Болашақ тарих пәні мұғалімінің кәсіби маңызды сапаларын қалыптастырудың көкейкесті мәселелері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .

1. Болашақ тарих пәні мұғалімінің кәсіби маңызды сапаларын қалыптастырудың
теориялық
негздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ..

1.1 Болашақ тарих пәні мұғалімінің кәсіби маңызды сапаларын
қалыптастырудың көкейкесті
мәселелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

1.2 Болашақ тарих пәні мұғалімінің кәсіби маңызды сапаларын
қалыптастырудың
мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... .

2. БОЛАШАҚ ТАРИХ ПӘНІ МҰҒАЛІМІНІҢ КӘСІБИ МАҢЫЗДЫ САПАЛАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ШАРТТАРЫНЫҢ ІСКЕ
АСЫРЫЛУЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

2.1 Болашақ тарих пәні мұғалімінің кәсіби маңызды сапаларын қалыптастыру
және оның кәсіби қызметіне даярлығы ... ... ... ... ... ... ... ..

Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... .

Пайдаланған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының көкейкестілігі. Ел Президенті Н.Ә.Назарбаев Қазақстан
халқына арнаған Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару
жолында атты Жолдауында XXI ғасырда білімін дамыта алмаған елдің
тығырыққа тірелері анық, - дей отырып [1], білім беруді әлемдік стандарт
деңгейіне жеткізу үшін жаңа сипаттағы педагогикалық мамандар қорын жасау
қажеттілігін баса айтқаны баршаға мәлім. Мектепте, жоғарғы оқу орнында
білім мен тәрбие берудің сапасын қамтамассыз етіп, оны іске асыратын басты
тұлға мұғалім болса, бүгінгі таңда мұғалімдерге қойылып отырған талаптар
өте жоғары. Елімізде жаңа экономика құру үшін барлық оқу орнында кәсіби
құзыретті және бәсекеге қабілетті мұғалімдер жұмыс істеуі тиіс.
Соған сәйкес осы заманғы білім беру жүйесінсіз әрі алысты барлап кең
ауқымды ойлай білетін осы заманғы мұғалімдерсіз жаңа экономика құра
алмайтынымыз белгілі, соған қарамастан кәсіби тұлға қалыптастыру алдыға
қойылған басты міндет болып табылады. Бұл үздіксіз педагогикалық білім
жүйесінде рухани – адамгершілікті, рефлексияға қабілетті ақпараттық
коммуникативтік, әлеуметтік – тұлғалық кәіби маңызды сапалары қалыптасқан,
әдіснамалық, зерттеушілік әдістемелік деңгейі жоғары жаңа формация
мұғалімдерінің негізін қалыптастыру қажеттілігін туындатады. Өйткені өзінің
ішкі мүмкіндіктерін дамытуға педагогикалық ақиқатқа жаңашылдық тұрғысынан
өзгерістер жасауға мүмкіндігі бар, кәсіби мәнділігін жүзеге асыра алатын
белгілі бір әлеуметтік мәртебені иеленген, тарихты жақсы меңгерген мұғалім
ғана қоғам талап етіп отырған біртұтас, ашық, динамикалық тұлғаны
қалыптастыра алады. Осыған орай мұғалімдер мен басқа да педагогикалық
мамандардың біліктілігін арттыру ісімен айналысып отырған жүйенің де өз
жұмысының мазмұнын, құрылымын өзгерту мұғалімдердің педагогикалық нақты
жағдайларға тез бейімдеу, олардың кәсіпілігін арттыру өзекті мәселелердің
бірі.
Соған байланысты Қазақстанның саяси – экономикалық және әлеуметтік
дамуындағы қарқынды өзгерістер нәтижесінде оның дамыған елдің
стандарттарына деген ұмтылысы, әсіресе болашақ тарих мұғалімінің дәрежесін
көтеріп, мерейін үстем етуде.
Қазіргі кезде еліміздің экономикалық және әлеуметтік мәдени жағдайына
сай, қоғам өмірінің барлық салаларында өзін - өзі жетілдіріп, әлеуметтік
мүмкіншілігін дамытатын білімді, тарихи білімі терең, барлық іс - тәрбие
әрекетінде шығармашылық бағытты ұстанатын білікті маман тәрбиелеу өзекті
болып отыр. Демек қоғам дамуының қазіргі кезеңінде жоғарғы оқу орындарында
оқып жүрген кезінде олардың ойлау белсенділігін дамытып, білім мен
біліктерін өмірдің жаңа жағдайында пайдалана білуге үйрету қажеттілігі
туындайды.
Бүгінгі таңдағы білім беру жағдайы мұғалім тұлғасымен анықтап
отырғандығы байқалады. Себебі оның мәдени деңгейі, кәсіби даярлығы,
өрісінің кеңдігі сияқты азаматтық бағытына қоғамның саяси – әлеуметтік
және рухани дамуы тікелей байланысты. Білім тарамынан өзгерту біліктілікті
арттыру жүйесін жаңашаландыру міндетін қояды, ал оның мақсаты –
кадрлардың кәсіптік жеке дамуына арналған жағдай туғызды, бұл өзін – өзі
дамыту, бойындағы кәсіптік қасиеттерін жетілдіру үшін қайта білім алу,
барлық білім беру үрдісі субъектілерінің ұстанымдары мен іс–әрекеттерінің
құндылық – мәнділік келісімдер механизмін меңгеру деген сөз. Білім беру
қызметкерлерінің кәсіптік біліктілігін арттыру және қайта даярлау үздіксіз
үрдіс болып табылады. Біліктілікті арттырудың үздіксіздігі мынадай үрдістің
органикалық байланысымен қамтамассыз етіледі: оқытушының басшылығымен
әрбір 5 жыл сайын ұдайы жүргізіліп тұратын арнайы ұйымдастырылған қысқа
мерзімді оқыту және курс барысында да, сондай-ақ курсаралық кезеңдерде де
жүзеге асырылып тұратын өзін - өзі білімдендіру. Олардың өзара байланысы
біліктілікті арттыру жүйесіне үздіксіз білім берудің барлық қалған
сатыларынан өзіне тән сипат береді.
Сонымен бірге мұғалімінің кәсіби маңызды сапаларын қалыптастыру және
шеберлікті дамыту, педагогикалық іс-әрекет құрылымы мұғалімнің жеке
тұлғасын қалыптастыру кәсіби біліктілікті шыңдау мәселелеріне арналған
зерттеулердің де педагогика ғылымында ерекше мәнге ие болатынын айтқан
орынды деп санаймын.
