцияларға – вестибюль, көрермен залы,
емдеу үй-жайы, жатар орын үй-жайы сай келеді.
Ғимараттың сәулеттік бейнесі олардың көп жоспарлы құрылысымен, түр-
түс шешімімен және кең парапеттік белдеуі бар кіретін порталымен
анықталады.
Факультет мінездемесіне қарасақ Павлодарлық индустриалдық институтының
алғашқы факультеттерінің бірі инженерлі-құрылыс негізінде құрылған.
Факультетте 60-тан артық оқытушы, олардан – 8 профессорлар, 40% жуық
доценттер мен ғылым кондидаттары жұмыс істейді.
Оқу процесі мен ғылыми-зерттеу жұмысын 4 шығарушы кафедралар
жүргізеді:
- өнеркәсіп және азаматтық құрылыс
- сәулет және дизайн
- инженерлі жүйелер және геотехникалық құрылыстар
- азық-түлік технологиясы және қоршаған ортаны қорғау
Факультет мына мамандықтардан инженерлік кадрлардың дайындығын жүзеге
асырады:
050420Сәулет
050421Дизайн
050729Құрылыс
050730Производство строительных материалов, изделий и конструкций
050731Өмір-тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау
050732Стандартизация, метрология, сертификация
050727Азық-түлік өндеу технологиясы.
Сәулет-құрылыс факультетінің ғылыми-зерттеу және жобалы-конструкторлық
жұмыстарды орындаудан көп жылғы тәжірибесі бар. Факультеттің осы қызмет
блогы Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейін кезеңіндегі индустриалды-
инновациондық даму бағдарламасында белгіленген тапсырмамен байланысты
ерекше мәнге ие болады.
Ғылыми зерттеудің негізгі бағыттары:
- қор сақтау технологиялар мен материалдар
- құрылыстың беріктілігі, тұрақтылығы мен динамикасы
- регион дамуының сәулет-қалақұрылыс проблемасы
- инженерлі-геологиялық қиын жағдайында орналасқан ғимарат пен
құрылымның негізі мен іргетасын жобалау.
Соңғы бес жыл ішінде факультет ғылымдарымен көрсетілген бағыттағы
тематикаға сәйкес 11 инициативті-іздестіру, ғылыми-зерттеу жұмыстары
орындалған.
Жүргізілген зерттеу нәтижесінде жалпы алғанда өнертабысқа 150 көп
авторлық куәлік пен патенттер, 50 мыңнан көп ғылыми мақалалар жарияланған,
40 жуық монографиялар, үлкен мөлшерде оқу-методикалық әдебиеттер алынған.
1. Негізгі бөлім
1. Сәулет өнерінің негізгі мақсаты
Сәулет өнерінің негізгі мақсаттары әрқашанда адамның өмір сүруіне
қажетті тұрмыс ортасын жеке қоғамның дамуы, оның мәдениеті, ғылым мен
техникадағы жетістіктерінің деңгейімен анықталатын жабдықталушылықты құру
болып табылады. Сәулет өнері деп аталатын өмірдің бұл ортасы, ішкі
кеңістігі бар ғимараттарға, сыртқы кеңістік – көшелерді, алаңдар мен
қалаларды ұйымдастыратын ғимараттар мен құрылыс кешендеріне ендіріледі.
Сәулет өнері – ғимараттарды, құрылыстар мен олардың кешендерін жобалау
және салу өнері. Ол барлық өмірге тән процесстерді ұйымдастырады. Сәулет
өнері өзінің эмоционалдық әсері бойынша ең маңызды және көне өнерлердің
бірі. Оның көркем бейнелерінің күші үнемі адамға ықпалын тигізеді, өйткені
оның өмір сәулет өнерінің ортасында өтеді. Сонымен қатар, өндірістік
сәулетті құру маңызды қоғамдық еңбек пен уақыт кетіруді талап етеді.
Сондықтан сәулетке қойылатын талаптарға функционалдық тиімді, жайлылық пен
әсемдікпен қатар, техникалық лайықтылық пен үнемділік талаптары кіреді.
Функционалдық процесстерге лайықты, үй – жайларды тиімді жоспарлаудан
басқа, барлық ғимараттардың жайлылығы баспалдақтарды, лифтерді дұрыс бөлу,
жабдықтар мен инженерлік құралдарды дұрыс орналастырумен қамтамасыз етіледі
(санитарлық құралдар, жағу, желдету). Солай ғимараттың формасы көбінесе
функционалдық заңға сәйкес анықталады, бірақ сонымен қатар, ол әсемдік
заңдар бойынша салынады.
Сәулет пен құрылыста шығынды азайту ғимараттардың тиімді көлемді
жоспарлау шешімдерімен, құрылыстық және әрлеу материалдарын дұрыс таңдау,
құрылымын жеңілдету, құрылыс тәсілдерін жетілдіру арқылы жүзеге асырылады.
Қала құрылысында негізгі экономикалық қор жерді пайдалану әсерлігін арттыру
болып табылады.
Темір бетоннан жасалған ғимарат, үлкен және іргелі көрініп, ғимаратқа
жүйелі құрылымдық саздылық береді. Тұтасқұймадан жасалған ғимараттарға
қасбеттер мен ішкі жалғастыру жоспарларының даралылығын оңай беруге болады.
Көлденең және тік выступтары, қуыстары және басқа да көлемді
элементтері бар тұтасқұймадан жасалған қабырғалар, олардың үшкөлемділікті
көрсетуге мүмкіндік тудырады және ғимараттың мәңгілік дәрежесі мен
өрттөзімділікті арттырады.
1.2 Сәулеттік композициялық жоспарлау шешімі
Бұл дипломдық жобадағы Сәулет-құрылыс факультет ғимаратының Павлодар
қаласының батыс бөлігіндегі Кутузов және Академик Шөкин көшелерінің
қиылысында орналасқан.
Сыйымдылығы 900 адам. Оқу болмелерінің ауданы бір студентке 6% кем
емес алынған.
Бұл көркемдігі жағынан өте тартымды жасалған, қазіргі кезде өркендеп
келе жатқан сәулет өнерінің тамаша үлгілерінің бірі болып табылады
Жопаралау шешімі бойынша бұл ғимарат 3 қабаттан және цоколь қабатынан
тұрады.
Сәулеттік-құрылыс факультет ғимаратының көлемдік пластикасы бір
көлемде әр алуандық иллюзиясын жасайды. Мында классика, хайтек және
этникалық элементтерін табуға болады. Олар бір-бірімен жанасқанмен жеке
даралығын жоғалтпайды. Керемет сәулет-құрылыс факультет ғимаратында мөлдір
күмбез сияқты сәулет элементі таңқаларлық емес және батыл қолданылған.
Сәулеттік-құрылыс факультетінің 1-ші қабатында вестибюль, гардероб,
копьютерлік технология залы, аудиториялар, лабораториялар, асхана, деканат,
техникалық персонал бөлмелері, санитарлық түйіндер, сөкілер, байланыс
бөлмелері орналасқан. 2-ші қабатында экспозиция залы, аудиториялар,
лабораториялар, дәрігерлік бөлме, электр щиті бөлмесі орналасқан. 3-ші
қабатында сәулет және дизайн кафедрасы, аудиториялар, көркемсурет сыныбы,
сурет сыныбы, мүсін сыныбы, мәжіліс залы орналасқан.
Сәулеттік функциялармен оның заңдылықтарының, жалпы принциптерін
қолдана отырып оның көлемді негізін қарауға болады. Оның сәулеттік
көркем әдістемелері көптеген үйлерді жобалауға келеді. Сәулеттік
композицияның негізі құрылымы және форма тәріздемесіне жататын: тектоника,
масштаб, пропорцияналдық, көркемдік әсемдеу, нюанс және ырғақтық
жатады. Көптеген ғимараттардың құрылысы өздерінің сәулеттік жобаларымен
және компазициялық шешімдері мен ерекшеленіп қана қоймай оның қоршаған
ортаға тигізетін әсеріне құрылыс материалдарымен және олардың құрылыс
базаларының қатысы бар, қазіргі замандағы қалалардың территориясында
салынып жатқан әсем ғимараттардың көбісі сәулеттік композицияның
шешімімен тұрады. Сондай-ақ сәулеттік ғимараттардың сызылу жобасында оның
ішкі және сыртқы құрылысының сәйкес келуі керек. Сондай-ақ қала
құрылыстарының сәулетттік құрылымын сызушыларға қоршаған ортаға ландшафта
этаждық және климатттық мінездемеге, халық дәстүріне, жергілікті жерде
тұратын кісілерге жақсы әсер беретін көңіл болу керек. Сәулеттік жоба сызу
брысында тұрғындардың пайдаланатын ғимараттарының кәсібилік, сәулеттік
копозицияның құрылымын, шығармашылығын және заңдылығын пайдалана білу
қажет..
Сәулеткердің көп жұмысты орындай алмайтындығы ғимарат сызбасындағы
шығармашылығын төмен дәрежеде көрсетеді. Зерттеу барысында әсемдік пен
көркемдікті ерекше пайдаланатын көптеген нәрселерге көңіл бөлу керек.
Соңғы кезде қала құрылысының әсем де көркем болып көрнуі ғимараттың
қоршаған ортамен тығыз байланыста екенін көрсетеді. Сәулеттік жобада
зерттеу барысында унификация мен типизацияны стандарттық түрде құрылыста
пайдалану және оларды көбейту, сәулеттік құрылыстың сапалы болуын
анықтады. Әрі тиімді, әрі кесімді ғимараттың түрлері осы пайдаланысқа
қажет етеді. Тәжірибеде бұның көптеген түрі қолданылады. Индустралдық
ғимарат құрылысының системасы мен әдістемесі: көпе панелді, каркастық-
панелді, көлемді блоктық, көтермелі этаждар және т.б. кей сәттерде
ғимаратты жобалау кірпіш және жергілікті материалдарданда тұрғызылады.
Жалпы қарағанда сәулеттік копозицияның тектоника және сәулеттік
шығарманың тығыз байлыныстылығын көресіз. Оны біріктіріп (архитектоника)
сәулет тектоника сөзіне шыққанын байқаймыз. Бұл сөздің мағынасын
ғимараттың ішкі және сыртқы құрылысын, сәулеттік құрастырушылық жүйенің
оның ішкі және сыртқы бейнесінің көрсететіндігін айтады. Сыртқы тектоника
органикалық функцияның талабы мен құрастырушылық жағдайлардың жоба
барысында тығыз байланысты екендігн көрсетеді. Кереге қоршаулароында
қолданылатын материалдардың түрлері тектоникалық мінездемемен
ерекшеленеді. Және басқада элементтерінің кесінділерінен тұрады. Дәл
қазіргі уақытта жаңарған технологияның және зауыттардың шығарған
жасаулары бірнеше есе көп, әсіресе кірпіш пайдалануда сәулеттік
композицияның кеңейюіне үлкен әсер етеді.
3. Бас жоспар
Жел раушаны ҚНжЕ 2.01.01 – 82 Климотология бойынша ішінде және
қаңтар бойынша саламыз. Желдің раушанын пайызбен желдің қайталуыны бойынша
саламыз. Нәтижесін бірінші кестеге енгіземіз.
