Соловьевтің ұлттық эгоизмнен бас тарту идеясы өте батыл, тамаша идея

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР
Кіріспе 2
В.С.Соловьев философиясы 2
В. Соловьев философиясының негізгі идеялары 9
Қорытынды 13
Қолданылған әдебиеттер тізімі 15

Кіріспе

Орыс халқының философиялық ойлары - әлемдік философия мен мәдениеттің
органикалық бөлігі. Орыс философиясы батысевропалық мәселелерді
қарастырады, бірақ оның ерекшелігі ойлау тәсілінің ұлттық сипатында болып
отыр.
Православие діні, ежелгі орыс философиясының фундаменті. Христиан дінін
орыс халқының 988 жылы қабылдауы оның дамуының жаңа кезеңі болды. Ол
кездегі ойшылардан христан діні теоцентрлік көзқарасты талап етті. Орыс
философиясы Византиялық философияның әсерімен дами бастады. Онда
неоплатондық теоцентрлік мәселе басым болды.
Кейіннен бұл философиялық ағым мейлінше өрістеп ХХ ғасырдың басында
В.Соловьев секілді философты дүниеге әкелді.

В.С.Соловьев философиясы

Владимир Сергеевнч Соловьев (1853-1900) - орыс халқының көрнекті
философтарының бірі. Оның да көзқарастары әлі толық зерттелмеген. Шынын
айтсақ Соловьев философиясын жан-жақты зерттеу ісі қазір ғана қолға алынып
жатыр, себебі оның идеялары Ресей үші енді ғана түсінікті болуда.
В.С.Соловьев белгілі тарихшы, Ресей тарихы бойынша 29 том еңбек жазған
ғалымның отбасында дүниеге келді. Сондықтан оның рухани дамуына қажетті
барлық жағдайлар жеткілікті болды. Соловьев жас кезінде де әр түрлі саяси-
философиялық ағымдармен әуестеніп, материализм: әсерімен әуелі фнзика-
математика факультетіне түскенімен, 2-курстан бастап тарих-филология
факультетіне ауысып, философияны мықтап игеруге ден қояды және бұл жолда
үлкен табандылық пен білімділік үлгісі көрсетеді. Бір ғана мысал келтіре
кетсек, университет бітірген соң бір жылдан кейін магистрлік
днссертациясын, ал 1880 жылы докторлық диссертациясын қорғап шығады. 1881
жылы ол университеттегі оқытушылық жұмысын тастауға мәжбүр болады, оған
себеп - Александр II патшаны өлтіруге қастандық жасаушыларға христиандық
кешірім жасап, өлім жазасынан босатуды ұсынды. Бірақ, өзінің пікірі
бойынша, оқытушылық жұмыстан кеткені ол үшін бір жағынан жақсы да болды,
философия, дін, әдебиет, эстетика мәселелерімен тереңдеп, еркін айналысуға,
бүкіл өмірін ғылым ісіне алаңсыз арнауға мүмкіндік алды.
В.С.Соловьевтiң философиясы дiни философиялық дәстүрдiң бүкiл рухы мен
кейпiн бiлдiредi. Көптеген iрi философтар өздерiн В.С.Соловьевтiң
iзбасарлары ретiнде санайды. Соловьевтiң дәуiрiне Трубецкойдың
шығармашылығы, Флоренский мен Бердяевтiң ерте шығармашылығын жатқызуға
болады.
Оның шығармашылық өмірі үш кезеңге бөлінеді:
1. 70 жылдардағы теологиялық прогресшілдік, 2. 80-жылдардағы
дүниежүзілік мемлекет утопиясы, 3. 90 жылдары. Эсхатологиялық (гр
eshatos- соңғы және logos – ілім, сөз) көзқарастары.
Материализм мен революциялық-демократиялық ой-пікірге қарсы тұрып, В.
С. Соловьев христиан дінін платонизммен, классикалық неміс философиясын
(әсіресе, Ф. Шеллинг философиясын) және ғылыми эмпиризмді біріктірмек
болды. Бұл шын мәнінде мүмкін емес, метафизикалық әдіс болатын. Жер
бетінде шындық бола ма, әлде болмай ма?— деген сұрауды ол христиан діні
тұрғысынан шешпек болды. Әлеуметтік мәселелерге тоқтала келіп, елдің
тыныштығын сақтау үшін Рим папасы мен орыс патшасы арасында одақ жасалуын
жақтады. В.С. Соловьев философиялық ойларын Теократия тарихы мен
болашағы, Платонның өмір драмасы, Үш әңгіме сияқты еңбектерінде
баяндады. Ол христиан дінін, материалдық өмірді уақыт пен кеңістіктің