Жоғарғы педагогика және психология мектебінде болашақ мұғалімнің
кәсіби маңызды сапаларын қалыптастырудың педагогикалық шарттары ерекше
назарға алынған. Тұлға мен оның кәсіби маңызды сапаларын В.А.Сластенин [2],
Н.Д. Хмель және т.б., педагогтың кәсіби шеберлігінің қалыптасуын Ю.Г.
Азаров, Ф.Н. Гоноболин, және т.б., педагогикалық қабілеттілігін Н.В.
Кузьмин, А.И. Щербаков және т.б., гуманистік бағыттарын С.Ф. Збандуто, Н.Я
Мокрецова, С.З. Тайбогаров, Е.Н. Шиянов және т.б. зерттеулерінде назарға
алынған.
Жоғарыда айтылған зерттеу еңбектері мұғалімнің кәсіби дайындау
проблемасын өңдеуде сөзсіз өз үлесін қосып, оны болашақта іске асуына бағыт
берді.
Болашақ мұғалімнің кәсіби маңызды сапаларын қалыптастырудың
педагогикалық шарттарына Н.Д. Хмельдің біртұтас концепциясы педагогикалық
процесте негізделген. Оған А.Ф. Дайкер, Р.Р. Масыров, А.А. Молдажанов,
Е.П. Нечитайлов, Л.В. Никитенков, А.Қ. Рысбаев, Г.Т. Сманов, К.
Оспановалардың жұмыстары дәлел бола алады. Бұл авторлардың жұмыстарында
кәсіби маңызды сапаларының жүйесі, механизмі және олардың білімінің
нәтижесі, Қазақстан Республикасының көп жылғы тәжірибесін мәлімдейді.
Сонымен қатар, кәсіби дайындықтың кейбір аспектілерін А.Х. Бабаева,
Л.В.Бабич, А.П. Васильева, Н.Д. Иванова, А.А. Калюжный, С.Т. Каргин, Н.Н.
Тригубова және т.б. қарастырады.
Кәсіби дайындау проблемалары шет ел ғалымдарының да назарынан тыс
қалмаған. Мысалы: Р. Бернс, К. Блага, Нгуен Ван Тхань, Прой Отто, Райнер
Винкель, Рихард Перкун, М. Шебек, Эрнст Маиер т.б.
Зерттеушілер болашақ мұғалімнің әртүрлі кәсіби маңызды сапаларын
қалыптастыру мәселелеріне назар аударған: кәсіби дайындығы [К.М. Дурай-
Новакова, А.Н. Марушина, Н.А. Неустраева, Л.В. Никитенкова т.б.], тұлғаның
мәдениеті [А.В. Бабич, Н.Б. Крылова, А.А. Молдажанова, М.М. Мукамбаева,
А.Қ. Рысбаева т.б.], өз беттілік [Н.И. Дидус], қарым-қатынасы [К. Успанов],
ұнамды қасиеттері [К.Л. Лебедева, А.С. Раимкулова т.б.] адамгершілік моралі
[К.С. Сатпаев], адамгершілік қарым – қатынасы [Б.Д. Кисикова, Э. Эшмурадов]
және т.б.
Сондықтан мұғалімнің кәсіби маңызды сапаларын қалыптастыру қазіргі
таңда өзекті мәселелердің бірі болып отыр.
Жоғары білім беруде тарих курсының алатын орны ерекше. Өйткені
қоғамдық дамудың барлық негізгі кезеңдерімен, сол кезеңдердегі қоғамдық-
саяси, әлеуметтік-экономикалық, мәдени қатынастармен, өзгерістермен,
адамзат қоғамының тарихының барлық жақтарымен, қырларымен таныстырылатынын
білеміз.
Тарих ғылым, пән ретінде аса маңызды білім саласына жатады.
Өйткені, ол бүкіл адам баласының басынан өткізген жағдайын, тарихи
тәжірибесін баяндайды. Тарихи білім әр бір адамға қажет. Тарихи білімді
адам ғана өзі өмір сүріп отырған қоғамдағы орнын, атқаратын қызметін дұрыс
орындай алады. Бірде – бір ұлт өз елінің тарихын, мәдениетін силамайынша,
өз өлкесінің тарихи және рухани мұрасын қайта қалыптастырып
өркендетпейінше, азаматтық және рухани тәрбие жүргізбейінше дамып, өмір
сүруі мүмкін емес.
Бұл қайшылықтарды шешу қажеттілігі болашақ мұғалімдерді жоғары оқу
орындарында педагогикалық даярлығын қалыптастырудың тиімді әдіс -
тәсілдерін іздестіруді зерттеу мәселесі ретінде көрсетеді.
Осы қарама – қайшылықтың шешімін табу үшін Болашқ тарих пәні
мұғалімінің кәсіби маңызды сапаларын қалыптастырудың педагогикалық
шарттары деген тақырыбын таңдауыма себепші болды.
Зерттеудің мақсаты: Болашқ тарих пәні мұғалімінің жалпы білім беруде
маңызды сапаларын қалыптастыруды ғылыми-теориялық негіздеу.
Зерттеу нысаны: болашақ тарих мұғалімнің кәсіби маңызды сапаларын
қалыптастыру процессі.
Зерттеу пәні: мұғалімінің кәсіби маңызды сапаларын қалыптастырудың
педагогикалық шарттары
Зерттеудің ғылыми болжамы: егер, болашақ тарих пәні мұғалімінің кәсіби
маңызды сапаларын қалыптастыруда педагогикалық шарттары айқындалып,
әдістемелік жүйесі жетілдірілсе, онда болашақ тарих пәні мұғалімінің
білімі, біліктілігі, дағдысы, кәсіби құзырлығы жетіле түседі, бұл қазіргі
қоғам талабы.
Зерттеудің міндеттері:
– болашақ тарих мұғалімнің кәсіби маңызды сапаларын
қалыптастырудың педагогикалық шарттарының мазмұны мен құрылымын
анықтау;
– болашақ тарих мұғалімнің кәсіби маңызды сапаларын
қалыптастырудың педагогикалық шарттарын қалыптастыру жұмыстарын
ұсыну;
– болашақ тарих мұғалімінің педагогикалық кәсіби даярлау
процесінің мазмұның моделін жасау және шарттарын айқындау;
Зерттеудің әдістері: болашақ тарих мұғалімнің кәсіби дайындау
проблемасы орын алған тарихшылар, философтар, психологтар, педагогтар
еңбектері, ресми құжаттар мен материалдар, оқу программалары, оқу жоспары.
Курстық жұмыс құрылымы: курстық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен,
қорытындыдан, пайдаланылған деректер көздерінің тізімінен тұрады.
Кіріспеде зерттеу тақырыбының көкейкестілігі, мақсаты, нысаны, пәні,
ғылыми болжамы, міндеттері, әдістері баяндалады.