1.1 кесте – Павлодар қаласының жел раушаны
Ай С СВ
1-ге дейін 1...3 3...5
15-ке дейін І,ІІ... 40 25 15
- Дәліз кеңдігі (1,0 СНиП бойынша ) – 2,5 м кем емес;
- Дәліздегі ең түпкірде орналасқан есіктің жағындағы сыртқа шығу
есігінің арақашықтығын (9 кесте бойынша орындау қажет)20м
1.3-кесте. Дәліз бойындағы арақашықтық
Тысқа шығу Отқа төзімділікАдам қалыңдығы адамм болған жағдайдағы
есігінің деңгейі дәліздің бойымен сыртқа шығу арақашықтық,
орналасуы м
2-ге дейін 2...3 3...4 4...5
І,ІІ... 60 50 40 35
- баспалдақ клеткаларында терезелер орналасады, ғимарат ішін
желдетуге арналған ;
- дәлізде орналасқан есіктер адам ағымы бойынша ашылуы тиіс;
эвакуациялық жолдарда босағалар мен баспалдақтар болмауы тиіс
2 Конструкциялық бөлім
2.1 Сыртқы конструкциялар
Темір бетон құрылымдар біздің елімізде негізгі құрылыстың жалпы
көлемінде ерекше орын алады. Тиімді жобалау деп, ғылымның жаңа
жетістіктерін және қазіргі кездің құрылыс нормалары мен ережелерін
пайдалану арқылы тиімді жобалау негізінде үнемді және берік темір бетон
құрылымдарын құру саналады. Темір бетон құрылымдарына арналған бетон әбден
анықталғанға дейін, алдын ала берілген физико-механикалық қасиетерге ие
болу керек: қажетті мықтылық, арматурамен жақсы ұсталуы, арматураны
коррозиядан қорғау үшін қажетті зерделігі бар. Одан басқа темір бетон
құрылымның бағытталуына байланысты және оны пайдалану жағдайларынан қосымша
арнайы талаптар ұсынылған: бірнеше рет қатыру және еріту аяздылығы (мысалы,
ғимараттардың сыртқы қабырғаларының панелінде, ашық құрылыстарда және
т.б.), жоғары температурада көп уақыт әсер еткенде ыстыққа төзімділігі,
ортаның және т.б. агрессивті әсер етуінде коррозиялық төзімділігі.
Берілген төзімділікке ие болатын және арнайы талаптарды
қанағаттандыратын бетон алу үшін қажетті құрайтын материалдарды санды
қатынастылығы бойынша алынады. Әр түрлі цемент, ірі және ұсақ толтырғыштар
аязға төзімділікті немесе қоспаның жақы қалауын қамтамасыз ететін әр түрлі
қоспалар.
Бетондар бір қатар белгілері бойынша бөлінеді:
- құрылымы – тығыз құрылымды бетондар, олар толтырғыш түйіршіктің
арасын бос жері толығынан қатқан тұтқырышпен толтырылған; ірі
кеуектілікті аз кішіқұмтас және құмтасыз; қатқан тұтқырғыштың
жасанды кеуеттілкпен толтырлған; ұяшықты қолдан жасалған
құыстармен;
- тығыздылығы – 2500 кгм3 аса (өте ауыр); 2200 кгм3 аса 2500 дейін
кгм3 (ауыр); 1800 аса 2200 кгм3 дейін (ұсақ түйіршікті); 800 аса
– 2000 кгм3 дейін (жеңіл);
- толтырушының түрі бойынша – тығыз толтырушыларға; ыстыққа төзімді,
биологиялық қорғаудың талаптарына жауап беретін арнайы қуыстар;
- түйіршіктілік – түйіршіктілік құрамы бойынша – ірі немесе ұсақ
толтырғыштармен; ұсақ түйіршікті – үсақ толтырғыштармен;
- қатудың шарттары бойынша - өздігінен қататын бетон; атмосфераның
қысымда жылыылғалды өңдеуге тартылған; жоғарғы қысымда автоглавты
өңдеуге тартылған.
Бетондық және темірбетон құрылымдарын дайындау үшін бетонның келесі
түрі қарастырылған:
- ауыр – орташа тығыздылығы 2200 ден 2500 кгм3 аса (тығыз
толтырғыштарда)
- үсақ түйіршікті – орташа тығыздылығы 1800 кгм3 аса (ұсақ
толтырғыштарда)
- жеңіл – тығыз және қуыстандырылған құрылымды (қуыстық
толтырғыштарда);
- ұялы – автоглавты және автоглавты емес қату;
- арнайы – қатайтатын;
Ауыр бетондар үшін тығыз толтырушылар ретінде уақтатылған тау
жыныстарынан жасалған қиыршықтас және табиғи квартасталған құмкешек
қолданылады. Қуыс толтырғыштар табиғи (порлит, пемза, ұлытас және т.б.)
немесе жасанды (керамзит, шлак және т.б) бола алады. Қуыс толтырғыштарының
түріне байланысты керамзитбетонды, шлакбетонды, пернебетонды және т.б.
ажыратады.
2.1.1 Іргетас
Іргетас бұл ғимараттың негізгі салмақ түсетін конструтивті элементі
болып саналады, ол құрлыстың негізгі барлық күшін өзіне түсіреді және
топырақпен жалғастырып тұрады. Аз қабатты ғимараттардың материалды
сыйымдылығы 10...30% - ын құрайды.
Іргетастың конструтивті шешімі.
Осы жобада Сәулет-құрылыс факультет ғимаратының структурасы темір бетон
каркасты болғандықтан әр колоннаның астында стакан тәрізді монолитті
іргетасы қаланған. Сонымен қатар сыртқы қабырғасы силикат кірпіш
болғандықтан қоршаған конструкциялардың тірегі лента тәрізді монолитті
темір бетон іргетасы жасалынған. Іргетастың төменгі жалпақ қабаты табан
асты деп аталады, оның кеңейтілген жазық жағы – жастық деп, ал оның
астындағы топырақ негізгі табан деп аталады.
Жер қататын кезде көп сазды топырақты ісікеу деп айтады. Қалған
жерлер (құлды, майда тасты жерлер) қату кезінде ісінбейтін топырақ деп
аталады.
Үлкен шұңқырлы жерлерге жер төлесіз салынатын ғимараттарда ірі емес
кішігірім іргетас жоспарланады, мұндай іргетас табаны жерден 0.5. м дейінгі
тереңдікте ғана жатады. Қату кезінде ісілетін жерде сыртқы ірге тасты
жердің қататың қабатынан 0.2м. тереңдікте орналастырылады. Біздің
ғимараттың аймақтарында көп жедің қату тереңдігі 1 – м. Болады, мұндай
тереңдікте құйылатын іргетас табанын тереңдікте құйылатын іргетас деп
атайды. Беріліп отырған жобада таспалы іргетас қолданылады.
Таспалы іргетас тұтас қабырға түрінде барлық қабырғалар бойымен
орнатады. Жер асты бөлігі массасына байланысты іргетас табаның көлемі
анықталады және іргетас материалы мен жердің салмақ түсетін қасиетіне
байланысты. Оның қабырғасының қалыңдығының мықтылығы оның материалының
техникалық ерекшеліктеріне байланысты, мысалы толтырылатын тасқа байланысты
бутобетон қабырғасы 0.35м. кем жасалмайды.
Таспалы іргетас кез – келген құрылыс материалынан жасалады, ағаштан
басқа іргетас таспасы цементтің аз кетуін ерекшеленеді, бірақ онда үлкен
еңбек қысымы мен материалды қысымды керек етеді. Тас көлеміне байланысты
стандарт бойынша минималды ені 0.5м. кем емес.
Ереже бойынша осы материалдарда жасайтын таспалы іргетас
қабырғалары өз қабатты аз қабатты ғимарат үшін іргетас табанының
кеңейтілуі керек емес.
Қызыл кірпіштен жасалған таспалы іргетас құрғақ мықты топырақты
жерлерде 0.25 – 0.51м. қалыңдықпен жобаланады.
Кірпішті іргетастың жастығын монолиттті темірбетоннан 0.7м – ден кем
емес қылып жасаса жақсы болады, ол құрлыстың мәңгілік тұруын қамтамасыз
етеді.
Жинамалы ( құрама ) элеметтерден жасалған тоспалы іргетас бетонды
блоктан құрайды. Блоктар жеңіл бетонан ( ) жасалады немесе қуысты блок
ауыр бетоннан ( ) 0.6м. биіктікпен, 2.4 ұзындыпен, 0.3; 0.4; 0.5
немесе 0.6 енімен жасалады.
Аз қабатты ғимараттың құрғақ топырақты жерге орнатылған іргетасы
біріншіден жауын суынан және еріген қар суынан қорғайды. Осы мақсатпен
барлық ғимарат сыртының периметірі бойынша асфальтан жасалған ігре жаппа
орнатылады, яғни асфальт бетоннан немесе жалпақ тастардан құм қабаты мен
саз төселеді.
Кез – келген топырақта капиллярлы ылғалдылық болады, ол іргетас
құрамына және жерастындаға құрылыс элеметтеріне көтеріледі. Капиллярлы
ылғалдың ғимаратқа кіруінен сақтау үшін іргетас мен қабырғаның қатысу
шекарасынан гидроизоляция орналастырады.
Оның қызметін екі қабатты қара қағаз бен су өткізбегіштік қоспасы бар
цементтен атқарады, оны ірге жаппа мен еденнің белгілі бір деңгейі бойынша
орналастырады. Бұдан бұрын іргетастың үстінгі жақбүйірін немесе қабырғаны,
еден топырағының тиіп тұрған жеріне битум құяды, битуды гидроизоляция
деңгейінен бастап іргетасқа, еден даярлайтын жерге дейін жағады.
Топырақ ылғалдылығы шамадан тыс мол болса, өз қабатты ғимараттың
жерасты құрылыс элементтерін бір бөлігі суда қалып қояды.
Егер жер төбе мен іргетас элементінің қатысына қарай су қаталдық
көрсетсе, онда бұл элеметтерді арнайы материалдардан, яғни қатал су әсеріне
шыдамды материалдардан жасау қажет.
Жер төбелі немесе шұңқыры бар ғимаратта топырақ ылғалдылығының
деңгейі еден деңгейінен жоғары орналасады. Осындай жағдайларды қабырғанаың
сыртқы беті мен еденді мастиндағы гидроизоляция орамымен жабады, оны жер
деңгейінен 0.5м., жоғары орналастырады. Гидроизоляция қабатының саны еден
деңгейіндегі су ағынының күшіне байланысты анықталады. Мысалы: 200мм., су
ағымына 1 қабатты гидроизоляция қолданады, ал 1250мм – ден көп су ағымы
болса – төрт қабатты гидроизоляция болу керек. Гидроизоляция еденінің
үстінгі жаппасына 20...30мм., қорғамы қабаты ретінде цемент ертіндісін
құяды.
Гидроизоляция қабаты су ағыны бұзып кетпесе үшін, яғни оның әрекетін
есеп конструкциясының массасы жойып жібереді, ол үшін су ағынының
массасынан жоғары немесе мықтырақ болуы керек. Еден массасының жеткіліксіз
кезінде қосымша күш түсіретін қабат ауыр бетоннан жасайды, монолитті
темір бетонының артылығының немесе темір бетонды жәшік.
Ақырғы екі жағдайда міндетті түрду жер суының ағынына ғимараттың
ағып кетпеуі мүмкіндігін тексеру қажет.
Жертөбенің гидроизоляция қабатын 100мм., қалыңдықтан кем емес бетон
қабатына жатқызады, оның жоғарғы беті цемент ертіндісі мен тегістеледі
немесе асфальт қабатымен тегістеледі.
Гидроизоляцияның вертиалды қабатын цемент ертіндісімен мойланған
жертөбе қабатының бетіне мастикпен жабыстырылады. Кей жағдайларда
гидроизоляция конструкциясының һиын құрылғыларын ғимарат астындағы жердің
аумағына дренаж жасаумен ауыстыруға болады. Дренаж орнату кезінде топырақ
суларының деңгейі түседі және ғимаратты ылғалдылық әсерінен сақтау жұмысы
едәуір жеңілдейді. Сонымен бірге ғимараттың ағып кету қаупінен қорғайды.
2.1.2 Ара жабын және төбе жабын
Ара жабын және төбе жабынды ірі әр түрлі етіп жобалауға болады:
арматураның алдын ала кернеумен типтік құрама қуыс темір бетон плиталарынан
немесе монолитті(А қосымшасы).