қиратуынан құтқарып, тозбайтын ғарыш сұлулығына айналдыруды мақсат етті.
В.С. Соловьевтің пікірінше, жетілдірілген жыныстық махаббат адам бүтіндігі
мен дүниені сақтап, мәңгі өлместікке жеткізеді. Осылардың бәрі
философиядағы туып келе жатқан революциялық-демократиялық қозғалысқа,
материалистік, атеистік пікірлерге қарсы бағытталған іс-қимыл еді.
Ол мына идеяларды ұсынады: қорқынышты сот және зұлымдықтың әлемді жеңуі
- тарихтың соңы; адамның рухы зұлымдық әлемінде зарығуда; бірақ адам
Абсолютке қатысы бар және құтылуы мүмкін, ол бүкіл әлемдік Шіркеуді жасау
жолымен іске асады; шіркеу – келешек қауымдастықтың негізі, адамдардың
бірлігі; адам санасын езілуден босату керек, ол үшін христиан дінінің
құндылығын қабылдау икемді. Соловьевтің біртұтастық (бәрінің бірлігі)
идеясы адамзаттың бұдан да артық, жоғарғы сатыдағы эволюцияға өтуін
дайындайды. Оны шыңына жетіп Құдай-адам пайда болады. Соловьевтің
жүйесінің негізгі теологиялық бағыты осы болды. Материализм мен
революциялық-демократиялық ой-пікірге ол қарсы болды, христиан діні мен
платонизмді, классикалық неміс философиясын (Ф.Шеллинг) және ғылыми
эмпиризмді біріктірумен айналысты. Бұл шын мәнінде мүмкін емес,
метафизикалық әдіс еді.
Жер бетінде шындық бола ма, әлде болмай ма? деген сұраққа христиан
дінінен жауап іздеді. Әлеуметтік тұрғыдан келгенде, елдің тыныштығын сақтау
үшін Рим папасы мен орыс патшасының татулығы арқасындағы Одақты құруға
шақырды. Ол:
1. христиан дінін материалдық өмірдің, уақыт пен кеңістіктің қирауынан
құтқарып, тозбайтын ғарыш сұлулығына айналдыруды мақсат етті;
2. Жетілдірілген жыныстық махаббат адам бүтіндігін және дүниені
сақтап, мәңгі өлместікке жеткізеді деп санады.
Соловьев философиясының өзекті идеясы - барлығын біріктіру идеясы,
оның негізгі принципі құдайға барлығы бір. Барлығының бірлігі, бірінші
кезекте, жаратушы мен жаратылғанның бірлігі. Соловьевтің құдайының адами
кейпі жоқ, ол дүниеде әрекеттенетін, ерекше ұйымдастырушы күш, ғарыштық
ақыл. Сонымен В.С. Соловьев ақылды сезімге қызмет етуге, дінді адам
санасындағы рационалдық бастаманы тірек етіп, діни көзқарасты жаңа ғылыми
жетістіктермен дәлелдеуге ұмтылады.
В.С.Соловьев адамның дiни және әлеуметтiк өмiрiнiң сұраныстарын
бiртұтастыққа байланыстыратын бүтiндей дүниетанымдық жүйенi құруға тырысты.
Соловьевтiң ойы бойынша мұндай дүниетанымның негiзi христиандық болып
табылады. Соловьевқа дейiнгi және кейiнгi дiни ойшылдар да бұл идеяны
айтқанымен, бұл дүниетанымның негiзi ретiнде тек бiр христиандық
концессияны ғана (православие, католицизм немесе протестантизм) қалап алды.
Соловьев тәсiлiнiң ерекшелiгi, ол барлық христиандық концессияларды
бiрiктiрудi жақтады. Сондықтан оның iлiмi тар бағытта емес, концессияаралық
сипат алды. Соловьевтiң тағы бiр маңызды ерекшелiгi оның христиандық
дүниетанымға жаратылыстанудың соңғы жаңа жетiстiктерiн енгiзiп, ғылым мен
дiндi синтездеуге ұмытылуымен сипатталады.
Соловьев философиясының негiзгi идеясы – жалпы тұтастық идеясы деуге
болады. Бұл идеяны дайындауда славянофильдердiң соборшылдық идеясына
сүйенгенмен, оған жалпы қамтушы, ғарыштық мағына бередi. Болмыстың төменгi
және жоғарғы деңгейлерi өзара байланысты, өйткенi төменгi үнемi жоғарыға
тартылып отырса, ал әрбiр жоғары өзiне төменгiнi енгiзедi. Соловьевте
жалпы тұтастық, құдайдың қасиеттi Үштiгi барлық құдiреттi жаратылыстармен,
оның iшiнде ең бастысы адаммен байланысты деген тұжырымынан көрiнедi.
Жалпы тұтастықтың негiзгi принципi: құдайда барлығы бiртұтас. Жалпы
тұтастық– бұл ең алдымен жаратушы мен жаратылыстың тұтастығы.