Болашақ тарих пәні мұғалімінің кәсіби маңызды сапаларын
қалыптастырудың теориялық негздері деп аталатын бірінші бөлімде болашақ
тарих пәні мұғалімінің кәсіби маңызды сапаларын қалыптастырудың көкейкесті
мәселелері, қалыптастырудың мәні, моделі қарастырылады.
Болашақ тарих пәні мұғалімінің кәсіби маңызды сапаларын
қалыптастырудың педагогикалық шарттарының іске асырылуы атты екінші
бөлімді тәжірибелі эксперименттің нәтижесі мен болашақ мұғалімнің кәсіби
қызметіне даярлығы мен тарих пәнінің мүмкіндіктері көрсетіледі.
Қорытындыда теориялық және эксперимент жұмыстың нәтижелеріне
негізделген тұжырымдар берілді.

1. Болашақ тарих пәні мұғалімінің кәсіби маңызды сапаларын
қалыптастырудың теориялық негздері

1.1 Болашақ тарих пәні мұғалімінің кәсіби маңызды сапаларын
қалыптастырудың көкейкесті мәселелері

Қазіргі әлемде шығармашылық әлеуеттітану әрі дамудың жоғарғы деңгейіне
көтерілу үшін тұлғаға өмір бойы оқыту, қажеттілігін сезіне отырып, өзін-өзі
дамыту үлкен мәселе болып табылады. Нәтижесінде жаңа құндылықтар пайда
болады: өзін-өзі дамыту, өзін-өзі білімдендіру, өзін-өзі таныту. Олар
тұлғаның білімділігінің, кәсіби маңызды сапаларын қалыптастыруының негізі
болып табылады.
Сондықтан болашақ тарих мұғалімінің білімімен қатар кәсіби маңызды
сапаларын қалыптастыру бүгінгі күнгі басты міндеттердің бірі болып
табылады.
Қазіргі өмір талабына сай педагогикалық жоғарғы оқу орындары білімді
мұғалім ғана емес, әрі тәрбиеші, әрі қоғамшыл, әрі зерттеуші, әрі
ұйымдастырушы мұғалім даярлау керек екені бәрімізге белгілі. Әр қырлы
оқытушы-тәрбиеші-мұғалім даярлау күрделі үрдіс.
Бүгінгі білім беру саласындағы көкей кесті мәселенің бірі –
біліктілікті арттыру, яғни біліктілікті арттыру жүйесінің жаңа дидактикасын
жасау. Білік – игерілген білімдер мен өмірлік тәжірибелік әрекеттерге
даярлығы. Жүйенің мазмұны мен мақсатын, әдіс-формаларын, ұстанымдарын,
білім алушылар мен оны ұйымдастырушылар арасындағы қарым-қатынасты өзгерту
жаңа нәтижелерге әкеледі. Бұл мәселені шешудің жолдырының бірі – осы
дидактикалық жүйедегі негізгі бөлік оқытуды жаңаша ұйымдастыру немесе
технологияландыру деп түсінеміз.
Біздің елімізде кәсіптік білім берудің екі сатысы бар: орта мамандар
даярлайтын арнайы оқу орныдары, жоғарғы мамандар даярлайтын оқу орындары.
Кәсіптік білімнің негізі – жалпы және политехникалық білім. Мұғалімнің жеке
басының үлгісі – кәсібилікпен біте қайнасқан қасиет. Сонымен тарих пәні
мұғалімінің кәсібилігі іс жүзінде жас ұрпақты өмірге әлеуметтік қажеттілік
деңгейінде дайындап шығаруды қамтамассыз ететін оның психологиялық,
педагогикалық және ғылыми-пәндік білімдері мен оларға сәйкес мәдени-
адамгершілік бейнесі және имиджінің жиынтығының жоғарғы сатысы болып
табылады.
Педагогикалық әрекеттің шыңына апаратын келесі әрекет – кәсібилік.
Қоғамның жаңаруы мен ғарыштап дамуы оның азаматтарының барлық саладағы
кәсібилігіне байланысты.
Осы мәселені терең зерттеген А.Маркова мұғалімнің кәсіби деңгейге
көтерілуінің төмендегідей психологиялық критерийлерін анықтаған.
1. Объективті критерийлер: мұғалімнің өз мамандығына қаншалықты
сәйкес, әлеуметтік тәжірибеге қосар үлесі ұанша екендігі. Жоғары
еңбек көрсеткіші, әр түрлі мәселелерді шағармашылыұпен шеше алу
біліктілігі, т.б. жататындығын атап қтеді.
2. субъективті критерийлер: адамның мамандығы қаншалықты оның
табиғатына, қабілеттері мен қызығуларына сәйкес. Мұғалім
еңбегіндегі субъективті критерийлерге, сондай-ақ, кәсіби-
педагогикалық бағыттылық, кәсіптің маңыздылығын, оның құндылығын
түсіну, маман иесі ретінде өзіне позитивті көзқастың болуын
жатқызады.
3. Нәтижелі критерийлер: мұғалім өз ісінде қоғам талап етіп отырған
нәтижелерге қол жеткізіп отыр ма деген мәселе. Бұған қатысты
қазіргі уақытта әр түрлі түсінік бар екендігі белгілі. Біреулер
нәтиже ретінде студенттердің білімдерінің стандартқа сай болуын
алса, енді біреулері олардың меңгеру қабілетін дамытуды алады, ал
кейбіреулері студенттердің өмірге дайындығын басты назарда
ұстайды. Осы тұста өз көзқарасымызды білдірсек, оқыту нәтижесі біз
үшін баланың психикалық функцияларының жетіліп, өзінің
тәжірибелік әрекеті арқылы алған білімдерін өз өмірлік
мәселелерін шешуде қолдана алуы.
4. Шығармашылық критерийлеріне: мұғалімнің өз кәсібінің шекарасынан
шыға алу, сол арқылы өз тәжірибесін, еңбегін өзгерте алуы
жатқызылады. Шындығында да шығармашыл мұғалім үшін біреудің
тәжірибесін қайталағаннан гөрі өз жаңалықтарын, білгендері мен
түйгендерін басқаларға ұсына алудың, шығарма шылық бағыттылықтың
болуның мәні зор. Тек сонда ғана ол өз студенттерінің дамуына
қол жеткізіп, өзінің кәсіп иесі ретінде ішкі сұраныстарына жаап
бере алады.[5]
Біздің өмірімізді түбегейлі өзгертіп, Қазақстан тәуелсіздікке ие болған
өткен ғасырдың тоқсаныншы жылдарының тарихқа енгеніне де көп уақыт бола
қойған жоқ. Тәуелсіз еліміздің болашағы кімдер? Олар-бүгінгі жас ұрпақ.