Ара жабын және төбе жабынның құрама плиталарын қолдану ғимараты көтеру
жылдамдығын арттырады. Шатыры екі қабатты Рукан - гидрооқшаулағыш
кілемінен жобаланған, ал жылу ұстағыш ретінде изовер материалы, бұл
құрылмның шатыры төбе еңісіне қарағанда жұмыс сыйымдылығы аз және олардан
10-15 процент арзан.
2.1.3 Қабырғалар
Сыртқы қабырғалар – ғимараттың ең күрделі конструкциясы. Олар түрлі
күштік не күштік емес әсерлерге ұшырайды. Бұл жобада сыртқы қабырға
қалыңдығы 640 мм силикат кірпіштен жасалған. Силикат кірпіш – автоклавты
материал, ұсақ толтырғышты силикат бетонның бір түрі, 90 пайызы балшық, 10
пайызы құм және аздаған қоспалардан тұрады. Силикат кірпішті қалау
жұмыстарын жүргізу технологиясы қалау жұмыстары технологиясына ұқсайды.
Қабырғаның қалыңдығының қабылданған өлшемдері қабырғаның
жылутехникалық есебінің талаптарына сай.
2.2 Ішкі конструкциялар
Терезелер мен әшекей әйнектер – витриналар маңызды түрде ғимарат
жайлылығының дәрежесін және оның сәулеттік-көркемдік шешімдерін анықтайды.
Терезелер мен әшекей әйнектер жарықтандыратын үй-жайларының ауданына
сәйкес, Мем.СТ бойынша алынған. Терезелердің жоғарғы жағы мейлінше төбеге
жақындатылған, ол бөлменің төріне жарықтың жақсы түсуін қаматамасыз етеді.
Әшекей әйнектерінің негізі, қорабтар мен жақтаулар алюминиден жасалады,
олар 2,5-3 есе болаттан жеңіл және те олар тоттануға төзімді және
декоротивті. Терезелердің ағаш құрылымы ауа ылғалдылығының өзгеруіне
сезімтал және тез шірейді, соған байланысты үнемі сырлап отыру керек, бұл
әсем де және үнемді емес, сондықтан біз осы жобада оларды қолданбаймыз.
2.2.1 Есіктер
Берілген дипломдық жобада есіктердің көлемі Мем-СТ бойынша
қабылданған. Есіктер ішкі пәтерлік, бөлмелік болса, сол сияқты сыртқы,
күшейтілген болады. Есіктер бір жақтаулы есік және екі жақтаулы түрінде
қолданған, көлемі: биіктігі 2,1м және жалпақтығы 1,3; 0,9; 0,8; 0,7 м. Тез
эвакуацияны қамтамасыз ету үшін өрт болған жағдайда ғимараттан адамдарды
шығарудың жағдайларынан шыға отырып, қозғалыс көшеге бағытталған кезде
барлық есіктер сыртқа ашылады. Ішкі есіктер мен баспалдақ тараптарында,
тамбурда – қорабтарды табалдырықпен, ал ішкі есіктер үшін табалдырықсыз
қойылады. Есік жаппаларын ауыстыру үшін немесе жөндеулер жасаған кезде есік
жаппасын алуға ыңғайлы болу үшін ілмектерге ілінеді. Есіктің ашық қалуын
немесе тарсылдауын болдырмау үшін арнайы құрылғылар орнатылады, олар
есіктің жабық күйінде тұруын сақтайды және есікті соққысыз ақырын өз
қалпына әкеледі. Есіктер тұтқалармен және құлыптармен жабдықталған.
2.2.2 Едендер
Тұрғын және жалпы ғимараттардың едендері мықтылық, тозуға қарсылық
білдіреді, шуылсыз, жинауға ыңғайлы талаптарына жауап беру керек. Еденнің
құрылымы дыбысоқшаулағыш сияқты қарастырылған. Орталықтың еден жабыны
керамикалық плиткалардан жасалған. Еденнің төсемінің дыбысоқшаулағыш қабаты
бар, керамзит төкпесі бойынша ерітіндіден орындалады.
Осы едендердің жағымды жақтары, олардың гигиеналық және шуылсыздығы
болып саналады. Жағымсыз жақтары – үлкен жұмыстың сыйымдылығы, құрылыстың
мерзімін үлкейтеді.
Тұрғындардың бос уақыттарын өткізу бөлмелерінің едендері
дыбысоқшаулағыш құрылымымен қабылдаймыз.
2.2.3 Баспалдақтар
Қызметтік белгілері бойынша баспалдақтар дәліздер, фойе, рекреация
сияқты байланыс жайларымен тығыз байланысты. Жайларды байланыстыратын
байланыс бөлшегі ретінде олар апат жағдайларында адамдарды ғимараттан
шығаратын қызмет сияқты басқа да маңызды қызметтер атқарады.
Бұл кешенде баспалдақтар қолдану мақсатына қарай қосалқы – қабаттар
арасындағы кезеңдік қатынас үшін, апат жағдайларында эвакуация үшін
жасалған. Бұл өрт сөндірушілерінің өрт орнына жетуі үшін ғимараттың
төбесіне жетуге қарастырылған өрт баспалдақтары.
2.3 Қабат аралық плитасының есебі
2.3.1 Кіріспе
Темірбетон конструкциялары қазіргі заманғы құрылыс индустриясының
негізі болып келеді. Оларды өнеркәсіп, азаматтық, транспорттық құрылыста
(көпір, тыннельдер салғанда), энергетикалық құрылыста және т.б. салаларда
көп қолданады. Отқа, атмосфералық әсерлерге тұрақтылығы, ұзақөмірлік
тұрақтылық, динамикалық және статикалық жүктерге қарсы тұру сияқты көптеген
жақсы қасиеттері нәтижесінде темірбетон құрылыста кең өріс алды.
Келісіммен уақытша жүгі u=2000Нм 2
Көлденең ригель жақтаулары – үш аралықты, шеткі және ортанғы
колонналармен нық байланысқан. Төбе жаппалары алдын-ала кернеуленген
көпқуысты жаппалармен жабылған. Есептеу барысында ені 1200 мм болатын
жаппасы алынды. Есеп осыған негіздеді:
Нқ – 3 м
Қабат саны – 2
Уақытша жүгі - 200
Бетон классы – В30
Арматура классы – Ат-V
2.3.2 Есептік аралық және жүк
Қабат аралық плитасының есептеу схемасы, екі шетінен бос тірелген
арқалық болып саналады.
2.3.2.1 кесте - 1м2 жаппаға жүк жинау өткіземіз
Жүктер Келісімен жүк Сенімдік Есептік жүк
Нм2 коэффициент Нм2
Тұрақты:
Цемент ерітіндісінің қабаты 440 1,3 570
δ пр =20мм (р=2200 кгм3)
Керамикалық плиткалар 240 1,1 264
δ пр =13мм (р=1800 кгм3)
Плитаның өз салмағы 2750 1,1 3025
δ=0,11м γ=2500кгсм3
Барлығы: 3430 3859
Уақытша 2000 1,2 2400
Соның ішінде ұзақмерзімді 1000 1,2 1200
Қысқамерзімді 1000 1,2 1200
Толық 5430 - 6259
Тұрақты және ұзақмерзімді 4430 - -
Қысқамерзімді 1000 - -
Барлығы: Pn+Gn= G+P=
γn=1,0 сенімдік коэффициенттің ескерілген 1,2 м плитаның шартықтығы
үшін есептелген жүк:
Тұрақты
G=3,859·1,2·1,0=4,63 кНм (2.3.1)
Толық
G+u =6,259·1,2·1,0=7,51 кНм (2.3.2)
u=2,4·1,2·1,0=2,88 кНм (2.3.3)
Келісілген жүк
Тұрақты
Gn=3,430·1,2·1,0=4,11 кНм
(2.3.4)
Толық
Gn+Pn=5,43·1,2·1,0=6,51 кНм (2.3.5)
Тұрақты және ұзақмерзімді
Gn+Pдл=4,43·1,2·1,0=5,31 кНм
(2.3.6)
Есептік күштер M және Q
,
(2.3.7)
кНм
,
(2.3.8)
кН
Келісілген жүктерден
кНм (2.3.9)
кН (2.3.10)
Тұрақты және ұзақмерзімді жүктен
кНм (2.3.11)
2.3.3 Плита кескінінің өлшемдерін орнату
Алдын – ала кернеуленген плита 6 қуыстық, диаметрі 14 см, биіктігі
. Кескіннің жұмыс биіктігі . Үстіңгі және астынғы сөре қалыңдығы
3 см, яғни (20-14)·0,5=3 см. Ортанғы қабырғалар қалыңдығы 3,5 см. Шеткі
қабырғалар қалыңдығы 4,75 см.
Қатынас
(2.3.12)
болғандықтан, сондықтан есепке сөренің бар шартықтығын еңгіземіз
(3.3.13)
Қабырға кескінінің шартықтығы
(3.3.14)
2.3.4 Бетон мен темірсымының беріктік сипаттамалары
Плита алдын – ала кернеуленген А-IV класс темірсымымен тіректерге
электртермиялық тәсілмен тартылып темірсымланады. Конструкция жарылу
төзімділігінің 3-ші категориясына жатады. Бұйым ауалық қысымда ыстыққа
төзімделеді. Плита В20 классты ауыр бетоннан. Призмалық нормаланған
беріктігі Rbn=Rв,сег =15 МПа, есептік Rв=11,5 МПа. Бетонның жұмыс істеу
шарт коэффициенті . Нормалық созылу кедергі созылғанда МПа.
Есептік МПа. Бастамды серпімділік модулі Ев=27000 МПа.
Қатынастық беріктігі
(2.3.15)
А-IV классы үшін темірсымның нормаль кедергісі Rsn=590МПа, есептік
кедергі Rs=510 МПа. Серпімділік модулі Es=190000 МПа
Темірсымның алдың – ала кернеуі тең
Мпа (2.3.16)
Шартты тексереміз
,
(2.3.17)
мұнда
МПа (2.3.18)
Осыдан
442,5+90=532,5 МПа ≤ Rsn=590 Мпа
- шарт орындалады.
Пр=7 темірсым саны үшін алдын – ала кернеуленген шекті ауыспалуын
есептейміз
,
(2.3.19)
.
Тартылу дәлдігінің коэффициенті
γsp=1-Δγsp ,
(2.3.20)
γsp=1-0,14=0,86
2.3.5 Элементтің бойлық осі бойынша жәрәмді қимамен беріктігін есептеу
, (2.3.21)
Кесте бойынша ; X=0,15·17=2,553 см, нейтралдық ось сөренің
аумақ ішінен өтеді.
Қысылған аумағының сипаттамасы
,
(2.3.22)
.
Қысылған жердің шек аралық биіктігін формула бойынша табады
,
(2.3.23)
мұнда - темірсымның кернеулігі
,
(2.3.24)
.
Алдын – ала кернеуленген темірсымның жұмыс істеу шартының коэффициенті
( А-IV)
,
(2.3.25)
. (2.3.26)
қабылдаймыз.
Тартылған темірсымның қима көлемін табамыз
, (2.3.27)
.
7 Ø10 А-IV; AS=5,5 см2 қабылдаймыз.
2.3.6 Темірсымдың алдын – ала кернелуін жоғалтуын есептеу
Тартылудың электртермиялық әдісіндегі темірсымдағы релаксациядан
кернеу жоғалтуы.
,
(2.3.28)
Темірсым мен тірек арасындағы температуралық айырмасынан жоғалтуы
,
(2.3.29)
Анкерлердің деформацияға ұшырауынан жоғалтуы
(2.3.30)
, , l=6
Арматура үйкелісінен жоғалтуы
,
Бірінші жоғалым
(2.3.31)
Бетон отырудан жоғалту
Бетон ағынынан жоғалту
Екінші жоғалымдар
(2.3.32)
Толық жоғалымдар
(2.3.33)
ең аз шамадан.
2.3.7 Элементтің бойлық осіне көлбеу қимамен беріктігін есептеу
Қысылу күй әсері
,
(2.3.34)
(2.3.35)
Көлденен темірсымның керектігін есеп бойынша тексереміз
, (2.3.36)
кН.
