Батыс философиясы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақтың Абылай хан атындағы халықаралық қатынастар және әлем тілдер
университеті

Такырыбы:
Батыс философиясы

Орындаған: Абылкасымова

Тексерген: Досжанова

Алматы 2005.

Ж О С П А Р :

1.Кіріспе
Жалпы сипаттамасы

2.Негізгі бөлім
а) Неопозитивизм
ә) Прагматизм
б) Экзистенциализм
в) Неотомизм
г) Персонализм

3.Қорытынды

Қазіргі заманғы Батыс философиясында толып жатқан, кейде бір-біріне
қарама-қарсы ағымдар бар. Әрбір дерлік ағымда іштей бір-біріне қарама-қарсы
бағыттар да бар. Буржуазиялық философиялық ой-пікірдің марксистік
философиямен қарама-қарсылығын былай қойғанда, оның өз ішінде де
материализм мен идеализмнің күресі жүріп жатады. Мұның негізгі себебі 20
ғасырдағы капиталистік қоғам бастан кешіп жатқан жалпы рухани дағдарыстың
негізгі белгілерінде жатыр. Бүгінгі буржуазия философиясы саясат пен
идеологияның бұрын болып көрмеген тікелей ықпалын бейнелендіруінде.
Батыстың философиялық білімінің саясаттануына және идеологиялануына
капитал елдерінде тап күресінің шиеленісуі, дамыған елдер мен тәуелді елдер
арасындағы қайшылықтардың тереңдей түсіуі, қазіргі ғылыми-техникалық
революциядан туған дүниежүзілік проблемалар т.б. зор әсерін тигізуде.
Сондықтан да болар, қазіргі Батыс философиясында толып жатқан ағымдар мен
бағыттар бар.
Қазіргі батыстық да мынадай ағымдарды және олардың тармақтарын
атауға болады: позитивизмнің қазіргі түрі – неопозитивизмнің тармақтары;
экзистенциализм және иррационализмнің басқа түрлері; діни философияның
түрлері – неопозитивизм және персонализм т.б. Бұлардан басқа тағы да
прагматизм, философиялық антропология, феноменология деген түрлері бар.
Бұлардың барлығы,сайып келгенде, субъективтік және объективтік
идеализмдердің бағытын ұстайды.
Қазіргі заманғы батыстық буржуазия философиялары идеалистік
тұрғыдан осы күнгі өмірдің жаңалықтарына бейімдеуге тырысады. Мәселен, діни
философиялар өздерінің қоғамдағы орнын әлсіретпеу мақсатымен ғылымның ең
соңғы жаңалықтарына бейімделуге тырысады. Қазіргі ғылыми білімге
бейімделуді түрліше философиялық ағымдар түрлі әдістермен жүзеге асырады.
Мысалы, неопозитивизм сырттан қарағанда ғылымды жақтайтын сияқты, бірақ
оның дүниегекөзқарастық маңызын жоққа шығарады. Неопозитивистер әдетте
дүниегекөзқарастық мәселелерді жалған проблемалар деп жариялап, ғылымды
көзқарастық проблемалардан “тазартуға” тырысады, философияның міндеті
негізінен ғылым тіліне түрліше логикалық талдаулар жасау болуы тиіс дейді.
Дүниегекөзқарастық мәселелерді жоққа шығару - қазіргі батыстық
философияларға тән бірінші ерекшелік.
Қазіргі батыстық философиялық ағымына тән екінші ерекшелік -
өткендегі прогресшіл дәстүрлерден бас тарту. Егер 18-19 ғасырлардағы
буржуазиялық философиялар феодализмнен капитализмге өтуді теориялық жағынан
негізделуді көздей отырып, ғылыми білімді дамытуды жақтаған болса, 20
ғасырда жағдай өзгерді. Саяси жағынан үстем тап болып алған буржуазия енді
әлеуметтік тәртіптерді (капиталистик қатынастарды) түбірлі өзгертуге
мүдделі болмай қалды. Осыған сәйкес қазіргі қалыптасқан капиталистік
қатынастарды бейнелендіруші буржуазиялық философиялар дабуржуазиялық тұрмыс
жағдайларының өзгермейтіндігін, мәнгілігін дәлелдеуге тырысады.
Өткендегі прогресшіл дәстүрлерден бас тартуды буржуазиялық ой-
пікірді диалектикадан бас тартуға алып келді. Бұл, атап айтқанда,
бужуазиялық философтардың Гегельдің диалектикасына теріс қарауға, оның
ілімін релятивистік және иррационалистік тұрғыдан түсіндіруге
тырысушыларынан көрінеді. Ал диалектиканы мойындаудан қорқу буржуазиялық
философияны т а р и х п р о г р е с с идеяларынан бас тартуға алып келді:
бірінші позитивистер “прогресс” ұғымын “эволюция” ұғымымен ауыстырды; жаңа
кантшылар прогресс ғылымға жатпайтын категория деп санады;
экзистенциализмнің өкілдері бірінен соң бірі келіп отыратын цивилизация
деген ұғымымен ауыстырды. Неопозитизм проресті “метафизикалық функция” деп
атады.
Бұл философиялық бағыт ағылшын тілінде сөйлейтін елдерге кең