Сондықтан, ЖОО студенттерінің сапалы білім, дұрыс тәрбие алуы ең басты
мәселе болып табылады. Олай десек, ертеңгі болашағымыздың саналы болуы,
білімді болуы қазіргі қоғамдағы ұстаздарға байланысты.
Мұғалімнің ой-өрісі кең, жан-жақты білімді, ізденімпаз ғалым, тынымсыз
еңбеккер, кез-келген ортаның ұйытқысы, өз оқушыларына беделді, ұжым
мүшелері және ата-аналар арасында сыйлы болуы шарт.Міне, осындай барша
жақсы қасиеттерді бойында жинақтаған адам ғана мұғалім бола алады.
Елбасы Н.Ә. Назарбаев мұғалімдердің қоғамдағы орнын бағалай отырып
былай деді: "Сіздер мен біздер тек болашақ буынды ғана емес, жалпы
азаматтық қадір-қасиеттердің мән-маңызын түйсінетін жаны да, тәні де таза,
білімді патриот азаматтар буынын тәрбиелеуге міндеттіміз" [6].
Ендеше, түрлі әдіс-тәсілдерді тиімді пайдалана отырып, сапалы білім,
саналы тәрбие беру— кез-келген мұғалімнің міндеті.
Қазіргі кезеңде тәуелсіз мемлекетіміздің экономикалық қуаты мен ұлттық
қауіпсіздігінің кепілі ретінде білім беру жүйесін реформалауды ойдағыдай
жүзеге асырудың маңызы артып отыр. Білім беру жүйесіндегі білім, білік,
дағды жиынтығынан жылдам өзгеріп отыратын өмірге бейімделген өзін-өзі
көрсете алатын, қоғам өміріне белсене қатысатын, қоғам өміріндегі
жағдайларға терең талдау жасап, шығармашылықпен ойланатын, өздігінен
қажетті ақпаратты іздеп өз қабілетін дамыта білетін жеке тұлғаны субьект
ретінде қалыптастыруға бағытталған. Қазақстан Республикасының "Білім
туралы" Заңында, "Қазақстан Республикасы жалпы білім беретін мектептері
білім мазмұнының тұжырымдамасы", "Қазақстан Республикасының білім беруді
дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы", "Қазақстан
Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту" тұжырымдамасында
бүгінгі білім берудің алдына қойылатын талаптарды іске асыру шаралары
анықталған. Осы шараларды жүзеге асыру барысында да тарихшы мұғалімнің
үлесі көп.
Түрлі әдіс-тәсілдерді тиімді пайдалана отырып, сапалы білім, саналы
тәрбие беру кез-келген мұғалімнің міндеті болуға тиіс. Себебі бізге халық
өз балаларын үлкен сеніммен тапсырып отыр.
Қазақстан тарихынан сабақ беретін мұғалім тереңірек ойланып, өзіне
үлкен тарихи, әрі саяси жауапкершілік жүктелгелі тұрғанын жүрегімен сезінуі
керек. Осы курстың негізгі мазмұнын құрайтын қазақ халқының тарихы қандай
тарих, оның басқа тарихтардан, мәселен дүние жүзі тарихынан Ресей
тарихынан айырмашылығы, ерекшелігі бар екенін білу керек.
Жоғарғы оқу орнында тарихты оқытудағы маңызды да үлкен өзгерістің бірі
тарихты шындық тұрғыда оқыту. Олай болса тарихты шындық тұрғыдан оқыта
отырып, халқымыздың тарихқа ақысы кеткен тұстарын, бастан кешкен сансыз
нәубеттерін, мың өліп мың тірілгенін, сондай-ақ тәуелсіздік үшін ғасырлар
бойы жүргізген қаһармандық күресін ашып көрсете келіп, студент жастардың
отаншыл, ұлтжанды етіп тәрбиелеу. Қоғамымызда қазір орын алып отырған
келеңсіздіктерді, соның бірі қазақ халқының тарихын бұрмалаушылықты,
мемлекеттік тілге қарсы шығушылықты әшкерелеп, оны уағыздаушылардың түпкі
мүддесін ашып көрсету қажет.
Жоғарғы оқу орнында бүкіл оқу тәрбие жұмысы, жеке пәндердің оқытылу
дәрежесі мұғалімдерге байланысты екені белгілі. Сондықтан да Қазақстанның
жұртшылығы, Мемлекеті мен Үкіметі мұғалімдер қызметіне үлкен міндеттер
жүктеп отыр. Ол туралы 2001 жылы болып өткен халыққа білім беру саласы
қызметкерлерінің съезінде Елбасы да айтқан болатын Қоғам ілгері қарай
дамыған сайын бұл жауапкершілік өсе түседі. Өз міндетіне зор
жауапкершілікпен қарап, оқушыларды оқытып, тәрбиелеуге бар білімі мен
педагогтік өнерін, күш-жігерін сарқа жұмсап, шығармашылықпен еңбек ететін
ұстаздар қазақ мектептерінде жүздеп саналады. Сонымен бірге мектеп
оқушыларына казіргі талаптарға сай білім, тәрбие беріп, оларды өмір
талабына сай дамыту үшін жақсы жұмыс істейтін мұғалімдердің жүздеп, тіпті
мындап саналуы жеткіліксіз екенін, қазақ мектебідегі барлық мұғалім, тіпті
бірі қалғанша жақсы жұмыс істеуге міндетті екенін атап өтті [7].
Педагогтың тұлғасы, оның рөлі мен маңызы туралы пікірлер көп. Солардың
арасында К.Д.Ушинскийдің "...Тікелей жеке ықпалсыз мінезге сіңетін шынайы
тәрбие жоқ. Тек тұлға ғана тұлғаны" дамуы мен қалыптасуына ықпал жасайды",
— деген пікірі ерекше. []
Педагогикалық білім беру үнемі бір нәрсені үйретуге бағытталады. Оқыту
тиімділігінің басты көрсеткіші студентке оқу нәтижесінде пайда – қосымша
мүмкіндіктер болып табылады. Бұнда практикалық бағыттылықты күшейтудің бір
әдісі қателесу арқылы үйрену болып табылады. Педагогикалық білім үшін
оқыту үрдісінде қателерді анықтау және түзеу әдістеме болып табылады. Егер
студент немесе басқалар қателессе, ол жазаланбауы керек, ол қатені түзету
барысында ынталандыру қажет.
