Қазақстанның Канадамен байланысы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

РЕФЕРАТ
ТАҚЫРЫБЫ:

Қазақстанның Канадамен
байланысы

ТЕКСЕРГЕН:
ОРЫНДАҒАН: ҚАСҚАРИЕВА НҰРГҮЛ

АЛМАТЫ-2006
КАНАДА

ГЕОГРАФИЯЛЫҚ ОРНЫ. ТАБИҒИ РЕСУРСТАРЫ. Канада - Ұлыбритания бастаған
Достастық шеңберіндегі федерациялық мемлекет. Солтүстік Америка
континентінің солтүстік бөлігі мен оған жақын аралдарды (Канаданың
арктикалық архипелагы, Кьюфаундленд және басқа да көптеген аралдар) алып
жатыр. Аумағының мөлшері жөнінен ол жер шарындағы екінші мемлекет.
Канада - көп тұрғыдан қарағанда алуан бейнелі ел. Ол ұлан-ғайыр
аумағымен, дүние жүзінің ең ірі бір мемлекетімен мыңдаған километр
шекарасының болуымен біздің елімізге де ұқсайтын мемлекет. Солтүстіктен
оңтүстікке қарай мыңдаған километрге созылып жатқандықтан (5 мың километрге
жуық), онда көптеген табиғат аймақтары арктикалық бос өңірлер мен далаларға
дейінгі аралықтағы табиғат аймақтары бар. Канаданың жер бедері алуан түрлі:
жазықтар басым болғанымен, ұлан-ғайыр таулы аудандар да баршылық. Елдің
батысын ала созылып жатқан Кордильер таулы жүйесі, сондай-ақ кең-байтақ
солтүстік аймақтар адамның шаруашылық қарекетін едәуір қиындатады.
Бұл ел көптеген минерал ресурстардың қорлары жөнінен дүние жүзінде
көрнекті орын алады, бұлар: түсті, сирек кездесетін және асыл металдар,
темір рудасы, уран, мұнай, табиғи газ, тас көмір және басқа да минералдар.
Металл рудалары Канада кристалл қалқаны ауданында, энергетикалық шикізат
Батыс және Шығыс жа-зықтарында, теңіз қайраңында мол. Алайда бұл
ресурстардың көпші-лігі жетуі қиын арктикалық аудандарда болғандықтан, әлі
игерілме-ген.
Канада да суы мол өзендер көп. Оның өзендерінің гидроэнергетикалық
қарым-қуаты дүние жүзіндегі ең мол қарым-қуат деп бағаланады. Көлдер көп.
Елдің нағыз байлығы үлан-байтақ орман-тоғай алқаптары; негізінен қылқан
жапырақты бұл ормандар Канаданың бүкіл аумағы-ның жартысына жуығын алып
жатыр. Жан басына шаққандағы ағаш сүрегінің қоры жөнінен Канаданың теңдесі
жоқ.
Ең жақсы құнарлы т о п ы р а қ (қара және саррылт топырақ) Ішкі
жазықтардың оңтүстігінде.
Канаданы әлемнің тағы бір елі Австралиямен жиі салыстырады әрі бұл
орынды да. Бұлар казіргі дүние жүзінің кемел дамыған екі мемлекеті, қоныс
аударушылар капитализмі деп аталатын елдер катарында аталады. Екі ел де
халқының саны жағынан біршама шағын болғанымен, табиғи байлықтары орасан
мол, зор аумақты алып жатыр. Екі елдін екеуінде де экономика ұзак уакыт
бойы "ұлғайып" дамыды, ал бертінгі ондаған жылдарда интенсивті түрде
"тереңдеп" дами бастады. Достастык кұрамындагы Канада мен Австралияның
географиялык жағдайында, табиғи жағдайларында, игерілу ерекшеліктерінде
айырмашылықтар да аз емес.
ХАЛҚЫ. Ежелгі заманда Канада Беринг бұғазы арқылы Азиядан келген үндіс
жөне эскимос тайпаларының қоныс-мекені болған. Алайда байырғы тұрғындардан
қалғандар аз, бұл елдің халқының қазіргі этностык құрамы иммиграциямен
байланысты. Қазіргі тұрғындардың басым көпшілігі ағылшын-канадалықтар мен
француз-канадалықтар. Еуропаның басқа елдерінен шыққандар - немістер,
итальяндар, украиндар және баскалар көп.
Дүние жүзінің басқа ешбір елінде халықтың коныстануында дәл
Канададағыдай кереғарлықтар жоқ. Мұнда әрбір 10 адамның 9-ы АҚШ-пен арадағы
оңтүстік шекарадан 160 километрден аспайтын өңірде тұрады. Мұндай жағдай
солтүстік аудандардың табиғи жағ-дайларының неғүрлым қатаң болуымен де,
сондай-ақ бұл аудандардың бертініректе отарлануымен, экономикалық
байланыстардың АҚШ-қа бейімделуімен, солтүстікте көліктің дамуының
баяулығымен де байланысты.
Канада - урбандалған ел; калаларда оның тұрғындарының 76 па-йызына
жуығы тұрады. Ең ірі калалары - Торонто мен Монреаль; елдің астанасы -
Оттава негізінен әкімшілік міндеттерді аткарады.
ШАРУАШЫЛЫҒЫ. Қазіргі Канада - кемел дамыған мемлекет, АҚШ, Жапония,
Германия, Ұлыбритания, Франция жөне Италиямен бірге дүние жүзінің жетекші
индустриялық державаларының "жетілігіне" кіреді. Капиталистік ел
болғандықтан, Канада тарихи қысқа мерзім ішінде тиімді нарықтық экономика