тараған. Оның өкілдері Р. Карнап (1891-1970), Л. Витгенштейн (1889-1951),
Б. Рассел (1872-1970), А. Айер (1910) және тағы басқа. Неопозитизм – 19
ғасырдың 30-жылдарында пайда болған субъективті-идеалистік бағыт –
позитивизм идеяларын жаңа тарихи жағдайларға және ғылым дамуының жаңа
деңгейіне сәйкес әрі қарай дамытушы философиялық ағым. Сондықтан да ол
үшінші позитивизм (неопозитивизм) деп аталады.
Бірінші позитивизм ретінде О. Конттың (1798-1857) және Г.
Спенсердің (1820-1903) философия ғылыми танымының дамыуна кедергі болатын
керексіз нәрсе деген көзқарас алынған: философия тікелей қабылдауға
болмайтын заттардың мәнін, түпкі себептерді білуге таопындыратын іске
аспайтын мақсат қойып, таным прцесіне теріс бағыт береді деп санады
позитивистер. Конттың пікірінше, адамның таным процесі құбылыстардың сырт
көрінісін сипаттап, классификациялауға әрекет жасауы тиіс, олардың ішкі
мәнін іздеп әуре болмауы тиіс.
Конттвң бұл идеяларын әрі қарай дамыту 19 ғасырдың аяғы мен 20
ғасырдың басында эмприокритицизм деп аталған оның жаңа түрі – екінші
позитивизмнің пайда болуына әкелді. Бұның өкілдері Э. Мах (1838-1916),
Р.Авенариус (1843-1896) және басқалар заттар мен құбылыстарды түйсіктер
деп атап, дүние танудың мақсаты түйсіктердің арасындағы қарым-қатынастарды
зеттеу деп түсіндірді, сөйтіп олар материя мен сананың, физикалық пен
психикалықтың қатынасы жайындағы мәселені жоққа шығарады, түйсік, сана
алғашқы деп санап, субъективті идеализмді жақтады.
Үшінші позитивизм – 20 ғасырдың 20-30 –жылдарында эмприокртицизмнің
орнына келген неопозитивизм – математикалық логиканы философиядық
зеттеулерге қолданудың нәтижесінде туды. Ең кең таралған бұл философиялық
ағымды жақтаушылар жаратылымтанушы ғылымдардың ішінде көптен саналды. Бұл
ағвмның кең таралуының бір себебі сол, ол бүкіл “метафизикаға”, яғни жалпы
философиялық проблемаларға қарсы шығып, бұл проблемалар ойдан шығарылған
жалған проблемалар деп санайды; философия ғылымға қызмет етуге тиіс;
ғылымдардың ғылыми қағидаларды тұжырымдауына, қолдануына көмектесуі қажет,
ережелерін жасауымен, тіл проблемаларын шешуімен айналасуы тиіс деп
есептейді. Неопозитивизм философиясының барлық кемшіліктерін жойды, - дейді
Фейгель деген неопозитивист. – Оның негізгі проблемасы – “погикалық
анализ”. Сондықтан, деп қортындылайды ойын Фейгель, философияны логиклық
анализ емдеуге тиісті кесел деп анықтауға болады. Неопозитивистердің ілімі
бойынша, философия тек тілдік формаларды талдаумен және тілдік
пайымдаулармен құру ережелерін жасаумен айналасуы тиіс. “Философ, - дейді
а. Айер – заттардың физикалық қасиеттерімен айналыспайды. Ол қасиеттер
жайында сөз қылудың тәсілдерімен айналасады”. Тіл біздің дүниені танып
білуіміздің шекарасы, дейді ол, біз тілдің шеңберінен ешқашан шыға
алмаймыз. Ал біз құратын тілдік құрылыстың, сөйлемдердің айналадағы
объективтік шындықпен қатынасы жайындағы мәселеге келсек, құндылығы жоқ.
Олай болса, материалистер мен идеаоистердің арасындағы пікірталасының,
олардың ойынша, ешқандай мәні жоқ. Сөйтіп, олар философияның негізгі
мәселесін тіл мәселесімен ауыстырып, яғни философияның негізгі мәселесін
жоқққа щығырып, материялизм мен идеализмнен жоғары тұруға әрекет жасайды.
Карнаптың пікірінше, материалдық дүниенің шын өмір сүруі толығымен
адамға байланысты, адамның субъективті көңіл күйінен тәуелді. Егер
адамзаттың тілдік құрылысын қаласа, онда дүние өмір сүргені, оны қаламаса,
онда дүниенің шын өмір сүруіне негіз жоқ. Сөтіп, адам өз қалауынша дүниенің
бар-жоқ қылатын ғылымат күшке айналады.
Карнаптың белгілі бір сөз, сөйлемнің ақиқаттығын анықтауда тіл
шешуші рөл атқаратыны, олай болса объективтік материялдық дүниенің бар
екенін қостайтын не терістейтін де тіл екенін жайындағы ойы американдық
философ С. Чейздің және басқалардың ілімінде әрі қарай дамытылады. Олар
адамның мінез-құлқын анықтайтын да тіл, тілдік құрылым деп дәлелдейді.
Тілдік формаларды дұрыс қолданса, іс-әрекетте, мінез-құлық та дұрыс болады,
қайсыбір сөздерді дұрыс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.