Қазіргі кезде қоғамның жаңа әлеуметтік-саяси құбылыстарына, жаңа ғылыми
тұжырымдарға бейімделу қабілеті, бұқаралық ақпаратгы педагогикалық тұрғыдан
түсіндіре алу сияқты бағалы қасиеттер бүгінгі тарихшы мұғалім үшін де
ауадай қажет.
Педагог тұлғасының қалыптасуы ұзақ та үздіксіз процесс. Ол жоғары оқу
орнынан басталып, педагогтың бүкіл еңбек қызметі барысында жалғасады.
Еңбек жолын жаңадан бастаған жас маман немесе педагогикалық тәжірибеден
өтетін тарихшы студент алғашқы сабақтарында мынадай типтік кемшіліктерге
жол береді:
• негізгі, басты мәселені бөліп алуға, жүйелі түрде базалық білімді
игеруге қиналады;
• баяндап тұрған материалдың мазмұнын бұрынғы және кейінгі
материалдармен байланыстыра алмайды;
• материадды ұзақ, қажетсіз егжей-тегжейлілікпен түсіндіреді;
• уақытты ұтымды пайдалана алмайды, көбінесе үй тапсырмасын сұрау жаңа
материалды түсіндіруден де көп уақытқа созылып кетеді;
•тарихты оқуға деген қызығушылықты дамытуды мақсат етіп қоймайды,
танымдық ойындардың маңызын елемейді;
• бір сарынды әрекет, бір үлгідегі сабақ типі мен оқыту түрін
қолданады;
• мектептің тарих оқулығымен жүйелі жұмыс жасай алмайды (ұғымдар,
есімдер, даталар, сұрақтар мен тапсырмалар, сұлбалар мен кестелер).
• оқушылардың оқу әрекетін бағалауға қиналады, сабақта оқушылар мүлдем
аз немесе мүлдем бағаланбайды, бағаланса да тек жоғары бағалар қойылады;
• дербес тапсырмалар, оның ішінде проблемалық сипаттағы тапсырмалар
бермейді;
• оқушыларға белгілі бір өзекті мәселеге әртүрлі көзқарас ұсына
алмайды; пікірталас жүргізбейді;
• мұғалім мен оқушының сабақтың барлық кезеңіндегі бірлескен жұмысын өз
дәрежесінде ойластыра алмайды; сұрау барысында көбіне мұғалім-оқушы диалогы
созылып кетеді;
• сабақты түсіндіруді бастағанда дербес тапсырмамен жұмысын жалғастырып
отырған оқушыларды ұмытып кетеді;
• өзінің оқытушылық қызметінің нәтижелерін айқындауға өте аз көңіл
бөледі.
Оқыту процесіндегі осындай олқылықтардың орнын толтырып, кемшіліктерді
жою арқылы жас маман өзінің базалық білімімен бірге әдістемелік тәжірибесін
де байытып, кемелдене түседі. Өзінің педагогикалық қызметінде шығармашылық
табыстарға жетуді басты мақсат тұтқан мұғалімнің жұмысы жинақы, әрекеті
жүйелі болады.
Тарихшы мұғалімнің, құқық негіздерін, азаматтану, адам және қоғам
пәндерін оқытуды; сыныптық, сыныптан тыс, соның ішінде факультативтік
сабақтар жүргізу; оқушыларды тәрбиелеу; біліктілігін көтеру; ата-аналармен
жұмыс; қоғамдық жұмыстар атқаруды атауға болады. Тарихшы мұғалім әрекетінің
әрбір түрі оның қызметтік міндеттері мен қажетті білім, дағдылар жиынтығын
құрайтын өзіндік мазмұнмен ерекшеленеді.[]
Мысалы, сабақ жүргізудің өзі белгілі бір тарих курсын жүргізуге
мүғалімнің алдын-ала дайындығын талап етеді. Ол дайындық мынадай тізбек
құрайды:
1) тиісті курстың оқу бағдарламасы, оқулығы, оқу құралдары, арнайы және
әдістемелік әдебиеттерді оқып-үйрену;
2) сол курсты оқытуға қажетті материалдарды жинау және жүйелеу;
3) оқу процесінде қолданылатын оқытудың көрнекі және техникалық
құралдарымен танысу;
4) сыныппен, оның оқуға дайындық деңгейімен, оқушылардың қызығушылығы
мен бейімі, ерекшеліктерімен, ал жұмысты жаңа бастаған мұғалім үшін оқу
орнының ерекшелігімен (мектеп, лицей, дарын мектебі т.б.) танысу.
Осындай жалпы танысудан соң мұғалім тікелей сабақ өткізуге дайындалады;
өткен сабақтың нәтижесін талдайды; сабақ мақсатын нақтылап, оның құрылымы
мен типін анықтайды. Оқу материалдарын, әдістері мен тәсілдерін тандайды,
сонымен бірге қолдануға қажет деп есептеген дидактикалық материалдар,
көмекші, техникалық құралдарды іріктейді; сабақ барысында оқушылармен
дербес және жаппай жүргізетін жұмыстардың мазмұнын анықтайды; сабақтың
жоспарын жасайды.
Мұғалім факультативтік курс сабақтарын ұйымдастырғанда оқушылармен
қосымша жұмыс жүргізіп, оларды материалды терең оқып-үйренуге бағыттайды.
Сабақ жүргізу оқушылардың дәптерін және жазба жұмыстарын тексерумен
ұштасады. Ол мынадай бағыттарды қамтиды; жазба жұмысы мазмұнының дұрыстығы
мен жазба жұмыстың орындалуын тексеру; жазылым мен тыныс белгілер;
орындалған жұмысқа баға беру және дәптер мен жазба жұмыстарын тексерудің
нәтижелеріне талдау жасау; тексеру нәтижелерін есепке алып, салыстыру.
Тарихшы мұғалім қызметінің мазмұны сынақтар мен емтихандар алуды
ұйымдастыруды да қамтиды; ол — сынақ алдындағы және емтахан алдындағы
қайталауды ұйымдастыру; сынаққа қиындық деңгейі әртүрлі тапсырмалар
дайындау; жауаптарды бағалау; сынақ алудың түрі мен әдістерін айқындау;
қосымша берілетін сұрақтар дайындау сияқты жұмыстардан тұрады.
Мұғалімнің тарих кабинетіндегі жұмыстары кабинетті безендіру,
лаборанттың жұмысын ұйымдастыру, дидактикалық материалдар, көмекші
құралдарды жинап, жүйелеу және сақтау, сабақ және сыныптан тыс жұмыстарды
жүргізуге кабинетті және ондағы материалдарды пайдалану сияқты көптеген
әрекеттерден тұрады
Тарихшы мұғалімнің әдістемелік жұмыстарының мазмұны да біршама күрделі.