шарт қанағаттандырады.
, (2.3.37)
болғанда және
c=2,5h0=2,5·22=55 см қабылдаймыз.
,
(2.3.38)
,
.
Шарт қанағаттандырады, сондықтан есеп бойынша көлденең темірсым
керексіз.
Тірелемелі маңайларда қашықта тік темірсымның құрамалы
күшейтеміз диаметрі ø4 Bp-I , ортанғы жағында темірсым керексіз.
s=10 см қабылдаймыз.
3.4. Екінші топтың шекті күйі бойынша көпқуысты плитаның есептеуі
3.4.1 Келтірілген қиманың геометриялық сипаттамасы
Қуыстардың дөңгелек нобайы баламалы квадрат см жақтарымен
алмастырады. Баламалы қима сөрелерінің қалындығы см. Қабырғаның ені
см. Қуыстырдың ені см. Келтірілген қиманың ауданы
Ared = 116·20 - 75,6·12,6 = 1367 см2 (2.3.39)
Келтірілген қиманың төменгі қырынан ауырлық центріне дейінгі қашықтығы
см.
Қиманың инерциялық моменті (симметриялық)
см (2.3.40)
Төменгі аймақ бойынша қиманың кедергі келтіру моменті:
см (2.3.41)
Ол жоғарғы аймақ бойынша см.
Формула бойынша созылған аймақтын өте алыстатылған ядролық нүктесінен
ауырлық центріне дейінгі қашықтық:
см, (2.3.42)
(2.3.43)
Сол сияқты созылған аймақтан (төменгі) ең аз алыстатылған см.
Формулаға сәйкес созылған аймақ бойынша серпімді созылмалы
(упругопластический) кедергі келтіру моменті:
см3, (2.3.44)
– қоставр қималары үшін.
Жасау және қысу кезеңіндегі созылған аймақ бойынша серпімді созылмалы
кедергі келтіру моменті см3.
2.4.2 Темірсымның алдын-ала кернеулігінің жоғалтуы
Темірсымның керіліс дәлдігінің коэффициентін есептеуде
қабылдайды. Керілістің электротермиялық әдіс кезіндегі темірсымдағы
кернеудің релаксациясынан жоғалтулар мына формула бойынша:
МПа (2.3.45)
Температуралық ауытқулардан тартылған темірсым мен тіреулердің
арасындағы жоғалтулар , өйткені тіреулері бар форма буландырғанда
бұйыммен бірге қызады.
Қысылу күш әсері:
Н =кН (2.3.46)
Қиманың ауырлық центрі бойынша бұл күштің эксцентриситеті см.
Қысу кезіндегі бетондағы кернеуді формула бойынша анықтаймыз:
МПа (2.3.47)
Шарттардан бетонға берілген беріктік мәнің анықтаймыз:
; (2.3.48)
;
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Сәулет және дизайн кафедрасы
ДИПЛОМдық жоба
Түсіндірме жазба
ДЖ. 050420. 23-03. 01. 10. ТЖ
Тақырыбы: ___________________________________ __________________________
___________________________________ ________________________________________
Ғылыми жетекші
_______________________________
(қызметі, ғылыми дәрежесі )
_______________________________
(аты-жөні, тегі, қолы)
Консультанттар
_______________________________
_______________________________
(аты-жөні, тегі, қолы)
_______________________________
_______________________________
(аты-жөні, тегі, қолы)
_______________________________
_______________________________
(аты-жөні, тегі, қолы)
_______________________________
_______________________________
(аты-жөні, тегі, қолы)
Студент
_______________________________
(аты-жөні, тегі)
_____________________
___________________
(қолы)
(күні) _______________________________
(топ)
Нормабақылаушы
______________________________
(қызметі, ғылыми дәрежесі)
__________________________________ __
____
(аты-жөні, тегі)
____________ ________________
(қолы)
(күні)
Кафедра меңгерушісі __________________________________
2010
С – 501 тобының студенті
Ахметов Азамат Адамович
С. Торайғыров атындағы ПМУ территориясының реконструкциясымен Сәулет-
құрылыс факультет ғимаратының сәулеттік-жоспарлау жобасы тақырыбы бойынша
дипломдық жұмысқа
аннотация
Жұмыстың орындалу барысында аймақтың саяси – экономикалық
ерекшеліктеріне сәйкес конструктивті жоспар және сәулет жоспарлы
тапсырмалар берілді.
Дипломдық жұмыстың түсіндірме хаты А4 пішінді, 77 парақтан және
750х750мм, 6 планшеттен тұрады.
Түсіндірме хатта келесі негізгі бөлімдер кіргізілген:
Кіріспе
1. Жалпы бөлім
2. Сәулеттік композиция шешімі
3. Конструктивті бөлім
4. Сәулет физикасы
5. Экономика бөлімі
6. Еңбек және қоршаған ортаны қорғау бөлімі
Графиктік бөлім келесі сызбалардан тұрады:
- Жоспар (3) М1:100; 1:50
- Қасбеттер(3) М1:50
- Қима(1)М1:100;1:50
- Бас жоспар М1:500
- Ситуациялық схема
- Перспектива
Графикалық жұмыспен түсіндірме хат компьютірде арнайы Archi CAD,
Auto CAD, Corel Draw, Photoshop және оларға арналған утилиттер арқылы
орындалған.
Жоба алдын ала анализ, арнаулы және нормативті әдебиеттердің
пайдалану нәтижесінде, қазіргі уақытта шарттардың өзгертулермен сәйкес
орындалған.
Жобаланған Сәулет-құрылыс факультет ғимараты инженерлік
коммуникациялардың барлық түрлерімен қамтамасыз етілген: су құбыры, канал
жүргізу, автономиялық жылу беру, электржабдықтыру, ауаны айдау, аз токты
жабдықтар (радио, телефон).
Аннотация
на дипломную работу по теме
Проект реконструкции территории ПГУ им. С. Торайгырова с разработкой
архитектурно-планировочного решения учебного корпуса Архитектурно-
строительного факультета
студента группы
А-501к
Ахметова Азамата Адамовича
Во время выполнения данной работы были поставлены задачи архитектурно-
планировочного характера, конструктивного плана в соответствии с социально-
экономическим развитием региона.
В дипломном проекте содержится 77 листов пояснительной записки
формата А4 и графическая часть формата 750х750мм на 10-х планшетах.
В пояснительной записке включены следующие основные разделы:
Введение
1. Описание существующего положения;
2. Архитектурно - планировочное решения;
3. Конструктивный раздел;
4. Строительная физика;
5. Экономика.
6. Охрана труда и окружающей среды.
Графическая часть включает следующие чертежи:
- Планы этажей (5) М 1:200
- Фасады (2) М 1:100
- Разрез (1) М 1:100
- Генплан
- Ситуационная схема
- Перспектива
Графическая часть и пояснительная записка исполнены на с помощью
специализированных профессиональных компьютерных программ Archi CAD,
Auto CAD, Corel Draw, Photoshop и утилитов к ним.
Проект выполнен в результате использования и нормативной литературы с
учетом изменений современных требований и условий эксплуатации.
Проектируемый учебный корпус Архитектурно-строительного факультета
обеспечено всеми видами инженерных коммуникаций: водопроводом,
канализацией, централизованным отоплением, электроснабжением, вентиляцией,
слаботочными устройствами (радио, телефон).
ANNOTATION
For degree work of A student of the A-501k group by
Akhmetov Azamat Adamovich The subject: ”The project of reconstruction of
the territory of Pavlodar State University of S. Toraigyrov with the
development of architectural and planning solutions Training Corps
Architectural Faculty”
Making an inventory of the economical position of the region, by
execution of the degree work were put the task of the architecture-planning
character and the construction plan.
The degree work consists of 77 pages of the A4 format and graphical
part of the 750x750 mm size in 6 plans –tables.
In the description note were described the next sections:
1. Description of the exist position;
2. Decision of the architecture – plan;
3. Construction part;
4. Building physics;
5. Economics.
Graphical part consists of the next drawings;
- Perspective of the building;
- Side of the front entrance of the building, 3 drawings;
- Plans of the floors M 1:100;
- Cut M 1:200
Graphical part and the description note of the degree work were made on
computer by the special professional programs Archi CAD , Auto CAD,
Corel Draw, Photoshop.
Design decisions are confirmed with calculations, economic
calculations and technological substantiations.
The projected residential building is provided with all kinds of
engineering communications: a water pipe, the water drain, independent
heating, electrical supply, ventilation, low-current devices (radio, the
phone).
Мазмұны
Дипломдық жобаға тапсырма
Бітіру жұмысының кестесі
Аннотация
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
1. Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
1.1 Сәулет өнерінің негізгі
мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . .13
1.2 Сәулеттік композиция
шешімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
1.3 Бас
жоспар ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...15
1.4
Эвакуация ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2. Конструктивті
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...18
2.1 Сыртқы
конструкциялар ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 18
2.2 Ішкі
конструкциялар ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..22
2.3 Қабат аралық плитасының
есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
3. Құрылыс
физикасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... 38
3.1 Жалпы
ережелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...38
3.2 Климатология
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...39
3.3 Жарық
көзі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .41
3.4 Табиғи
жарық ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .43
3.5
Акустика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .53
4. Экономикалық
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..54
4.1 Жалпы
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..54
4.2 Техника-экономикалық
көрсеткіштер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .54
4.3 Құрылыстың есептік құнын
анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..55
4.4 Құрылыстың есептік сметасын
анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 57
5. Еңбек және қоршаған ортаны қорғау
бөлімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... . ... 62
5.1 Қауіпсіздіктің жалпы мінездемесі мен
анализі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..62
5.2 Шу және
дыбыс ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..63
5.3 Шуды шектеу
шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..64
5.4 Өндіріс
шаңы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .65
5.5 Жарылу өрт
профилактикасы ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... 66
5.6 Техника
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..66
5.7 Құрылыс түзілістерін жинақатғанда техника
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ...67
5.8 Тас жұмыстар өндірісінде еңбек
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..69
5.9 Қазіргі заман қалаларындағы жасыл отырғызулар және олардың рөлі.71
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...74
Пайдаланған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .77
Кіріспе
Адамдар қоғамның әрбір даму сатысында архитектура алдында нақты
міндеттер қойған, осылай немесе басқаша архитектуралық шығармашылық
мақсаттарын анықтаған, себебі архитекторлар уақыт өте келе тарихты
кейіптейтін – ескерткіштермен, өткеннің материалдық және рухани мәдениет
символдары - тұратын үй, қалалар, храмдар, монументтер жасау арқылы
өздерінің әлеуметтік миссиясын түсінген.
Және сонымен бірге жоқ – себебі әрбір дәуір сәулетші шебердің міндетін
өзінше түсінген, оның алдына өз проблемаларын қойған, әлі де сыры беймәлім
мәселелер шешімін талап еткен, архитектураны өзінің әлі де белгісіз
тұтынушылық және эстетикалық мұратына сай көргісі келген. Ал бұл дегеніміз
әрбір дәуірдің архитектураны өзінше түсінетіндігі және біздің қойған барлық
мәселелерімізге – мейлі мәңгілік болмасын, алайда өз нақты жауаптарын
табады деген сөз. Олар соншалық қысқаша қисынға келтірілгенімен маңызды
емес, анық және белгілі болса болғаны.
Сол себепті біз шешімдермен асықпаймыз, олар біздің қоғамдық
мұраттарымызға сәйкес бүгінгі сәулетшілік проблемалары туралы, ХХ ғасырдың
соңғы он жылдығындағы сәулетші шебердің міндеттері туралы, архитектуралық
түр туралы қорытынды тұжырымдарын анықтасын.