кұра алды, бұған көбіне себепші болған жағдайлар: 1) халқы онша көп болмай,
табиғи ресурстардың мол болғандығы; 2) иммиграцияның көтермеленуі; 3) шетел
(әсіресе американ) капиталының көптеп тартылуы; 4) елдегі қоғамдық өмірдің
демократияландырылуы.
Канада экономикасының өзіне тән ерекшелігі өндіруші салалар-дың және
шикізатты бастапқы өңдеу салаларының үлкен рөл атқа-ратындығы. Канада
никельді, мырышты, әктасты, калий тұздарын және газет қағазын көп өндіретін
ел. Ол алтын, күміс, уран, молибден, титан, гипс, күкірт, кобальт, темір
рудасын, мыс өндіру жөнінде де алдыңғы орындарда. Шикізат пен жартылай
фабрикаттардың дүние-жүзілік нарығына Канада өндіруші өнеркәсіптің бүкіл
өнімінің 80 пайызына жуығын шығарады. Бұл орайда Канада тауарларын
өткізетін аса маңызды нарық АҚШ болып табылады (экспорттың 70 пайызынан
астамы).
Оңдеуші өнеркәсіптің құрылымында машина жасау мен метал-лургия, ағаш
өңдеу және целлюлоза қағаз өнеркәсібі жетекші орын-дарда. Түсті металлургия
отандык мол шикізатқа және біршама арзан электр энергиясына негізделген
(тек үш зауыттың өздері ғана аллюминийді Батыс Еуропа елдеріндегі осы сала
кәсіпорындарының барлығынан көп қорытып шығарады). Машина жасау саласы
алуан түрлі бұйымдар автомобильдер, локомотивтер, тракторлар, компьютерлер
және т.б. жасайды.
Елдің индустриялық ұйытқысы болып табылатын екі орталық провинция -
Онтарио мен Квебек өңдеу өнеркәсібі өнімінің төрттен үшін береді.
Оңтүстіктегі далалық Альберта провинциясы отын-энергетикалық ресурстардың
басты қоймасы, осында мұнайдың негізінде елдің мұнай-химия өнеркәсібінің
негізі қалыптастырылып жатыр. Тынық мұхит жағалауындағы Британ Колумбиясы
провинциясы - Канаданың ағаш өнеркәсібі кешенінің орталығы.
Канаданың ауыл шаруашылығы - мол тауарлы, көп салалы, техникалық
жағынан жаксы жарақталған, жалдамалы еңбек кеңінен қолданылатын сала.
Фермерлердің кірістерінде мал шаруашылы-ғының үлесіне 60 пайызына
жуығы, бау-бақшаны қоса егінші-ліктің үлесіне 40 пайызына жуыры келеді.
Елдің егіншілігінде жетекші сала дәнді дақылдар, ең алдымен бидай
өсіру; бидай Канаданың ауылшаруашылық экспортының құры-лымында басты орын
алады (бүл дақылдың дүниежүзілік экспортының 20 пайызына жуығы). Елдің
негізгі астықты үш провинциясы Манитиба, Альберта және Саскачеван
провинциялары. Бидайдан басқа сұлы, арпа, зығыр, картоп, көкөніс, жеміс
және т.б. өсіріледі.
Аумағы ұлан-байтақ, халық сирек қоныстанған, экономикасы "бытырай"
орналасқан Канада үшін көліктің ерекше маңызды мәні бар. Мұнда оның барлық
түрлері дамыған. Елдің бұл тұрғыдан ерекшелігі құбыр қатынасы жақсы дамыған
және Ұлы көлдер мен Әу.Лаврентий өзенінің су жүйесі үлкен рөл атқарады.
Теңіз және авиация көлігі де дамыган.
Ішкі айырмашылықтары. Бұрынғы уакытта Канаданың ұлан-байтақ аумағының
таңдап-таңдап отарлануы, сондай-ақ бұл елдің табиғат-климат жагдайларының
алуан түрлілігі оның өндіргіш күштерінің аумақтық дамуының "ойдым-ойдым"
сипатта болуына себепші болды. Сондықтан онда: 1) ерте игерілген кемел
дамыган аудандар, 2) жаңадан игерілген аудандар, 3) онша игерілмеген
аудандар сараланады.
Ерте игерілген аудандар Атлантика жағалауынан Көлбойы мен далалық
провинциялар аркылы Тынық мұхитқа қарай жетіп, елдің оңтүстігін алып жатыр.
Бұл орайда саяси және экономикалық "ауа райы" орталықтағы екі Онтарио және
Квебек провинцияларында жасалады. Онтарио-Канаданың ең канадалық
провинциясы, ағылшын-канадалықтардың тірегі. Мұнда АҚШ капиталымен
бәсекелестік күрес жүргізуші Канада ұлттық буржуазиясының позициялары
ерекше күшті. Квебек провинциясы елдегі тұрғындарының басым көпшілігі
француз-канадалықтар болып табылатын бірден-бір провинция. Осы индустриялық
ядроның шеңберінде елдің ең ірі өнеркәсіп орталықтары - Монреаль мен То-
ронто орналасқан.
Жаңадан игерілген аудандардың (Солтүстік және Қиыр Батыс) дамуы ең
алдымен орасан мол табиги ресурстардың игерілуімен байланысты. Ақыр соңында
Канадада шаруашылық айналымға іс жүзінде әлі қамтылмаған аумақтар аз емес.
Бұл ең алдымен Арктиканың Солтүстік-Батыс аумақтары - елдің жетуі ең қиын
әрі климаты қатал өңірлері.