Ол жұмыстардың мынадай түрлерін атап айтуға болады: өзге мұғалімдердің
сабағына қатысу және талдау жасау, мектептік, аудандық әдістемелік
бірлесліктердің жұмысына қатысу, өз тәжірибесін жазып шығару; жарыссөзге,
баяндамаға дайындалу, сабақтың, ашық сабақтың талдамасын дайындап, мақала
жазу, көмекші құрал жасауға қатысу, педагогикалық эксперимент жасап, оның
нәтижелерін талдау, дербес әдістемелік тақырыппен жұмыс жасап, алынған
нәтижелердің теориялық және практикалық маңызына баға беру.
Тарихшы мұғалім қызметі мазмұнының түрлері оның жұмыс істеген білім
беру мекемесінің - қалалық, ауылдық, лицей, тереңдетіліп оқытылатын мектеп
— жағдайына қарай толықтырылуы мүмкін.
К.Д.Ушинский педагогикадық қызметті "...практикалық-өнердің бір түрі"
деп бағалаған.[] Мұғалім мамандығының шығармашылық сипаты оның еңбегінің
үнемі даму жағдайында болатын өзгермелі табиғатынан туындайды. Олай
дейтініміз, тарих пәнінің бағдарламасы жаңаланады, жаңа педагогикалық
идеялар мен оқу әдістері пайда болады, оқытуды ұйымдастыру түрлері
жетілдіріледі. Оқыту мен тәрбиелеу процесінде оқушының өзгеруі, дамуы
мұғалім әрекетінің мазмұны мен сипатын үнемі өзгертіп отыруды талап етеді,
оқу-тәрбие процесінде үнемі жаңа педагогикалық міндеттерді шешумен
айналысуға итермелейді.
Бұл міндеттерді шешудің көптеген құралдарының арасынан ең түйіндісін
таңдап алу үшін тек тарих саласында білім мен дағдыларының жеткілікті
болуы, педагогика, психология және оқыту әдістемесін жетік білуі
жеткіліксіз, сонымен бірге өз қызметін шығармашылық ізденіс деңгейінде
атқара алатын қабілеттілік те қажет.
Тарихишы мұғалім әдістемелік құралды, оқыту мен тәрбиенің мақсаты мен
мазмұны, оқушылар әрекетін ұйымдастырудың тәсілдері белгіленген дайын сабақ
жоспарлары мен ұсыныстарды пайдаланғанмен де оларды өз мәселесіне бейімдеп,
жаңадан ой елегінен өткізеді. Мұның өзі шығармашылық ізденістің көрінісі.
Мұғалім мамандығының ерекшелігі оның тарихты оқытуда оқу-тәрбие
міндеттерін шешуден туындаған педагогикалық шығармашылығының мазмұнынан
туындайды. Белгілі бір педагогикалық тиімділікке жетуді мақсат етіп қойған
мұғалім оқушының дербес танымдық әрекетін ұйымдастырып, алған білімдерін
қорытып, тарихи құбылыстардан қорытынды ой түйіндей алатын дәрежеге
жеткізуі тиіс.
Жұмысты жаңа бастаған тарихшы мұғалімге шығармашылық ізденіс қиын және
күрделі болады. Бұл оның нақты педагогикалық жағдайда алға қойған мақсатына
негізінен өзінің еңбегімен қол жеткізуге мәжбүр болатындығынан туындайды.
Осы қиыншылықтан жалтарып, оңай жол іздеу — шығармашылық дамуды тежейді.
Мұғалім қызметінің ең маңызды кезеңінің бірі — өзінің педагогикалық
қызметіне талдау жасап, баға беруі. Бұл әрекет иедагогикалық мақсат пен
құралдың, қажетті жағдай мен мүмкіндіктің арасындағы қарама-қайшылықты,
өзінің қызметінде орын алған олқылықтар мен кемшіліктерді анықтауға
мүмкіндік береді. []
Өзінің тұлғалық сапаларына өзі талдау жасай алған мұғалім өзінің
әрекетіне түзету жасап, оған шығармашылық тәсілдер енгізеді. Сол сияқты
білімі мен біліктілігін көтеріп, қазіргі заманғы педагогикалық және тарихи
білімінің дамуы мен өскелең қоғамның талаптарына сай тұрақты кәсіптік өсуді
қамтамасыз ете алады.
1.2 Болашақ тарих пәні мұғалімінің кәсіби маңызды сапаларын
қалыптастырудың мәні

Республика ұстаздарының негізгі мақсаты — қоғам дамуының қазіргі
кезеңіне сай жастардың саналы ойлауын қалыптастыру, шығармашыл, өз
мамандығын дұрыс таңдаған, ой-өрісі жоғары жеке тұлға дайындау.
Қоғамның дамып өркендеуі, оның әлеуметтік-мәдени этностық
ерекшеліктерін толық меңгеріп, өзгерістер, жаңалықтар, ұғымдар туралы болып
жатқан барлық мәселелерге мән бере отырып, салауатты өмір салтын құруда,
білім беру саласындағы инновацияны меңгеруде, қоғамымызды ізгілендіруде
мұғалімдерге, олардың кәсіптік сапаларына, білімділігі, ғылыми-зерттеу
жұмыстарын жүргізуге қабілеттілігі, мәдениеті, парасаттылығы, т.б.
қасиеттеріне байланысты екендігін, мұғалімдік мамандықтың жан-жақты
білімді, шынайы сезімтал болуды, шәкірттеріне шексіз сүйіспеншілікті беруді
талап ететінін, еңбегінің нәтижесі әр күн сайын балаларға қуаныш әкелгенде
ғана жемісті болатынын ұғындыру.
Қазіргі уақыттағы білімнің жаңа үрдісі қарқын алып, 12 жылдық білім
беруге көшу тұсындағы білім беру саясатының ең негізгі мақсаты - қоғам
дамуының қазіргі кезеңіне сай студенттерді мұғалімдікке дайындау және
дайындық процесін ұйымдастыру, қалыптастыру, мұғалімдердің кез келген
проблеманың теориялық негізін анықтап, практикалық мәселелерінің шешу
тәсілдерін қамтамасыз ету мүмкіндігін ұйымдастыру. Педагогикалық
қызығушылық - ол эмоциялық-танымдық, өзінің мамандығына белсенді қарым-
қатынас, кейін балалармен де жұмыс істеуге өз септігін тигізе отырып,
мамандықты меңгеруі үшін маңызды элемент болып табылады.
Соңғы жылдары басты назар мұғалім жұмысындағы шығармашылық мәселесіне,
мұғалімді де, оқушыны да дамытуға көбірек көңіл бөлініп, зерттеулер
жүргізіліп, педагогикалық шеберлік, педагогикалық этиканы жетілдіруге
байланысты көптеген ұсыныстар айтылуда.