Қоршаған әлем тек бiр құдiреттi суреткердiң шығармашылық еркiнен
туындайтын жетiлген туынды ретiнде қарастырыла алмайды. Құдайды дұрыс
түсiну үшiн оның абсолюттiк мәнiн ұғыну аз, сонымен қатар оның iшкi
қайшылығын да қабылдау қажет. Барлығы болу үшiн абсолюттiк көп нәрсенi
талап етедi. Бұл қоршаған әлем туралы Соловьевтiң пiкiрi.
Соловьев болмыстың диалектикалық тәсiлiн қолдады. Оның пiкiрiнше
нақтылықты қатып қалған формасында қарастыруға болмайды. Барлық тiршiлiктiң
ең жалпы белгiсi өзгерiстердiң алмасуымен сипатталады. Болмыстың үздiксiз
динамикасын негiздеу үшiн ол белсендi идеялармен қатар әлемдегi барлық
өзгерiстердiң субъектi түрiнде көрiнетiн әлемдiк жан деген белсендi
бастауды енгiзедi. Бiрақ ол өз алдына дербес әрекет етпейдi, бұл әрекет
құдайдың құдiретiн керек етедi. Бұл құдiрет құдайдың әлемдiк жанға, оның
барлық әрекетiн анықтаушы форма ретiндегi жалпы тұтастық идеясын беруiнен
көрiнедi.
Соловьев жүйесiндегi бұл мәңгiлiк идеясы София – даналық атауын алды.
София - Соловьев жүйесiндегi негiзгi ұғым. Сондықтан оның iлiмi софиология
деп аталады. София ұғымын енгiзгенде Соловьев бұл әлемнiң тек құдайдың ғана
жаратылысы емес екендiгiн айтқысы келедi. Әлемнiң негiзi мен мәнi құдайға,
әлемге және адамға жалпылық беретiн жаратушы мен жаратылыс арасын
байланыстырушы звено ретiнде қарастырылатын Әлемдiк жан – София болып
табылады.
Құдайдың, әлемнiң және адамның жақындасу тетiгi Совольевтiң
философиялық iлiмiнде құдай-адам концепциясы арқылы ашылады. Құдай-адамның
нақты және толысқан үлгiсi ретiнде христиандық догмат бойынша әрi толық
адам болып саналатын Иисус Христос болып табылады. Оның бейнесi әрбiр
индивидтiң ұмытылуы тиiс идеалы ғана емес, бүкiл тарихи процесс дамуының
жоғарғы мақсаты болып табылады.
Совольевтiң тарихы, Софиясы осы мақсатқа негiзделедi. Бүкiл тарихи
процестiң мақсаты мен мәнi адамзаттың рухтануы, адам мен құдайдың бiрiгуi,
құдай-адамның кейпiне ену болып табылады.
Совольевтiң ойынша тек Иисус Христос бейнесiндегi құдiреттiлiк пен
адамзаттылықтың бiрiгуi, яғни құдiреттi сөз арқылы бiрiгу жеткiлiксiз.
Бұл бiрiгу практикалық тұрғыда, онда да тек жекелеген адамдарда
(әулиелерде) ғана емес, бүкiл адамзаттық деңгейде жүзеге асуы тиiс. Құдай-
адамға алып баратын жолдағы бастапқы алғышарт христиандыққа бет бұру, яғни
христиан дiнiн қабылдау. Құдайдың шапағатына ие болмаған адамдар қараңғы
күш ретiнде сипатталады. Христос адамға жалпы моральдық құндылықтарды ашып
бердi, адамгершiлiктi жетiлдiруге жағдай жасап бердi. Христос iлiмiне құлақ
түре отырып, адам өз бойында киелi рухты сезiнедi. Бұл процесс адамзат
өмiрiнiң барлық кезеңдерiн қамтиды. Адамзатты бiрiктiрушi бастау ретiнде
құдай адам кейпiне енген кезде бейбiтшiлiк пен әдiлеттiлiк, ақиқат пен
жақсылық салтанат құрады.
Соловьевте адамгершiлiк философиясы сүйiспеншiлiк философиясына көшедi.
Жоғары сүйiспеншiлiкпен салыстырғанда барлығы төменгi деңгейде, сондықтан
тек сүйiспеншiлiк қана мәңгiлiктi қажет етедi. Құдiреттi сүйiспеншiлiк
арқылы жеке индивидуалдылық бекiтiледi.
Құдiреттi әлем туралы Совольевтiң ойы мынадай: киелi құдiреттi әлем –
бұл ең нағыз нақты әлем, бұл әлем бүкiл дүниенiң ұмытылатын идеалды
тұтастығы. Құдаймен сәйкес келетiн ақиқаттың өзi. Шынайы болмысқа заттай
болмыс қарсы келедi. Әлемдiк процестiң мiндетi табиғи болмысты идеялардың
жалпы тұтастығына және шынайы, құдiреттi болмысқа сәйкес келтiрумен
сипатталады.
Совольевтiң ұлттық өзiндiк сананың орыс идеясы сияқты феноменiн
дамытуға үлкен үлес қосқандығын айта ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.