Қазіргі сәулетшілік – біздің қалаларымыз бен үйлеріміз, біздің
пәтерлеріміз, мектептеріміз, театрларымыз бен дүкендеріміз, алаңдар,
көшелер мен желекжолдар, солар, әрбір қадам сайын бізді айнала қоршағандар,
біздің бәріміз күнделікті тұратын орта. Ол қуантып та, күйдіре де алады,
жирендіріп те, таң қалдыра да алады. Кейде архитектураны адам қолымен
жасалатын екінші табиғат деп те айтады. Біз құрылысшылар деп атайтын
миллиондаған адамдар, әлемнің әрбір түкпірінде жасампаз еңбекпен
айналысуда. Төңіректің бәрінде монтаж крандары мұнарлайды, барлық жерден
қабат қабат сайын, үй үй сайын, квартал квартал сайын бой көтерген адамдар
қонысы біз көреміз. Мұның бәрі сәулетшіліктің шығармашылық еңбек жемісі,
ғасырлар қойнауынан және осы күнге дейін жердегі адам өмірін жайластыру,
оны табиғаттың стихиялы күшінен сенімді қорғау, өмірді жайлы, ынғайлы
қылуға қам жеген көне кәсіптің өкілі. Және тағы бір міндет өзі жасайтын
архитектуралық түрдің сұлулығы туралы сәулетші шебер ойлауы қажет.
Қазіргі сәулетшіліктің жаңа болмыс (синяя птица) формасы –
архитектордың тапжылмай шығармашылық ізденістер мәні, сын мен наразылық
нысаны, ал тіпті қоғам наразылығы. Қазіргі форма әлдеқайда ыңғайлы, жайлы
және әдемі болып көрінетін бұрынғымен үнемі қарама-қайшылықта болады.
Өзіндік форманы іздеуде архитектор функциональды құрылыстың дәлдігімен,
құрылымдық шешімнің айқындығымен, материал табиғилығымен жасауға әрдайым
дайын.
Қаншама қарама-қайшы тенденциялар мен ағымдар барлық затта әлі де
аяқталмаған жүзжылдықта өзін бекітуге тырысты. Қаншама теориялар мен
концепциялар тез әйгіленген және ұмытылған. Әрбір жаңа үміт өкінішті
уақытпен қатынаған, тек аздаған туындылар ғана керемет ақылдар мен
таланттар әрекетінің жемісі, олар біздің дәуірдің шығармашылық әлеуетінің
белгісі болып мәңгі сақталады.
Өмір жалғасуда. Ол үнемі жаңа, барынша күрделі және шегіріп қоюға
болмайтын міндеттер қояды. Адамдар архитектураның адамзатқа өмірді оның
барлық көріністерімен қабылдауға бейімді көп үлгілі формалар әлемін беру
жағдайында екендігіне әлі де сенімдерін жоғалтпаған. Алайда форма аясы тар
мақсат емес. Ол сол немесе басқа өмірлік құбылыстың әрдайым жауабы ғана
болады. Үй немесе қала пайда болмас бұрын, жасаудағы қоғамдық сұраныс, кез
келген шығармашылық актінің әлеуметтік негізі, адамдар құрылыс әрекетінің
бастапқы алғышарттары анықталады.
Уақыт пен қоғам мақсаттарды анықтайды. Олар жоғарғы тапсырыс берушілер
– бірінші кезекте өзекті проблемаларды көтереді, олардың сипатын барынша
нақты танытатын шеберлерді таңдайды.
Жасау үдерісінде уақыт пен қоғам дұрыс ұғынудың барлық қайшылықты
міндетінен бас тартады, оған сәйкестінің барлығын қолдайды және бағыттайды,
қорытындысында өз мазмұнының нақты формальды көрінісін әрдайым алады.
Бұл үдеріске қоғамдық сұранысты танитын және толғанатын, нақты
проблемалардың кәсіби шешімін табатын архитектордың шығармашылық тұлғасы
тағы да қатысады. Оған өз дәуірінің тенденцияларын түсіну қажет,
перспективаны көре біліп, қоғам талпыныстарын бағалап, алға қойған мақсатқа
жауап беретін өзінің кеңістіктік идеалын архитектуралық формада ұсына білу
керек.
Алайда мұны жасамай тұрып, архитектор жасалатын архитектуралық формаға
тікелей әсер ете алатын, нақты міндеттің барлық аспектілерін, барлық
жағдайларын оқып танысады. Форма көптеген факторлардан тәуелді, олардың
әрқайсысы уақыт ерекшелігі мен қоғамдық сипат тенденцияларын міндетті түрде
өзінде бейнелейді.
Функция – объективті категория – жасаушының субъективтік еркіне
бағына нақты құрылымды табады. Автор неғұрлым функция мәніне терең үңілсе,
соғұрлым функция онымен жасалатын жүйеде үйлесімді орналасады.
Бірақ, функцияға тиісті, оның мүдделерін басшылыққа ала отырып, оны
тиісті арнасына уақытылы бағыттау қажет, құр тәжірибеге сүйенген функция
мүдделеріне архитектуралық форманың толық бағынуына әкелетін шектен
шығуды болдырмас үшін. Функция мен форманың өзара әрекеттестік проблемасы
тек тұтастай композицияға ғана тиісті емес – ол қала болсын, магистраль,
алаң немесе үй болсын, - алайда, сонымен қатар әрбір жеке алынған бөлшектер
де тиісті.
Әрбір функция уақытында өзгереді, даму үдерісінде күрделенуге
талпынады, еншілес функция туғызуға қабілетті. Ал бірақ ерте дәуірлерде ол
инфузория секілді қарапайым болатын. Бірінші қарапайым функция – алғашқы
адамның үйі. Оның қарапайым формасы – үңгір немесе күрке. Екінші функция
шығу діни текті. Оның бастапқы формасы ретінде пұт қызмет етті. Көптеген
ғасырлар адамның сәулетшілікке деген барлық талаптары қарапайым
функциялармен – қорған, үй, дүңгіршек, шеберхана, шіркеу, спорт аренасымен
және т.б. анықталған.
Алайда қоғамдық қарым-қатынастың күрделенуіне қарай, еңбекті қоғамдық
бөлу үдерісінің ағымына қарай функцияның жаңа деңгейлері анықталады. Олар
өзіндік иерархия құрайды, олардың арасында өзара тәуелділік пен қатар
бағынатындық орнайды. Құрамына қарапайым және элементар функциялар кіретін
күрделі, кешенді функциялар анықталады.
Кез келген күрделі жүйеге жанасып жататын әрбір функция өз
кезегінде бөлінуге талпынады, бізді қоршаған әлемде барынша көп санды шағын
функциялар – бөлшектер функциясын туғызады.
Біз тіршілік ететін әлем үнемі күрделенеді, барынша мол көпқырлы
түрлі функциялардан тұратын, барынша мол әр түрлі формаларды талап ететін
көп функциональды болады.
Қазіргі архитектуралық шығармашылық функциональды немесе
әдеттегідей айтылатын, типологиялық белгілері бойынша айқын бөлінген. Ол
архитектураның біртұтас бағанаға жанасатын көптеген кәсіптер бұтағынан
тұрады. Әйтсе де бұл бағана көп ғасырлық тарих қойнауына тамыр тартса да,
ол көкке, болашаққа бойлаған сайын, ол соғұрлым жіңішке бола түседі.
Меніңше, біз көптеген жіңішке бұтақтардың нағыз бағананы құрғатып, барлық
шырынын ішетінін байқамайтын болармыз.
Осы жоба С. Торайғыров атындағы ПМУ территориясының
реконструкциясымен Сәулет-құрылыс факультет ғимаратының сәулеттік-жоспарлау
жобасы деп аталады. Негізінен жобаланған нысан Сәулет-құрылыс факультет
ғимараты. Кешеннің сәулеттік шешімі көлемдік-жоспарлау жүйесінің нәтижесі
болып табылады. Онда әрбір функционалдық элемент өзін оның мазмұны үшін
органикалық нысанда көрсетті. Фасадтардың негізгі тақырыбы – ритм. Тік және
көлденен элементтердің ритмі. Оның қатарына кірпіш пилондар, кіші
қабырғалар, балкондар, күннен қорғану элементтері кіреді.
Төменгі секциядағы аспалы пилондар бір түрлі жеңілдік беріп тұрғандай
болады, сол арқылы шетінен жүргізілген парапеттік белдеулер жұмсарады.
Бүйірінде шағын портал бар, оның жоғарғы жағындағы қалқанның үстінде күннен
қорғау элементі орналасқан. Күмбез стандарт үлгісінде орындалған және
орналасқан. Парапет белдеулері мен порталдарындағы горизонталь сызықтар
астыңғы бөлікпен бірдей түсте болады, сол арқылы жобаның сәулеттік суретін
біріктіреді.
Фасад бойындағы тік бұрышты шынымен қапталған саты клеткасы ырғақты
түрде орналасқан. Олардың сәулеттік шешімі бойынша күңгірт және ашық
түстердің үйлесіп және алмасып келуін байқауға болады.
Кешеннің композициялық шешімінің ерекшелігі оның әдемі сұлбасы және
жеке алғанда көрермен залы құрылғысымен ғимараттың үш сатылы құрылысы болып
табылады. Негізгі құрылымдық элементтер – стандарттар.
Бірегей шешімдер бірегей функцияларға – вестибюль, көрермен залы,
емдеу үй-жайы, жатар орын үй-жайы сай келеді.
Ғимараттың сәулеттік бейнесі олардың көп жоспарлы құрылысымен, түр-
түс шешімімен және кең парапеттік белдеуі бар кіретін порталымен
анықталады.
Факультет мінездемесіне қарасақ Павлодарлық индустриалдық институтының
алғашқы факультеттерінің бірі инженерлі-құрылыс негізінде құрылған.
Факультетте 60-тан артық оқытушы, олардан – 8 профессорлар, 40% жуық
доценттер мен ғылым кондидаттары жұмыс істейді.
Оқу процесі мен ғылыми-зерттеу жұмысын 4 шығарушы кафедралар
жүргізеді:
- өнеркәсіп және азаматтық құрылыс
- сәулет және дизайн
- инженерлі жүйелер және геотехникалық құрылыстар
- азық-түлік технологиясы және қоршаған ортаны қорғау
Факультет мына мамандықтардан инженерлік кадрлардың дайындығын жүзеге
асырады:
050420Сәулет
050421Дизайн
050729Құрылыс
050730Производство строительных материалов, изделий и конструкций
050731Өмір-тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау
050732Стандартизация, метрология, сертификация
050727Азық-түлік өндеу технологиясы.
Сәулет-құрылыс факультетінің ғылыми-зерттеу және жобалы-конструкторлық
жұмыстарды орындаудан көп жылғы тәжірибесі бар. Факультеттің осы қызмет
блогы Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейін кезеңіндегі индустриалды-
инновациондық даму бағдарламасында белгіленген тапсырмамен байланысты
ерекше мәнге ие болады.
Ғылыми зерттеудің негізгі бағыттары:
- қор сақтау технологиялар мен материалдар
- құрылыстың беріктілігі, тұрақтылығы мен динамикасы
- регион дамуының сәулет-қалақұрылыс проблемасы
- инженерлі-геологиялық қиын жағдайында орналасқан ғимарат пен
құрылымның негізі мен іргетасын жобалау.
Соңғы бес жыл ішінде факультет ғылымдарымен көрсетілген бағыттағы
тематикаға сәйкес 11 инициативті-іздестіру, ғылыми-зерттеу жұмыстары
орындалған.
Жүргізілген зерттеу нәтижесінде жалпы алғанда өнертабысқа 150 көп
авторлық куәлік пен патенттер, 50 мыңнан көп ғылыми мақалалар жарияланған,
40 жуық монографиялар, үлкен мөлшерде оқу-методикалық әдебиеттер алынған.