Кәсіптік-педагогикалық қызығудың негізгі көрсеткіші мыналар:
- балаға деген сүйіспеншілік, олардың ата - анасына деген жағымды
көзқарас;
- мұғалімнің білім қорының толық, нақты болуы және өз білімін үнемі
толықтырып отыруы;
- педагогикалық жұмысқа белсенді қатысу.
Белсенді шығармашылық арқылы мұғалімдік мамандықты меңгеру
педагогикалық қабілеттілікпен ұштаса отырып, балаға деген сүйіспеншілік,
олармен оқу – тәрбие процесінде қарым - қатынасқа түсуге дайындығы, өзінің
педагогикалық білімі мен білігі, дағдысын одан әрі жалғастыру сияқты
мотивтермен ұштасады. Қабілеттілік тек қана мұғалім болумен пайда болмайды,
ол балалармен жұмыс істеуге қойылатын талаптармен қалыптасады.
Мұғалімдік мамандыққа қызығу мен қабілеттілікті Н.В.Кузьмина тұлғаның
педагогикалық бағыттылығымен түсіндіреді. Педагогикалық бағыттылық -
мұғалімдік мамандықты меңгерудің басты буыны, яғни мамандықты таңдаудағы
маңызды мақсаты, маңызды бағдары болып табылады. []
Педагогикалық бағыттылық педагогикалық мамандыққа деген құндылық
қатынас ретінде түсіндіріледі жене ол төмендегідей қасиеттерді қамтиды:
- болашақ мамандық туралы анық сенім;
- педагогикалық - кәсіптік қызығудың нақтылануы мен талаптылығы;
- мұғалімдік мамандыққа өзін - өзі даярлауы;
- басқа мамандықтармен салыстыра отырып, өзінің шешімінің дұрыстығына
толық сену;
- кәсіптік қызметте өзінің күш-жігеріне, қабілетіне сену.
Психологияда педагогикалық қабілеттілік адам тұлғасының ерекшелік
сипатымен, педагогикалық жұмыстың талаптарына жауап беретін, мамандықты
жеңіл алып жүру жене меңгеру, соның нәтижесінде жоғары жетістіктерге жете
білу деп түсіндіріледі.
Біз өз зерттеулерімізде педагогикалық жұмыстың құрылымына сүйене
отырып, педагогикапық қабілеттіліктің мына компоненттерін жасадық:
- оқушы тұлғасын болжау, яғни оқу-тәрбие процесін оқушының жас және
дербес ерекшеліктері мен мүмкіншіліктерін есепке ала отырып құру;
- оқушыларды іс - әрекеттің әр түрлеріне қарай ұйымдастыру;
- оқушылармен дұрыс қарым - қатынас құру;
- өз іс - әрекетінің нәтижесі мен оқу – тәрбие процесін зерттеп,
анықтау.
Педагогикалық қабілеттіліктің құрылымына педагогикалық байқағыштық,
педагогикалық шығармашылық, педагогикалық ойлау, талап қоюшылық,
педагогикалық такт, үйірсектік, ынтымақтастық, жаңашылдық, т.б компоненттер
де кіреді. Педагогикалық қабілеттіліктің компоненттерін түзуде ең бірінші
оқу процесіне қатысты элементтерді таңдап алу өте маңызды:
- оқушыларға біпім, білік, дағдыны қысқа, қызықты, нақты етіп бере білу
қабілеті;
- байқағыштықтың көмегімен оқушыларды түсіне білу қабілеті;
- ойлаудың өзіндік және шығармашылық формасы;
- тапқырлық;
- ұйымдастырушылық қабілеті.
В.П. Крутецкии педагогикалық қабілеттіліктің барлығын жинақтап отырып,
оларды үш топқа жіктеді: тұлғалық, дидактикалық және ұйымдастырушылық -
коммуникативтік.
Тұлғалық қабілеттілік - балаға деген жақындық, өзін - өзі билеп алу,
сергек бола білу, өмірге қызығушылықпен қарай білу және т.б.
Дидактикалық шешендік қабілет - оқытатын пенін жетік меңгеру оны
балаларға түсінікті етіп баяндай алу және т.б.
Ұйымдастырушылық - коммуникативті қабілеттер - оқу – тәрбие процесін
ұйымдастыруға ынтасы, көңілі, қабілеті болу, оқушы жан дүниесіне ене білу,
яғни перцептивті, коммуникативті, оқушылардың еріктік қасиетін қозғап алу
қабілеті. []
Қазіргі кездегі мұғалімнің маңызды қабілеттері төмендегідей болуы тиіс:
- оқу - тәрбие процесін шығармашылықпен ұйымдастыра білу қабілеті;
- оқушыны түсіне білу;
- оқушының өз интузиазымын қызықтыра білу қабілетін ояту;
- оқушымен бірге жұмыс істей білу;
- ұйымдастырушылық қабілеті.
Сонымен, педагогикалық қабілет — өзінің ерекшелік табиғатымен
сипатталады. Ол өмір сүру жағдайында, мектепте, отбасында қалыптасады.
Ендігі жерде мұғалім іс - әрекетінің психологиялық міндеттерді шешу
барысында оның жүйелік құрылымымен тікелей байланысты. Олар:
- құрылымдық,
- ұйымдастырушылық;
- коммуникативтілік;
- гностикалық;
Бұл жіктелген әрбір қабілеттіліктің сипаттары өзіндік білім шеңберімен
түсіндіріледі. Бұлардың барлығына қарапайым дағдылар кіреді: сөйлеу
дағдысы, сейлеу этикасы, дикция, ритмика, дауыс диапазоны, оқушылардың
психологиялық, бағалзи алу, білім, білік әдіскерліктерін есепке алу
қабілеті мәденметі, өзін - өзі ұстай білу, сыртқы келбеті, мәдөниеті, жүріс
- тұрысы, киім киюі, ым - ишара білдіруі және т,б. тұлғалық және
психологиялық қабылеттері. Аталмыш дағдыларды қалыптастырудың ең бір тиімді
әрі нәтиже беретін жолы - ол қоғамдық - педагогикалық жұмыс болып табылады.
Құрылымдық дағдылар мыналарды құрайды:
- оқу - тәрбие процесін жоспарлай білу;
- оқушыларға жеке қарым - қатынас, бағыт көрсету;
- жағдайға байланысты оқушы жұмысын, іскерлігін болжай алу;
- кез келген сабақ, сыныптан тыс тәрбие жұмыстарының құрылымын дұрыс
таңдай білу жөне оған қатысты материалдар жинақтау.