КАНАДА МЕН ҚАЗАҚСТАН: ЖАЙ-КҮЙДІҢ ШОЛУЫ ЖӘНЕ
СТРАТЕГИЯЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚТЫҢ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ
1) Канада – Қазақстан және екі жақты ынтымақтастықтың ерекшеліктері
Орталық Азия қауіпсіздік, сауда және тиімді экономикалық басқару
мәселелеріндегі ынтымақтастықты нығайтуға Канаданың күш-жігерлері
бағытталған бірінші дәрежелі өңір болып табылады. Бүгінде осы аймақ
лаңкестікпен күресудегі дипломатиялық және әскери күш-жігерлердің
ортасында. Оның сондай-ақ әлемнің болашақ энергетикалық қауіпсіздігі үшін
де орасан зор мәні бар. Орталық Азиялық өңір үшін жылдам өзгерістер де,
сондай-ақ әлемдік қоғамдастықтың арта түскен зейіні де тән. Тәуелсіздік
жарияланғаннан кейінгі 15 жылдың ішінде Қазақстан өңірдегі көшбастаушы елге
айналды, мұнда қарқынды және түбегейлі саяси, әлеуметтік және экономикалық
өзгерістер жүріп жатыр.
Канаданың Орталық Азиядағы және, атап айтқанда, Қазақстандағы
мүдделері, біздің тауарларымыз, көрсететін қызметтеріміз бен адамдарымыз
үшін ашық өңірдің өсіп-өркендеуі мен тұрақтылығына қолдау көрсету саласына
шоғырланған, мұнда тұрлаусыздық пен аймақтық шиеленістер азайып келеді. Осы
елге терең қызығушылықты сезінген мен Қазақстанға осыдан екі жыл бұрын
Канаданың Төтенше және Өкілетті Елшісі болып келдім. Мен үшін екі жақты
қатынастарды тиімді кеңейту және өңірдегі канадалық мүдделер мен
құндылықтарды нығайтатын стратегиялық жоспарлар жасау басты мәселе болып
табылады.
Біздің екі еліміз географиялық жағынан алшақ болса да, бірақ біздің
ортақ нәрселеріміз көп. Әр ел үшін ең елеулі ұқсастықтар – ұқсас ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.