1. Негізгі бөлім
1. Сәулет өнерінің негізгі мақсаты
Сәулет өнерінің негізгі мақсаттары әрқашанда адамның өмір сүруіне
қажетті тұрмыс ортасын жеке қоғамның дамуы, оның мәдениеті, ғылым мен
техникадағы жетістіктерінің деңгейімен анықталатын жабдықталушылықты құру
болып табылады. Сәулет өнері деп аталатын өмірдің бұл ортасы, ішкі
кеңістігі бар ғимараттарға, сыртқы кеңістік – көшелерді, алаңдар мен
қалаларды ұйымдастыратын ғимараттар мен құрылыс кешендеріне ендіріледі.
Сәулет өнері – ғимараттарды, құрылыстар мен олардың кешендерін жобалау
және салу өнері. Ол барлық өмірге тән процесстерді ұйымдастырады. Сәулет
өнері өзінің эмоционалдық әсері бойынша ең маңызды және көне өнерлердің
бірі. Оның көркем бейнелерінің күші үнемі адамға ықпалын тигізеді, өйткені
оның өмір сәулет өнерінің ортасында өтеді. Сонымен қатар, өндірістік
сәулетті құру маңызды қоғамдық еңбек пен уақыт кетіруді талап етеді.
Сондықтан сәулетке қойылатын талаптарға функционалдық тиімді, жайлылық пен
әсемдікпен қатар, техникалық лайықтылық пен үнемділік талаптары кіреді.
Функционалдық процесстерге лайықты, үй – жайларды тиімді жоспарлаудан
басқа, барлық ғимараттардың жайлылығы баспалдақтарды, лифтерді дұрыс бөлу,
жабдықтар мен инженерлік құралдарды дұрыс орналастырумен қамтамасыз етіледі
(санитарлық құралдар, жағу, желдету). Солай ғимараттың формасы көбінесе
функционалдық заңға сәйкес анықталады, бірақ сонымен қатар, ол әсемдік
заңдар бойынша салынады.
Сәулет пен құрылыста шығынды азайту ғимараттардың тиімді көлемді
жоспарлау шешімдерімен, құрылыстық және әрлеу материалдарын дұрыс таңдау,
құрылымын жеңілдету, құрылыс тәсілдерін жетілдіру арқылы жүзеге асырылады.
Қала құрылысында негізгі экономикалық қор жерді пайдалану әсерлігін арттыру
болып табылады.
Темір бетоннан жасалған ғимарат, үлкен және іргелі көрініп, ғимаратқа
жүйелі құрылымдық саздылық береді. Тұтасқұймадан жасалған ғимараттарға
қасбеттер мен ішкі жалғастыру жоспарларының даралылығын оңай беруге болады.
Көлденең және тік выступтары, қуыстары және басқа да көлемді
элементтері бар тұтасқұймадан жасалған қабырғалар, олардың үшкөлемділікті
көрсетуге мүмкіндік тудырады және ғимараттың мәңгілік дәрежесі мен
өрттөзімділікті арттырады.
1.2 Сәулеттік композициялық жоспарлау шешімі
Бұл дипломдық жобадағы Сәулет-құрылыс факультет ғимаратының Павлодар
қаласының батыс бөлігіндегі Кутузов және Академик Шөкин көшелерінің
қиылысында орналасқан.
Сыйымдылығы 900 адам. Оқу болмелерінің ауданы бір студентке 6% кем
емес алынған.
Бұл көркемдігі жағынан өте тартымды жасалған, қазіргі кезде өркендеп
келе жатқан сәулет өнерінің тамаша үлгілерінің бірі болып табылады
Жопаралау шешімі бойынша бұл ғимарат 3 қабаттан және цоколь қабатынан
тұрады.
Сәулеттік-құрылыс факультет ғимаратының көлемдік пластикасы бір
көлемде әр алуандық иллюзиясын жасайды. Мында классика, хайтек және
этникалық элементтерін табуға болады. Олар бір-бірімен жанасқанмен жеке
даралығын жоғалтпайды. Керемет сәулет-құрылыс факультет ғимаратында мөлдір
күмбез сияқты сәулет элементі таңқаларлық емес және батыл қолданылған.
Сәулеттік-құрылыс факультетінің 1-ші қабатында вестибюль, гардероб,
копьютерлік технология залы, аудиториялар, лабораториялар, асхана, деканат,
техникалық персонал бөлмелері, санитарлық түйіндер, сөкілер, байланыс
бөлмелері орналасқан. 2-ші қабатында экспозиция залы, аудиториялар,
лабораториялар, дәрігерлік бөлме, электр щиті бөлмесі орналасқан. 3-ші
қабатында сәулет және дизайн кафедрасы, аудиториялар, көркемсурет сыныбы,
сурет сыныбы, мүсін сыныбы, мәжіліс залы орналасқан.
Сәулеттік функциялармен оның заңдылықтарының, жалпы принциптерін
қолдана отырып оның көлемді негізін қарауға болады. Оның сәулеттік
көркем әдістемелері көптеген үйлерді жобалауға келеді. Сәулеттік
композицияның негізі құрылымы және форма тәріздемесіне жататын: тектоника,
масштаб, пропорцияналдық, көркемдік әсемдеу, нюанс және ырғақтық
жатады. Көптеген ғимараттардың құрылысы өздерінің сәулеттік жобаларымен
және компазициялық шешімдері мен ерекшеленіп қана қоймай оның қоршаған
ортаға тигізетін әсеріне құрылыс материалдарымен және олардың құрылыс
базаларының қатысы бар, қазіргі замандағы қалалардың территориясында
салынып жатқан әсем ғимараттардың көбісі сәулеттік композицияның
шешімімен тұрады. Сондай-ақ сәулеттік ғимараттардың сызылу жобасында оның
ішкі және сыртқы құрылысының сәйкес келуі керек. Сондай-ақ қала
құрылыстарының сәулетттік құрылымын сызушыларға қоршаған ортаға ландшафта
этаждық және климатттық мінездемеге, халық дәстүріне, жергілікті жерде
тұратын кісілерге жақсы әсер беретін көңіл болу керек. Сәулеттік жоба сызу
брысында тұрғындардың пайдаланатын ғимараттарының кәсібилік, сәулеттік
копозицияның құрылымын, шығармашылығын және заңдылығын пайдалана білу
қажет..
Сәулеткердің көп жұмысты орындай алмайтындығы ғимарат сызбасындағы
шығармашылығын төмен дәрежеде көрсетеді. Зерттеу барысында әсемдік пен
көркемдікті ерекше пайдаланатын көптеген нәрселерге көңіл бөлу керек.
Соңғы кезде қала құрылысының әсем де көркем болып көрнуі ғимараттың
қоршаған ортамен тығыз байланыста екенін көрсетеді. Сәулеттік жобада
зерттеу барысында унификация мен типизацияны стандарттық түрде құрылыста
пайдалану және оларды көбейту, сәулеттік құрылыстың сапалы болуын
анықтады. Әрі тиімді, әрі кесімді ғимараттың түрлері осы пайдаланысқа
қажет етеді. Тәжірибеде бұның көптеген түрі қолданылады. Индустралдық
ғимарат құрылысының системасы мен әдістемесі: көпе панелді, каркастық-
панелді, көлемді блоктық, көтермелі этаждар және т.б. кей сәттерде
ғимаратты жобалау кірпіш және жергілікті материалдарданда тұрғызылады.
Жалпы қарағанда сәулеттік копозицияның тектоника және сәулеттік
шығарманың тығыз байлыныстылығын көресіз. Оны біріктіріп (архитектоника)
сәулет тектоника сөзіне шыққанын байқаймыз. Бұл сөздің мағынасын
ғимараттың ішкі және сыртқы құрылысын, сәулеттік құрастырушылық жүйенің
оның ішкі және сыртқы бейнесінің көрсететіндігін айтады. Сыртқы тектоника
органикалық функцияның талабы мен құрастырушылық жағдайлардың жоба
барысында тығыз байланысты екендігн көрсетеді. Кереге қоршаулароында
қолданылатын материалдардың түрлері тектоникалық мінездемемен
ерекшеленеді. Және басқада элементтерінің кесінділерінен тұрады. Дәл
қазіргі уақытта жаңарған технологияның және зауыттардың шығарған
жасаулары бірнеше есе көп, әсіресе кірпіш пайдалануда сәулеттік
композицияның кеңейюіне үлкен әсер етеді.
3. Бас жоспар
Жел раушаны ҚНжЕ 2.01.01 – 82 Климотология бойынша ішінде және
қаңтар бойынша саламыз. Желдің раушанын пайызбен желдің қайталуыны бойынша
саламыз. Нәтижесін бірінші кестеге енгіземіз.
1.1 кесте – Павлодар қаласының жел раушаны
Ай С СВ
1-ге дейін 1...3 3...5
15-ке дейін І,ІІ... 40 25 15
- Дәліз кеңдігі (1,0 СНиП бойынша ) – 2,5 м кем емес;
- Дәліздегі ең түпкірде орналасқан есіктің жағындағы сыртқа шығу
есігінің арақашықтығын (9 кесте бойынша орындау қажет)20м
1.3-кесте. Дәліз бойындағы арақашықтық
Тысқа шығу Отқа төзімділікАдам қалыңдығы адамм болған жағдайдағы
есігінің деңгейі дәліздің бойымен сыртқа шығу арақашықтық,
орналасуы м
2-ге дейін 2...3 3...4 4...5
І,ІІ... 60 50 40 35
- баспалдақ клеткаларында терезелер орналасады, ғимарат ішін
желдетуге арналған ;
- дәлізде орналасқан есіктер адам ағымы бойынша ашылуы тиіс;
эвакуациялық жолдарда босағалар мен баспалдақтар болмауы тиіс
2 Конструкциялық бөлім
2.1 Сыртқы конструкциялар
Темір бетон құрылымдар біздің елімізде негізгі құрылыстың жалпы
көлемінде ерекше орын алады. Тиімді жобалау деп, ғылымның жаңа
жетістіктерін және қазіргі кездің құрылыс нормалары мен ережелерін
пайдалану арқылы тиімді жобалау негізінде үнемді және берік темір бетон
құрылымдарын құру саналады. Темір бетон құрылымдарына арналған бетон әбден
анықталғанға дейін, алдын ала берілген физико-механикалық қасиетерге ие
болу керек: қажетті мықтылық, арматурамен жақсы ұсталуы, арматураны
коррозиядан қорғау үшін қажетті зерделігі бар. Одан басқа темір бетон
құрылымның бағытталуына байланысты және оны пайдалану жағдайларынан қосымша
арнайы талаптар ұсынылған: бірнеше рет қатыру және еріту аяздылығы (мысалы,
ғимараттардың сыртқы қабырғаларының панелінде, ашық құрылыстарда және
т.б.), жоғары температурада көп уақыт әсер еткенде ыстыққа төзімділігі,
ортаның және т.б. агрессивті әсер етуінде коррозиялық төзімділігі.
Берілген төзімділікке ие болатын және арнайы талаптарды
қанағаттандыратын бетон алу үшін қажетті құрайтын материалдарды санды
қатынастылығы бойынша алынады. Әр түрлі цемент, ірі және ұсақ толтырғыштар
аязға төзімділікті немесе қоспаның жақы қалауын қамтамасыз ететін әр түрлі
қоспалар.
Бетондар бір қатар белгілері бойынша бөлінеді:
- құрылымы – тығыз құрылымды бетондар, олар толтырғыш түйіршіктің
арасын бос жері толығынан қатқан тұтқырышпен толтырылған; ірі
кеуектілікті аз кішіқұмтас және құмтасыз; қатқан тұтқырғыштың
жасанды кеуеттілкпен толтырлған; ұяшықты қолдан жасалған
құыстармен;
- тығыздылығы – 2500 кгм3 аса (өте ауыр); 2200 кгм3 аса 2500 дейін
кгм3 (ауыр); 1800 аса 2200 кгм3 дейін (ұсақ түйіршікті); 800 аса
– 2000 кгм3 дейін (жеңіл);
- толтырушының түрі бойынша – тығыз толтырушыларға; ыстыққа төзімді,
биологиялық қорғаудың талаптарына жауап беретін арнайы қуыстар;
- түйіршіктілік – түйіршіктілік құрамы бойынша – ірі немесе ұсақ
толтырғыштармен; ұсақ түйіршікті – үсақ толтырғыштармен;
- қатудың шарттары бойынша - өздігінен қататын бетон; атмосфераның
қысымда жылыылғалды өңдеуге тартылған; жоғарғы қысымда автоглавты
өңдеуге тартылған.