Ұйымдастырушылық қабілет мынадай элементтермен түсіндіріледі:
- сабақта оқушылардың оқу әрекетін ұйымдастьру;
- іс - әрекетінің мақсаты мен міндетін анықтау;
- ұжымды қалыптастыру;
- оқу және оқудан тыс жұмыстарды жоспарлау;
- сынып ішіндегі қызметтік ерекшелік түрлерін ажыратып көрсетіп беру;
- сынып белсенділерін ұйымдастыру;
- ата-аналармен, қоғамдық ұйымдәрмен жұмысты ұйымдастыра білу.
Мектептерді демократияландыру жағдайында мүғалімге тек білімділік,
біліктілік дағдыларды меңгеріп, қалыптастырумен қатар оған ең бір керек
қабілеттілік түрі ол - коммуникативтік қабілет.
Олар:
- оқушылармен, ата-аналармен, мұғалімдермен мақсатты, жағымды қарым-
қатынас жасай білу;
- ұжымдағы қарым-қатынас пен ұжымдар арасындағы қарым-қатынас
жағдайларын бақылап отыру;
- педагогикалық әсер ету жағдайларында оның нәтижесін әлдын әла біліп
отыру.
Болашақ мұғалімнің коммуникативті қабілеті аудиторияны өзіне қарата
алу. Қарым-қатынас жасаудың алдын ала жүйесін білу, қушы психологиясын, жай-
күйін, көңілін тез аңғара алу қабілеті кіреді.
Педагогикалық қабілеттіліктің 4-тобына гностикалық түрі жатады. Ол
жұмыс мазмұны мен формасын меңгеруге бағытталады.
- оқушыны зерттей білу;
- жұмыстың әдіс-тәсілдерінің нәтижесін біліп отыру;
- оқушы білімділігін және тәрбиелігін әнықтап, зерттеп отыру;
- педагогикалық тәжірибені оқып меңгеру.
Қазіргі уақытта жаппы білім қоғам талап ететін қажеттілік қана емес,
сонымен қатар жеке адамның өзінің интеллектуалды, адамгершілік, гуманистік
тұрғыдан дамуды қажет ететін, оның қоғамдық мәдени өмірге, кәсіптік еңбекке
қатысып, білімін одан әрі жетілдірудің мөлшері болып табылады.
Қазіргі заманғы мұғалім қызметінің негізгі мазмұны мәдениеті өркендеген
демократиялық қоғамға үйлесімді жаңа адам үлгісін тәрбиелеуге бағытталуы
тиіс.
Қазақтың көрнекті жазушысы, белгілі ағартушы Жүсіпбек Аймауытов
Балаларға сабақ беру, білім үйретумен мұғалімнің қызметі тәмам болмайды.
Ол балаларды тәрбиелеуге, үгіттеуге міндетті, басқаша айтқанда, мұғалім
қарапайым қызметкер емес, ол-шәкірттерінің алдағы өмірін, бір күндерде
зарығатын, тарығатын, қауып-қатерге ұшырайтын өмірін көз алдына келтіріп,
өз басынан кешірген тәжірибесіне таянып, оларға келешекте жазатайым аяғын
шалыс басып, өмірден соққы жеп өкінбеске күні бұрын сақтандыратын
қорғаушысы, қамқоры деп. []
Әлемдік өркениетке енудегі басты мақсат өскелең ұрпаққа халыкаралық
стандарттарға сай білім беру және мамандардың кәсіби біліктілігін арттыру
болып отырғаны аян.
Тарих, қоғамдық білім негіздері пәндері мұғалімдеріне әдістемелік
көмек, олардың біліктілігін арттыру орталықтың Жалпы теориялық пәндер
кабинетінде жүзеге асырылады. Облыс көлеміндегі жалпы білім беретін және
бастауыш кәсіптік мектептердің тарих пәні мұғалімдерінің біліктілігін
арттыру жыл сайын бес білім сатысы бойынша өткізіледі. Соңғы үш жылда білім
сатысы оқулары "Оқытудың тиімді инновациялық технологиялары—тарих
сабағында" және "Қоғамдың білім негіздерін оқыту ерекшеліктері мен
әдістемесі" тақырыбында өтуде. Білім сатысы оқуы аясында мұғалімдер
оқытудың дәстүрлі де, дәстүрден тыс та формаларымен, әдіс-тәсілдерімен
танысып, пәнді оқыту әдістемесіндегі жаңалықтармен қаруланады. Білім сатысы
оқулары негізінен 36 сағаттық, 3 модульден тұратын курстар, 1-модульге сай
тыңдаушылар "Еліміздің қазіргі білім беру саясаты" аясында білім беру
жүйесіндегі, өңірдегі мемлекеттік бағдармалармен, білім берудің заңнамалық
тұжырымдамаларымен танысады. 2-модуль "Оқытудың психологиялық-педагогикалық
негіздері" деп аталады да, мұнда мұғалімдер қарым-қатынас психологиясы және
соңғы педагогикалық жаңалықтармен, ұстанымдарымен қаруланады. Ал, 3-кәсіби
модуль тікелей пәнді оқыту әдістемелеріне арналған.
Білім сатысы оқулары тренингтер нысанында өтеді. Оқу бағдарламасы
бойынша тыңдаушылар құрылымдық пікірталастарға қатысады, бейне сабақтарды
талдау арқылы пәнді оқытудағы келелі мәселелерді айқындап, шешу жолдарын
белгілейді. Сонымен қатар электронды оқулықпен жұмыс машықтарын да игереді.
Тарих және қоғамдық білім негіздерінің мұғалімдеріне жан-жақты
әдістемелік көмек көрсету мақсатында курсаралық жұмыстар да жолға қойылған.
Солардың бірі-осы жолдардың авторы, тарих пәнінің әдіскері Р.Марселінің
шеберлік класы. Оны ұйымдастырудағы мақсат жаңа оқу жылынан бастап негізгі
мектептің 9-сыныбына енгізілген "Адам. Қоғам. Құқық" пәнін оқыту
әдістемесін меңгерту. []
Пән бойынша оқу-әдістемелік кешен интерактивті оқыту әдістеріне
негізделіп жасалғандықтан, "Қоғамдық білім негіздері: жаңа курс, тың
бағыттар, ерекшеліктері" тақырыбындағы шеберлік класы аудандық әдістеме
кабинеттерінің әдіскерлері мен жаңашыл мұғалімдеріне арналып өткізілді.
Шеберлік класында курстық оқу бағдарламасының ерекшеліктері
таныстырылады.
Үстіміздегі жылы тарих пәні мұғалімінің шеберлігін шыңдау, әрі тәжірибе
алмасу мақсатында "Бүгінгі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.