Бетондық және темірбетон құрылымдарын дайындау үшін бетонның келесі
түрі қарастырылған:
- ауыр – орташа тығыздылығы 2200 ден 2500 кгм3 аса (тығыз
толтырғыштарда)
- үсақ түйіршікті – орташа тығыздылығы 1800 кгм3 аса (ұсақ
толтырғыштарда)
- жеңіл – тығыз және қуыстандырылған құрылымды (қуыстық
толтырғыштарда);
- ұялы – автоглавты және автоглавты емес қату;
- арнайы – қатайтатын;
Ауыр бетондар үшін тығыз толтырушылар ретінде уақтатылған тау
жыныстарынан жасалған қиыршықтас және табиғи квартасталған құмкешек
қолданылады. Қуыс толтырғыштар табиғи (порлит, пемза, ұлытас және т.б.)
немесе жасанды (керамзит, шлак және т.б) бола алады. Қуыс толтырғыштарының
түріне байланысты керамзитбетонды, шлакбетонды, пернебетонды және т.б.
ажыратады.
2.1.1 Іргетас
Іргетас бұл ғимараттың негізгі салмақ түсетін конструтивті элементі
болып саналады, ол құрлыстың негізгі барлық күшін өзіне түсіреді және
топырақпен жалғастырып тұрады. Аз қабатты ғимараттардың материалды
сыйымдылығы 10...30% - ын құрайды.
Іргетастың конструтивті шешімі.
Осы жобада Сәулет-құрылыс факультет ғимаратының структурасы темір бетон
каркасты болғандықтан әр колоннаның астында стакан тәрізді монолитті
іргетасы қаланған. Сонымен қатар сыртқы қабырғасы силикат кірпіш
болғандықтан қоршаған конструкциялардың тірегі лента тәрізді монолитті
темір бетон іргетасы жасалынған. Іргетастың төменгі жалпақ қабаты табан
асты деп аталады, оның кеңейтілген жазық жағы – жастық деп, ал оның
астындағы топырақ негізгі табан деп аталады.
Жер қататын кезде көп сазды топырақты ісікеу деп айтады. Қалған
жерлер (құлды, майда тасты жерлер) қату кезінде ісінбейтін топырақ деп
аталады.
Үлкен шұңқырлы жерлерге жер төлесіз салынатын ғимараттарда ірі емес
кішігірім іргетас жоспарланады, мұндай іргетас табаны жерден 0.5. м дейінгі
тереңдікте ғана жатады. Қату кезінде ісілетін жерде сыртқы ірге тасты
жердің қататың қабатынан 0.2м. тереңдікте орналастырылады. Біздің
ғимараттың аймақтарында көп жедің қату тереңдігі 1 – м. Болады, мұндай
тереңдікте құйылатын іргетас табанын тереңдікте құйылатын іргетас деп
атайды. Беріліп отырған жобада таспалы іргетас қолданылады.
Таспалы іргетас тұтас қабырға түрінде барлық қабырғалар бойымен
орнатады. Жер асты бөлігі массасына байланысты іргетас табаның көлемі
анықталады және іргетас материалы мен жердің салмақ түсетін қасиетіне
байланысты. Оның қабырғасының қалыңдығының мықтылығы оның материалының
техникалық ерекшеліктеріне байланысты, мысалы толтырылатын тасқа байланысты
бутобетон қабырғасы 0.35м. кем жасалмайды.
Таспалы іргетас кез – келген құрылыс материалынан жасалады, ағаштан
басқа іргетас таспасы цементтің аз кетуін ерекшеленеді, бірақ онда үлкен
еңбек қысымы мен материалды қысымды керек етеді. Тас көлеміне байланысты
стандарт бойынша минималды ені 0.5м. кем емес.
Ереже бойынша осы материалдарда жасайтын таспалы іргетас
қабырғалары өз қабатты аз қабатты ғимарат үшін іргетас табанының
кеңейтілуі керек емес.
Қызыл кірпіштен жасалған таспалы іргетас құрғақ мықты топырақты
жерлерде 0.25 – 0.51м. қалыңдықпен жобаланады.
Кірпішті іргетастың жастығын монолиттті темірбетоннан 0.7м – ден кем
емес қылып жасаса жақсы болады, ол құрлыстың мәңгілік тұруын қамтамасыз
етеді.
Жинамалы ( құрама ) элеметтерден жасалған тоспалы іргетас бетонды
блоктан құрайды. Блоктар жеңіл бетонан ( ) жасалады немесе қуысты блок
ауыр бетоннан ( ) 0.6м. биіктікпен, 2.4 ұзындыпен, 0.3; 0.4; 0.5
немесе 0.6 енімен жасалады.
Аз қабатты ғимараттың құрғақ топырақты жерге орнатылған іргетасы
біріншіден жауын суынан және еріген қар суынан қорғайды. Осы мақсатпен
барлық ғимарат сыртының периметірі бойынша асфальтан жасалған ігре жаппа
орнатылады, яғни асфальт бетоннан немесе жалпақ тастардан құм қабаты мен
саз төселеді.
Кез – келген топырақта капиллярлы ылғалдылық болады, ол іргетас
құрамына және жерастындаға құрылыс элеметтеріне көтеріледі. Капиллярлы
ылғалдың ғимаратқа кіруінен сақтау үшін іргетас мен қабырғаның қатысу
шекарасынан гидроизоляция орналастырады.
Оның қызметін екі қабатты қара қағаз бен су өткізбегіштік қоспасы бар
цементтен атқарады, оны ірге жаппа мен еденнің белгілі бір деңгейі бойынша
орналастырады. Бұдан бұрын іргетастың үстінгі жақбүйірін немесе қабырғаны,
еден топырағының тиіп тұрған жеріне битум құяды, битуды гидроизоляция
деңгейінен бастап іргетасқа, еден даярлайтын жерге дейін жағады.
Топырақ ылғалдылығы шамадан тыс мол болса, өз қабатты ғимараттың
жерасты құрылыс элементтерін бір бөлігі суда қалып қояды.
Егер жер төбе мен іргетас элементінің қатысына қарай су қаталдық
көрсетсе, онда бұл элеметтерді арнайы материалдардан, яғни қатал су әсеріне
шыдамды материалдардан жасау қажет.
Жер төбелі немесе шұңқыры бар ғимаратта топырақ ылғалдылығының
деңгейі еден деңгейінен жоғары орналасады. Осындай жағдайларды қабырғанаың
сыртқы беті мен еденді мастиндағы гидроизоляция орамымен жабады, оны жер
деңгейінен 0.5м., жоғары орналастырады. Гидроизоляция қабатының саны еден
деңгейіндегі су ағынының күшіне байланысты анықталады. Мысалы: 200мм., су
ағымына 1 қабатты гидроизоляция қолданады, ал 1250мм – ден көп су ағымы
болса – төрт қабатты гидроизоляция болу керек. Гидроизоляция еденінің
үстінгі жаппасына 20...30мм., қорғамы қабаты ретінде цемент ертіндісін
құяды.
Гидроизоляция қабаты су ағыны бұзып кетпесе үшін, яғни оның әрекетін
есеп конструкциясының массасы жойып жібереді, ол үшін су ағынының
массасынан жоғары немесе мықтырақ болуы керек. Еден массасының жеткіліксіз
кезінде қосымша күш түсіретін қабат ауыр бетоннан жасайды, монолитті
темір бетонының артылығының немесе темір бетонды жәшік.
Ақырғы екі жағдайда міндетті түрду жер суының ағынына ғимараттың
ағып кетпеуі мүмкіндігін тексеру қажет.
Жертөбенің гидроизоляция қабатын 100мм., қалыңдықтан кем емес бетон
қабатына жатқызады, оның жоғарғы беті цемент ертіндісі мен тегістеледі
немесе асфальт қабатымен тегістеледі.
Гидроизоляцияның вертиалды қабатын цемент ертіндісімен мойланған
жертөбе қабатының бетіне мастикпен жабыстырылады. Кей жағдайларда
гидроизоляция конструкциясының һиын құрылғыларын ғимарат астындағы жердің
аумағына дренаж жасаумен ауыстыруға болады. Дренаж орнату кезінде топырақ
суларының деңгейі түседі және ғимаратты ылғалдылық әсерінен сақтау жұмысы
едәуір жеңілдейді. Сонымен бірге ғимараттың ағып кету қаупінен қорғайды.
2.1.2 Ара жабын және төбе жабын
Ара жабын және төбе жабынды ірі әр түрлі етіп жобалауға болады:
арматураның алдын ала кернеумен типтік құрама қуыс темір бетон плиталарынан
немесе монолитті(А қосымшасы).
Ара жабын және төбе жабынның құрама плиталарын қолдану ғимараты көтеру
жылдамдығын арттырады. Шатыры екі қабатты Рукан - гидрооқшаулағыш
кілемінен жобаланған, ал жылу ұстағыш ретінде изовер материалы, бұл
құрылмның шатыры төбе еңісіне қарағанда жұмыс сыйымдылығы аз және олардан
10-15 процент арзан.
2.1.3 Қабырғалар
Сыртқы қабырғалар – ғимараттың ең күрделі конструкциясы. Олар түрлі
күштік не күштік емес әсерлерге ұшырайды. Бұл жобада сыртқы қабырға
қалыңдығы 640 мм силикат кірпіштен жасалған. Силикат кірпіш – автоклавты
материал, ұсақ толтырғышты силикат бетонның бір түрі, 90 пайызы балшық, 10
пайызы құм және аздаған қоспалардан тұрады. Силикат кірпішті қалау
жұмыстарын жүргізу технологиясы қалау жұмыстары технологиясына ұқсайды.
Қабырғаның қалыңдығының қабылданған өлшемдері қабырғаның
жылутехникалық есебінің талаптарына сай.
2.2 Ішкі конструкциялар
Терезелер мен әшекей әйнектер – витриналар маңызды түрде ғимарат
жайлылығының дәрежесін және оның сәулеттік-көркемдік шешімдерін анықтайды.
Терезелер мен әшекей әйнектер жарықтандыратын үй-жайларының ауданына
сәйкес, Мем.СТ бойынша алынған. Терезелердің жоғарғы жағы мейлінше төбеге
жақындатылған, ол бөлменің төріне жарықтың жақсы түсуін қаматамасыз етеді.
Әшекей әйнектерінің негізі, қорабтар мен жақтаулар алюминиден жасалады,
олар 2,5-3 есе болаттан жеңіл және те олар тоттануға төзімді және
декоротивті. Терезелердің ағаш құрылымы ауа ылғалдылығының өзгеруіне
сезімтал және тез шірейді, соған байланысты үнемі сырлап отыру керек, бұл
әсем де және үнемді емес, сондықтан біз осы жобада оларды қолданбаймыз.
2.2.1 Есіктер
Берілген дипломдық жобада есіктердің көлемі Мем-СТ бойынша
қабылданған. Есіктер ішкі пәтерлік, бөлмелік болса, сол сияқты сыртқы,
күшейтілген болады. Есіктер бір жақтаулы есік және екі жақтаулы түрінде
қолданған, көлемі: биіктігі 2,1м және жалпақтығы 1,3; 0,9; 0,8; 0,7 м. Тез
эвакуацияны қамтамасыз ету үшін өрт болған жағдайда ғимараттан адамдарды
шығарудың жағдайларынан шыға отырып, қозғалыс көшеге бағытталған кезде
барлық есіктер сыртқа ашылады. Ішкі есіктер мен баспалдақ тараптарында,
тамбурда – қорабтарды табалдырықпен, ал ішкі есіктер үшін табалдырықсыз
қойылады. Есік жаппаларын ауыстыру үшін немесе жөндеулер жасаған кезде есік
жаппасын алуға ыңғайлы болу үшін ілмектерге ілінеді. Есіктің ашық қалуын
немесе тарсылдауын болдырмау үшін арнайы құрылғылар орнатылады, олар
есіктің жабық күйінде тұруын сақтайды және есікті соққысыз ақырын өз
қалпына әкеледі. Есіктер тұтқалармен және құлыптармен жабдықталған.
2.2.2 Едендер
Тұрғын және жалпы ғимараттардың едендері мықтылық, тозуға қарсылық
білдіреді, шуылсыз, жинауға ыңғайлы талаптарына жауап беру керек. Еденнің
құрылымы дыбысоқшаулағыш сияқты қарастырылған. Орталықтың еден жабыны
керамикалық плиткалардан жасалған. Еденнің төсемінің дыбысоқшаулағыш қабаты
бар, керамзит төкпесі бойынша ерітіндіден орындалады.
Осы едендердің жағымды жақтары, олардың гигиеналық және шуылсыздығы
болып саналады. Жағымсыз жақтары – үлкен жұмыстың сыйымдылығы, құрылыстың
мерзімін үлкейтеді.
Тұрғындардың бос уақыттарын өткізу бөлмелерінің едендері
дыбысоқшаулағыш құрылымымен қабылдаймыз.
2.2.3 Баспалдақтар
Қызметтік белгілері бойынша баспалдақтар дәліздер, фойе, рекреация
сияқты байланыс жайларымен тығыз байланысты. Жайларды байланыстыратын
байланыс бөлшегі ретінде олар апат жағдайларында адамдарды ғимараттан
шығаратын қызмет сияқты басқа да маңызды қызметтер атқарады.
Бұл кешенде баспалдақтар қолдану мақсатына қарай қосалқы – қабаттар
арасындағы кезеңдік қатынас үшін, апат жағдайларында эвакуация үшін
жасалған. Бұл өрт сөндірушілерінің өрт орнына жетуі үшін ғимараттың
төбесіне жетуге қарастырылған өрт баспалдақтары.
2.3 Қабат аралық плитасының есебі
2.3.1 Кіріспе
Темірбетон конструкциялары қазіргі заманғы құрылыс индустриясының
негізі болып келеді. Оларды өнеркәсіп, азаматтық, транспорттық құрылыста
(көпір, тыннельдер салғанда), энергетикалық құрылыста және т.б. салаларда
көп қолданады. Отқа, атмосфералық әсерлерге тұрақтылығы, ұзақөмірлік
тұрақтылық, динамикалық және статикалық жүктерге қарсы тұру сияқты көптеген
жақсы қасиеттері нәтижесінде темірбетон құрылыста кең өріс алды.
Келісіммен уақытша жүгі u=2000Нм 2
Көлденең ригель жақтаулары – үш аралықты, шеткі және ортанғы
колонналармен нық байланысқан. Төбе жаппалары алдын-ала кернеуленген
көпқуысты жаппалармен жабылған. Есептеу барысында ені 1200 мм болатын
жаппасы алынды. Есеп осыған негіздеді:
Нқ – 3 м
Қабат саны – 2
Уақытша жүгі - 200
Бетон классы – В30
Арматура классы – Ат-V
2.3.2 Есептік аралық және жүк
Қабат аралық плитасының есептеу схемасы, екі шетінен бос тірелген
арқалық болып саналады.
2.3.2.1 кесте - 1м2 жаппаға жүк жинау өткіземіз
Жүктер Келісімен жүк Сенімдік Есептік жүк
Нм2 коэффициент Нм2
Тұрақты:
Цемент ерітіндісінің қабаты 440 1,3 570
δ пр =20мм (р=2200 кгм3)
Керамикалық плиткалар 240 1,1 264
δ пр =13мм (р=1800 кгм3)
Плитаның өз салмағы 2750 1,1 3025
δ=0,11м γ=2500кгсм3
Барлығы: 3430 3859
Уақытша 2000 1,2 2400
Соның ішінде ұзақмерзімді 1000 1,2 1200
Қысқамерзімді 1000 1,2 1200
Толық 5430 - 6259
Тұрақты және ұзақмерзімді 4430 - -
Қысқамерзімді 1000 - -
Барлығы: Pn+Gn= G+P=
γn=1,0 сенімдік коэффициенттің ескерілген 1,2 м плитаның шартықтығы
үшін есептелген жүк:
Тұрақты
G=3,859·1,2·1,0=4,63 кНм (2.3.1)
Толық
G+u =6,259·1,2·1,0=7,51 кНм (2.3.2)
u=2,4·1,2·1,0=2,88 кНм (2.3.3)
Келісілген жүк
Тұрақты
Gn=3,430·1,2·1,0=4,11 кНм
(2.3.4)
Толық
Gn+Pn=5,43·1,2·1,0=6,51 кНм (2.3.5)
Тұрақты және ұзақмерзімді
Gn+Pдл=4,43·1,2·1,0=5,31 кНм
(2.3.6)
Есептік күштер M және Q
,
(2.3.7)
кНм
,
(2.3.8)
кН
Келісілген жүктерден
кНм (2.3.9)
кН (2.3.10)
Тұрақты және ұзақмерзімді жүктен
кНм (2.3.11)
2.3.3 Плита кескінінің өлшемдерін орнату
Алдын – ала кернеуленген плита 6 қуыстық, диаметрі 14 см, биіктігі
. Кескіннің жұмыс биіктігі . Үстіңгі және астынғы сөре қалыңдығы
3 см, яғни (20-14)·0,5=3 см. Ортанғы қабырғалар қалыңдығы 3,5 см. Шеткі
қабырғалар қалыңдығы 4,75 см.
Қатынас
(2.3.12)
болғандықтан, сондықтан есепке сөренің бар шартықтығын еңгіземіз
(3.3.13)
Қабырға кескінінің шартықтығы
(3.3.14)
2.3.4 Бетон мен темірсымының беріктік сипаттамалары
Плита алдын – ала кернеуленген А-IV класс темірсымымен тіректерге
электртермиялық тәсілмен тартылып темірсымланады. Конструкция жарылу
төзімділігінің 3-ші категориясына жатады. Бұйым ауалық қысымда ыстыққа
төзімделеді. Плита В20 классты ауыр бетоннан. Призмалық нормаланған
беріктігі Rbn=Rв,сег =15 МПа, есептік Rв=11,5 МПа. Бетонның жұмыс істеу
шарт коэффициенті . Нормалық созылу кедергі созылғанда МПа.
Есептік МПа. Бастамды серпімділік модулі Ев=27000 МПа.
Қатынастық беріктігі
(2.3.15)
А-IV классы үшін темірсымның нормаль кедергісі Rsn=590МПа, есептік
кедергі Rs=510 МПа. Серпімділік модулі Es=190000 МПа
Темірсымның алдың – ала кернеуі тең
Мпа (2.3.16)
Шартты тексереміз
,
(2.3.17)
мұнда
МПа (2.3.18)
Осыдан
442,5+90=532,5 МПа ≤ Rsn=590 Мпа
- шарт орындалады.
Пр=7 темірсым саны үшін алдын – ала кернеуленген шекті ауыспалуын
есептейміз
,
(2.3.19)
.
Тартылу дәлдігінің коэффициенті
γsp=1-Δγsp ,
(2.3.20)
γsp=1-0,14=0,86
2.3.5 Элементтің бойлық осі бойынша жәрәмді қимамен беріктігін есептеу
, (2.3.21)
Кесте бойынша ; X=0,15·17=2,553 см, нейтралдық ось сөренің
аумақ ішінен өтеді.
Қысылған аумағының сипаттамасы
,
(2.3.22)
.
Қысылған жердің шек аралық биіктігін формула бойынша табады
,
(2.3.23)
мұнда - темірсымның кернеулігі
,
(2.3.24)
.
Алдын – ала кернеуленген темірсымның жұмыс істеу шартының коэффициенті
( А-IV)
,
(2.3.25)
. (2.3.26)
қабылдаймыз.
Тартылған темірсымның қима көлемін табамыз
, (2.3.27)
.
7 Ø10 А-IV; AS=5,5 см2 қабылдаймыз.
2.3.6 Темірсымдың алдын – ала кернелуін жоғалтуын есептеу
Тартылудың электртермиялық әдісіндегі темірсымдағы релаксациядан
кернеу жоғалтуы.
,
(2.3.28)
Темірсым мен тірек арасындағы температуралық айырмасынан жоғалтуы
,
(2.3.29)
Анкерлердің деформацияға ұшырауынан жоғалтуы
(2.3.30)
, , l=6
Арматура үйкелісінен жоғалтуы
,
Бірінші жоғалым
(2.3.31)
Бетон отырудан жоғалту
Бетон ағынынан жоғалту
Екінші жоғалымдар
(2.3.32)
Толық жоғалымдар
(2.3.33)
ең аз шамадан.
2.3.7 Элементтің бойлық осіне көлбеу қимамен беріктігін есептеу
Қысылу күй әсері
,
(2.3.34)
(2.3.35)
Көлденен темірсымның керектігін есеп бойынша тексереміз
, (2.3.36)
кН.
шарт қанағаттандырады.
, (2.3.37)
болғанда және
c=2,5h0=2,5·22=55 см қабылдаймыз.
,
(2.3.38)
,
.
Шарт қанағаттандырады, сондықтан есеп бойынша көлденең темірсым
керексіз.
Тірелемелі маңайларда қашықта тік темірсымның құрамалы
күшейтеміз диаметрі ø4 Bp-I , ортанғы жағында темірсым керексіз.
s=10 см қабылдаймыз.
3.4. Екінші топтың шекті күйі бойынша көпқуысты плитаның есептеуі
3.4.1 Келтірілген қиманың геометриялық сипаттамасы
Қуыстардың дөңгелек нобайы баламалы квадрат см жақтарымен
алмастырады. Баламалы қима сөрелерінің қалындығы см. Қабырғаның ені
см. Қуыстырдың ені см. Келтірілген қиманың ауданы
Ared = 116·20 - 75,6·12,6 = 1367 см2 (2.3.39)
Келтірілген қиманың төменгі қырынан ауырлық центріне дейінгі қашықтығы
см.
Қиманың инерциялық моменті (симметриялық)
см (2.3.40)
Төменгі аймақ бойынша қиманың кедергі келтіру моменті:
см (2.3.41)
Ол жоғарғы аймақ бойынша см.
Формула бойынша созылған аймақтын өте алыстатылған ядролық нүктесінен
ауырлық центріне дейінгі қашықтық:
см, (2.3.42)
(2.3.43)
Сол сияқты созылған аймақтан (төменгі) ең аз алыстатылған см.
Формулаға сәйкес созылған аймақ бойынша серпімді созылмалы
(упругопластический) кедергі келтіру моменті:
см3, (2.3.44)
– қоставр қималары үшін.
Жасау және қысу кезеңіндегі созылған аймақ бойынша серпімді созылмалы
кедергі келтіру моменті см3.
2.4.2 Темірсымның алдын-ала кернеулігінің жоғалтуы
Темірсымның керіліс дәлдігінің коэффициентін есептеуде
қабылдайды. Керілістің электротермиялық әдіс кезіндегі темірсымдағы
кернеудің релаксациясынан жоғалтулар мына формула бойынша:
МПа (2.3.45)
Температуралық ауытқулардан тартылған темірсым мен тіреулердің
арасындағы жоғалтулар , өйткені тіреулері бар форма буландырғанда
бұйыммен бірге қызады.
Қысылу күш әсері:
Н =кН (2.3.46)
Қиманың ауырлық центрі бойынша бұл күштің эксцентриситеті см.
Қысу кезіндегі бетондағы кернеуді формула бойынша анықтаймыз:
МПа (2.3.47)
Шарттардан бетонға берілген беріктік мәнің анықтаймыз:
; (2.3.48)
;
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz